WINKELIER GEEF ACHT
Uit de oude Notulen-boeken der
Herv. Kerk te Capelle.
BUITENLAND.
fnn
1
Uit het leven van een qrooten componist.
Zaterdag 3 Februari 1940 No. 10
De Echo van het Zuiden
Tweede blad
DE ETALAGE.
II.
Vorige week hebben wij U verteld
op welke manier de artikelen of goede
ren aangekondigd en geprijsd moeten
worden en U zult het met ons wel
eens zijn geworden, dat dit de juiste
methode is om een artikel te toonen.
Toch moeten wij U waarschuwen
voor Qverdrijving. Als 't dames-mode
magazijn verjaarde- of verouderde stof
fen aankondigde als het allernieuwste,
of bij de hoeden- en pettenwinkel ver
telde een prijskaart dat deze of gene
kleur hoed van het vorige jaar de nieu
we modekleur is, dan zou de uitwer
king juist tegenovergesteld zijn. Het
publiek heeft of krijgt zulks in de kie
ren en gaat alle verdere aankondigingen
voor onbetrouwbaar houden, en weg
is de goede indruk van Uw zaak. Daar
om, wees eerlijk in Uw mededeelingen.
Is er van Uw artikel niets extra's te
melden, vermeldt dan alleen de prijs,
maar werk niet met onwaarheden.
Geëtaleerde artikelen of goederen
'behooren geprijsd te worden. Dit wordt
door vele winkeliers wel eens ver
geten. ...Ia maar" zult U zeggen, „men
zal den prijs van dit of dat te hoog
vinden en als men er interesse voor
heeft, zal men wel komen informee-
ren". Mis. mijnheer, vermeldt den prijs
gerust, maar vertel er dan tevens bij
dat het een extra fijn weefsel of de
nieuwste mode-tint of iets dergelijks
is. Vooral de dames vinden het een ge
noegen als dit of dat iets aparts heeft.
Tusschen haakjes, weet gij wel dat de
vrouwen voor 75% de koopers van Uw
goederen zijn, of het een levensmidde
lenwinkel of een schoenenzaak, een
mode-magazijn of een juwelierswinkel
is.
Het prijskaartje is dus van meer be
lang dan U oppervlakkig wel zou
denken, want een korte duidelijke ver
klaring zal de kooplust opwekken en
het koopen bespoedigen.
Dat het prijskaartje niet vuil of
slordig moet zijn spreekt vanzelf, want
al zou de tekst goed en het artikel aan
lokkelijk zijn, een slordig prijskaartje
zou de aantrekkelijkheid weer een stuk
doen dalen. Het beste kunt U blanco
prijskaartjes bij een reclame-bedrijf
bestellen of, als U ze zelf kunt ver
vaardigen, wijk dan eens af van het ge
wone vierkante model.
ADVERTEERT IN DIT BLAD.
Neem eens dit
of dat model:
De kleur van het prijskaartje moet
opvallend zijn, doch niet schreeuwend.
Op goederen die overwegend blauw
zijn, wordt geen roode of groene kleur
gebezigd. Dit werkt stoorend. Neem
echter een zachtere tint, b.v. licht-grijs
of beige. In een kast, waarin zich veel
lichte stoffen bevinden, b.v. lingerie,
doet U het beste om een donkere kleur
prijskaartje te nemen, daar het dan
tegen de lichte stoffen het beste op zal
vallen. Ofschoon wij geen voorstanders
zijn van zwart, mag het hier toch ge
bezigd worden. Als U de prijs wit
maakt, dus zoo opvallend mogelijk,
moet U den eventueelen tekst rood
maken. Deze laatste kleur breekt dan
het sombere wit met zwart.
Op een groen prijskaart-je geen roo
de cijfers of tekst, want al kan het
mode geweest zijn om op een groenen
mantel een rooden das te dragen, in
een etalage vloeken en schreeuwen
deze kleuren.
Het model cijfer is ook weer. een
belangrijk onderdeel. Dat duidelijke
cijfers gebruikt moeten worden behoe
ven we hier nauwelijks te vertellen.
Geen overdadige krullen of slingers,
maar een eenvoudig, duidelijk leesbaar
type. Maak van Uw prijzen geen puzzle.
Hel volgen van een cursus lakschrij-
ven zal U in staat stellen om in korten
ti.id aardige, opvallende prijskaartjes
te vervaardigen. De kosten van zoo'n
cursus zijn heusch niet groot en de
leertijd kort.
Enkele onderdeden van Uw etalage
hebben wij hier besproken en volgende
week zullen we weer andere onder de
loupe nemen.
Winkelier, Geef acht! Tot volgende
week.
S. N. M.
iv.
Het beroepen van een predikant.
In 1753 wordt aan Ds. J. ZE1JLMANS
z'n eervol emeritaat verleend.
Den 30 Aug. is kerkeraadsvergadering
geweest, om den tijd tot de beroeping van
een nieuwe predikant te bepalen, en
voorts te beramen de omstandigheden,
die daar toe behooren.
Na aanroeping van des Heeren naam,
is besloten dal de verkiezing geschieden
sal den 12 Sept. 1753
Ende also aan den AMBACHTS HEEK
moet worden kennis gegeven, op welke
dag de beroeping sal geschieden, is vast-
gestelt, dat den brief, door den predikant
opgestelt, sou worden voorgelezen: desel-
ve luijd van woord tot woord aldus:
's Grevelduin Capelle den 30 Aug. 1753.
Hoog Edele, Wel Geboren Heer,
Also haar Ed: Gr: Mog: de Heeren Sta
ten van Holland en West Vriesland aan
onsen tegenwoordigen Herder en Leeraar
Ds. Johannes Zcijhnans, op desselfs ver-
soek, op den 29 Junie deses jaar gunstig
salvo honore et stipendiohebben be
lieven toe te staan, dat syn Eerw. is ge-
Nvorclcn Emerius, sodat de dienst op hem
blijft, tot dat sijn succcsseur2) sal beves
tigt zijn, so is 't dat wij ondergcschreva-
ncn uijtmakend den Kerkenraad van Ca
pelle, van onsen pligt hebben gcoordeelt,
Uw Hoog Ed. Wel Geboren kennisse te
geven, dat wij heden een bepaling van
den dag der verkiesinge van een nieuwe
predikant gemaakt hebben; sullende de
verkiesing geschieden op den 12 Sept.
1753.
Wij zijn met alle nederigheid en hoog-
agting van Uw Hoog Ed. Wel geboren,
dien wij aan de besheerming Gods beve
len,4
Uw Hoog Ed. Wel Geboren gehoor-
same en bereidwillige dienaren.
J. Zeijlmans, pred.
Willem van der Schans, 'oud.
Arnoldus Heijmans, oud.
Pieter Quirijns, oud.
Cornelis Ophorst, oud.
Jan Schoep junior, D.k.
Antony van Overstegli, D.a.k.
Jan de Roon, diak.
Peeter van Campen, D.a.k.
De brief is door den predikant aan den
heer SCHOUT ADRÏAAN ZEIJLMANS
overgegeven, die op sig nam denselve aan
den Ambagtsheer te bestellen.
Den 8 Sept. is de koster door den pre
dikant gesonden na de heeren consnlen-
ten, zijnde Sprang en Be snij en, om desel-
ve te versoeken, den 12 Sept. de beroe
ping bij te woonen.
De 12 Sept. heeft de Emeritus predi
kant de vergadering met een gebed in-
gesegent.
en is door ieder lid een persoon op de
nominatie gestelt; de predikant noemde
eerst den proponent Coets, en so in ver
volg elk een man; so dat de nominatie
bestond uijt U personen, uijt welke ter
stond daer op door 5 stemmen is beroe
pen. Ds. DANÏël. MARTÏJN, predikant te
Leersum.
De beroepsbrief zijnde opgemaakt en
door alle ondertekent, is door de consu
lenten een brief geschreven aan gemel-
den predikant, om te vernemen, of syn
Eerw. het gesegde beroep aanneemt.
En zijn (so het beroep word aangeno
men) benoemt den ouderling CornOp
horst en diaken Jan de Roon, om by den
hoog. Ed. Welgeboren ambagtsheer de
approbatie 3) te versoeken.
In geval de ambagtsheer die van haar
vereyste, werd aan de afgesondenen een
geloofsbrief medegegeven van desen in
houd,
's Gr. Capelle den 12 Sept. 1753.
Overmits op heden door den kerken
raad alhier tot predikant beroepen is den
Eerwaarden en geleerden Ds. DANIëL
MARTIJN, predikant te Leersum, so wor
den door gesegden kerkenraad versogt
den ouderling Cornelis Ophorst en den
diaken Jan de Hoon, omme sig te vervoe
gen bij den HOOG ED: WEL GEBOREN
HEERE VAN CAPELLE, VRIJHEERE
VAN HERNEN etc., etc., etc. omme sijn
Hoog Ed. Wel Geboren op 't nedrigste en
ernstigste te besolliciteren,4) aan de ge-
meynte van Capelle te acorderen,5) toe
te staan en te gunnen, dat de beroepene
als herder en leraar mag bevestigt wor
den.
(ondertekend dor de predikant, ouder
ling en diaken).
Den 20 Sept. 1753 is weder kerkenraad
gehouden.
Ende also de Gecommitteerden na den
Ambagtsheer lot nog toe de Acte van be
roeping niet hebben afgehaald, en ge
melde Heer een groot misnoegen sonde
kunnen opnemen, dat zijn Hoog Ed. Wel-
geb. geen de minste kennis door den ker
kenraad van het gedane beroep heeft mo
gen krygen, so geeft de predikant in be
denken, of dit navolgende niet aan de
Ambagtsheer behoorde geschreven te
worden
's Gr. Capelle den 20 Sept. 1753.
Hoog Edele Hoog Geb. Heer,
Wij hebben op den 12 deser een be
roep gemaakt op Ds. DANIëL MARTIJN,
predikant te Leersum; en ook dien dag
twee leden uijt onse vergadering geeom-
mitteert, om dat beroep (so als voor dese
is geschied) aan U Hoog Wel Geb. ter
approbatie aan te komen presenteren
dog ondertusschen door U Hoog Wel Geb.
rentmr. alhier berigt zijnde, dat U Hoog
Wel Geb. sig althans niet tot YPEREN
bevind, en wij so verre reyse doende, het
ongeluk nog te hebben van U Hoog Wel
Geb. niet t'huis te vinden, so versoeken
wij nedrig dat U Hoog Wel Geb. ons een
dag en plaatse believe te laten weten,
wanneer het U Hoog Wel Geb. sal beha
gen, om sulks te komen verrigten:
suit ons seer verpligten, die met nedrig-
heijd blijven
Hoog Ed. Hoog Geb. Heer
U Hoog Wel Geb.
D. W. O. Dienaren
De Predikant en kerkenraad
van 's Gr. Capelle.
Dis is met eenparigheyd van stemmen
goedgekeurt, en in alter naam onderte
kent.
de brief is door den Ouderling Quyryns
aan den beer Secretr; Rentmr; overgege
ven ten selven dage.
1) salvo honore et stipendio: eervol
en met behoud van salaris.
2) succcsseur: opvolger.
J) approbatie: goedkeuring, vergun
ning.
besolliciteren: verzoeken.
accorderen: toestaan.
Dus de Ambachtsheer woonde te
Yperen (België); zijn zaken in het dorp
van Capelle werden waargenomen door
zijn rentmeester, den heer Cornelis van
der Hoeven. Deze was tegelijkertijd se
cretaris.
P.S.
In een volgend artikel geveh we de
afloop van het bovenstaande.
BKITSCH KONVOOI VERNIELT EEN
DUITSCHE DUIKBOOT.
De Britsche ministeries van Marine
en Luchtvaart hebben hel volgende
communiqué gepubliceerd
„Dinsdagmorgen 30 Januari heeft 'n
Duilschc duikboot een konvooi aange
vallen en het Britsche a.s. „Vaclite",
groot 5.026 ton, tot zinken gebracht,
welks bemanning door een Italiaansch
schip gered werd. Het vloot-escorte
maakte direct jacht op de duikboot en
deed een tegenaanval met dieptebom
men, doch na eenigen tijd werd het
contact verloren.
Later op den dag kreeg hél loot-
escorte hulp van een vliegboot van de
kustwacht en vond, dank zij een gat
in de wolken, de duikboot, die aan de
oppervlakte voer. De duikboot was
blijkbaar niet in staat te duiken, als
gevolg van bij den eersten aanval op-
gel oopen schade. Een zware bom viel
aan stuurboordzijde van de duikboot.
De duikboot vuurde met haar lucht
doelkanon en het vliegtuig antwoord
de met zijn mitrailleur. De wolken
zakten daarop tot vlak boven zee en
de duikboot was tijdelijk niet meer te
zien.
Het vliegtuig vloog daarop naar de
oorlogsschepen en stelde hen op de
hoogte van de positie der duikboot,
maar toen zij ter plaatse aankwamen
was de duikboot al gezonken. Eenige
overlevenden werden in een rubber
boot gezien en gered; later konden
Britsche oorlogsschepen nog eenige
overlevenden uit zee oppikken.
Een kleine jongen schreef mu
ziek hij het licht van de maan.
Toen Johan Sebastiaan Bach in het
jaar 1685 geboren werd, was de vre
selijke oorlog, die dertig jaar lang ge
duurd had, juist 37 jaar voorbij en
langzamerhand werden de dorpen, die,
'vernield waren, weer opgebouwd en
kwam het volk over de grootste ellen
de heen.
In Thüringen, Eisenach, Arnstadtt,
overal hadden altijd leden van de fa
milie Bach gewoond en rondgezwor
ven. Stadsmuzikanten, zangers en mu
sici aan het hof waren ze geweest. Al
tijd hadden ze hun leven aan de mu
ziek gewijd en als er soms wel eens
een bij was, die een ander beroep uit
oefende, dan gaf hij zich in zijn vrije-
tijd toch helemaal aan de muziek,
want de muziek was voor de familie
Bach het allerhoogste en het aller
mooiste. Een van de voorouders van
Johann Sebastiaan was molenaar,
maar hij voelde zich pas gelukkig als
hij zijn cither kon opnemen en erop
kon spelen. Overal nam hij de cither
met zich mee. Hij trok er mee door
stad en land, maakte heel verre rei
zen, tot diep in Hongarije en keerde
later weer terug naar Duitsland. Zelfs
in de molen en onder zijn werk nam
hij de cither mee en als de molen aan
de gang was gebracht, speelde hij in
tussen een liedje op de cither.
Hans de speelman.
De zoon van dezen molenaar heette
Hans en Hans moest bakker worden.
Maar hij hield zoveel van de muziek,
dat hij zijn vader smeekte om er toch
in door te mogen gaan en na lang
overleg besloot zijn vader toen om
hem bij een oom, die stadsfluitist was
in Gotha, in de leer te doen. Toen
Hans voldoende geleerd had, trok hij
als speelman door heel Thüringen
heen van stad naar stad en van dorp
naar dorp. Waar hij maar kwam,
speelde hij en alle mensen hielden van
Hans den speelman. Hij speelde als er
kinderen gedoopt moesten worden en
als er bruiloft gevierd werd. Wat er
maar gebeurde, altijd was hij erbij.
Van dezen Hans den speelman
stamt de grote Johann Sebastiaan af.
Toen Johann 9 jaar oud was, ver
loor hij zijn moeder en een jaar later
zijn vader. Daar stond nu de kleine
jongen alleen op de wereld. Maar ge
lukkig was hij niet helemaal alleen.
In Ohrdruf woonde een broer van
Overal speelde Hans de Speelman.
item, die organist in het kleine stadje
was. Deze broer, Christoph, nam hem
bij zich in huis en leerde den jongen
piano en orgel spelen. Daar ook
schreef Johann het eerst zelf muziek.
Hij was toen pas 12 jaar oud.
Toch moet je niet denken, dat Johann
zich niet met andere jongens van zijn
leeftijd bemoeide. Hij speelde met hen
mee en was vaak het meest ondeugend
van allemaal. Hij was helemaal niet
bang en zei altijd eerlijk, wat hij
meende. Maar dan ineens weer trok
hij zich op zijn kamertje terug en com
poneerde nieuwe muziek. Soms zat hij
zolang achter zijn notenboek, dat
Christoph het te erg vond en op een
dag de moeilijke stukken, die Johann
altijd op het orgel of op de piano wil
de spelen, verstopte. Hij was bang, dat
zijn broertje ziek zou worden.
In lichte maannachten.
Maar zo gauw liet Johann zich niet
vangen. Hij vroeg telkens en telkens
weer, waar Christoph de muziek had
opgeborgen. Toen hij hoorde, dat
zijn broer ze in een kast had opgebor
gen, die met ijzeren tralies was afge
sloten, bedacht hij een plan om de
muziek toch te pakken te krijgen. Diep
in de nacht stond hij op, sloop heel
zacht naar de kast en peuterde net zo
lang met zijn vingers tussen de tra
lies, tot hij hel papier vastgreep. Hel
voorzichtig trok hij het te voorschijn.
Maar nu had hij nog geen licht en hij
begreep, dat zijn broer woedend zou
zijn. als hij merkte, dat hij de muziek
toch had weggenomen. De enige ma
nier om de muziek in zijn handen te
Jarenlang was hij cantor.»
krijgen, was dus om de noten over te
schrijven. Maar daarvoor moest hij
wachten tot de maan scheen om bij
aai licnt te kunnen senrijven. Daarom
werkte nij koortsachtig door m naeii-
ten, waarin cie maan scheen. Bij elk
geluid, nat hij in nuis hoorde, sen rok
nij op en hield zich onbeweeglijk stil.
Zes maanden lang hield hij dat vol.
De wereld in
Toen hij 14 jaar oud was, moest hij
de wereld in om zijn eigen kost te ver-<
dienen. Dat was de gewoonte. Jongens
van 14 jaar moesten voor zichzelf zor
gen. Johann Sebastiaan trok er ver op
uit. Hij deed alles te voet, want in die
tijd kwam je met lopen sneller voor
uit dan met een postkoets, die bij
slecht weer altijd wel eens in de mod
der bleef steken en allerlei ongemak
ken en gebreken had. Zo kwam hij in
Lüneburg terecht, waar hij in het
koor mee mocht zingen. Wat haalde
hij een rare dingen uit. Hij deed pre
cies wat hem inviel. Soms liep hij he
lemaal op één dag de vijftig kilometer
dwars door de heide naar Hamburg.
Alleen om iemand op het orgel te ho
ren spelen, van wie hij meende, iets te
kunnen leren. En soms moest hij dan
in dezelfde nacht nog terug! Geen ol-
fer was hem te zwaar en geen alstann
te groot om zijn geliefde muziek te ho
ren en er wat over te leren.
Het meest van alles hield hij van
orgelmuziek en op het orgel bereikte
hij later ook het hoogtepunt van zijn
kunst. Iemand, die hem gezien en ge
hoord had, schreef erover aan een
vriend:
„Je zou omvallen van verbazing als
je Bach kon zien, terwijl hij met alle
vingers van allebei zijn handen tege
lijk op de piano speelt en terwijl Jiij
op het orgel met zijn handen over de
toetsen en zijn voeten over de pedalen
vliegt en helemaal alleen zoveel ver
schillende en toch bij elkaar passende
tonen te voorschijn weet te toveren
Hij kan wel dertig of veertig musici
in bedwang houden, door de één een
teken met zijn hoofd,-de ander met
zijn hand, met zijn stok. met één vin
ger of wat je maar wilt. te geven. En
hij is de enige van alle aanwezigen,
die merkt, als er een toon verkeerd is!
Het rythme zit heni in a] zijn leden.
Ik geloof, dat Bach het_nog heel ver
zal brengen!"
Hof diligent.
En werkelijk, Johann Sebastiaan
bracht het ver. Hij werd zelfs hofdin
gen t van den koning van Saksen, maai
zelfs tegenover den koning bleef hij
op zijn rechten staan en het gebeurde
meer dan eens dat hij zijn wil door
zette, tegen de wil van den koning in.
Eens was het zelfs zo erg, dat hij ru
zie kreeg met den hertog van Weimar.
Deze liet Bach in de gevangenis bren
gen, omdat hij zijn eigen zin wilde
doorzetten. Maar Bach vond het hele
maal niet erg, want daar kreeg hij ein
delijk gelegenheid om een beetje uil
te rusten en de hertog liet hem ten
slotte toch maar weer gauw vrij.
Jarenlang was Bach daarna cantor
in de Thomaskerk in Leipzig en diri
gent van het koor. Nog steeds wordt
in die kerk elke Zondag een cantate
van Bach gezongen. Hij heeft meer
dan 100 cantaten alleen voor de Tho
maskerk geschreven. Nog honderden
andere cantaten, liederen, koorzan
gen en niet te vergeten zijn beroemde
„Mattheus Passion" maakten hem we
reldberoemd. Intussen was hij oud
geworden. In de laatste dagen van zijn
leven dicteerde hij nog een muziek
stuk, daar hij bijna blind was gewor
den. Middenin breekt dit stuk af
de grote meester was gestorven. Dal
wüs in het jaar 1750, maar zijn mu
ziek en zijn naam leven nog steeds
voort.
if
DE VADER DER BRITSE
UURWERKERS.
De grootste uurwerker van Enge
land was Thomas Tompion, die de
„Vader van de Britse uurwerkers" ge
noemd wordt. Hij leefde ongeveer 300
jaar geleden. Thomas Tompion was
hofleverancier van koning Karei II en
hij ontwierp toentertijd ook de crono-
meter en de barometer van de sterren
wacht te Greenwich. Hij stierf in 1713,
maar de klokken die hij gemaakt heefl
lopen nog steeds uitstekend. Van een
klok, die hij in 1709 maakte en die nog
altijd gebruikt wordt, zegt men dat ze
nog nooit is gerepareerd. Een edelman
in Engeland bezit een Tompionklok.
die slechts eenmaal per jaar hoeft
worden opgetrokken.
Tompion wilde een klok voor de St.
Pauls Kathedraal maken, die om de
100 jaar opgetrokken moest worden.
Zijn dood was de oorzaak dat zijn plan
niet werd uitgevoerd.
d. R.
».r r-«o*
f ,:j
