GESCHIEDENIS DEK HEK». ELKE TE BESOMEN
Gemeenteraad Drunen.
bÊTZwAKTL
Zaterdag 27 Maart 1937 No. 26.
De Echo van het Zuiden.
Tweede Blad.
r
1610—1935.
Door
J. van der Haramen Nicz.
L1V.
Einde zaak Antonie Kuijsten.
In de op 1 October 1783 gehouden
kerkeraadsvergadering deed de pre
dikant mededeeling aan de leden, dat
hij daags te voren, den 30sten Sep
tember, van Arnoldiis Poelman, ge*
we2en exploicteur", eene copie van
het rekwest van Antonie Kuijsten aan
het Hof van Holland met het daarop
geven „appointement" had ontvangen.
Nadat een en ander was voorgelezen
en besproken, zag men de onmogelijk
heid in, om reeds op 2 October, gelijk
het „appointement" aangaf, te Den
Haag te compareeren en besloot men
daarom, om uitstel van compar.tie te
verzoeken. Daartoe wendde men zich
tot den Heusdenschen advocaat de
Kok, wien men verzocht in dien geest
te schrijven aan den Haagschen ad
vocaat Gallé, om van het Hof 14 dagen
uitstel te verkrijgen. Verder deelde
Ds. Leemans aan de vergadering
mede, dat Antonie Kuijsten na
door den schoolmeester Johannes
Collhoff namens den kerkeraad meer
malen te zijn aangemaand rekening
en verantwoording van zijn beheer
als regeerend diaken te komen doen—
eindelijk het niet zeer vleiende be
scheid had gegeven: Ik zal mijne
rekening overgeven ter mijner tijd, en
als ik klaar ben zal ik haar (n.l. de
kerkeraadsleden) wel tweemaal 24
uren van te voren waarschuwen.
In de zes dagen later belegde ver
gadering, n.l. op 7 October commu
niceerde Ds. Leemans aan de kerke
raadsleden, dat advocaat de Kok met
het oog op het gevraagde uitstel van
comparitie van Mr. Gallé het volgende
schrijven, d.d. 2 October 1783, hao
ontvangenIk heb op de ontvangst
van Uwe missive, op heden ontvangen,
geïnformeerd en vernomendat de
comparitie in de zaak van Antonie
Kuijsten is uitgesteld tot na de vacan-
tie, die reeds ingegaan is in 't begin
van deze week bij het Hof en drie
weken zal duren. Indien derhalve de
leden des kerkenraads gelieven over te
komen, zullen hun Eerwaardens daar
toe nu tijd hebben; het zou mij best
convcnieeren hun Eerwaardens af te
wachten op aanstaanden Dinsdag,
Woensdag of Vrijdag, vermits ik
Maandag en Donderdag moet buiten
Den Haag zijn en den volgenden Za
terdag voor acht dagen denk van huis
te gaan. Ik heb de eer om met allej
achting mij te noemen: F. J. Gallé.
Naar aanleiding van dit schrijven
werd, na eenige deliberatien, den pre
dikant verzocht en hij tevens gecom
mitteerd, om zoo spoedig mogelijk
naar Den Haag te reizen en daar den
advocaat Gallé en zoo noodig meerde
re practizijns mondeling te raadplegen
en opening van zaken te geven
betrekkelijk het voorgevallene met
Antonie Kuijsten en dan verder te
handelen, gelijk hij, predikant zou
goedvinden te belmoren.
Reeds eenige dagen later begaf Ds.
Leemans zich naar Den Haag en stelde
zich in verbinding met Mr. F. J. Gallé
en den procureur van Eek, aan wie
hij verder opdroeg de geheele questie
met Kuijsten voor het Hof te behande
len en te behartigen.
Ln de kerkeraadsvergadering van
27 October, waarin Ds. Leemans een
uitvoerig verslag van zijn Haagsche
reis uitbracht, las hij ook een schrij
ven van Mr. van Eek voor, d.d. 25 Oc
tober 1783, -waarbij deze vermeldde,
dat de comparitie van de twee vijan
delijke partijen voor den Hove van
Holland was bepaald op 30 October.
Dientengevolge verkreeg Ds. Leemans
de noodige volmacht van den Be-
soijenschen kerkeraad, 'om met be
hulp van de bovengenoemde advoca
ten, dien dag voor het Hof te ver
schijnen en, gewapend met de noodige
bescheiden, de zaken van den kerke
raad te bepleiten. Ook werd hij ge
lijktijdig gecommitteerd naar de ver
gadering van de Classis van Dor
drecht, die op 28 en 29 October zou
gehouden worden, om aldaar, mocht
de zaak van Antonie Kuijsten ook
daar aangeroerd en besproken wor
den, mede de belangen van den ker
keraad voor te staan. Hij moest dan
den 29 October, na den afloop dier
classicale vergadering, direct naar
Den Haag doorreizen. Ten slotte
vroegen de kerkeraadsleden in deze
vergadering van 27 October elkander
nog af of zij ook te eenigeriijd in den
loop van 1783 een schriftelijk verzoek
hadden ontvangen van Antonie Kuijs
ten, waarbij deze had gevraagd eene
copie van zijne onder-censuur-stelling
te mogen hebben, wat ontkennend
werd beantwoord.
Ik weet niet precies of Antonie
Kuijsten den 30 October in persoon te
Den Haag compareerde. Ik denk van
van niet, in de eerste plaats, wijl die
reis nog al bezwaarlijk voor hem was,
en in de tweede plaats, wijl zijne
mouw Jenneke van Helvoirt den 26
October pas het levenslicht had ge
schonken aan een zoon, zijn naamge
noot, das ook een Antonie Kuijsten,
mijn overgrootvader en hij dus toen
te huis niet al te best zal hebben
kunnen gemist worden. Daarom ver
moed ik, dat hij volmacht zal gegeven
hebben aan zijn reeds vroeger ge-
door Céhadé.
IV.
Dinsdagmorgen 6 uur.
Joop, de laatste wacht, ging naar de
lent en maakte Gerard en Albert wak
ker, die nog stevig sliepen.
De jongens kleedden zich en daar
na gingen we naar de beek; allemaal,
want vanaf de beek kon men door de
bomen heen, nog juist de tent zien
staan.
Na het ontbijt, was Albert aan de
beurt om naar de stad te fietsen en
daar proviand in te slaan. Het was
hem „ten strengste verboden" om
thuis aan te gaan!
Gauw naar tde bakker, dan naar de
slager, vervolgenshé, daar kwam
warempel vader ook aan. Hij sprong
van de fiets, gaf hem een hand en
vertelde dat alles nog „all right" was
en even later was vader weer weg,
want hij had haast, om op tijd op kan
toor te zijn.
Nog gauw de verdere levensmidde
len gekocht en dan weer full speed
naar het kamp.
Ik stel voor, begon Albert, toen
hij goed en wel thuis was, dat we eens
een flinke fietstocht gaan maken door
de hei. Dan moet er natuurlijk weer
iemand thuis blijven. Joop in geen
geval, want die is gisteren thuisgeble
ven. Dus dan zullen we loten tussen
Gerard en mij, dat is het eerlijkste.
Komt in orde hoor! Maak je
maar niet diken weg waren de twee,
op de fiets de hei in.
Och, hemltje lief zuchtte Albert,
wat moet ik nu gaan beginnen!
O, wacht even, gelukkig, dat ik nog
een leesboek bij me heb. 't Volgende
ogenblik was hij al verdiept in een
leesboek, onder het roken van een
sigaret.
Tegen elf uur werd Albert plots op
geschrikt, doordat hij iemand voor
zich zag staan. Toen hij opkeek zag
hij de boer voor zich staan, die hem
vrolijk begroette en wat bleef pralen.
Zo gauw de boei weg was, borg hij
het leesboek op en ging eens naar het
noemde advocaten: Mr. L. J. Vitringa
en Mr. E. B. Ten Dall. Hoe dit dan ook
zij, de beide partijen verschenen dan
30 October voor den Hove van Hol
land, maar om verschillende niet be
langrijke redenen werd na deze eerste
comparitie nog geen vonnis uitge
sproken, maar bepaald, dat de par
tijen in den loop van November nog
maals zouden compareeren. Na het
eindigen der tweede comparitie op 18
of 19 November schijnt Antonie
Kuijsten, die wel begon in te zien, dat
zijne zaak hopeloos stond, bloed voor
het hart te hebben gekregen: nog voor
dat het Hof vonnis had gewezen, gaf
hij zijne zaak eenvoudig gewonnen
met belofte alle kosten te betalen, wat
blijkt uit het volgende schrijven van
Mr. Gallé aan den Besoijenschen ker
keraad: Ik heb de eer om de rsqueste,
dewelke aan het Hof van wegen An
tonie Kuijsten is gepresenteerd ge
weest en het daar achter gestelde ap
pointement van den Hove aan Uw Eer
waardens te doen toekomen. Uit het
appointement blijkt, dat Kuijsten zelf
heeft geconsenteerd in onze vordering
om de kosten op dit verzoek gevallen
te betalen, en dat zijn verzoek bij 't
Hof van Holland verklaart is te zijn
vervallen, omdat de kerkenraad nooit
geweigerd heeft hem de verzochte co
pie te geven, hebbende het Hoff hem
ook geordonneerd de kosten te beta
len
Het „appointement" of vonnis van
den Hove van Holland, d.d. 26 Novem
ber 1783, luidt in zijn geheel als volgt:
'T Hoff gehoord het declaratoir
van de gerequireerdens (n.l. de kerke
raadsleden), welke hebben verklaard
nooit aan den requirant (Kuysten)
geweigerd te hebben en in tegendeel
bereid te zijn, om, wanneer hij daar
toe aan hun verzoek zal hebben ge
daan, aan den requirant ten zijnen re
delijken koste alsnog te leveren be
hoorlijke en authentique copie van
derzelver resolutie van den 17 Juni
laatstleden, waarbij den requirant in
zijne bediening van diaken der ge
meente van Besoijen is gesuspen
deerd en als lidmaat der gemeente
gecensureerd geworden, met expres
sie of insertie der redenen en motie
ven van dien, mits de requirant be-
tale de kosten op dit verzoek geval
len, alsmede gehoord het declaratoir
van den requirant, waarbij hij heeft
verklaard met het bovenstaande de
claratoir van de gerequireerdens ge
noegen te nemen en in de vorderinge
mits te consenteeren: Verklaart des
requirants verzoek te cesseeren en
ordonneert den requirant te betalen
de kosten ten deezen gevallen, des
noods ter tauxatie en moderatie van
den Hove. Gedaan in den Hage bij
bovengenoemde heeren Commissaris
sen den 26-sten November 1783.
(Geweekend: loco d'heer Bodt:
J. F.. R o ij e r).
Hel is mij niet bekend, hoe hoog
precres de kosten waren, die Antonie
kampvuur, gooide er wat hout op en
begon voor het diner te zorgen, dat
om 12 uur al kant en klaar was.
Ook de twee „reizigers" waren
mooi op tijd thuis en waren vol lot
over de schitterende omgeving en
zeiden, dal Albert vanmiddag ook
maar eens moest gaan kijken.
Het diner was tamelijk goed klaar
gemaakt, alleen moet je in het ver
volg maar wat minder zout in de
aardappelen doen, zei Joop.
Nee, hoor! in geen geval anders
wordt jij veel te flauw, plaagde Al-
bert.
Middernacht. Juist had een klok
uit de stad haar twaalf slagen doen
horen. Albert liep wat op en neer
om de slaap wat te verdrijven terwijl
hij telkens onderzoekend rondkeek.
Hij wist niet wat hij er van moest
denken. Hij meende zo juist een ge
daante te hebben gezien, die van het
kamp naar het bos sloop. Hij kon
zich haast niet vergissen.
Eerst, dacht hij, dat het een van
zijn kameraden was, maar toen hij
in de tent ging kijken, lagen ze alle
twee nog rustig te slapen, terwijl
Gerard voor de aardigheid nog een
deuntje er bij aan 't snurken was.
Hij had toen direct aan dien in
dringer van Maandagmorgen gedacht
en nu vreesde hij toch werkelijk, dat
er iets niet in den haak was.
Hij had al eens voorzichtig z'n lan
taarn op hel bos laten schijnen, maar
er was geen spoor van enig levend
wezen te bekennen. Daarna liep hij
voorzichtig tot aan de rand van het
bos en deed de lantaarn weer aan,
maar nergens was iemand te zien.
Zou hij het morgen aan den boei
vertellen? overwoog hij bij zich zelf?
Of zou hij eerst eens afwachten?
Maar hij zou het toch, in ieder geval
aan Gerard en Joop vertellen, want
Kuijsten na zijne „veroordeeling" t»
betalen had, maar uit den mono van
mijn moeders familie heb ik meerma
len vernomen, dat de oneenigheden
met den Besoijenschen kerkeraad, te
wijten aan zijne verregaande „dwars-
kopperij", hem minstens op het ver
lies van drie a vier koebeesten uit zij
nen stal zijn te staan gekomen!
Was Antonie Kuijsten nu zulk een
slecht mensch? Weineen! Volstrekt
niet slechter dan zijne mededorpelin
gen of dan de predikant Leemans, die
vaak ook niet zoo heel weinig op hun
nen kerfstok hadden staan, gelijk la
ter zal blijken. Alleen zijne betreurens
waardige koppigheid speelde hem zul
ke leelijke parten en daarvoor moest
hij zoo dubbel pijnlijk boeten.
Meer dan 6 jaren, n.l. van den 17
Juni 1783 tot den 2 December 1789,
bleef Kuijsten gecensureerd. Zoolang
Ds. Leemans die ook in politiek op
zicht zijn tegenstander was (Leemans
was patriot en Kuijsten prinsgezind
en tegen wien hij steeds stil bleef
wrokken, predikant te Besoijen
was, wilde hij den kerkeraad niet ver
zoeken hem van zijn „censuur" te ont
slaan. Pas toen Ds. Mörser in 1789 al
geruimen tijd het predikambt alhier
vervuld had, wendde Kuijsten voor 't
eerst ernstige pogingen aan, om van
zijn onder censuur-stelling ontheven
te worden. Dat gelukte hem ook wer
kelijk, blijkende uit deze acte van 2
December 1789:
Sisteerde zich voor onze kerken
raadsvergadering Antony Kuys
ten die door den Eerwaarden
kerkenraad met goedvinden van hee
ren Consulenten den 17 Juni 1783
onder kerkelijk censuur gesteld is,
welke censuur door den Hove van
Holland bekrachtigd is volgens reso
lutie van den 26 November 1783
verzoekende van zyn banden ontsla-
en in de gemeenschap der kerke als
lidmaatschap te worden aangenomen.
Dan vermits gemelde Antony
Kuysten, wegens zijne hardhoo-
righeid, het formulier van belydenis
zijner zonden niet wel kon bijgebracht
worden, heeft de Eerwaarde kerken
raad, genoegen genomen met Anto
ny Kuysten de volgende vragen
ter beantwoording voor te houden
1. Of hy niet voor God en deze Eer
waarde vergadering beleed, berouw te
hebben over die zonden, om welke
het kerkelijk censuur over hem was
uitgeoefend; 2. of hij niet ootmoe
dig verzocht van die banden ontbon
den en in de gemeenschap der kerk
wederom te worden aangenomen,
met belofte van zich voortaan als een
waardig lid der Christen-kerk te zul
len gedragen. Hetwelk gemelde An
tony Kuijsten met j a beantwoord
heeft.
Wij dan, in naam en macht van
onzen Heere Jesu Christy, verklaren
den gemelden Antony Kuijsten
van zijn banden der afsnijdinge ont
bonden te zijn, nemen hem aan in de
gemeenschap der kerk tot het gebruik
der Heilige Sacramenten en alle de
zegeningen en weldaden, die de Heere
aan zijne gemeinte belooft, met har
telijke bede, dat de Heere dezen we
der te recht gebrachten broeder tot
den einde toe behouden wil door zijne
genade in Christy. Aldus gedaan in
onze consistoriale vergadering den 2
December 1789. (Geteekend): F. W.
Mörser, predikant, D. Ko p p pe n,
Johan van Heijst, ouderlingen,
L. Kuysten, Johannes Dek
kers, diakenen.
Geen deelname Borgstel
lingsfonds Middenstand.
Nieuwe objecten voor
W erkverschaf f ing.
Woensdagavond vergaderde de raad
der gemeente Drunen.
Voorzitter de Edelachtb. heer Mr
R. v. d. Heijden.
Secretaris de heer Veltman.
Afwezig wethouder Muskens.
De Voorzitter opent de vergadering
met den Chr. groet, waarna de notulen
der vorige vergadering, behoudens en
kele kleine wijzigingen in verband met
opmerkingen van de heeren v. Drunen
en van Halder, werden vastgesteld.
Aan de orde:
1. Ingekomen stukken, w.o.:
a. Koninklijk besluit houdende ver
nietiging van het raadsbesluit
d.d. 25 Sept. 1936 tot instelling
van een Commissie van toezicht
op de wegen:
b. goedkeuring begrotingswijzi
ging 1936;
c. dankbetuiging van M. J. Velt-
op je eentje zo iets uitvoeren, staat zo
geheimzinnig.
Nogmaals raapte hij al z'n moed
hij elkaar en liep een eind het hos in,
maar weer was er niets te zien, dan
bomen.
Eén uur.
Albert ging Gerard wakker maken
en zei voorlopig, dat hij goed moest
opletten. De verdere wachtposten
hoorden geen van allen iets verdachts
meer.
III
DE ZWARTE STER
I) volgende dag stonden Gerard en
Albert op, terwijl het regende dat het
goot. Aanstonds dacht Albert weer
aan de gebeurtenis van die nacht, en
froeg eerst aan Joop en Gerard of die
nog iets gezien hadden, maar dezen
hadden niets meer gezien.
Gauw gingen ze weer naar de beek,
om zich te wassen en onder het was
sen door vertelde Albert, wat hij die
nacht gezien had.
Misschien wel diezelfde man
van Maandagmorgen, opperde Joop.
Ja, dat had ik ook al gedacht.
In ieder geval is het een rare historie.
Maar we zullen maar eens afwachten.
Intussen waren ze weer terugge
keerd en wilden juist de tent binnen
gaan, toen Gerard plotseling een
schreeuw gaf, waarop de anderen
aankeken.
Wat is er?
Kijk, daar! En Gerard wees naar
het dak van de tent.
Tegen de tent was een papier vast
gemaakt, waarop een grote, gitzwarte
ster getekend stond en daarondei
stond met vuurrode letters: WEG
VAN DIE PLAATS.
Ja, maar, nou loopt het toch
helemaal de spuigaten uit, nu zullen
we hier nog weg moeten ook, als het
een beetje wil.
(Wordt vervolgd).
man voor de ontvangen geluk-
wenschen bij zijn 40-jarig jubi
leum in dienst der gemeente en
voor zijn benoeming als lid van
het Armbestuur.
Al deze ingekomen stukken worden
voor kennisgeving aangenomen.
Alvorens over te gaan tot punt 2 der
agenda, wenscht de voorzitter enkele
mededeelingen te doen in geheime ver
gadering.
2. a. Verzoek van Dr. A. W. A. van
Seters om eervol ontslag als ge
meentegeneesheer met ingang
van 1 April a.s.;
B. en W. stellen na heropening der
vergadering voor aan Dr. A. W. A.
van Seters eervol ontslag te verleenen
voor zijne diensten als gemeente-ge-
neesheer, onder dankzegging voor de
vele diensten aan de gemeente bewe
zen.
Met dit eervol ontslag, aldus de
Voorzitter, gaat een zeer verdienstelijk
man den gemeentedienst verlaten. Dr.
v. Seters heeft in zijn 45-jarige dokters
loopbaan alhier, niet alleen Drunen
OPLOSSINGEN VAN DE VORIGE
WEEK.
3.
Overdrijven; leem; tijdelijk; onbe
kende; ervaren.
Na lijden komt verblijden.
4.
Plantsoen; pink; koppel; uitstallen;
jongen; speelgenoot.
Een ongeluk ligt op een klein
plaatsje.
Als de brug weg was, had men de
brug niet meer noodig, want dan kon
men over de weg gaan.
Van zijn geboorte af tot zijn dood
toe.
De Kelder.
Onruststokers.
Kilometer.
Waspik.
De rook.
NIEUWE RAADSELS.
1 Ik heb twee oogen, maar heb
rog twee vingers van een ander noo
dig, om mijn oogen te kunnen be
wegen. Wie ben ik?
2 Wie is tegelijk binnen en buiten,
maar toch niet in huis en ook niet op
straat?-
3 Hierin is te vinden de naam van
iemand die kunstenaar is.
1. 2. 3. geeft klank.
9. 7. 8. 5. groot bosch.
6. 3. 10. 11. man uit nette stand.
4 Welke poes ziet men niet graag
in huis?
5 Hoe reist men het vlugst van
Rotterdam naar Amsterdam?
6 Mijn eerste ligt op de vloer, mijn
tweede is een mooie bloem. mijn ge
heel hoort op een schip thuis.
7 Welk zand is zoo afgemeten, dat
het U de juiste tijd doet weten?
het M de juiste tijd doet weten?