Onze St. Nicolaas Prijsvraag 1937.
- en Lenen
Plaatselijke Berichten
J' C.
W'&adwijJz
Ve\KaóiLH.g.&ti f
Zaterdag 20 November 1937. No. 93.
De Echo van het Zuiden
Vierde Blad
ZAKMESSEN
SCHAREN
TAFELMESSEN
SCHEERAPPARATEN
KOFFIEMOLENS
THERMOSFLESSCHEN
RROODTROMMELS
KEUKENSTELLEN
SCHAATSEN
GELDKISTEN
FIGUURZAAG-
TIMMER
GEREEDSCHAPPEN.
Prettig scheren!
NADERE BIJZONDERHEDEN.
Het verheugt ons te kunnen melden
dat onze nieuwe prijsvraag, voor wat
de deelname van winkelierszijde be
treft, weer een buitengewoon succes is
geworden. Niet minder dan 60 Waal-
wijksche winkelzaken doen er aan mee,
een aantal dus dat de deelname aan
alle vorige St. Nicolaas-wedstrijden
van ons blad overtreft.
Men vindt de adressen van deze
winkeliers hieronder afgedrukt.
UITSLUITEND BIJ DEZE WIN
KELIERS ONTVANGT MEN -
VANAF ZATERDAG 20 NOVEM
BER TOT EN MET MAANDAG 6
DECEMBER A.S. - VOOR IEDE-
REN GULDEN DIE MEN BE
STEEDT GRATIS EEN OPLOS
SINGSFORMULIER.
Deze formulieren bevatten alle bij
zonderheden over den wedstrijd en
moeten uiterlijk 8 December a.s., GE
HEEL INGEVULD in de brievenbus
aan ons bureau worden gedeponeerd.
Stel U dus zoo spoedig mogelijk in
het bezit van één of meer oplossings
formulieren en dan aan den slag: Eerst
zorgvuldig de advertentie-kolommen
nasnuffelen en zien of en zoo ja welke
letters er foutief gedrukt zijn (onderst
boven of uit een ander lettertype).
Dan komen de puzzellaars in actie om
de verzamelde letters te verwerken in
een spreekwoord, een kruiswoord-puz-
zle en een rijmpje.
Zooals reeds gepubliceerd stellen wij
voor de goede oplossingen beschik
baar:
le prijs 25
2e prijs 10.—
3e prijs 5.—
4e prijs 2.50
5e prijs 2.50
6e prijs 1.—
7e prijs 1
8e prijs 1.—
9e prijs 1.—
10e prijs 1.—
Hier volgen de namen der deelne
mende winkeliers in alphabetische
volgorde:
P. v. d. Aa-Kooymans, St. Ant.str. 47
L. van Adelberg, Markt 2.
Fa. Ant. Bergmans, Grootestraat 153.
E. P. van Beijnen, Min. Loeffstr. 23.
La. A. en M. de Bont, Stationsstr. 51a.
Van Boxtel-Pulles, Grootestraat 142.
Van Boxtel, Radio, Grootestr. 313.
Wel. J. v. d. Broek-v. Ree,
Grootestraat 218.
Arn. Brok-v. Helvoirt, Stationsstr. 71.
Coöperatie Broederhulp, Grootestr. 162
E. M. Dekkers-Verschure,
Stationsstraat 77.
Dina Dumoulin, Grootestraat 327.
C. van Delft, Stationsstraat 8.
J. v. d. Dungen, Grootestraat 133.
Magazijn „Electra", Grootestraat 207.
Ant. v. Eijck-v. d. Broek,
Stationsstraat 146.
P. v. Eeuwijk 6 Zn., St. Ant.str. 54.
Haweko, Grootestraat 222.
Van Haren (Schoenenafd. en
Tricotage-afd.).
M. v. d. Hammen Zn«>
Stationsstraat 63.
C. Hendriks, Grootestraat 276.
Albert Heijn, Markt 22 hoek Grootestr.
P. J. Hornman-de Graaff,
Grootestraat 231.
Anton Holtgrefe, Hoek Raadhuisplein.
Fa. Hoendervangers, Grootestr. 155.
N.V. K.E.M.I., Grootestraat 183.
Kofa-Magazijnen, Markt.
H. J. Klerx-Sommers, Hoek
Baardw.-straat.
Th. v. Kempen-Hombergen,
St. Antoniusstraat 66.
H. Kolsteren-Lagarde,
Grootestraat 199201.
Kleedingmagazijn H. Klumpers,
Grootestraat 252.
J. H. Kipping, Grootestraat 225.
Fa. F. W. van Liempt, Grootestr. 281.
C. v. Mierlo-v. Bladel, Putstraat 68.
H. v. Mil-v. Sprang, Grootestraat 234.
I. C. Mortier, Grootestraat 123.
A. Oudkerk, Grootestraat 262.
Fa. Orie-Dumoulin, Grootestraat 191.
Drogisterij „De Pelikaan",
Stationsstraat 69.
Wed. Ch. Philipart-v. Kempen,
Stationsstraat 14.
Fr. Possimis-v. Hilst, Stationsstr. 127.
M. C. Pulles-Heesbeen, Grootestr. 235.
J. C. Pulles-Aarts, Stationsstraat 6.
A. J. Pullens-Burmanje, Hoogeinde 8.
Gebr. de Ronde, Stationsstraat 17.
De Rooij-Bourgonjen, Laageinde 83.
Wed. Jac. Sars, Grootestraat 329.
Gerard Sars-Raaijmakers,
Stationsstraat 40.
Fa. Schohaus, Grootestraat 157.
J. M. Schuurman, Grootestraat 129.
W. Sikkers, Markt 15.
H. Speet, Markt 3.
H. Stassar-v.h. Rievars, Stationsstr. 88.
J. Tausch, Grootestraat 231.
Magazijn „Volksbelang",
Grootestraat.
Jan Veraa, Stationsstraat 13.
M. v. d. Velden, St. Ant.str. 106.
Joh. de Vocht, Grootestraat 270.
A. v. Zelst-Gouda, Besoijenschestr. 19a
L. Zijlmans, Grootestraat 177.
Het Dagblad van Noordbrabant en
Zeeland bevatte Maandagavond j.l. een
zeer interessant, maar voor de Lang-
straatse schoenindustrie weinig be
moedigend artikel aangaande „Bat'a,
het probleem van het grootbedrijf".
De Redacteur vatte zijn oordeel in
het kort aldus samen: „Naast bewon
dering, bezorgdheid." Bewondering
voor de geperfectionneerde technische
inrichting van dit bedrijf, bezorgd
heid voor de toekomstige ontwikke
ling van de schoenindustrie, daar de
enorme expansie van het bedrijf te
Best de Nederlandse schoenenmarkt
goeddeels zou hebben overwoekerd.
Wetend, dat de toestanden in het
schoenhedrijf allesbehalve opwekkend
zijn, nam ik met grote belangstelling
het Octobernummer van het Maand
schrift van het Centraal Bureau voor
de Statistiek ter hand, dat een statis
tisch overzicht geeft van de schoen
en lederindustrie in 1936. Is het in
derdaad waar, dat het Bat'a-bedrijf de
Nederlandse schoenenmarkt reeds
heeft „overwoekerd"? Dit zou moeten
blijken:
a) uit een vermindering van het
aantal bedrijven;
b) uit een verminderd aantal ar
beidskrachten;
c) uit lagere productiecijfers en ver
minderde verkoopwaarde van de gefa
briceerde schoenen.
De vermindering van de bedrijven
bestaat inderdaad: het aantal onderne
mingen, dat zich genoopt zag het be
drijf te staken, was in 1936 ongewoon
hoog, vooral in de Langstraat: hier
daalde het van 188 in 1932, tot 144 in
1936.
Het aantal arbeiders was in 1936 in
geheel Nederland 12.270, waarvan te
Waalwijk 2184, te Kaatsheuvel 1189,
te 'Dongen 1029, te Tilburg 630, in
overig Noordbrabant (Best inbegre
pen) 1178, buiten Noordbrabant 2562.
Waalwijk, „Overig N.B." en „Buiten
N.B." laten vermeerdering van perso-
nee 1 zien. Tilburg is de laatste jaren
als schoenencentrum zeer achteruitge
gaan. Deze totaalcijfers hebben echter
slechts betrekkelijke waarde. Willen
wij de sociale toestanden in de schoen
nijverheid nader leren kennen, dan
moeten wij ook kennis nemen van de
statistieken betreffende jeugdige en
vrouwelijke arbeidskrachten. Naar
verhouding hebben de provincies bui
ten Noordbrabant (Nijmegen!) en
Waalwijk de meeste jeugdige arbeids
krachten: resp 34 en 32j^% van het
personeel in deze plaatsen is nog geen
18 jaar. Waalwijk staat van alle centra
bovenaan, wat betreft het aantal vrou
welijke arbeidskrachten: 40% van het
totaal, 883 in het geheel, het jaar te
voren 769! Een pleidooi voor de huis
houdschool
In bovengenoemd artikel van „Het
Dagblad" wordt ook nog medegedeeld,
dat het aantal arbeiders te Best begin
van dit jaar tot 1200 was gestegen. Ik
vraag me echter af, of die wel allemaal
in de Bat'a-schoenfabriek werken,
want op 15 Sept. 1936 was het totaal
aantal arbeiders van-alle Brabantse
schoenfabrieken buiten de districten
van de Langstraat en Tilburg slechts
1178.
Wat het aantal geproduceerde pa
ren schoenen betreft, staat Waalwijk
ver bovenaan: in 1932 nog 1.384.000
paar, in 1936 2.433.000 paar. Te Kaats
heuvel is de productie in die jaren
gedaald van 1.568.000 tot 1.354.000 paar
schoenen. Dongen ging tot 1936 voor
uit en kwam boven het millioen, bleef
er in 1936 weer beneden. Tilburg pro
duceerde in 1936 nog slechts 690.000
paar. Oisterwijk en Nijmegen zijn on
geveer gelijk gebleven, beide ruim een
millioen paar. Volgens het Dagbhad
zouden in het eerste halfjaar bij Bat'a
862.000 paar zijn gefabriceerd. Als dit
juist is, komt Best het volgend jaar
na Waalwijk in de productie.
De totale productie van Nederland
is van 1932 tot 1936 gestegen van
9.281.000 tot 13.470.000 'paar in 1936,
terwijl de totale waarde gelijk geble
ven is: 26 millioen gulden. M.a.w. in
de laatste vijf jaar ts de gerryddelde
prijs van een paar schoenen in Neder
land gedaald met bijna 50% Te Waal
wijk, van ouds het centrum van het
fijnere schoeisel, was de gemiddelde
prijs nog slechts ƒ2.31, in 1925 nog
ƒ6.97. Kaatsheuvel haalde gemiddeld
nog juist ƒ2.00, Tilburg en Dongen
resp. nog ƒ2.83 en ƒ2.75, in overig
Noordbrabant, waartoe Best behocyt,
was de gemiddelde prijs slechts ƒ1.60.
Kort samengevat, zien wij dus in
cijfers uitgedrukt, wat wij al in Waal
wijk kunnen waarnemen: de kwali
teitsschoen moet het in de verkoop af
leggen tegen de goedkope schoen, en
„the customer is king" (de klant is
koning). Nu gaat Bat'a wel van idee
uit, dat de Nederlander te zuinig is op
zijn schoeisel, omdat hij gemiddeld
slechts 2,24 paar per jaar koopt en de
inwoner van Tsjecho-Slowakije 3,25
paar, maar de redacteur van het Dag
blad merkt terecht op, dat het zeer
goed mogelijk is, dat de Nederlander
met zijn geringer aantal schoenen be
ter geschoeid loopt dan de mensen in
Tsjecho-Slowakije. Het getal beslist
niet alleen. Er viel trouwens in 1936
een vermindering van het binnenlands
gebruik te constateren.
Sanering van het schoenhedrijf zal
m.i. moeten worden gezocht in een
van staatswege vastgestelde en gecon
troleerde verhouding van jeugdige en
volwassen arbeiders, zoals deze voor
de diamant-bewerkers en de typogra
fen bestaat. Dan is het niet meer mo
gelijk dat men in een fabriek slechts
enkele mannen ziet rondlopen tussen
een groot aantal jongens en meisjes.
De toestand van nu werkt verlam
mend op de energie van oudere men
sen en is nadelig voor jongens en
meisjes in hun ontwikkelingsjaren.
Uiteindelijk zal ook de consument
hiervan slechts voordeel ondervinden,
doordat de kwaliteit van het product
door een meer sociaal systeem wordt
verbeterd en de Nederlander op de
duur dan nog wat steviger in zijn
schoenen komt te staan.
Aan het slot nog enige cijfers over
«e leerindustrie in Nederland. Ook
deze zijn niet gunstig voor de Lang
straat: van 596 arbeiders in 1932 daal
de dit getal tot 572 in 1936, waarvan
in Waalwijk 341, in Dongen 125. Bui
ten de Langstraat werkten in 1936
1947 arbeiders in de leerindustrie,
waarvan in Gilze-Rijen 529. In geheel
N.-Br. werkten in 1936 in deze indu
strie 2519 arbeiders, buiten N.-Br.
slechts 350 (in 1932 425). Heeft dus
de schoennijverheid de tendens zich
wat meer buiten N.-Br. te verspreiden,
bij de leerindustrie constateert men
nog steeds concentratie binnen de
grenzen van N.-Br., al profiteert de
Langstraat daar niet van.
Alles tezamen genomen, geeft het
Verslag 1936 voor de schoen- en leder
industrie in de Langstraat weinig
aanleiding tot optimisme.
G. J. DE VRIES.
Vondelherdenking.
Wij gaven in ons blad van Woens
dag reeds een kort verslag van de
Vondelherdenking die op dien dag
gehouden werd in het Gymnastiek
lokaal der H K. H B. S.
Het tooneel was voor deze ge
legenheid op passende wijze versierd
met de Nederlandsche driekleur,
waartusschen 'n portret van Vondel,
van de hand van den heer Th. van
Delft en voorts bloemen en palmen.
De heer directeur Drs. G. J. de
Vries, sprak een kort welkomst
woord, waarna hij een bekend ge
zegde van wijlen H. M. Koningin
Emma aanhaalde, diezeide: „laten
we groot zijn in alles, waarin een
klein volk groot kan zijn.''
Een dergelijke aansporing, zegt
spr., sluit in, dat er in dat opzicht
wel eens iets aan mankeert. Wij zijn
tekort gekomen in onze waardeering
van onze groote mannen. Vondel
is een der grootsten geweest, die uit
htt Nederlandsche volk is voort
gekomen. Wanneer wij dan ook het
geteekende portret zien van onzen
grooten nat. dichter, tusschen de
golvende banen van onze nationale
driekleur, dan willen wij daarmede
uitdrukking geven aan dehoop.dat
Vondel, de nationale dichter, in
lengte van dagen, meer en meer
moge worden geëerd en gelezen in
ons vrije en onafhankelijk Nederland.
Vondels natonale beteekenls.
Hierna was het woord aan den
leeraar Nederlandsch, den heer L.
v. d. Linden, die zou spreken over
„Vondel's nationale betetkenis."
Na een korte inleiding zegt spr.
dat we Vondels tijd gewoon zijn te
noemenonze gouden eeuw. De
17de eeuw, die veie groote mannen
telde op velerlei gebied o.a. Vondel
en Rembrand. Van deze twee per
sonen, doch van Vondel in het bij
zonder, kan men nog zeggen, dat zij
de groote gebeurtenissen van hun
tijd vereeuwigd hebben.
Spr. citeert dan wat de groote
Vondelkenner De Klerk hierover
heeft gezegd: „Ook in vreerode lite
raturen zijn voorbeelden van dich
ters, die op monumentale wijze het
verleden van hun land vertegen
woordigen. Maar een tweede voor.
beeld van een dichter, die een even
domineerend en weidsche plaats
inneemt in de roemrijkste geschie
denis van zijn volk zal men
moeilijk vinden.
Vondels poezie vormt in onze li
teratuur niet enkel het lijvigste
hoofdstuk, zij is in haar geheel
tevens en allereerst te zien als een
„summa" van 't grootste en edelste,
dat stem en gestalte kreeg in onze
taal.
Spr. betwijfelt of andere Neder
landsche dichters, zonder Vondel,
wel de hoogte zouden hebben be
reikt, waartoe zij gekomen zijn.
Vondel heeft bovendien nog veler
lei andere verdiensten gehad, daar hij
de strekkingen verecnigde van
patrioten goed katholiek.
Men kan dns zoo, zegt spr.. in
Vondels verhouding tot de overheid
van stad en land, in de plaats die
hij onder zijn landgenooten innam,
een voorbeeld zien van de samen
werking en de eenheid van geest,
die ook onder andersdenkende
landgenooten ia nationaal opzicht
moet heerschen.
Spr. besluit dan met te zeggen,
dat wanneer protestant en katholiek
zooals op dit oogenblik gelukkig 't
geval is, in de Vondelhuldiging een
drachtig samengaan, daarin ligt op
gesloten, dat men de handen in een
slaat om een nationale zaak te
dienen dan beteekent dat, dat we
elkander kennen en eerbiedigen als
trouwe zonen van eenzelfde vader
land.
Deze doorwrochte lezing, die tal
van vraagstukken uit de middel
eeuwen tn later naar voren bracht
en op zeer bizondere wijze behan
delde, te uitvoerig om hier weer te
geveD, had terecht een zeer dank
baar applaus.
Hierna kwamen enkele leerlingen
op het tooneel die verschillende
gedichten en iragmenten uit Vondels
werken declameerden.
Wij noemen enkele gelegenheids
gedichten door C. v. Opstal.
Decretum Horribile door J. Kouters
(student R.K. Leergaugen te Tilburg.)
Jaaigetijde v. Oldebarnevelt door
W. Marinus
Fragmenten uit Vondel's drama's:
1. Rei van Edelingen uit Gijsbreght
door J. v. Nieuwsladt,
2 Ruben's Klacht uit Jozef in
Dothan door B. Wtijers.
3. Dialoog uit Lncifer door C.
Goes, W. Marinius en P. Bertels.
Slot van Altaargeheimenissendoor
H. Verwiel.
De heer Drs. G. J. de Vries sprak
hierna woorden van dank tot den
heer v d. Linden voor de moeite
welke hij zich gegeven heeft om de
jongens iets van de voordrachtkunst
bij te brengen. Tot den heer van
Delft voor het teekenen van den
Vondelkop, aan den oud - student
Kouters, aan de jongens die op zoo'n
verdienstelijke wijze verschillende
verzen van Vondel hadden voor
gedragen.
Dit was het slot van deze zeer
geslaagde Vondelherdenking, waarbij
ook de jongeren getoond hebben het
onvergetelijke werk van den grooten
Nederlandschen dichter naar waarde
te kunnen schatten.
R. K. Sportbeweging.
In de groote zaal van den R.K.
Gildenbond werd Woensdagavond
een propaganda-vergadering gehou
den voor de R.K. Sportbeweging in
deze gemeente.
Men kan zeggen, dat gezien de
vele belangstellenden, de groote zaal
was goed bezet, deze avond zeker
een goede propaganda voor de R.K.
Sport is geweest.
Het is zoo buitengewoon gotO na hei scheren
Witte furol te geoiuiken, uan ach. ij ui dc huid
niet na en woidt gaat en geschikt om u eiken
dag opnieuw met genoegen te kunnen schi ren
Onder de aanwezigen merkten wij
o.m. op de Z.Eerw. heeren Pastoors
rieezemans, Verhagen, Kemps en
van Erp, voorts de Eerw. heeren
kapelaans Vöiker, van Rooij en
Allard, het voltallig dageiijksch
bestuur dezer gemeente, verschillen
de heeren raadsleden, vele bestuur-
deren van diverse R.K. Sport orga
nisaties en den heer de Groot, Voor
zitter van den Interdioc. Voetbal
competitie Bond.
De Voorzitter van het plaatselijk
comité ter propageerir.g van de
Sportbeweging in R.K. verband, Dr.
Kotster opende de vergadering met
den Christ, groet.
Spreker üeelte van harte welkom
hel geestelijk en wereldlijk gezafe der
gemeente, vooils den beu de Groot,
uooidbesluuruer van den I V. C. B.,
de verscmllende besluuideien van
diverse Sporlvereenigtngen en de
leiders der Jeugdvereenigtugen.
■spreker zegt dat hel doel van deze
bijeenkomst is te propageeren de
mogelijke lot slanukoming van één
groote, kracülige Sporlci nu ale, uie
alle takkeu van sport in deze ge
meente omvat. Spieker hoopt dat
dit zeer spoedig bereikt zal kunnen
worden 111 bet belang van lederen
R.K. Sportbeoeleuaar.
Hierna werd een aanvang gemaakt
met de verloouing van de Olym
piade li lm iydo in Duilschland.
Deze litm bracht op het gebied
van de sport vele interessante op
namen van wereldberoemdheden.
Men zag o.a. Jesse Uwens, den Ame-
kaanschen neger en super aibleet
zijn recoidspiong n maken. Zeer
aardig was voorts een vertraagde
opname van den eindstrijd liane—
Oostenrijk. Ook de wiuter olympiade
bracht veel bezienswaai digs, vooral
het sensationeele bob-rennen en
skiën.
Nadat het eerste gedeelte van de
Olyuipiadeiiitn vertoond was nam
de heer de Grood het woord.
Spreker ging eerst de ontwikkeling
van de sport na, die in iöbu in
Engeiand aan de colleges ingang
begon te vinden. Van Katholieke
sportbeoefening was in het Angli—
kaansche^ land natuurlijk geen
sprake.
Van Engeland raakte de sport,
meer in hel bijzondet de voetbal
sport ook op liet continent meer en
meer bekend, vooral in België en
Frankrijk. Daar deze landen echter
een in hooldzaak katholieke bevol.
king hebben, waren de leden eener
vereeniging dus ook overwegend
Katholiek, waardoor 'l verenigings
leven geeii gevaar voor de jeugd had.
Anders werd dit toen de sport ook
in Duilschland en in Neuerland
bekend werd, landen dus met een
gemengde bevolking. De neutrale
sportverenigingen in deze lanuen
hadden dus leden van allerlei ver
schillende opvattingen, met het ge
volg dat toen de gevaren voor de
katholieken legio werden.
In Duilschland zag men dit reeds
spoedig in en ontstond er een
krachtige Katholieke organisatie de
Jugeudkraft die honderdduizenden
leden telde; deze prachtige organi.
salie is echter in 1933 op oevel van
de RijkMegeering ontbonden.
Ook in ons land ging het echter
den goeden kant uit, voo al wat
betreft gymnastiek vereenigingen,
reeds in 19UÜ was er een Kath.
Limb. Gymnastiekbond.
Om echter te voorkomen zegt
spreker, dat evenals in Duilschland
de Katholieke Spoi tbewegmg woi dt
aangetast is bet noodig dat de
Nederlandsche Katholieke jeugd
zich in eigen vereenigingen organi
seert. Ook de medewerking van
Waalwijk is daarvoor noodig.
Nadat het tweede gedeelte van
de Olympiadefilm was gedraaid
sprak de ZeerEerw. heer Pastoor
Heezemans nog enkele woorden
tot de Waalwijksche jongeren,
waarbij hij hen op het hart drukte
onverwijld lid te worden van
Katholieke organisaties en zich af
te scheiden van elke neutrale Sport-
vereeniging.
Z.E.W. behandelde in hoofdzaak
het Mandement van het Doorl.
Episcopaat van 1933 en stelde vast
dat de naleving daarvan door ieder
Katholiek moest plaats hebben op
grond van de volgende punten.
Ten eerste de gazagsinvloed. Tot
heden is het nog steeds zoo geweest
bij ons R.K dat, als Z,H. den Paus
of de Bisschoppen onverschillig op
welk gebied hadden gesproken, het
voor de groote meerderheid der
geloovigen als vaststaand werd aan
genomen dat de uitspraak of de
richting zou worden gevolgd. De
sport maakt hierop geen uitzonde
ring en daarom is alleen reeds het
gesproken woord van het Episco-
caat voldoende om de te volgen
richting aan te wijzen.
e:
