smakelijk ©f
Dru kwer k
11
Ar;
OP ELK GEBIED
Waalwijksche
Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
a
a
a
a
a
Een batig slot van f 17963,44
over 1937. Garantie van f750,-
Centraal Oranje-comité. Waar
om niet „Waalwijks Belang".
i
i
J het betere werkj
De drukkerij voor
OVERZICHT VAN DEN ECONOMI-
SCHEN TOESTAND IN HET
RESSORT DER KAMER
OVER HET JAAR 1937.
I. Algemeene Beschouwingen
Inleiding.
Het jaar 1937 was het eerste in een
rij van crisisjaren, dat een hoopvol
verschiet opende voor de heropleving
van het economische leven in Neder
land. Wel bood de economische toe
stand van de wereld nog geen teeke
nen, welke wezen op een algemeen
herstel, maar de einde 1936 in ons
land doorgevoerde devaluatie gaf toch
de gegronde hoop, dat meer gezonde
verhoudingen tusschen het kosten-
peil in ons land en dat op de wereld
markt een verhoogde activiteit van de
binnenlandsche industrie zouden be
vorderen, terwijl daardoor voor ons
economisch leven tevens verzekerd
werd, dat van iedere opleving in de
wereldeconomie sneller en beter pro
fijl zou kunnen worden getrokken. De
eerste helft van 1937 bracht dan ook in
sterk stijgende lijn een herstel in vele
takken van nijverheid en handel. Een
flinke daling van het werkloosheids
cijfer en een onverwacht gunstige op
gang van het staatsinkomcn deden ge-
looven, dat ondanks de waarschu
wing van deskundigen tegen al te opti
mistische verwachtingen de crisis
jaren, althans het hoogtepunt daar
van, achter ons lagen en dal met snelle
schreden een hetere toekomst werd te
gemoet gegaan. Helaas, moest reeds on
middellijk hij den aanvang van de
tweede helft van 1937 worden ervaren,
dat een werkelijk herstel van ons eco
nomische leven vooreerst niet kon
worden doorgevoerd. Van de Vereenig-
de Staten van Noord-Amerika uit zette
plotseling een sterke depressie in, die
haar terugslag had op de prijzen van
sommige onzer koloniale producten en
andere grondstoffen. Daar zich tevens
in Engeland, na een reeks van voor
spoedige jaren, teekenen van een om
mekeer begonnen te openbaren, leed
hieronder de bedrijvigheid in ons land
en zeer bijzonder in het district onzer
Kamer. Gelukkig waren er in Neder
land meerdere industrieën en ook een
goed deel van den handel, voor welke
de verkregen verbeteringen aanhield,
zoodat de economische toestand in ons
land over het geheel, ook in de tweede
helft van 1937, nog beduidend beter
kon worden genoemd dan in 1936. An
dere takken van industrie echter, zoo
als de voor het district van onze Ka
mer zoo belangrijke schoen- en leder
industrie, bleven na een aanvankelijke
zeer korte opleving zelfs bij 1936 verre
ten achter. De toestand over de ge-
heele lijn was op het einde van het af
gesloten jaar dan ook, gezien in het
licht der werkloosheidscijfers, slechts
zeer weinig beter dan einde 1936; het
aantal werkloozen in Nederland be
droeg einde 1937 immers nauwelijks
18000 minder dan einde 1936. Alleen
de stijging van het staatsinkomen
hield onverminderd aan. Hoe aange
naam dit laatste intusschen ook moge
zijn, toch zij gewaarschuwd voor op
timistische conclusies, daar de gunsti
ge resultaten van een economische op
leving voor het staatsinkomen voor
een goed deel eerst geruimen tijd na
die opleving merkbaar zijn, zooals ook
een teruggang van de welvaart eerst
later op het staatsinkomen merkbaren
invloed uitoefent. Intusschen mag tocht-
ondanks alle teleurstelling, met dank
baarheid worden gewezen op de toe
name van het handelsverkeer van Ne
derland in 1937. Naar het gewicht en
naar de waarde steeg het handelsver
keer met andere landen, daaronder
begrepen dc overzeesche gebiedsdee-
len, en wel de invoer van 20.357.587
ton (waarde 1.016.524.000,-) in '36 lot
23.513.138 ton (waarde 1.551.193.000.-)
in 1937 en de uitvoer van 13.537.5S1
ton (waarde 746.125.000.-) in '30 tot
16.022.654 ton (waarde 1.148.111.000.-)
in 1937. Was de enorme stijging van
invoer en uitvoer naar de waarde
goeddeels gevolg van de devaluatie en
daardoor minder gemakkelijk verge
lijkbaar, de stijging naar het gewicht
kan als een meer reëele waardemeter
van de toename van het handelsver
keer worden beschouwd De stijging,
voor wat de waarde betreft, was voor
invoer en voor uitvoer vrijwel gelijk,
n.l. 52,6% voor den invoer en 53,9%
voor den uitvoer. De stijging naar het
gewicht geeft voor den uitvoer een
niet-onbeteekende vooruitgang tegen
over den invoer; de invoer steeg met
15,5%, de uitvoer met 18,4%.
Zooals daarjuist reeds werd aange
stipt was 't jaar '37 voor 't district on
zer Kamer lang niet rooskleurig. Mocht
de devaluatie van '36 aanvankelijk, ook
nog even in 1937, de activiteit van
schoen- en lederindustrie hebben ver
hoogd, weldra trad 'n sterke teruggang
in. Deze teruggang was einde 1937
grooter dan eenig jaar te voren, zoo
dat de werkloosheid, vooral in de
schoenindustrie, daarmede haar hoog-
sten stand tot dan toe bereikte. Zelfs
in de eerste weken van 1938 steeg de
werkloosheid in deze industrie nog
aanmerkelijk. De andere industrieën
uit het gebied onzer Kamer, hoewel
niet van die beteekenis als de schoen
en lederindustrie, konden gelukkig op
hetere resultaten wijzen.
Faillissementen.
Het aantal faillissementen in hel
district der Kamer bedroeg in het af-
geloopen jaar 24 tegen 35 in 1936.
Werkloosheid.
Eenige vergelijkende cijfers van het
verloop der werkloosheid in 1937 wer
pen een schril licht op den ernstigen
toestand, waarin het economisch le
ven in het district onzer Kamer ver
keert. Het totaal aantal werkloozen in
de gemeenten, behoorende tot het ge
bied onzer Kamer was:
1936 1937
31 Dec. 15 April 15 Sept. 31 Dec
geheel 3140 2416 2115 3056
gedeelt. 556 379 543 706
Weliswaar was het aantal geheel
werkloozen einde 1937 iets beneden
het aantal geheel werkloozen van einde
1936, doch de gedeeltelijk werkloozen
namen in aantal toe en wel van 556
tot 706. Een juist inzicht echter in de
beteekenis van dc werkloosheidscij
fers in 1937 geeft onderstaande sta
tistiek.
Naar de voornaamste takken van
bedrijf zijn de cijfers der geheel werk
loozen in 1937 als volgt te rangschik
ken:
1937
15 April 15 Sept. 31 Dec.
Lederbewerkers: 701 860 1105
Leerlooiers: 46 41 48
Bouwvakarbeiders*501 371 549
Metaalbewerkers: 279 179 302
Landarbeiders en
grondwerkers: 383 243 519
Losse arbeidskrachten
en ongeschoolde
fabrieksarbeiders: 277 209 317
bedrijven 229 212 216
Totaal: 2416 2115 3056
Diverse andere
Vergelijkt men de cijfers der geheel
werkloozen lederbewerkers van 1937
met die van 1936 en 1935, dan ziet men
eerst, dat hoewel het totaal-aantal
geheel werkloozen in alle vakken einde
1937 weinig met dat van 1936 en 1935
verschil de werkloosheid in de
voornaamste industrie van ons district
onrustbarend sterk is toegenomen.
Deze toename is ten opzichte van 1936
bijna 50%, ten opzichte van 1935 zelfs
72%.
Hieronder volgt een specificatie van
het aantal werkloozen in de verschil
lende gemeenten van het district dei-
Kamer op 31 December der laatste vijf
jaren:
I I
-*
3
cc
c
r-
c o ,2
iS5|«S'g#eiSBS'5&-
2 a 9 S 3 i» p
N.B. In de totaal-cijfers over de jaren
1933 en 1934 zijn ook begrepen
de werkloosheidscijfers van de
voormalige gemeenten Hedik-
huizen, Herpt, Nieuwkuik en
Oud-Heusden, welke gemeenten
bij de wet van 25 April 1935 met
ingang van 1 Mei d.a.v. zijn op
geheven. Voor zoover deze op
geheven gemeenten of deelen
ervan zijn gevoegd bij gemeen
ten, gelegen binnen het district
der Kamer, zijn de werkloos
heidscijfers voor 1935, 1936 en
1937 in die van de vergrootte
gemeenten (Drunen en Heusden)
begrepen.
De werkloosheid in de Schoenin
dustrie wordt nog nader besproken
bij de beschouwing over deze industrie.
Verkeer.
Het verkeersprobleem in ons dis
trict blijft de volle aandacht eischen.
Dankbaar mogen we daarom wijzen
op de ook in 1937 verder doorgevoer
de verbetering van de hoofdverkeers
wegen, waaraan het provinciaal be
stuur alle aandacht schenkt. De toe
name van het verkeer zal echter in
grijpende verbeteringen blijven vra
gen, ook op andere belangrijke wegen
in het district onzer Kamer, zooals de
verbinding van Dongen met Tilburg.
Gezien de eischen, welke het mo
derne steeds toenemende verkeer aan
de wegen stelt, is het teleurstellend,
dat in het afgeloopen jaar de Regee
ring de Nederlandsche Spoorwegen
heeft ontheven van de verplichting tot
bewaking van een tweetal voor de
Langstraat uiterst belangrijke spoor
wegovergangen. Onze Kamer heeft dan
ook met klem geprotesteerd tegen deze
haars inziens onverantwoordelijke
verscherping van de gevaren, welke
den weggebruiker bedreigen.
Waterstaatkundige toestand.
Tot groote ontstemming moesten
wij, bijna vijf jaren na ons zoo belang
rijk rapport, in het laatst van 1937
vernemen, dat verwezenlijking van de
waterstaatkundige plannen tot indij
king van den Brabantsehen Biesbosch
en tot afsluiting van Donge en Oude
Maasje, niet zal kunnen worden ver-
wacht. Gezien de economisch volko
men verantwoorde uitgaven voor de
uitvoering van dit werk de aantrekke
lijke werkverruiming welke die uit
voering zal medebrengen en de ge
rechtvaardigde eisch van belangheb
benden, om eindelijk na jarenlange
achterstelling bij anderen ook hun
eigendom tegen het vernielende water
te mogen beschermen, maken de ge
geven beslissing onbegrijpelijk en on
aanvaardbaar. Onze Kamer, die de bij
deze werken belanghebbenden on
danks hun tegenstrijdige inzichten tot
een gelukkige eenheid van handelen
mocht vereenigen, wordt door deze te
leurstellende beslissing ongetwijfeld
tot een nieuwe taak gedrongen, voor
de volvoering waarvan zij, zoodra de
tijd gekomen is, haar uiterste krach
ten zal moeten inspannen.
(Reeds in een gedeelte van onze vorige oplaag opgenomen).
De raad dezer gemeente kwam
Vrijdagavond in openbare vergade
ring bijeen onder voorzitterschap
van den EdelAchtb. Heer burge
meester E C. J. Moonen.
Secretaris de heer J. van Mierlo.
Afwezig de heeren van Gent en
Spijkerman.
De Voorzitter stelt na opening
aan de orde goedkeuring van de
notulen der vorige vergadering
doch daar blijkt dat deze aan de
leden niet zijn toegezonden wordt
dit punt aangehouden tot de vol
gende vergadering.
Aan de orde:
1. Ingekomen stukken.
a. Van de Gedeputeerde Staten.
1Goedgekeurde verordening
tot wijziging der algemeene
rechtstoestand - verordening
voor het gemeentepersoneel
(vleeschkeuringsdienst) vast
gesteld bij raadsbesluit van 27
Mei 1938.
2. Goedgekeurde raadsbesluiten
van 27 Mei 1938 en van 24
Juni 1938 tot wijziging der
begrootingen 1937 en 1938.
3. Afschrift-besluit tot goedkeu
ring van het besluit van den
raad der gemeente Grave in
zake toetreding dier gemeen
te tot het streekplan voor
Oostelijk Noord-Brabant.
b. Van het Centraal Bureau voor
Verificatie en Financieele Ad
viezen der Vereeniging van Ne
derlandsche Gemeenten, 's-Gra-
venhage.
Proces-verbaal van kasopne-
ming bij den ontvanger, gehou
den 22 Juni 1938.
c. Van het Gemeentebestuur van
Oss.
Verzoek instemming-betuiging
met de verzoekschriften van den
raad dier gemeente aan de Pro
vinciale Staten en de Tweede
Kamer inzake afschaffing van
het provinciaal weggeld.
B. en W, stellen voor instemming
to betuigen aan het verzoek van
Provinciale Staten aan de regeering
om door een hoogere bijdrage uit
het verkeersfonds afschaffing of
vermindering van de Provinciale
wegenbelasting mogelijk te maken
en het verzoek van de gemeente
Oss voor kennisgeving aan te nemen.
De heer v. d. Waerden meent dat
de gemeente Oss om adhaesie aan
twee verzoekschriften vraagt doch
dat B. en W. voorstellen alleen met
het verzoek aan de Tweede Kamer
in te stemmen. Inden gemeenteraad
van Eindhoven is dit ook ter sprake
gekomen» doch daar stelden B. en
W. voor alvorens een beslissing te
nemen het request eerst eens te
onderzoeken daar er enkele onjuist
heden in zouden staan. Spr. vraagt
of B. en W. misschien die onjuist
heden ook opgevallen zijn.
De Voorzitter zegt dat deze kwestie
in de vergadering van Prov. Staten
in extenso besproken is en dat de
Prov. Staten toen bovengenoemd
verzoekschrift aan de TweedeKamer
gericht hebben, zoodat Prov. Staten
het verzoek van de gemeente Oss
reeds uitgevoerd hebben.
Wat betreft mogelijke onjuistheden
zegt spr., dat deze hem niet opge.
vallen zijn daar hij het request van
de gemeente Oss niet critisch door
gelezen heeft, wijl hij zelf Statenlid
is. Een verder onderzoek daarnaar
is trouwens door het voorstel van
B. en W. niet meer noodig.
Het voorstel van B. en \V. wordt
hierna zhst. aangenomen.
2. Voorstel tot beschikbaarstelling
van gelden overeenkomstig artikel
72 der lager onderwijs-wet aan 't
bestuur der Chr. school te Besoij-
en voor aanschaffing van gordij
nen in een der schoollokalen.
Dit voorstel wordt zhst. aange
nomen, evenals nog een voorstel
van B. en W. om een bedrag van
f355.— beschikbaar ts stellen voor
uitbreiding van de U. L. O.-School.
Deze school moet namelijk door
den grooten toeloop van leerlingen
een vierde lokaal bij in gebruik
nemen, waardoor tevens noodzake
lijk behoefte is aan twee school,
borden, twaalf schoolbanken en een
boekenkast.
üp een vraag van den heer van
Driel zegt de voorzitter dat in het
verzoek om beschikbaarstelling van
gelden voor aanschaffing gordijnen
voor de Christ. School in Besoijen
ook de aanschaffing van een kachel
begrepen is.
3. Voorstel tot wijziging van de bij
slagregeling ziekenfondspremies
werkloozen.
De Voorzitter zegt dat deze wijzi
ging de uitkeering uit het dokters
fonds véïgemakkelijkt voor men-
schen die werkeloos zijn geworden
of langen tijd slechts een hall week
loon verdienen.
4. Voorstel tot wijziging der begroo
tingen 1937 en 1938.
Wordt goedgekeurd.
5. Aanbieding verslagen gemeente
bedrijven en -diensten over 1937.
Een afschrift hiervan is aan de raads
leden reeds toegezonden.
6. Aanbieding gemeente- en bedrijfs-
rekeningen over 1937.
De Voorzitter zegt dat deze sluiten
met een batig saldo van f 17963-44.
Dit is een verrassend overschot voor
de gemeente dat niet verwacht was.
Hier is een post bij van meer-opbrengst
der opcenten van de Dividend- en
Tantièmebelasling van f 7708 43, waar
we niet meer op konden rekenen daar
dit een post van vorige dienstjaren was
die door de belastingadministratie is
achterhaald.
De verdere posten zijn
Overwinst gein. electr.-bedrijf, welke
ten bate der gemeente gebleven is,
omdat de reserve van het bedrijf is
volgestort ƒ4550,15.
Alsvoor van het waterleidingbedrijf
f 1141,66.
Minder subsidie werkloozenkassen
1550,
Voordeel door rentebesparing door
conversie-leeningen en door verschui
ving betalingsdata, voor zoover ten
bate der gemeente gekomen, voordeel
voor de bedrijven dus buiten beschou
wing gelaten 2000,
Op de post onvoorziene uitgaven is
niets uitgegeven zoodat deze geheel
als voordeel is aan te merken ƒ6380,
Totaal voordeel 23690,
Hiertegenover staan o.m. de volgen
de nadeelen:
Minder opbrengst vermakelijkheids
belasting 1250,
Minder voordeelig saldo hoofdstuk
VII (eigendommen) ƒ600,
Meer uitgaven wegens volksfeesten
1000.
Extra subsidie Burgerl. Armbest.
van Waalwijk voor dekking tekort
over 1937 2800,
Totaal nadeelige posten ƒ5850,in
mindering op de voordeelen tot een be
drag van 23690,— blijft een voordeel
van 17840,
Tot leden van de commissie tot on
derzoek dezer rekeningen werden be
noemd de heeren C. Pullens, F. Pas
sier en J. Spijkerman, elk met 7 stem
men, zoodat deze in zijn geheel her
kozen is.
De Voorzitter zegt dat nog is inge
komen een verzoek van het Centraal
Oranje-comité om een garantie voor de
te organiseeren feestelijkheden ter ge
legenheid van het regeeringsjubileum
van II.M. de Koningin op 6 September
a.s. Gevraagd was 650.maar om
alle moeilijkheden te voorkomen
wordt voorgesteld de garantie op
750,te stellen.
De heer Strijk vraagt of Waalwijks
Belang weer geheel buiten de organi
satie dezer feestelijkheden valt.
De voorzitter zegt dat de Oranje
feesten de laatste 6 jaren steeds door
het Centraal Oranje-comité zijn ge
organiseerd.
De heer Strijk meent dat door dil
comité tot heden nog niet veel tot
stand gekomen is. Om werkelijk iets
te bereiken waardoor vele vreemdelin
gen naar Waalwijk worden getrokken
daarvoor heeft men z.i. toch Waal
wijks Belang noodig.
De voorzitter zegt dat naar de mee
ning van het Centraal Oranje-comité
het kardinale punt is: versterking van
de liefde voor ons Vorstenhuis. Dit
wil men bereiken door de organisatie
van kinderfeesten en andere feesten
in de verschillende parochies, waar
door er zooveel mogelijk menschcn
aan deel kunnen nemen. Door deze
splitsingen krijgen de feesten naar
buiten weliswaar niet zooveel klank.
Op 6 September wordt hel echter een
centraal feest met een programma dat
klinkt als een klok en dat zeker veel
vreemdelingen zal trekken. Spreker
geeft den heer Strijk in overweging de
feesten *van 6 September eens af te
wachten, dan kan hij eventueel later
hierop nog terug komen.
De heer Strijk zegt geen bezwaar te
hebben tegen de voorgestelde garantie
van 750.doch hij meent dat het
in het belang van Waalwijk was als
men bij de organisatie van feestelijk
heden ook Waalwijks Belang betrok.
De voorzitter merkt nog op dat het
geen wet van Perzen en Meden is dat
de leden van Waalwijks Belang ook
niet mogen toetreden.
Het voorstel van B. en W, wordt
hierna met algemeene stemmen aan
genomen, waarna tie openbare verga
dering wordt gesloten.
SLABOONEN-VARIATIES.
Slaboonen a la lijonnaise
(4 personen;.
1 Kg. slaboontjes (liefst een
dunne soort), 1. uitje, 50 G. (l£
ons) boter, 1 eetlepel gehakte
peterselie, 2 a 3 theelepeltjes
Maggi's Aroma, wat peper en
zout.
Haal de boonen op de gebruikelijke
wijze af, wasch ze en kook ze gaar in
wat water met zout. Laat zeop een
vergiet uitlekken (het overtollige wa
ter kan worden opgevangen, om nog
dienst te doen in de een of andere soep
of saus). Hak het uitje fijn en laat het
in de dichtgedekte pan zachtjes in de
boter gaar smoren en liéhtbruin wor
den; voeg er de uitgelekte boontjes
bij en laat alles samen nog een oogen-
blik zachtjes doorstoven. Schud er bij
het opdoen de gehakte peterselie door
en maak het gerecht op smaak of met
de Maggi's Aroma en de peper.
I
I
I
I
I
I
I
I
I
31 Dee. 1935 31 Dec. 1936 31 Dec. 1937
geheel werklooze
lederbewerkers 612 778 1105
of ruim of bijna of ruim
21 pet. van 23 pet. van 36 pet. van
in het district
der Kamer
totaal-aantal
geheel werk
loozen in het 3033 3110 3056
district der Kamer:
OJ T-<
c: cc
rf
O Cl
Cl
OS
crHcciaOTfccicc^-ccH
NOOCdfiOdr-iCClTfCOPJO
H H H H wtdWWtOrHH
CS O
O 7^1
cc
cc
Cl
cc
m O
■«■f f-
Tt« I Cl O Cl OS
i(J CO r< C 3 iO Cl
Cl 1 i—
CC
Cl Cl
cc
CC 00 OS CC !-< r-»
cccoccNOffi
CC CC <M CC Cl
r»
O
HO H X
TfccocixNCHOccxccinccMN
OsOOr-sct^t^-CC-HOOCCCCCCOS
Cl T-> Cl Cl CC Tt> Cl CC "H
1.C rt-
cs
"t lO CC HO
cc cc
ccoïifii^-oc—co o cc ho m cc Tf os
ccccTroo-ci.ctocs—iGCOscccccseo
Cl Cl Cl CC Cl T-I
cc
Tf Cl
CS Tf
m
cc m
i-1 iO
>Ht^r;xt>CCOCC't,OOCIO't05CC
!-< T— CC 1 CC Cl Cl
tX
E
o E
T3 C
*E
o
s
"c!
N
<u
tc -a
l—cc
N
O
ire
o
cc
lO
IC
cc
uC
cc
cc
O
cc
CC
r~-
Cl
IC
CC
Cl
CC
CC
Cl
4)
"ös
O.
O
O O
z SC >E u
Gemeenteraad Waalwijk.
i
i
