WAALWIJKSCHE EN LANGSTRAATSCHE COURANT
De hulpverleening van de Langstraat
aan 't Land van Heusden en Altena.
DORPEN AAN DE MAAS.
15 JUNI 1945
Losse nummers 10 cent
68e JAARGANG No. 35
in.
JAN DE ROOIJ,
De Oud-Illegale Werkers
van de Langstraat schrijven
ons
In aansluiting op het in
ons vorig nummer geplaatste
artikel over Jan de Rooij,
kunnen wij nog mededeelen
dat omtrent de begrafenis
te Sprang—Capelle zoo
spoedig mogelijk nadere
berichten zullen worden ge
publiceerd, alsook over een
eventueel te stichten monu
ment.
Wij vertrouwen dat de
bevolking van de Langstraat
deze begrafenis dan zal
maken tot 'n ware manifes
tatie van dank en hulde.
Jan de Rooij toch heeft
de Langstraat er voor be
hoed voor de 2e maal slag
veld te worden. Dat wij er
nog zijn, dat onze kinderen
er nog zijn, dat onze huizen
er nog staan, dat onze
akkers niet zijn afgebrand,
dat alles danken wij aan
Jan de Rooij.
Wij zullen door deze
begrafenis en een te stich
ten monument de nage
slachten er aan blijven
herinneren dat hij de Lang
straat behoedde voor ver
nietiging.
De Gemeenschap van
Oud-Illegale W^erkers zou
gaarne sympathie-betuigin
gen ontvangen in verband
met het streven de nage
dachtenis van dezen held
te eeren. Deze kunnen ge
zonden worden aan den
Vertrouwensman J. van
Herpen, Hoogevaart B 113b
Vrijhoeve-Capelle.
KORTE BERICHTEN.
Rost van Tonningen
heeft zelfmoord gepleegd
door uit de vierde verdie
ping van de gevangenis
aan den pompstationsweg
te Den Haag te springen,
zoo meldt het Haagsche
Parool.
Over de Rijn bij Arn-
hem is door manschappen
van het derde bataillon
Royal Canadian Engineers
een groote brug gelegd,
welk werk in 5 weken is
verricht. Het is een dub
bele brug voor neer
gaand en opgaand verkeer
en zij kan wel 10 jaar
mee voor alle verkeer.
Op den weg van 's-Her
togenbosch naar Eindho
ven worden door de geal
lieerden reeds een tweetal
betonnen bruggen aange
legd.
Over het in de dui
nen bij Waalsdorp aange
troffen massagraf, verne
men wij nog het volgende.
Het massagraf was om
geven met een aantal bor
den „minengefahr", ten
einde de opening zoolang
mogelijk open te houden.
Van de 53 lijken zijn reeds
een aantal geïdentificeerd,
Als wraakneming op den
aanslag opRauterzijn deze
menschen op de Waalsdor-
pervlakte neergeschoten.
Generaal Mac Arthur
heeft medegedeeld dat
tegelijkertijd 4 landingen
op Rorneo werden uitge
voerd. De tegenstand der
Japanners was gering,
De Prinses Irene-
brigade zal in November,
6 maanden na de bevrij
ding, afzwaaien.
Degenen, die boven de
40 zijn, gaan reeds 1 Juli.
De K. L. M, zal den
dienst NederlandEnge
land met twee vliegtuigen
onderhouden.
De News-Chronicle
meldt dat honderden kerk
klokken, waaronder zeer
oude en kunstvolle, op een
smelterij te Wilhelmsburg
bij Hamburg zijn gevon
den.
Het is de bedoeling
van 't Ned. leger dat
uit 200.000 man zal be
staan, er 150.000 naar het
verre Oosten te zenden
tegen Japan, de rest ad
50.000 blijven hierin hoofd
zaak voor de bezetting van
Duitschland. Men schat
het aantal vrijwilligers op
120.000. De rest wordt
gerecruteerd uit de jongste
jaarklasse. (H-N,)
o.i. een zeer juist standpunt!
Het is thans mogelijk
gebleken, 't melkrantsoen
voor de kinderen geboren
in 1943 en daarna tever-
hoogen tot 7 liter per week.
Naar wij vernemen
van de zijde van het Rijks
bureau voor de metaal
verwerkende industrien,
worden door de het Rijks
bureau op het oogenblik
onderhandelingengevoerd
over den aankoop van een
partij fietsen en fietsonder-
deelen in Engeland.
Het gaat hier om aan
zienlijke hoeveelheden die
een wezenlijke bijdrage
zullen kunnen vormen tot
de oplossing van den
fietsennood.
In tegenstelling tot de
berichten van eenige da
gen geleden, waarin het
heette, dat de Russen een
verkoold lijk gevonden
hadden, dat bijna zeker
dat van Hitler was, ver
klaarde maarschalk Zu-
kowop een internationale
persconferentie, dat er tot
nu toe geen enkel lijk als
dat van Hitier geidentifi-
ceerd kon worden.
Bij Kon. Besluit is be
paald, dat in het jaar 1945
de eindexamens der gym
nasia, Hoogere Burgerscho
len en Kweekscholen niet
zullen ^worden afgenomen,
terwijl toch, behoudens
goedkeuring der leeraren,
het diploma zal worden uit
gereikt.
DE ECHO VAN HET ZUIDEN
Hoofdredacteur Uitgever: JAN HELEN
Redacteur J. A. A. VAN DEN DUNGEN
Abonnementsprijs 1 5 cent per week f 1.95 per kwartaal
Drukker: WaalwIJksche Stoomdrukkerij Antoon Tlelen
Kennummer 2483
Ook het' Rode Kruis hoefde
niet stil te zitten. Dokter Leng
let bezocht Maandag met een
koerier de doktoren om hen op
de hoogte te stellen, waarna de
mannen van het Rode Kruis per
auto het meegebrachte mate
riaal, 33 prachtig voorziene kis
ten, op de plaats van bestem
ming brachten, zodat iedere
dokter in het Land van Heus
den en Altena 3 grote kisten
prima genees- en verbandmid
delen tot zijn beschikking kreeg.
Een koerier van het Rode Kruis
begaf zich op pad om de via het
Informatie-bureau binnengeko
men post door te geven. De
Rode Kruis-colonne maakte zich
bovendien zeer verdienstelijk
door bij de distributie der le
vensmiddelen enkele mannetjes
bij iedere uitreikpiaats te posten
om de orde te handhaven en
flauwvallenden e.d. behulpzaam
te zijn.
Dr. Lenglet en Dr. Koekoek
bespraken met de doktoren ter
plaatse de algemene gezond
heidstoestand, die over het ge
heel nogal meeviel. Wel waren
l er een aantal typhusgevallen,
waaronder ook eenige met doo-
delijke afloop en het bleek noo-
dig, na een bezoek aan het
nood-ziekenhuis in Werkendam
en de barakken, voor deze in
stellingen extra rantsoenen ter
beschikking te stellen. Daar
voor typhuspatienten speciaal
getrainde verpleegsters noodig
zijn, en deze ter plaatse of in
de omtrek niet aanwezig waren,
maakte Dr. Lenglet een reisje
naar Utrecht om daar 3 of 4 van
deze dringend noodzakelijke
verpleegsters te charteren. De
grootste handicap bij de bestrij
ding van de typhus is wel, dat
I er in het geheele Land van
I Heusden en Altena geen be-
I hoorlijk gelegenheid was om be-
I smettingsvrij water te leveren,
er is geen leidingwater, er is
geen electricit'eit, gas of kolen,
zodat het putwater ook niet ge
kookt kan worden. Daarom
heeft de Hulpverleening direct
plannen gemaakt om kolen en
petroleum naar het Land van
Heusden en Altena te krijgen.
Op dit' moment zijn deze plan
nen waarschijnlijk al gedeelte-
lijk of geheel ten uitvoer ge
legd, want op het moment dat
we dit schrijven, zijn reeds een
I partij kolen, benzine, petroleum
en ruwe olie toegezegd, die van
uit Den Bosch verladen zullen
worden.
Op dezelfde Maandagmorgen
van de 14e Mei maakte de tech
nische commissie van de Hulp
verleening Nederland, Afd.
Langstraat, daartoe met speciale
passen van de O.D. gemachtigd,
een studietocht naar de verschil
lende plaatsen ook in het nog
verboden gebied. Het was de be
doeling van deze Commissie, die
onder leiding staat van archi
tect' J. Huysmans, een overzicht
te krijgen voor de wederop-
bouwplannen en aldus in staat
te zijn de woningen in de ver
woeste gebieden, zoodra dit
eenigszins mogelijk is, weer be
woonbaar te maken. Men is
thans bezig deze plannen uit te
jwerken, doch de wederopbouw
al aanmerkelijk meer tijd en
rbeid vergen dan oorspronke-
ijk gedacht was, aangezien de
'invang der vernieling, vooral
n sommige plaatsen, alle ver
achtingen ver heeft' overtrof-
en. Een beknopt overzicht' van
[de algemeene toestand moge
hier volgen, al zal het begrijpe
lijkerwijs onmogelijk zijn daar
bij in details t'e treden.
Het zwaarst getroffen zijn
Dussen, Hank, Drongelen,
Meeuwen, Eethen en Almkerk.
Overal zijn schuurdeuren, kozij
nen e.d. weggenomen en door
de Duitschers gebruikt bij het
bouwen van de dijkstellingen
aan de Maas, waar zij met het
oog op het' comfort ook ledi-
jkant'en, fauteuils, keukenuitzet-
ten en ander meubilair en ge-
ief in hebben gesleept. Deze
duitschers schijnen nog tot de
laatste dag aan een overwin-
[ning geloofd te hebben, want
et heele land door staat het,
instens op iedere honderd
eter, op schuren en huizen vol
iet Duitsche slagzinnen, die
ijna alle het' woordje „Sieg"
^vatten, zooals b.v.: „Mit den
ührer zum Sieg'', „Sieg oder
iberien", „Am ende steht der
[Deutsche Sieg", „Glauben,
ampfen, Siegen", „Deutsche
erzen werden Siegen", „Rache
unsre zerstörte Heimat".
Blijkbaar heeft deze keer de
eproefde methode Coué tóch
efaald! De boeren zijn bezig
eze uitgediende spreuken on
er te teren, of ze laten ze ter
Jierinnering staan.
Dussen en Hank zijn er waar
schijnlijk wel het ergst aan toe.
Overal liggen boomen over de
weg als versperring en treft men
doode paarden aan. In Dussen
heeft geen boer een paard meer,
want die niet door de Duitschers
zijn meegenomen, zijn van hon
ger gestorven. In de omgeving
staat veel water en Dussen zelf
is voor 80 °/o onbewoonbaar,
terwijl men gerust' kan zeggen,
dat 60% van de plaats geheel
zal moeten worden gesloopt.
Dussen binnen is geheel afge-
stookt, de kerk is weg en het
mooie kasteeltje, dat' als Raad
huis zou worden ingericht heeft'
wel 1000 treffers gehad. Het ziet
er hier wel heel erg troosteloos
uit. Alle inventaris is weg, ge
stolen of vernield. Zoo werden
de kleeren b.v gebruikt door de
Duitschers om er stroopoppen
mee aan te kleeden, die zij in
de verschansingen ter mislei
ding der Engelsche waarnemers
opstelden bij imitatie-kanonnen
met houten loopen. In de ver
woeste huizen groeit het' gras
op het tapijt en in de kapotte
lampen hebben de vogeltjes hun
nestje gebouwd.
Van Drongelen en Meeuwen
staan nog slechts enkele huizen
overeind. Ook Eethen is zeer
zwaar beschadigd, maar is nog
te herstellen. In Genderen heeft
vooral het huisraad veel gele
den, omdat dit door de Duit
schers was bnitengesmeten en
daar de invloed van weer en
wind heeft ondergaan. Ook rond
Almkerk, waar de kerk en de
watertoren zijn opgeblazen staat
veel water en men is druk bezig
dit weg te pompen. In de Bies-
bosch, die evenals de Merwede
en de Waal door de gezonken
en hooggezette schepen, op een
schepenkerkhof lijkt, zijn ont
zettend veel boerderijen platge
brand. In Werkendam zijn zoo
wel de Hervormde als de Ge
reformeerde kerk weg, terwijl
het opblazen van de grote mo
len, aldaar naar men zegt de
hoogste van Brabant, een uit
werking heeft gehad als van een
V 1. Door deze omvangrijke ver
woestingen zal de evacuatie nog
een probleem van groote moei
lijkheid worden, doch ook dat
is er om met vereende krachten
overwonnen te worden en de
organisatie van de Hulpverlee
ning heeft bewezen voor geen
kleinigheden uit de weg te gaan.
Om de werkzaamheden vlot te
doen verloopen en alles vanuit
één centraal punt te kunnen re
gelen, werd in Werkendam een
tijdelijk kantoor en informatie
bureau gevestigd, dat onder de
hoede stond van den heer Jan
sen uit Kaatsheuvel en druk
werd bezocht. Doordat de mee
gekomen helpers nogal gevari
eerd waren en afkomstig uit ver
schillende plaatsen in de Lang
straat, kon meestal op de ge
stelde vragen een bevredigend
antwoord worden geggeven. Er
kwamen hier talrijke bedankjes
binnen en vele gaven voorzien
van naamkaartjes, alsmede alle
mogelijke verzoeken, want men
scheen ons voor almachtig te
houden en we maakten er op
nieuw dat onbeschrijfelijke be-
vrijdingsgevoel mee. Zoo kwam
men vragen om een vergunning
voor een paard of een wagen,
verlof voor dit' en een pas voor
dat, wanneer er weer licht en
waterleiding kwam, enz. Ook
werd er het volgende bièefje
door een onbekende afzenöir in
de bus gestopt:
Mijnheer Smelt',
bij U zal een persoon ver
schijnen over 1 rantsoen van
zijn dochter deze is over de
Maas gevlucht voor haar-knip-
pen.
Bedoelde „persoon" is echter
nooit komen opdagen om het
rantsoen van zijn voortvluchtige
dochter op te halen, die om zeer
begrijpelijkij redenen, bang was
voor haar vrouwelijk hoofd
siersel
Alle voorraden levensmid
delen en andere artikelen kon
den, doordat de Regeering voor
de betaling zorg draagt, geheel
gratis ter beschikking worden
gesteld. Als blijk van erken
telijkheid zette Werkendam een
plaatselijke collecte op touw
ten bate van de nabestaanden
der oorlogsslachtoffers en in
totaal bracht de collectebus een
bedrag van 7800.op. Hier
van werd 1000.afgestaan
aan de afd. Waaalwijk van het
Nederl. Roode Kruis.
De Ned. Binnenl. Strijdkrach
ten lieten zich niet onbetuigd en
zoo werden in Veen alle N.S.B.-
ers in een schuur gestopt, waar
ze voor een groot portret van
H. M. de Koningin een uur lang
„Oranje boven" en andere Va-
derlandsche liederen moesten
zingen. Diverse „parades" wer
den afgenomen en er werd ook
Onze Officieren in
Krijgsgevangenschap.
De overste A. J. E. Mathon te
's Bosch, Cdt. van het 2e Regt.
Huzaren Motorrijders is, evenals
bijna al zijn collega's, uit Duitsche
krijgsgevangenschap teruggekeerd.
Wij troffen hem aan op de weke-
lijksche persconferentie bij den Mi
litairen Commissaris van 's Bosch,
majoor Thomas, op wiens verzoek
hij graag bereid was ons een en
ander van zijn ervaringen te ver
tellen. Het zou ons te ver voeren,
het geheele relaas hier in finesses
weer te geven: De ervaringen van
de officieren zijn over het alge
meen niet van tragischen aard, al
werden zij in de meeste gevallen
niet als officieren behandeld en
hadden zij duizenden geniepige
plagerijen te doorstaan. Wij waren
wel in goed gezelschap, want naast
Overste Mathon, die een der eer
ste is geweest, die het binnen-
landsch verzet op het ondergrond-
sche front in groot verband gezien
en gebracht heeft, zat tegenover
hem onze collega Jan van de
Wijngaard, die in de kringen der
illegaliteit vermaardheid verwierf
door zijn verbazingwekkende han
digheid met den morse-sleutel:
vooral in de weken, voorafgaande
de bevrijding, heeft Jan van de
Wijngaard zoo ongeveer perma
nent achter zijn toestel gezeten en
is hij practisch niet uit de lucht
geweest en dat in een tijd, dat het
granaten regende, onder de meest
moeilijke omstandigheden, te mid
den van moffenzenders, waardoor
de minste onvoorzichtigheid fataal
geweest zou zijn. Zij hebben ons
iets verteld van den opbouw der
illegaliteit, daarbij gesteund door
Majoor Thomas, die zijn sporen
op dit gebied ruimschoots verdiend
heeft.
Dit ter inleiding.
Wat de krijgsgevangenschap der
officieren betreft, zullen de mees
ten zich wel herinneren, hoe het
voorspel dat daartoe leidde, zich
ontwikkelde. Hoe onze officieren
vertrouwden op het woord van ge
neraal Christiansen, een officier
van de Wehrmacht, en op de ge
raffineerde richtlijnen, die in die
dagen in de kranten verschenen.
Het vertrouwen werd volkomen
beschaamd. De retourkaartjes kon
men weggooien en ondanks alle
beloften en heilige verzekeringen,
werden de officieren die zich ge
meld hadden, in krijgsgevangen
schap afgevoerd. Dit is wel de
groote stoot geweest, dat ons volk
de Duitschers niet meer vertrouw
de. Het eerste kamp werd na een
beroerde reis opgeslagen in Lang-
wasser, Neurenberg, waar men tot
Augustus verbleef. Zoowel lege
ring als voeding waren hier slecht.
In Augustus ging men naar Sta-
nislau. Daar was het aanmerkelijk
beter en kreeg men volop gelegen
heid tot sport, studie en ontspan
ning. Hier organiseerden zich ook
dö diverse groepen, waarvan de
„reisvereeniging" wel de meeste
vermaardheid verwierf. De leden
hiervan, waren er doorloopend op
uit, pogingen tot ontsnapping te
wagen, waarbij zij door de ande
ren gesteund werd met donaties
in den vorm van cigaretten enz.
als onontbeerlijke omkoopmidde
len.
Radio-onderdeelen werden bin
nengesmokkeld, met gevolg, dat
men binnen korten tijd niet minder
dan zeven radio's bedrijfsklaar
had. Een hiervan werd later door
de S.S. in beslag genomen. Deze
luidjes kwamen zoo nu en dan
een extra-huiszoeking doen. De be
wakers, leden van de weermacht,
wilden ook wel eens een goede
beurt maken en wisten dat er nog
verschillende radiotoestellen moes
ten zijn. Zij konden ze echter niet
vinden. Daarom boden zij zelfs een
bedrag aan de krijgsgevangenen,
als zij een radio-toestel zoo op
wilden stellen, dat zij het vinden
konden. Dan konden zij op die
manier ten minste ook eens met
een bewijs van him activiteit bij
de! S.S. aankomen en aantoonen,
dat zij voor haar niet behoefden
onder te doen.
Majoor Thomas deelde nog
mede, dat men van hier getracht
had ook een zendinstallatie Stanis-
lau binnen te smokkelen. Men is
er echter niet verder mee kunnen
komen dan Warschau.
Toen de Russische legers kwa
men opdringen, verhuisde men in
Januari 1944 naar Neu Branden
burg ten noorden van Berlijn. Hier
heeft men een paar slechte laatste
maanden doorgemaakt, doordat de
welkome voedselpakketten achter
wege bleven. Ook het kamp was
slecht: in feite een afgekeurd Rus
sisch soldatenkamp. In den nacht
van 27 op 28 April kwam einde
lijk de bevrijding. De houding van
de Russen was uitermate correct
en vriendelijk en zij hebben met
alles geholpen. Op 24 Mei werd
men in auto's naar de demarcatie
lijn gebracht, vanwaar de reis via
Glanerburg naar Holland ging.
positief van hun aanwezigheid
gebruik gemaakt doordat' men
ze liet helpen bij het' lossen der
wagens.
de held van de Langstraat.
o
Nu we Jan de Rooij in ons
vorig nummer geëerd hebben,
moeten we toch ook denken aan
die andere, die aan deze zijde
van de Maas het door Jan de
Rooij uitgezondene opving.
In het Oude Raadhuis t'e Ca-
p-lle zat Dick Vlemming welke
het door Jan de Rooij in code
meegedeelde opving. En diezelf
de morgen dat Dick Vlemming
opving: „Weest paraat" met
daarna opgave dat 16.000 Duit
schers in het Land van Altena
waren binnen gekomen en Jan
de Rooij de positie der Duitsche
stellingen opgaf, toen kwam er
een VI aan knetteren en viel
met een donderende klap op het
oude Raadhuis van Capelle.
Dick Vlemming was zwaar ge
wond, doch boven alle pijn en
ellende dacht hij aan zijn plicht;
en toen hij uitgegraven was,
had hij een schrift in zijn vuis
ten geklemd, en hij hij riep
breng dit onmiddellijk naar den
Kapitein
Als Dick Vlemming, welke
nog steeds verpleegd wordt in
het ziekenhuis in Tilburg, deze
tegenwoordigheid van geest niet
gehad had, dan was het voor de
Langstraat té laat geweest.
Joep Naninck,
namens de Oud-Illegale
Werkers van de Lang
straat.
Geen noodgemeenteraad
De heer H. Mannaerti te
Tilburg, die aangezocht was tot
vertrouwensman voor het maken
van een voordracht voor het
College van kiesmannen voorden
nood-gemeenteraad heeft voor
deze eer bedankt, wijl hij van
oordeel is, dat het besluit tot
instelling van tijdelijke gemeente
raden. hetwelk klaarblijkelijk
bedoeld was om èen tusschen-
phase te overbruggen, in het
thans ingetreden stadium, waarin
geheel Nederland bevrijd is. zijn
reden van bestaan verloren heeft.
Maandenlang hebben we hier in
het Zuiden het trommelvuur hoo-
ren razen en de granaten hooren
suizen naar den noordelijken oever
van de Maas. We. heben ons vaak
gerealiseerd, dat het daar aan de
overzijde een hel moet zijn ge
weest. Wij zagen 's avonds bran
den aan den horizon en hoorden
van evacuaties en Duitsche gru
weldaden. Thans is het boek der
ellende van de eilanden tusschen
de groote rivieren voor ons open
gegaan.
Bij Andel steken wij langs de
resten der Duitsche versterkingen
óver naar een eiland, dat wij eens
gekend hebben als een weelderig
bloeienden tuin, maar dat wij voor
het grootste deel terug vinden als
een ruwe wildernis. Vanaf den
hoogen steilen dijk kijken wij tus
schen Andel en Woudrichem neer
op een landschap, dat nog weifelt
tusschen water en land. Vrijwel
den geheelen noordelijken hoek
van het Land van Heusden en
Altena was door de Duitschers
aan het water prijs gegeven. De
gemalen, die de polders moesten
droog houden, zijn gesprongen en
slechts langzaam trekt het water
thans af. Groote oppervlakten van
dit rijke kleiland zijn dit jaar voor
de cultuur verloren.
Over een smallen polderweg,
die leidt langs landerijen, waar het
groen van het wilde gras speelt
met het felle rood van de papavers
en het harde geel van de boter
bloemen, bereiken wij Dussen. Ook
dit dorp kon in de Betuwe liggen.
Hier zijn geen huizen, die onbe
schadigd bleven en slechts weini
ge, die nog voor bewoning geschikt
gemaakt zullen kunnen worden.
Van het mooie oude raadhuis von
den wij letterlijk niets terug dan
een woeste vlakte, waarvoor als
een grafsteen het kleurige gemeen
tewapen gelegd was. De kerk
bracht het er niet beter af. Ook
het trotsche historische monument:
het kasteel, waaraan jaren geres
taureerd werd, is heel zwaar ge
troffen. De Duitschers hadden zich
in dit gebouw genesteld cn dien
tengevolge was het een mikpunt
voor de geallieerde artillerie. Het
gebouw is uiterst zwaar getroffen,
zoowel inwendig als uitwendig.
De naar het Zuiden gerichte gevel
is zoo goed als geheel weggescho
ten, evenals een deel van het dak.
Het is nog niet te zeggen in hoe
verre dit monument voor herstel in
aanmerking kan komen, daar men
er door de aanwezigheid van truc-
mijnen nog geen onderzoek heeft
kunnen instellen.
Maar de graad der verwoesting
stijgt nog steeds naarmate wij van
Dussen uit naar het Oosten rijden.
Het dorp Meeuwen is zoo onge
veer met den grond gelijk gemaakt
en van Drongelen kan gezegd wor
den, dat het letterlijk is wegge
vaagd. Beter zijn er Eethen en
Genderen aan toe, hoewel ook hier
de schade zeer ernstig is. Verder
op verdwijnen de sporen van den
oorlog evenwel geleidelijk. Het
land is er weer bebouwd en er
staan weer koeien in de weiden.
Bij Aalburg beklimmen wij weer
den dijk. De dorpen, die hier lig
gen hebben minder schade, maar
deze is toch zeer aanzienlijk. Van
hieruit zien we over het water
naar het groene bosch van Neder-
hemert, waarin het oude kasteel
als een fakkel is weggebrand, een
lot, dat gelukkig aan het meer
noordelijk gelegen slot Loevestein
is bespaard gebleven.
Op de ruines van dit treurende
en woeste eiland zien wij overal
nog de waanzinnige denkbeelden
van de fanatici, die verantwoorde
lijk zijn voor deze verwoesting.
„Lasst Sie nur trommeln, Mit Pan
zer an kommen, Wir bleiben im
Loch und Siegen doch", „Mauern
brechen, Deutsche Herzen nicht",
,,Wir glauben an Hitler und an
den Deutschen Sieg", en meer van
dat fraais is er te lezen op alle
muren, die nog overeind staan. En
ergens anders heet het machteloos,
brallend en hysterisch: „Und wir
siegen doch".
En als wij even later door de
nachtelijke Betuwe rijden en de
ruines der boerderijen als zwarte
spoken voor ons zien oprijzen, dan
moeten wij even denken: ge hebt
gelijk gekregen: „gesiegt" hebt ge
inderdaad, want vernietiging en af
braak stonden in Uw vaan.
A. A.