Koning Willem II in Tilburg.
Buiteniandsch Nieuws.
RECHTZAKEN.
At€K£HfJËS
LANDBOUW.
ABONNEERT U OP DIT BLAD
Wèg die fsligrclne!
DE BURGEROORLOG IN SPANJE.
De strijd rondom Madrid.
De burgeroorlog in Spanje die ook
in de afgeloopen dagen bloedig en he
vig heeft voort gewoed, is nog niet ten
einde. De regeeringsgetrouwe troepen
hebben veel moeite gehad om de snelle
nadering van de rebellen naar Madrid
te verhinderen.
De opstandelingen schenen zoo ze
ker van hun overwinning te zijn, dat
zij dag en uur bepaalden, waarop de
hoofdstad van Spanje door hen zou
worden ingenomen.
Inmiddels namen de gevechten lus-
sehcn de Volksfronters' en de insur-
genlen grooteren omvang aan. Van
uit Spaansch Marokko werden in de
donkerte van den nacht scheepsladin
gen troepen naar het Iberische schier
eiland gevoerd.
Steeds kritieker werd de situatie
van Madrid. Generaal Molla zond bat
terijen zwaar geschut en afdeelingen
mitrailleurs naar het gebied van den
strijd. De toegangswegen waren vol
komen geblokkeerd. De regeerings-
t roepen weerden zich dapper en ver
hinderden den hoofdaanval op Madrid.
Zelfs konden zij de opstandelingen van
de Sierra de Guaderama verdrijven en
over de Noordelijke passen terugdrin
gen.
Maandagmiddag scheen net centum
van den strijd naar het Zuiden te zijn
verplaatst, waardoor de toestand voor
Madrid gunstiger werd. Treinen en
vrachtauto's met levensmiddelen kon
den de stad bereiken.
Voorts werd nog gemeld, dat de op
standelingen in het Alcazar te Toledo
zich Maandagavond hebben overgege
ven.
Zelfs de regeering kan niet voor
dien, hoe de strijd zich verder ont
wikkelen zal.
Het officieele orgaan van het Vali-
caan, de „Osservatore Romano" wijdt
een beschouwing aan den burgeroor
log in Spanje, hel een tragisch en
barbaarsch voorwendsel en oeml om
priesters te dooden, kerken in brand
te steken en kloosters te vernielen.
Verder schrijft het blad: Men staat
hier niet tegenover een regeering te
Madrid of een dictatuur van de op
standelingen, maar tegenover iets, dat
geen jnejnsehelijk gelaat of ziel heeft.
We staan tegenover een Ku Klux
Klan, die een politieke, een methode,
een doel is geworden voor gangsters,
kortom, voor diegenen, die het com
munisme, welks vaan zij hijschen, be
lijden.
In Catalonië staat Europa voor den
tweesprong, waar men moet beslissen
of men op marsch is met de mensch-
heid of daarbuiten. Zonder dat zal
Europa optrekken met een bom in
den zak, zooals ook Spanje opgetrok
ken is.
Bijna alle kerken en kloosters van
de stad zijn in asch gelegd. Men heeft
gezien, hoe anarchisten, die de Sint
An na-kerk in brand staken, op het al
taar dansen uitvoerden en het kruis
beeld verbrijzelden.
Een groep opstandige officieren, die
in een klooster haar toevlucht had ge
zocht, werd, na heftigen tegenstand te
hebben geboden tenslotte tol over
gave gedwongen. Alle officieren wer
den ter plaatse vermoord. Een van
hen werden zelfs de armen en becnen
afgesneden. Hel klooster staken de
bandieten hierop in brand.
Den correspondent waren op straat
verder auto's opgevallen, die door de
"autoriteiten geconfiskeerd waren en
waarin met revolvers gewapende meis
je. patrouilleerden.
Een reiziger, die uit Spanje iu Zwit-
rland is aangekomen vertelde dat de
communisten do geestelijken en de
kloosterzusters van 'n klooster te Bar
celona dwongen de kerk in brand te
steken. Daarna werden zij met mitrail
leurs neergeschoten.
Volgens ui! het grensplaatsje Elvas
ontvangen berichten zouden te Bada-
joz alle als aanhangers der rechtsche
partijen bekende personen zijn ge
arresteerd en in een kerkgebouw zijn
opgesloten, daar de gevangenis ter
plaatse reeds overvol is.
Hel kerkgebouw zou door de com
munisten daarna in brand zijn gesto
ken. In hun angst zouden de gevange
nen uit de ramen zijn gesprongen. Ve
len hunner werden daarbij gewond.
Men zou de lieden hulpeloos hebben
laten liggen.
Honderden dooden en
gewonden.
In hel Zuiden zijn Maandag bloedi
ge gevechten geleverd, waarbij hon
derden dooden moeten zijn gevallen.
Hoe zich de gebeurtenissen precies
hebben toegedragen, valt uit de eerste
berichten nog niet op te maken, doch
het schijnt' dat honderden opstandige
soldaten uit Ceuta per vliegtuig zijn
overgebracht naar Algeciras en dat
er nog sleeds meer worden getranspor
teerd. Zij zijn naar het Noordoosten
getrokken en 1200 ervan hebben de
regeeringstroepen ingesloten in Ete-
pona,- een kustplaats, ongeveer hal
verwege lusschen Gibraltar en Malaga.
De regeeringstroepen hebben hier ver
bitterd gevochten. 400 personen moe
ten er gesneuveld zijn en 200 aan de
zijde der opstandelingen, terwijl men
aan beide zijden 1200 gewonden lelt.
De regeeringstroepen trekken zich
terug, terwijl zij de bosschen achter
zich in brand steken om een verderen
opmarsch der rebellen te stuiten.
Een correspondent van Reuter is het
mogelijk geweest een blik te slaan in
de infanteriekazerne te La Linea. Hier
zag hij meer dan honderd gevangenen,
behoorende tot het volksfront. Men
meent te weten, dat er gisteren in de
kazerne 20 gedood zijn en den vori-
gen nacht ook 20.
Uit Tanger wordt gemeld, dat de
Spaansche vloot, voor zoover deze daar
in de haven lag, zich overhaast naar
Estepona heeft begeven om den rebel
len hun opmarsch naar Malaga te
verhinderen.
Ook bij La Linea heeft een herig
gevecht plaats gevonden. Hier moet
een afdeeling regeeringstroepen ter
sterkte van eenige honderden geheel
in de pan gehakt zijn. De opstandelin
gen lellen hier 60 dooden. Een der re
bellen deelde aan een bijzonderen cor
respondent van Reuter mede: Wij
hebben strenge instructies geen ge
vangenen te maken en alle commu
nisten te dooden.
Tal van priesters, kloosterlingen
enz., zijn in Barcelona, Madrid enz.
vermoord.
DUITSCHLAND EN HET
KATHOLICISME.
Uit Rome wordt aan de „Reichs-
post" gemeld, dat men in Duitsche
kerkelijke kringen meent te weten, dat
invloedrijke instanties in Berlijn aan
het werk zijn, met het doel, Duitsch-
land er toe te brengen, zijn politiek
jegens hel Katholicisme te herzien.
Het Vaticaan zou het resultaat hier
van willen afwachten om eventueel
met Berlijn in onderhandelingen te
lieden over een acc.oord betreffende de
interpretatie van het Concordaat.
VON PAPEN BEVORDERD.
Hitier heeft den Duitschen gezant
te Weenen, von Papen, bevorderd tot
ambassadeur; het gezantschap te
I Weenen is tegelijkertijd verheven tot
ambassade. In een brief, dien Hitier
bij deze gelegenheid tot von Papen
heeft gericht, zegt hij hem dank voor
hetgeen hij in de twee jaar van zijn
verblijf te Weenen heeft weten te be
reiken.
DE ANNEXATIE VAN
ABESSIWIë.
Do Duitsche regeering heeft mede-
deeling gedaan van haar besluit, het
gezantschap te Addis Abeba op te
beffen, en het te vervangen door een
consulaat-generaal.
Men beschouwt dit Ie Rome als de
erkenning van het Italiaansche keizer
rijk door Duitschland.
In Berlijnsche kringen zegt men, dat
deze mededeeling aldus overdreven ge
ïnterpreteerd is. Duitschland aan
vaardt slechts de practische feiten.
POLITIERECHTER.
Een stukje oud barbarendom,
We houden alleen oude gebruiken
gaarne in eere, omdat zij mooi zijn en
•ntressant en omdat wij vaak met eenig
heimwee terugdenken naar tijden dat
het volk op een dergelijke dichterlijke
wijze zich wist te uiten. Maar een ge
bruik waarvoor dat niet geldt is wel
de hardhandige manier van „uilmar
king" die op Sommige dorpen nog
steeds door de jaloersche dorpsjon
gens wordt toegepast, als een min
naar van andere oorden zijn zinnen
heeft gezet op een meisje aldaar. Dan
zoekt men de eerste de beste gelegen
heid om dien rampzaligen eens te la
ten zien dal de meisjes van het dorp
Als de dag voor U verloren lijkt,
als alles U hindert: licht, reuk en
geluid, dan werken als 'n wonder
zijn en van geen „vreemd volk".
Zoo ging 't ook weer eens, toen de
17-jarige W. B., timmerman te Waal
wijk naar Sprang-Capelle zijn hart
kwam verliezen bij een meisje, dat in
groote genegenheid de gelukkige vind
ster van het verloren hart werd. Op
zekeren avond dat de jongeling zijn
meisje weer eens weggebracht had,
ten aanschouwe der dorpsche jonge
lingschap, die zich weer eens een
schoone buit zag ontglippen, reden ze
hem achterna en J. H., landbouwer te
Sprang-Capelle sloeg hem, terwijl hij
op de fiets zat met iets hards, dat
door den jongen voor een rijwielket
ting versleten werd, hoewel hij in 't
donker er niel veel van zien kon, in
't gezicht. De slag kwam flink aan en
de jongen vluchtte in het huis van
z'n oom, en voelde zich er allesbehalve
lekker aan toe door de mishandeling.
Voor den politierechter ontkende de
dader, ook maar iets van de ruzie ge
merkt te hebben, maar door het getui
genverhoor kwam zijn schuld vol
doende vast te staan.
De Officier van Justitie noemde dit
een schandalige mishandeling. Door
zoo in 't donker iemand met een ket
ting in 't gezicht te slaan, kon het ge
volg gemakkelijk geweest zijn, dat hij
't gebruik van z'n oogen had moeten
missen.
De eisch luidde 1 maand gevange
nisstraf.
De politierechter vond 14 dagen ge
vangenisstraf genoeg voor verdachte
om na te zuchten over zijn verloren
kansen.
NOG STEEDS: LET OP DEN
COLORADOKEVER.
Daar de Coloradokever op verschei
dene plaatsen vrij dicht bij onze grens
is gevonden en het aantal vindplaat
sen in onze buurlanden nog steeds toe
neemt, waaruit blijkt dat de kever
zijn gebied voortdurend uitbreidt, is
lie! van het hoogste belang, dat op alle
plaatsen in de provincies Limburg,
Noord-Brabant en Zeeland, die min
der dari^25 K.M. van onze landgrenzen
verwijderd zijn, alle aardappeltelers
bij voortduring hun aandacht op dit
insect gevestigd houden. Laat men
niel denken, dat, nu wij tot nu toe van
den kever vrijgebleveïi zijn, dit ook
den geheelen zomer het geval zal we
zen, en laat men ook niet meenen, dat
een laat optreden in een aardappelveld
niet meer zoo gevaarlijk is. Het te
gendeel is waar.
Als in Augustus of September de
kever ergens optreedt zonder dat dit
bemerkt wordt, kruipen de op dat
land tot ontwikkeling gekomen ke
vers aldaar in den grond om te over
winteren. Het volgend voorjaar ko
men zij, als het warme weer optreedt,
daaruit te voorschijn en verspreiden
zij zich over de velden in de omgeving.
Uit de eene onopgemerkte en daar
door niet uitgegroeide haard van den
nazomer ontstaan dus een aantal ver
spreide haarden in het volgende voor
jaar en de bestrijding en uitroeiing
wordt dan zeer veel moeilijker.
Dringend worden daarom alle aard
appeltelers, zoowel de landbouwers
als de particulieren in een strook van
25 K.M. breedte langs onze grens in
de provincies Limburg, Noord-Bra
bant en Zeeland verzocht, nog gedu
rende de maanden Augustus en Sep
tember met aandacht hun velden te
onderzoeken op de aanwezigheid van
den Coloradokever of zijn larven en
aangeraden mededeeling Ie doen ien
gemeentehuize van elk geval, waarin
zij meenen hel insect gevonden te heb
ben.
Op alle lagere scholen in de he>
doelde strook zijn afbeeldingen en mo
dellen van kever en larve aanwezig,
zoodat iedereen gelegenheid heeft, zich
daarvan op de hoogte te stellen. Laat
men niets verzuimen om de aanwe
zigheid van den kever bekend te ma
ken. opdat de noodige uiiroeiings-
maatregelen genomen kunnen wor
den.
Voor allen geldt dus nog lol eind
September de leus:
Let op den Coloradokever.
HET MONUMENTALE EN HIS
TORISCHE PALEIS-RAADHUIS.
Bij zijn tweede komst naar
Tilburg in 1849 ontwikkelde
zich tusschen Koning Willem
II en Burgemeester Bekkers
het volgende gesprek:
„Wat waren de mcnschen
weer blij dat ze ons weer za
gen, burgemeester".
,,'t Was ook een heele tijd
geleden, majesteit, maar nu
blijft U voorgoed hier
„Ja, ja, ik verlang er zelf
zoo naar!Nu zal ik naar
hartelust aan het welzijn van
uwe stad en heel Brabant met
zijn goede bewoners kunnen
werkenmeer verlang ik
niet
Zoozeer heeft Koning Willem II Til
burg liefgehad! Hij wilde deze stad
verheffen tot de schoonste van Noord-
Brabant en tot zijn landelijke residen
tie.
Tilburg was voor den Koning een
oord, waar hij gaarne ontspanning ging
zoeken, omdat hij het daar heerlijk
vond en vrij kon ademen, zoo vertelt
de geschiedenis.
Is het te verwonderen, dat de bevol
king van deze stad wederzijdsche lief
de betoonde voor den Prins en Koning
en deze genegenheid uitte in enthou
siaste toejuichingen telkens wanneer
de Vorst naar de industriestad kwam,
waar hij zich bewoog onder de notabe
len, maar ook onder de eenvoudige
Brabantsche boeren om met hen over
zijn plannen tot verheffing van Til
burg te spreken.
En als de Koning in 1849 wederom
naar zijn geliefde stad komt, maar
thans als een zieke, vermoedt het volk
niet, dat de laatste dagen van den ver
tegenwoordiger van het Oranjehuis
zijn genaderd en de groet van de dui
zenden is tevens een droef afscheid in
diepe stilte.
Zóó eindigt de geschiedenis van Ko
ning Willem II en Tilburg, zóó besluit
ook het groote openluchtspel, waarvan
de gala-première a.s. Zaterdag plaats
heeft, onder regie van Hans van Meer-
ten, die ons op de gisteren te Tilburg
gehouden pers-conferentie een en an
der over zijn bedoelingen heeft uiteen-
gezet.
Het openluchtspel zal hij doen uit
groeien tot een grootsche hulde van de
stad Tilburg aan Kfet Vorstenhuis van
Oranje, als de vertolking van het sen
timent, dat den Tilburgers toentertijd
bezielde en als de realisatie van de tra
giek, welke gelegen is in het feit, dat
Koning Willem zoo gaarne voor en in
Tilburg had willen blijven leven, doch
onverwacht uit het leven werd wegge
nomen.
Men kan reeds bij voorbaat verze
kerd zijn van het succes dezer opvoe
ring, waarin de spelers, welke volko
men doordrongen zijn van hun eervolle
taak, de historie in duidelijken en
schoonen vorm zullen doen herleven
Naast intieme scènes komen in het spel
prachtige massa-show's voor, terwijl
de regisseur, die het spel telkens van de
eene naar de andere zijde van
het ruime speelvlak verplaatst om een
non-stop-opvoering te geven, ook de
atmosfeer tusschen de bedrijven met
ccarrillonspe! tracht vast te houden.
De folklorische dansen, welke door
de kunstdanseres, Mevrouw Xanda
Stradowska zijn ingestudeerd, het hip
pisch gedeelte, dat door den heer G. A.
v. d. Meer wordt verzorgd, de dames
koor-zang onder leiding van Mej. Jo
Immink. alles is in scènisch verband
gebracht.
Eenige van de belangrijkste rollen
Worden door beroepsartisten bezet.
I fans an Meerten speelt persoonlijk
de rol van Prins Willem, later Koning
Willem II. Richard Flinck vervult de
partij van Pastoor, later Mgr. Joannes
Zwijscn, Henk Schaer creëert de figuur
van dominee dr. Schotel en voorts be
zetten de heeren Emile van Stuwe,
Adolphe Hamburger en Carel Briels,
enkele andere meer belangrijke par
tijen.
Waarom het Paleis-Raadhuis?
Over de motieven, die bij het ge
meentebestuur hebben gegolden om het
oude paleis van Koning Willem II tot
raadhuis te verbouwen, heeft Burge
meester mr. dr. F. Vonk de Both ons
tijdens de persconferentie een en ander
medegedeeld.
Koning Willem II, de grootvader
van onze geëerbiedigde Koningin, zocht
naar werkverruiming in de stad Til
burg, waar toentertijd groote werke
loosheid heerschte. Daarom werd het
paleis gebouwd, dat echter nooit door
den Vorst bewoond is geweest, daar
deze in 1849 stierf. De erfgenamen van
Koning Willem II schonken het paleis
aan de stad, onder voorwaarde, dat het
moest worden ingericht als Rijks Hoo-
gere Burgerschool, terwijl de bestem
ming niet mocht worden veranderd.
Toen het gebouw echter niet meer
voldeed aan de eischen, die voor een
H.B.S. worden gesteld, en tevens in
vervallen toestand was geraakt, besloot
de gemeenteraad het voormalige paleis
tot representatief stadhuis in te rich
ten. omdat op dergelijke wijze dit his
torisch monument voor stad en volk 't
beste bewaard bleef. Hierdoor ging
echter de oorspronkelijk bepaalde be
stemming van het gebouw verloren,
waardoor het wederom in handen van
de erfgenamen zou gekomen zijn, in
dien de gemeente niet 45.000 aan de
erfgenamen der drie Duitsche vorsten
huizen zou hebben betaald. H. M. Ko
ningin Wilhelmina, eveneens erfgena
me. heeft echter belangeloos van haar
recht afstand gedaan, hetgeen een zeer
waardevolle daad is geweest, waar
voor het gemeentebestuur H. M. bij
zonder erkentelijk en dankbaar is.
Zoo heeft Tilburg met de restaura
tie van het paleis tot raadhuis een daad
van piëteit gesteld tegenover Koning
Willem II en daardoor tevens hulde
en eerbied betoond aan het Koninklijk
Huis. r__
De Burgemeester vestigde speciaal
de aandacht op het feit, dat de gemeen
te tevens bedoeld heeft zuinig te zijn.
De bouw van een totaal nieuw raad
huis zou zeker een paar millioen heb
ben gekost, terwijl thans een half mil
lioen is uitgegeven voor de restauratie
van het oude paleis, voor den bouw
van een nieuwe H.B.S. en voor de be
taling aan de Duitsche vorsten.
Het nieuwe monument.
Onder leiding van den Burgemeester
hebben de persvertegenwoordigers een
rondgang gemaakt langs en door het
monumentale en massale paleis-raad
huis Om de intieme verhouding tus
schen den Vorst en Monseigneur Zwij-
sen te memoriseeren is het monument
van den laatste reeds vroeger gepro
jecteerd, geflankeerd door afsluithek
ken van de op- en afritten van den
bouw: tusschen deze op- en afritten
ligt een blauwe vijver met twee prach
tige fonteinen.
Een langzaam glooiende oprit voor
auto's met daarnaast een trottoir voor
voetgangers voert naar den hoofdin
gang, welke geaccentueerd is door een
bronzen pui met vooruitstekenden lui
fel. Boven deze portiek als standaards
de wapens van Nederland, Noord-Bra
bant en Tilburg.
AAAAVyi
Vooraanzicht van het Paleis -Raadhuis te 1 ilburg.
l/olgens recept von Apotheker Dumont
li i ff i i
