Binnenlandsch Nieuws.
BUITENLAND.
stemmingen moeten worden gehouden,
doch de commissie, en de aangewezen
plaatsen worden niet door Duitsche,
maar door internationale troepen be
zet. Godesberg stelde niet vast, hoe de
volksstemming zou worden gehouden.
München schrijft het Saarstatuut voor.
De economische voorwaarden zijn
voor Tsjecho-Slowakije veel gunsti-
ger.
Maar vóór alles plaatst de premier
als winstpost, dat te München is be
wezen, dat zelfs de moeilijkste proble
men zonder verlies aan menschenle-
vens kunnen worden geregeld.
Hij wees erop, hoe moeilijk het was
voor Hitier, iemand van die positie om
krachtige verklaringen terug te nemen
en toe te stemmen dat op 't laatste
oogenblik door bespreking met derden,
aanmerkelijke veranderingen werden
aangebracht, ondanks de beslissingen
die hij had genomen.
Hij bracht voorts warme hulde aan
Mussolini en Ciano, die een groot
werk voor den vrede hadden gedaan.
Voorts wees hij op de Duitsch
Engelsche verklaring.
Het werd stil in de zaal, toen Cham
berlain zijn slotwoorden uitsprak:
„Ja, ik ben een realist. Toch zeg ik,
dat ik een nieuwe gelegenheid zie, om
de ontwapening ter hand te nemen.
Alvorens ik mijn taak overdraag aan
een jonger man, wil ik al mijn krach
ten wijden aan het herstel van het ver
trouwen, aan het doen verdwijnen van
de vijandelijke stemming tusschen de
landen, opdat zij inzien, dat zij veilig
hun wapens een voor een terzijde kun
nen leggen."
Langdurige toejuichingen weerklon
ken na deze rede van den premier.
De oppositie aan het woord.
Het woord was daarna aan de twee
leiders van de oppositie, Attlee en Sin
clair, die met allen eerbied voor het
door Chamberlain verrichte werk, toch
vol critiek waren over hetgeen hij had
bereikt.
De labourleider Attlee sprak van de
grootste diplomatieke nederlaag, die
Engeland en Frankrijk ooit hadden ge
leden. De reden van Hitiers aanval
was niet, dat de situatie der Sudeten-
Duitschers onhoudbaar was gewor
den, maar dat hij den tijd rijp achtte
voor een nieuwen stap in de richting
van overheersching van Europa.
Wanneer men den toestand van de
Duitsche minderheden vergelijkt met
die van de joden, katholieken en so
cialisten in Duitschland, aldus Attlee,
dan is het verschil even groot als dat
tusschen hemel en hel.
Chamberlain is de dupe geworden
van de dictators, aldus spreker. In
plaats van bondgenootschappen en
collectieve veiligheid heeft men thans
beloften van Mussolini en Hitier. Wat
zal de premier zeggen, als Hitier nu om
koloniën vraagt? Veronderstelt, dat hij
alleen maar om den Belgischen Congo,
of Nederlandsch Sumatra vraagt, wat
zal dan zijn standpunt zijn?
De liberale leider Sinclair zeide, dat
een voortdurend terugtrekken voor de
agressieve dictaturen nooit tot een
duurzamen vrede kan leiden. Dat de
vrede door onderhandelingen en niet
door dreigementen is gered, betwist
spreker.
Oud-minister Eden begon met
warme hulde te brengen aan Chamber
lain, die met zoo groote volharding een
oorlog wist te voorkomen. Woorden
van groote waardeering had hij ook
voor Roosevelt en de Tsjecho-Slo-
waaksche regeering. De Britsch
Fransche voorstellen gaven meer dan
voldoening aan de Sudeten-Duitschers
en desondanks gingen de' voorstellen
van München nog verder. Er zullen
weinigen zijn, die naast opluchting niet
ook vernedering gevoelen bij het lezen
van die voorstellen.
De democratieën moeten even re
soluut zijn als de landen met een an
deren bewindsvorm. De herbewape
ning van Engeland dient bespoedigd;
de wijze, waarop dat dient te geschie
den, moet opnieuw onderzocht wor
den. Eden eindigde met de woorden:
Ik meen, dat wij den vrede niet alleen
voor deze en de volgende maand, maar
voor onze generatie moeten redden.
Over de rest kunnen wij kort zijn.
Men weet reeds dat Praag heeft
toegestemd in den afstand van Te-
schen aan Polen, dat reeds is bezet,
dat men wil onderhandelen over de
Hongaarsche eischen; dat men auto
nomie aan de Roethenen wil toestaan;
zoodat Tsjecho-Slowakije voorbloedt;
daartegenover zal dit land van Enge
land een leening van 30 millioen krij
gen!
Anderzijds zijn Polen en Roemenië
ook niet gerust over de groote minder
heden in hun rijk; ja die konden ook
wel eens zelfbeschikkingsrecht vragen.
Intusschen de vrede is er, de vredeswil
der volkeren is niet zonder invloed ge
weest op de beslissing van München
en dat is een groote winst voor de
toekomst.
ABONNEERT U OP DIT BLAD.
HITLER'S PROGRAM.
Er staan nog vier punten op.
De Berlijnsche correspondent van
het ,,Alg. Handelsblad" meldt:
Het ligt in de bedoeling, dat Hitier,
Chamberlain, Mussolini en Daladier
nog in den loop van dit jaar opnieuw
zullen bijeenkomen, teneinde de plan
nen te bespreken voor een overeen
komst ter consolideering van den
vrede.
Deze bespreking zal plaats hebben
nadat Daladier en Chamberlain op
nieuw het vertrouwen hunner parle
menten zullen hebben gekregen ditmaal
natuurlijk vooral voor de politiek, die
zij bij de regeling der Sudeten-Duit-
sche kwestie hebben ingeleid.
Chamberlain heeft zooals bekend,
Vrijdagochtend met Hitier een ac-
coord gesloten, dat ten doel heeft in
de toekomst geschillen tusschen hun
staten niet meer met de wapenen uit te
vechten. Hitier heeft aan Daladier het
zelfde accoord voorgesteld, dat deze
bereid is eveneens te onderteekenen,
zoodra hij zich van het vertrouwen van
zijn parlement voor een politiek van
vrede en toenadering heeft verzekerd.
Hitier zal nu allereerst met spoed
de nieuwe Duitsch-Tsjechische grens
versterken, zoodra deze definitief zal
zijn vastgesteld. Dan zal voor hem de
weg vrij zijn tot uitvoering van een
program, in samenwerking met de be
trokken mogendheden, en te bespreken
vooral op de nieuwe conferentie der
„Big Four", dat in groote trekken op
het volgende neerkomt.
1. Een nieuwe overeenkomst der
vier groote mogendheden, die ten doel
heeft onmiddellijk een einde te maken
aan den burgeroorlog in Spanje. (Ge
dacht wordt daarbij aan de mogelijk
heid van het herstel der monarchie).
2. Een definitieve oplossing van
het vraagstuk van den Poolschen cor
ridor door het vastleggen van een
„Duitschen corridor" als verbinding
van het centrale Duitsche gebied met
Oost-Pruisen (dus „een corridor door
den corridor").
3. De inlijving van den vrijstaat
Dantzig bij het Duitsche Rijk.
4. Een vredelievende oplossing van
het koloniale vraagstuk (waarvoor
Duitschland geen verdere actieve pro
paganda zal maken) door het afstaan
van koloniale gebieden in het midden
van West-Afrika door Engeland en
Frankrijk, nadat natuurlijk eerst op
plechtige wijze de voor het Duitsche
volk niet langer te dragen vernederen
de clausule over zijn geschiktheid tot
het regeeren over koloniale volken zal
zijn teruggenomen.
Koloniën voor Duitschland
Ook Nederland er bij betrokken
Het Londensche Zondagsblad de
«Sunday Referee« meent, volgens
de »M. M.« te weten, dat de kwestie
der Koloniën ter sprake gekomen
is, in het onderhoud van Hitier en
Chamberlain te Müncben op Vrij
dagmorgen 1.1.
De beide staatslieden schijnen op
dit punt oveieenstemming bereikt
te hebben. Chamberlain heelt Hitier
toegezegd dat hij er voor zal zorgen
dat de Britsche regeering een con.
ferentie bijeen zal roepen waarin
dit probleem besproken zal worden.
Engeland, Frankrijk, Nederland,
Portugal, Italië en België zouden
voor deze conferentie worden uit-
genoodigd.
(Uit nadere berichten blijkt, dat
hiervan geen sprake is en terecht.
Nederland heeft niets genomen ot
gekregen en staat er dus geheel
buiten; heeft dus niets terug te
geven).
Het ligt in de bedoeling om al
deze koloniale machten te verzoe
ken een klein deel van hun koloni
aal gebied aan Duitschland af te
staan Hitier heeft van zijn kant
aan Chamberlain de verzekering
gegeven dat de koloniale kwestie
nooit de oorzaak kan worden van
een gewapend conflict tusschen
Duitschland en Engeland.
Protestantsch en Roomsch
in Duitschland
Van de 3'/2 millioen Duitschers,
die tot dusver tot Tsjechoslowakije
behoorden, zijn er 200,000 Evan
gelisch, ongeveer 150,000 onkerke
lijk en de overigen (dus 90 pCt.)
Hoomsch-Katholiek. De aansluiting
van Oostenrijk en het Sudetenland
wijzigt in Duitschland de verhou
ding tusschen Evangelisch en
Hoomsch-Katholiek sterk. Voorheen
was twee derde Pi otestantsch, één
derde Roomsch—Katholiek (42
millioen contra 21 millioen) Thans
is de verhouding. 43 millioen
Evangelisch en 31 32 millioen
Hoomsch-Katholiek.
De katholieken en protestanten
zullen als zoodanig niet verheugd
behoeven te zijn over den anschluss
van meer dan 3 millioen christenen
aan 't Duitsche rijk, tenzij Hitler
ook hier van koers veranderen kan,
dat was een gelukkige uitkomst!
Wij hopen, maar vreezen.
Nu de crisis voorbij is.
Zij kostte één milliard.
United Press meldt aandewTele-
graaf« de volgende bijzonderheden
betreffende de kosten, welke de
Europeesche crisis met zich bracht,
alleen voer de vier groote mogend
heden.
De zeventien dagen van crisis, die
Europa heeft beleefd, hebben in
totaal bijna een m lliard gulden
gekost of ongeveer 60 millioen gul
den per dag.
Volgens berichten uit Londen,
Parijs, Berlijn en Home, heeft En
geland hiervan het giootste deel
betaald, n.l. 400 millioen gulden.
Dit is te wijten aan het feit, dat
Engeland zijn maatregelen plotseling
heeft moeten nemen, terwijl anderen
zich reeds lang van te voren konden
voorbereiden.
Italië is er het beste afgekomen,
wat de uitgaven betreft en heeft
slechts 30.000 gulden extra-kosten
moeten maken. Men had te Home
steeds 't standpunt ingenomen, dat
er geen oorlog zou komen. Boven
dien was de geheele mobilisatie-
organisatie van dien aard, dat dure
voorbereidende maatregelen over
bodig waren.
Na Engeland heeft Duitschland
de grootste kosten gehad, n.l. 260
millioen gulden, waarbij zijn inbe
grepen 166 millioen voor de ma
noeuvres van anderhalve maand,
waaraan door een millioen soldaten
is deelgenomen, 92 millioen gulden
voor het betalen van 270 000 arbei
ders, die aan debiegfriedlinie heb
ben gewerkt en 9 millioen gulden
voor ondersteuning van 250.000
vluchtelingen uit de Sudeten-Duit-
sche gebieden. Verder neemt men
aan, dat de Duitsche scheepvaart
maatschappijen bijna een millioen
hebben verloren door afgeboekte
passages.
Ook Frankrijk heeft zware offers
moeten brengen. Men schat voor
dit land de uitgaven op 116 millioen
gulden. De twee millioen man, die
thans onder de wapenen zijn, kosten
bijna 7'/a millioen gulden per dag!
Rome verwacht een bezoek
van Chamberlain
De Daily Telegraph meldt uit
Rome, dat aldaar Maandagavond
opnieuw gesproken werd over een
bezotk, dat Chamberlain binnen
kort aan Mussolini zal brengen.
Men veronderstelt, dat Cham
berlain een pleziertocht op de
Middellandsche Zee zal maken en
dan Italië zal bezoeken.
Hij zou dan gelegenheid hebben,
aldus zegt men, om de kwestie der
Spaansche vrijwilligers met Musso
lini te bespreken en een snelle en
zeer gewenschte ten uitvoerlegging
der Engelsch-Italiaansche overeen
komst van April te verwezenlijken.
Men voegt hieraan toe, dat Cham
berlain zeer zeker een hartelijk
onthaal zou vinden bij de Itali
aansche regeering en de bevolking.
De krijgsoperaties in China
Omtrent de krijgsoperaties aan
het front in China wordt gemeld,
dat in de afgeloopen twee weken
in den strijd om Tienkiatsjen, ten
Zuidwesten van Kwangtsi op den
Noordelijken oever van denJangtse
naar schatting meer dan 30,000
Chineezen als slachtoffer zijn ge
vallen. De Japanners namen 500
Chineezen gevangen en maakten
voorts een aantal zware en lichte
kanonnen, machinegeweren en een
groote hoeveelheid munitie buit.
Met den val van Tienkiatsjen en
Futsjikau zijn twee der sterkste
verdedigingswerken aan de heide
oevers van den Jangtse in de Ooste
lijke Hopei.provincie in Japansche
handen gevallen. De militaire
operaties der Japanners langs de
rivier naar Hnnkau zijn hierdoor
in een nieuw stadium gekomen
Berichten uit Sjanghai maken
melding van een overwinning der
Chineezen op een Japansche co
lonne, die op 12 K.M. ten Zuid
oosten van Hankau naar deze stad
oprukte. Na een strijd van 3 dagen,
waarbij aan Japansche zijde, zoo
wordt gemeld, tien duizend soldaten
vielen, werden de Japanners terug
gedreven.
Verscherping van geloofs
vervolging in Duitschland.
Men schrijft aan de «N. Rott. Ct
Niet alleen worden in Duitschland
alle pogingen in het werk gesteld
om het jongere geslacht van de kerk
te verwijderen, doch ook worden
den jongenmenschen, die zich op
het kerkelijk ambt willen voorbe
reiden, vele hinderpalen in den
weg gelegd. De gelegenheid om in
de theologie te gaan studeeren wordt
door de regeering hoe langer hoe
moeilijker gemaakt.
Men heeft tal van theologische
faculteiten in Oostenrijk gesioten,
alsook r. k. lagere scholen, evenals
de diocesane jongensscholen te Lenz
en Salzburg.
Voorts Capucijnenen Cisterciënzer
kloosters. Ook verschillende pro-
testantsche organisaties werden ont
bonden en de eigendommen in
beslag genomen.
Een nieuwe wetsbepaling zegt, dat
legaten op het sterfbed voor kerk
of religieus doel ongeldig zijn enz
De troebelen in Palestina.
Op de gebeurtenissen, welke zich
dit weekeinde in Palestina hebben
afgespeeld, zijn aanzienlijke troepen
bewegingen gevolgd.
Volgens officieele gegevens zijn
sedert Zaterdag 140 slachtoffers
gevallen, onder wie ten minste 85
opstandelingen.
Tien Arabieren gedood.
Tien Arabieren zijn gedood en 4
gewond bij de ontploffing van een
landmijn. Dit brengt het aantal der
in de laatste twee dagen gedoode
Arabieien boven de honderd.
Vangstvaartuig met 16 man
vermist.
Zondag is uit Aalesund een vangst
vaartuig naar Oost-Groenland ver
trokken om nasporingen te verrich
ten naar het vangstvaartuig Runde-
horn, dat twee en een halve maand
geleden naar de Groenlandsche wa-
teien is gegaan en waarvan men
sedertdien taal nog teeken heeft
gehoord. De Rundehorn had zestien
opvarenden en was uitgeiust voor
de zalmvangst Geen van deschepcn,
die de laatste weken onder Groen
land gevangen hebben, heeft de
Rundehorn gezien en men vreest
daarom, dat het schip reeds op de
uitreis met man en muis is vergaan.
De eenige hoop is nog, dat de op
varenden of een deel hunner de
kust van Groenland hebben kunnen
bereiken, maar niet in staat zijn
geweest in contact met de bevolking
te komen*
De leider van de vangstexpeditie
was Halvaid Revold, de jonge Noor-
sche pelsjager, die zeven jaar geleden
een deel van Groenland's Oostkust
voor Noorwegen occupeerde, wat
het beke de, voor het HaagscheHof
behandelde, Deensch Noorsche ge
schil over de souvereiniteit over
Oost -Groenland ten gevolge had.
ADVERTEERT IN DIT BLAD
Nederland brengt zijn leger op
vredessterkte terug.
Woensdag 5 October velen naar huis.
De regeeringspersdienst meldt ons:
Het ligt in het voornemen om,
aanvangende Maandag 3 October,
de maatregelen, welke voor de
grensbeveiliging zijn genomen, ge
leidelijk op te heffen.
Dien dag zal worden begonnen
met het ongedaan maken van de
verrichte werkzaamheden. Indien
deze arbeid en vervolgens het te-
rugkeeren naar de mobilisatie.cen
tra, het inleveren van wapenen en
en uitrusting enz. vlot verloopt,
kan worden verwacht, dat ae dienst
plichtigen, die ingevolge de »bui-
tengewone oproeping uitwendige
veiligheid« thans nog in werkelijken
dienst zijn, op Woensdag den 5den
October in den namiddag met groot
verlof zullen kunnen vertrekken.
Opkomst van dienstplichtigen op
10 October.
De regeeringspersdienst meldt, dat
de opkomst ter inlijving van hen,
die bestemd waren om op 4 October
1938 te worden ingelijfd, en op de
opkomst van hen, die als gevolg
van verleend uitstel enz. wel zijn
ingelijfd, doch op 4 October 1938
de eerste oefening moesten aanvan
gen, thans op 10 October 1938 moet
plaats hebben. Dit geldt ook voor
hen, die bestemd waren om op 4
October 1938 op te komen voor
opleiding tot reserve-officier.
Op 10 October moet de opkomst
geschieden, op plaats en uur, zoo
als voor 4 October was bepaald,
ook al wordt geen nieuwe oproeping
ontvangen. Degenen, die voor vrij
vervoer naar de plaats van opkomst
een vervoerbewijs noodig hebben
en niet in het bezit zijn van een
bewijs, geldig voor 10 October, kun
nen zoodanig bewijs aanvragen ter
gemeente secretarie van hun woon
plaats, bureau voor militaire zaken.
Ten aanzien van de herhalings
oefeningen van de dienstplichtigen,
voor wie het opkomen voor deze
oefeningen in verband met de bui
tengewone omstandigheden werd
uitgesteld, is nog geen beslissing
genomen.
Volksgasmaskers.
Levering aan particulieren wordt
nader geregeld
In verband met de groote vraag
naar volksgasmaskers, deelt de di
rectie der Artillerie-inrichtingen
(Lange Voorhout 102, 's-Gravenhage)
ons mede, dat momenteel niet over
een voldoende voorraad volksgas
maskers van het type «Artillerie-
inrichtingen» voor verstrekking aan
particulieren wordt beschikt.
De fabricage is weliswaar in vollen
gang, doch voorloopig uitsluitend
ten behoeve van den inspecteur voor
de bescherming van de burgerbe
volking tegen luchtaanvallen.
De aflevering aan particulieren
wordt in overleg met genoemden
inspecteur nader geregeld en het
noodige zal daaromtrent in de dag
bladen worden bekend gemaakt.
Hoewd de prijs nog niet met
zekerheid kan worden vastgesteld,
zal deze op ongeveer f 5 worden
bepaald.
Record-vervoer van de K.L.M.
De internationale spanning der
laatste weken heeft zich in de ver-
voercijfers van de K.L.M. op onge
kend duidelijke wijze weerspiegeld.
Het passagiersvervoer en de plaats
bezetting der K.L.M.-vliegtuigen ge
ven cijfers te zien, welke alle in de
geschiedenis der maatschappij be
staande records gebroken hebben.
Het waren voornamelijk belang
rijke zakenlieden, die op de meest
intensieve wijze van het Europee,
sche net der K.L.M. gebruikmaak,
ten.
Alléén in de week van 18 tot 25
Sept. vervoerde de K.L.M. op het
Europeesche luchtnet (zonder bin
nenland) 3338 passagiers, tegenover
2442 in dezelfde week van het vorig
jaar. En de thans afgeloopen week
de meest spannende in het af
geloopen tijdvak zal zelfs naar
schatting een cijfer van meer dan
3500 passagiers te zien geven, d.w z.
gemiddeld 500 internationale reizi-
gers per dag
NIEUW .JEUGDWERKKAMP
„DE WITTE BERGEN"
TE OOSTELBEERS.
De Dioc. Commissie voor Werkloo-
zenzorg in ons Bisdom, (samengesteld
uit vertegenwoordigers van den Bos-
schen Dioc. Werkliedenbond, de Jon
ge Werkman en de K.A.J.V.), en tot
nu toe exploïteerende de werkkampen
„Gerra" te Haaren en „Baast" te Oos-
telbeers, heeft gemeend te moeten
overgaan tot het inrichten van een
derde jeugdkamp.
De deelname aan beide eerstge
noemde kampen is van dien aard, dat
een tweede lange kamp gewettigd en
om de zich aanmeldende deelnemers
eenigszins spoedig te helpen, nood
zakelijk is.
Dit werkkamp zal de beschikking
hebben over terreinen onder de ge
meenten Oirschot, Oostelbeers, Ves-
sem en Veldhoven, bestaande uit hei
de, dennenbosschen en vennen, ter
grootte van ruim 150 H.A. en eigen
dom zijnde van de Stichting H. Johan
nes Bosco. Deze stichting heeft hel
plan om deze terreinen uitsluitend te
bestemmen tot een vormings- en ont
spanningscentrum voor de rijpere
jeugd. Dit vormings- en ontspannings
centrum voor de jeugdvereenigingen
zal moeten bestaan uit de noodige ge
bouwen voor het houden van cursus
sen en samenkomsten voor de rijpere
jeugd met daarnaast voldoende ter
reinruimte voor die jeugd, die deze
terreinen wil gebruiken om te kam
peeren, te bivakkeren, tot een excur
sie enz.
Het ligt in de bedoeling van boven
bedoelde Commissie om deze plannen
als werkobject te laten dienen voor de
jonge werkloozen, die in een werk
kamp ter plaatse worden gehuisvest.
Op deze wijze helpen de jeugdige
werkloozen mede aan het oprichten
van een centrum, dienstig voor hen
zelf, voor hun stand- en lotgenoo-
ten. Daarenboven mag gerust gezegd
worden, dat dit buitencentrum in deze
uitvoering nimmer tot stand komt,
tenzij op deze manier. Het werkkamp
zal dus zorgen voor de grondwerken,
aanplanting en plantsoen, aanleg van
paden, afrastering van terreinen, in
richting van kampeer- en bivakter
rein, aanleg van parken, ontginning
van enkele stukken, enz. Daarenboven
zullen de vakarbeiders onder hen kun
nen medewerken aan den opbouw der
diverse gebouwtjes, het hoofdgebouw,
het cursushuis. Dit cursushuis komt
hopelijk tot stand in samenwerking
met de Centrale Werkplaatsen Hel
mond, Eindhoven, Tilburg, 's-Herto-
genbosch, Nijmegen, Oss enz.
De jeugdige werkloozen in de Cen
trale Werkplaatsen kunnen de kleine
re werkstukken van dit huis vervaar
digen, zooals deuren, kozijnen, ijzer
en smeedwerk, meubels etc. Op deze
manier werkt de geheele jeugd mede
aan den opbouw van dit jeugdcen-
