Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Het Provinciaal Genootschap
viert zijn eeuwfeest.
1
,10010 BUB» II0"
DE GOUDEN BRUG
m
Dit nummer bestaat uit Twee Bladen
EERSTE BLAD.
FEU ILLETO N
NUMMER 21.
ar*'
WOENSDAG 10 MAART 1937.
60e JAARGANG.
'37.
Dit blad verschijnt
WOENSDAG en ZATERDAG
Brieven, Ingezonden stukken, gelden,
enz. franco te zenden aan den Uitgever
Abonnementsprijs, per 3 maanden
1.25. Franco per post door 't geheele
rijk 1.40.
UITGAVE:
WAALWIJKSCHE STOOMDRUKKER!) ANTOON TIELEN.
Telegr.-adres: ECHO.
Telefoon No. 38.
Advertentiën moeten Woensdag el
Vrijdag des morgens om uiterlijk 9 uur
in ons bezit zijn.
Prijs der Advertentiën:
20 cent per regel; minimum 1.50.
Reclames 40 cent per regel.
Bij contract flink rabat.
Hel Provinciaal Genootschap voor
Kunsten en Wetenschappen in Noord-
Brabant te 's-Bosch heeft Maandag in
een plechtige feestvergadering 't feit
herdacht, dat in Maart 1837 dit Ge
nootschap werd gesticht.
In het oude gebouw aan den St. Ja-
cobshof was een uitgelezen gezelschap
bijeengekomen. O.a. waren versche
nen: Minister Slotemaker de Bruine,
Jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland,
vice-president van den Baad van Sta
le, de Commissaris dr Koningin in
Noord-Brabant, Jhr. mr. dr. A. van
Rijckevorsel, mr. F. v. Lanschot, bur
gemeester van 's-Hertogenbosch. Tal
van geleerden en kunstkenners uit 't
geheele land waren hier samenge
stroomd.
Te 2 uur opende de Voorzitter de
feestvergadering.
Het woord was aan den Voorzitter
van het Genootschap, Jhr. mr. A. F.
O. van Sasse van Ysselt voor de ope
ningsrede.
Spr. memoreerde, hoe het juist een
eeuw geleden was, toen in de kleine
zaal van het toenmalig gebouw op den
Papenhulst van de Sociëteit Casino
door den kunstzinnigen gouverneur
dezer provincie, den Zuid-Nederlander
And ré baron van den Bogaerde van
Terbrugge, hel Genootschap werd op
gericht, Hem trof het aanstonds, dat
de provincie Noord-Brabant achter
lijk was op het gebied van Kunsten en
Wetenschappen, omdat zij een paar
eeuwen Generaliteitsland was geweest
en aldus door de Republiek der Ver-
eenigde Nederlanden werd behandeld
als een veroverd wingewest. Hij meen
de de provincie niet beter uit dien
toestand van achterlijkheid te kunnen
opbeuren dan door de oprichting van
het Genootschap, dat hij zich dacht
als een middelpunt van geleerde en
beschaafde NoordBrabanders, die
door het aanleggen eener bibliotheek,
het oprichten van een museum en het
uitschrijven van prijsvragen over on
derwerpen van actueel belang, de kun
sten en wetenschappen in Noord-Bra
bant zouden trachten te bevorderen.
Een 350-tal van Noord-Brabant's beste
zonen gaven aan zijn oproep gehoor
en zoo kwam 100 jaar geleden ons
Genootschap tot stand. Wat hij begon,
zetten zijn ambtsopvolgers als eere
voorzitters van het Genootschap voort,
niet in het minst de tegenwoordige
Commissaris der Koningin, Jhr. Mr.
ROMAN VAN HANNO PLESSEN.
(Nadruk verboden.)
75.
Gabriel Schwarzer weet genoeg en
Renate Lien verlaat het restaurant
om aan de brug die zij voor Sylvester
Vonberg bouwt, den sluitsteen toe te
voegen. Den sluitsteen, waardoor zij
eerst haar draagkracht zal verkrij
gen
Den geheelen middag brengen Jo
hanna en Renate tezamen door; zij
zeggen elkaar die dingen, welke men
slechts met z'n beiden kan bespreken
en ook dan nog maar met halve woor
den. Zoo komt het, dat de beide vrou
wen ook eigenlijk niet zoo heel veel
praten. Korte aanduidingen zijn reeds
Dr. A. van Rijckevorsel, door den
krachtigen steun, uien ny steeds in de
Maten van Brabant aan de vereeniging
verleende.
Spr. brengt voorts hulde aan Noord-
Branants Siaten, die door het toeken
nen van subsidie toonden te begrijpen
dat het Genootschap een Nooro-ora-
bantsc.li beiang is. Ook de gemeente
zag in, dat hei ook haar beiang was,
dat het Genootschap in Den bosch ge
vestigd bleef en stond al terstond
daartoe de bovenverdieping van de
toenmalige Latijnsche scnool aan den
Papenhulst af. Reeds spoedig bleek
deze ruimte echter niet aan :1e eischen
te kunnen voldoen, maar het duurde
tot 1856, eer het Genootschap een an
dere localiteit daarvoor in de plaats
kreeg, doordat de Latijnsche school
werd afgebroken en in de bovenver
dieping van het ter plaatse nieuw ge
bouwde gymnasium een voor zijn
toenmalige eischen voldoende instal
latie verkreeg. Later verhuisde het
Genootschap nog verschillende malen,
totdat mr. Cornelis Pape door erfla
ting van een kapitaal, groot 110.000,
het bestuur in staat stelde uit te zien
naar een nieuw eigen gebouw, en met
hulp van Rijk en Gemeente kon na
restauratie de oude St. Jacobskerk,
het tegenwoordige gebouw, als zooda
nig betrokken worden.
Het Genootschap gaf den eersten
stoot tot de restauratie der Bossche
S. Janskerk.
Voorts gaf het vele boekwerken uil
over onderwerpen, op Brabant betrek
king hebbende, legde een museum aan
van al wat Noord-Brabant betreft en
stichtte het eene bibliotheek van een
dertigduizend boekdeelen, welke nog
steeds worden bijgehouden.
Na deze rede sprak de griffier der
Staten van Noord-Brabant, de heer
Vincent Cleerdin een feestrede uit,
waaraan wij het volgende ontleenen:
Bij de opening der Statenvergade
ring in 1830 had de gouverneur, baron
van den Bogaerde van Terbrugge,
sinds 17 Februari van dat jaar in
functie, den moed gehad te zeggen
„dat vernieling en verwaarloozing de
samengeloopen hebbende oorzaken
zijn geweest van den ongunstigen toe
stand, waarin dit gewest zich gedu
rende een tijdvak van eenige eeuwen
heeft bevonden en waaruit hetzelve
zich nu begint op te beuren.' Doch
voldoendeeen enkel gebaar
af en toe een blikZij begrijpen
elkaar onmiddellijk tot in de kleinste
bijzonderheden.
De avond is reeds gevallen, als Jo
hanna eindelijk van de lage couch,
waarop zij heeft plaats genomen, op
staat.
Hartelijk dank, Renate
DankWaarvoor
Wat je voor me gedaan hebt, is...
Nee, nee, Johanna, je vergist je.
Ik heb niets voor je gedaanook
voor mezelf nietWat ik gedaan
heb, was vanzelfsprekenddat
moest ik doen.... van binnen uit.,
eenvoudig volgens het gebod van m n
natuur
Ja, RenateJij bent, zooals
je zijn moet. Dat is het. Eenvoudig
noem je het mij schijnt het wonder
baarlijk. Maar ik geloof, dat er eigen
lijk geen woord bestaat, dat ooit het
wezen van den mensch volkomen kan
weergeven. In zulke gevallen is
onze taal armNoem het 't hart of
noem het de ziel, dat wat zich binnen
in den mensch bevindt, dat, wat pijn
doetdaardoor leeft men im»
voor het eind der volgende maand wa
ren zijn bemoedigende woorden reeds
achterhaald door de ontmoedigende
nevenverschijnselen van den opstand.
Het getuigt van zijn vertrouwen in Bra
bant's toekomst, dat hij de stichting
aandurfde van een Genootschap naar
het stralende voorbeeld der Académie
Francaise.
Zeer ruim zijn de grondslagen van
het Genootschap ontworpen. De beoe
fening der letteren zou de eerste plaats
innemen. Een bibliotheek zou worden
samengesteld. Die is tot stand geko
men, doch één werk ontbreekt nog
steeds: een volledige geschiedenis van
Noord-Brabant. Of die ooit tot stand
zal komen?
Wat de wetenschappelijke inspan
ning, de vriendschappelijke samen
werking, de artistieke toewijding van
de vele honderden leden in 'n eeuw
tijds lot stand heeft gebracht is niet on
der woorden te brengen, 'n Museum
van kunst en volkskunde is tot stand
groei vs
/oelslevc
ouders, de ontwikkeling hunner talen
ten en vaardigheden schitterend weer
spiegelt.
Spr. ging vervolgens de geschied
schrijving van Brabant na, en de groo-
te waarde der verzamelingen en der
bibliotheek van het Genootschap voor
dit onderwerp, om Te sluiten met een
hoopvollen blik in de toekomst.
Rede van Minister
Slotemaker de Bruine.
De laatste spreker van de feestver
gadering was de minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, die
verklaarde zedr gaarne gekomen te
zijn, om als minister van Nederland
zijn gelukwenschen aan te bieden.
Spr. verdedigde het goed récht van
gebracht, dat de groei van Brabant, 't
gedachten- en gevoelsleven onzer voor-
mers eerst, of dringt het althans tot
het bewustzijn door, dat men leeft.
Het is goed, dat je dat inziet, Jo
hanna. Je zult dat besef noodig heb
ben. Het huwelijk met een kunstenaar
beteekent geen eeuwigen Zondag. Het
kent, als geen ander, naast onvergelij
kelijk mooie uren ook tallooze, die
slechts van strijd vervuld zijn. Het
stelt, vóór alles, zeer hooge eischen
aan het zielsbegrip van de vrouw.
In een plotselinge impuls werpt Jo
hanna zich aan Renate's hals.
Zacht streelen de vingers van de
vrouw het blonde hoofd aan haai
schouder. Dan zegt ze:
Maar je bent zelf immers ook
kunstenares en overgaande in een los-
seren toon, welke alleen in staat is
de wat verlegen stemming te verbre
ken', laat ze er op volgen: Maar één
ding verlang ik persé van je: dat je
morgen je lessen bij professor Schuh-
macher hervat. Je hebt nu lang genoeg
geluierd. Waarvoor denk je eigenlijk
dat je je stem hebt gekregen
Laat tante Sophie het maar niet
hooren! lacht Johanna.
Tante SophieTante Sophie
drie volksgoederen: nationalisme, pro
vincialisme en localisme, die in een
groot geheel vcreenigd, het bewustzijn
van een volk uitmaken. Het Provin
ciaal Genootschap heeft op een voor
treffelijke wijze het probleem dezer
drie deelcn in één geheel opgelost.
Brabant is een stuk Nederland, en
heeft een taak tegenover de Neder-
landsche kunsthistorie en zijne lette
ren. Het behoedt het volkseigendom
van Brabant voor „verstuiving".
Spr. bracht tenslotte een hartelijk
woord van hulde aan den voorzitter,
Jhr. mr. A. F. O. van Sasse van Ysselt.
De Voorzitter dankte den minister
voor zijn waardeerende woorden en
bood hem ter herinnering de gedenk
penning aan, die bij dit eeuwfeest werd
geslagen. Van dezen penning werden
drie exemplaren in zilver uitgevoerd,
waarvan een werd overhandigd aan
den minister, een aan den Commissa
ris der Koningin en de derde aan Jhr.
van Sasse van Ysselt.
Na de feestvergadering volgde een
receptie, waarbij de Commissaris der
Koningin in Noord-Brabant, Jhr. mr.
dr. A. van Rijckevorsel, in een gloed
volle toespraak het Genootschap cn
zijn werk prees.
Ter receptie werd verder het woord
gevoerd door Dr. W. A. F. Bannier,
voorzitter van het Historisch Genoot
schap in de provincie Utrecht, namens
deze zustervereeniging; door Prof. van
der Pluym, voorzitter van den Neder-
landschen Oudheidkundigen Bond;
door Jhr. Smits van Oyen; door prof.
Asser te Leuven, namens de Koninklij
ke Commissie voor Geschiedenis in
België; door prof. Jac. van Ginneken,
namens de Kon. Academie voor We
tenschappen; door den heer Schaep-
kens van Riemst, namens het Lim-
burgsch Geschied- en Oudheidkundig
Genootschap, welke zusterorganisatie
een fraaie plaquette met inscriptie
aanbood. \J
CATALOGUS VAN BOEKWERKEN
OVER NOORD-BRABANT 1937.
Tegelijk met de herdenking op l)
Maart 1937 van het 100-jarig bestaan
van het Provinciaal Genootschap van
Kunsten en Wetenschappen in Noord-
Brabant te 's-Hertogenbosch, waar
over Jhr. Mr. A. F. O. van Sasse van
IJsselt in de jongste aflevering van
het Noordbrabantsche tijdschrift
Taxnndria zulk een belangwekkend
artikel plaatste, verscheen een nieuwe
en zeer interessante Catalogus van
de werken over Noord-Brabant, aan
wezig in de boekerij van genoemd Ge
nootschap, uiterst zorgvuldig samen
gesteld door de bekwame hand van
dc bibliothecaresse: Mejuffrouw C.
M. C. Ingen-Housz
Het kloeke en tamelijk lijvige boek-
is een engel, antwoordt Renate, maar
van kunst heeft ze geen verstand.
Overigens't is goed, dat je me er
aan herinnertIk heb nu eindelijk
lijd om haar eens te gaan opzoeken
Zeg haar, dat ik morgen kom, ja?
Steeds weer opnieuw leest Sylves
ter Vonberg de regels op bet ivoor
kleurige papier, dat in den rechterbo
venhoek het naamcliché van hotel Im
perial te Weenen draagt:
Lieve Sylvester
Nu je, dank zij de goede zorgen
van zuster Elisabeth, weer hersteld
bent, is het oogenblik gekomen om
te starten. Ja, ja, want dit is
nu de start van je leven, dat op 1
Januari 1936 begon en waarin ik
nu eenmaal zoo'n belangrijk aan
deel heb gehad. Daarom heb ik dan
ook min of meer de voorzienigheid
gespeeld en je symphonie voor 't
juiste forum gebracht. En daar
heeft je werk tenslotte voor zich
zelf gesproken. Het Weenscb Phil-
harmonisch orkest zal het in zijn
Meiconcert als feestelijk besluit
werk, dat ruim 400 in tweeën gesepa
reerde bladzijden bevat en uitgegeven
is bij Gebroeders Juten te Bergen-op-
Zoom, geeft ons een duidelyken cn
klaren kijk op den rijkdom dier boe
kerij.
De inhoud van den Catalogus is in
de volgende dertien hoofdstukken ver
deeld:
I. Bibliotheekwetenschappen.
II. Couranten-versïagen, tijdschrif
ten.
III. Geschiedenis en aardrijkskun
de.
IV. Kerk- en godsdienstgeschie
denis.
V. Rechtsgeschiedenis.
VI. Geslacht- cn wapenkunde.
VII. Munt- en penningkunde.
VIII. Volkskunde (Folklore e.d.)
IX. Kunst.
X. Taal- en Letterkunde.
XI. Economische toestand.
XII. Sociale toestand.
XIII. Personalia.
Uit den aard der zaak hebben de
voornaamste Noordbrabantsche ge
meenten ('s-Hertogcnhosch, Breda,
Bergcn-op-Zoom, Tilburg, Eindhoven,
Helmond) het leeuwenaandeel èn in
de hoeveelheid èn in de hoedanigheid
der aanwezige werken, maar ook over
kleinere plaatsen, o.a. Heusden, Geer-
truidenberg. Oisterwijk, Oosterhout,
worden in den Catalogus belangrijke
historische gegevens aangetroffen.
Wat Waalwijk, (met Baardwijk, Be-
soijen en Gansoijcn) aangaat, heb ik
in het geheel 28 nummers geteld,
welke meerendeels rechtstreeks en
somwijlen zijdelings die gemeente be
treffen cn in deze volgorde zijn opge-
l eekend
1. Verslag van den diocesanen
katholiekendag, 1926.
2. Jaarverslag der Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor
de Langstraat te Waalwijk,
1927.
3. Inventaris van het administra
tief oud-archief der gemeente
Besoijen, door J. van der Ham
men Nicz. en Mr. J. P. W. A.
Smit, 1921.
4. Het kasteel Gansoyen, 1846.
5. Gids voor Waalwijk en omge
ving, 1907.
6. Gids voor Waalwijk, 1925.
7. Gids voor Waalwijk, 1931.
8. Ons Nederland (Waalwijknum-
mer), 1933.
9. Telling der huizen en haardste
den in de stad en Meierij van
's-Hertogenbosch, gedaan in
het jaar 1526, door J. van der
Hammen Nicz. en August Sas
sen, 1894.
10. De brand van Waalwijk in 1824,
door H. G. Bom, 1924.
11. Leugen-strick, ofte praetjen van
van het seizoen ten gehoore bren
gen. De dirigent. Julius Sccgcr,
verwacht je zoo spoedig mogelijk.
Pak dus je koffer en ga naar
Weenen. Mij zul je hier niet meei
aantreffen. Ik reis verder en ver
dwijn voor een paar weken uit je
leven tot je concert. Dat zal dan
een mooi weerzien worden, niet al
leen met jou, maar ook met je
lieve, jonge verloofde. Johanna
verwacht je. Zij verwacht je in
een grenzelooze, alles begrijpende
liefde.
Ja, Sylvester, lieve vriend, ik heb
je verleden begraven. Ik moest dat
wel doen, want anders ware de le
vensredding in den Oudejaars
nacht slechts half werk gebleven.
Ja, zelfs nog minder dan dat!
Want me"n neemt de grootste ver
antwoordelijkheid op zich in„ hel
oogenblik, waarop men een mensch
het leven schenkt. De voornaamste
plicht is daarom die der ouders
tegenover hun kinderen. En eerri
door het vervullen van die plicht
krijgt het vierde gebod zijn ware
beteekenis.
(Slot volgt).
r- 'r
De Echo van het Zuiden,
Waalwykscbe en Langstraatsche Courant^
Zich verzekeren bij een
goede maatschappij Is een
wijza voorzorgsmaatregel
WIST U DAT EEN HALF MILLIOEN
PERSONEN BIJ DE
VERZEKERD ZIJN
De ..NOORD-BRABAND" betaalde in 1936
circa f 1.500.000 uit aan hare verzekarden