EEN ERNSTIG
VRAAGSTUK
De wereld herademt.
1
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1945 Losse nummers 10 cent68e JAARGANG No. 54
Waalwijksche en Langstraatsche Courant
ONZE MARINE IN OORLOGSTIJD.
Pracdsch overal heeft men
te kampen met gebrek aan
personeel. In welhaast alle
bedrijven kan men dit euvel
constateeren, In zijn vollen
omvang drong het echter
tot ons door, toen wij het
rapport lazen van den Lang-
straatschen Fabrikanten
kring Hieruit bleek ons, met
betrekking tot de schoen
industrie, dat men vooral
moeilijk aan jeugdige ar
beidskrachten kan komen.
Voor jeugdige arbeidskrach
ten bedraagt de personeels
bezetting slechts ca. 20 pCt.
van de vooroorlogsche. Het
betreft hier jongens en meis
jes tot 2l jaar. Jonge men-
schen dus, waarvan men ge
neigd zou zijn te veronder
stellen, dat er ruim vol
doende beschikbaar moes ten
zijn. Dit is niet het geval
en wanneer wij daar even
dieper op ingaan", dan zijn
daarvoor verschillende oor
zaken aan te wijzen.
De vijf oorlogsjaren heb
ben de jongelui van van
daag niet onberoerd gelaten.
In het begin van den oorlog
hebben zij misschien enkele
jaren op de fabriek gewerkt,
maar nadien werd het hen
te gevaarlijk. Zij stonden
bloot aan arbeid in Duitsch-
land en verkozen liever on
der te duikenhierin kun
nen wij hen volkomen gelijk
geven. Velen van hen kwa
men daardoor echter tevens
in den zwarten handel te
recht. Als men moet onder
duiken wij willen dat
begrip heel ruim nemen,
want vaak was er van on
derduiken in de juiste be-
teekenis van het woord geen
sprake en zwierf men langs
de straten moest men
geld hebben. Dat wasslechts
op één manier, maar dan
ook heel makkelijk, te ver
krijgen Zwarthandel. Het
geld werd makkelijk ver
diend en vele jongelui zijn
hierdoor in de laatste jaren
voor goed bedorven. Zij
zagen-het geld door hun
vingers glijden en thans zijn
zij niet meer voor regelma-
tigen arbeid geschikt Zij
voe'en er niets meer voor,
den heelen dag achter de
fabrieksmuren „gevangen"
te zitten daar zij toch iets
moeten doen om aan den
kost te kunnen komen, meld
den velen zich als oorlogs
vrijwilliger of anderszins.
Dan hebben ze immers nog
hun vriie leven, hun siga
retje enz. Wij-weten dat
we ons met deze uitspraak
misschien eenigszins op ge
vaarlijk terrein begeven
wij willen haar daarom met
nadruk niet toepasselijk ver
klaren op de gelukkig ook
nog zeer vele idealistische
jongeren, die, gedreven door
een rechtgeaard gevoel van
vaderlandsliefde, hun krach
ten beschikbaar hebben ge
steld. Men. zal echter niet
kunnen ontkennen, dat van
de eerstgenoemde categorie
zeer velen bij onze vrijwil
ligers te vinden zullen zijn.
Het bedrijfsleven ondervindt
daarvan ten zeerste de na-
deelen Niet minder ook
van de vele gerepatrieerde
landgenooten. Zij verheug
den zich in Duitschland in
een zekere mate van vrijheid,
hebben wat meer gezien van
de wereld en denken er
thans niet aan, hier altijd
in hetzelfde kringetje te blij
ven ronddraaien. Ook in
hen is de zwerflust wakker
geworden en zij hebben
veelal denzelfden weg ge
volgd als boven omschre
ven.
Daarnaast constateeren
wij nog het euvel, dat vele
meisjes op een of andere
wijze in „geallieerde dienst']
zijn. Zij werken in keukens,
cantines en waar al niet meer
Verdienen hier fantastische
loonen, waarbij we nog niet
willen spreken van het vele
dat er „afvalt". Het kwaad
wordt daardoor in de hand
gewerkt, van officieele zijde
zouden we haast zeggen,
Maar met dat al, stapelen
de moeilijkheden voor het
bedrijfsleven zich op.
De oorlog is teneinde.
We weten niet hoe het gaan
zal, maar als er straks weer
vrijwilligers opgeroepen
worden voor Indië of waar
voor al meer, dan is de kans
groot," dat de toeloop enorm
zal zijn, omdat het gevaar
is uitgeschakeld. Het avon
tuur trekt, maar de officieele
instanties zullen zich ter
dege moeten beraden hoe
ver zij kunnen gaan.
In meer genoemd rapport
wordt gezegd, dat het tekort
aan jeugdigearbeidskrachten
vooral voor de „stikkerij"
van dien aard is dat het
wel mogelijk is, dat binnen
afzienbaren tijd voor het
personeel in andere afdee-
lingen geen werk meer zal
zijn. Werkloosheid zal er
dus uit voortvloeien. Dit
beteekent geen geld, geen
voedsel, geen kleeding, geen
schoeiselhet houdt een
nog grootere verarming van
ons volk in. En dat kunnen
we niet meer lijden. En zoo
is het niet alleen in de
schoenindustrie, maar zoo
is het overal.
Het is een vraagstuk, dat
met klem om de ernstige
aandacht van de regeering
vraagt.
Aan de Paradekade te
Rotterdam liggen twee on
derzeeërs van onze marine
broederlijk naast elkander:
de „Dolfijn" en de „Zee
hond". Voor een inter
viewer een dot van een kans,
om twee vliegen in een
klap te slaan. Maar het
radio bericht, dat Tokio,
onder zekere voorwaarden,
bereid is te capituleeren,
bracht plotseling zooveel
onverwachte vroolijkheid
aan boord, dat de tweede
vlieg, ondanks alle pogingen
hebben de Japansche agres
sie beantwoord met een
strategie, welke aanvankelijk
noodzakelijkerwijze, defen
sief moest zijn en in het
bijzonder van ons en ons
Indië smartelijke offers ver
langde, doch die later over
ging tot een meesterlijk
rechtstreeks offensief op het
hart van Japan, dat thans,
eerder dan wij allen hebben
durven hopen, geleid heeft
tot een volledige overgave.
Ons Indië, dat zulke zware
lasten van dezen Aziatischen
oorlog heeft gedragen, dat
zoo bitter heeft geleden, zoo
bloedig is vertrapt, ons In
dië is nu spoedig weer vrij
De dag zal wel niet ver
meer af zijn, dat wij weer
kunnen correspondeeren met
onze familieleden, dat onze
mannen naar Indië kunnen
terugkeeren, dat wij onze
taak jegens de Indonesische
bevolking weer kunnen
voortzetten
De vrede, die de wereld
zoo dringend noodig heeft,
is dan eindelijk volkomen.
Naast dankbaarheid jegens
God past ons 'n diep verant
woordelijkheidsbesef voor
den schat, die ons met dezen
vrede, als laatste kans voor
de menschheid, gegeven is.
De verliezen, welke ons
land in den strijd tegen den
venijnigen vijand heeft ge
leden, zijn zwaar geweest
Wellicht zijn ze nog niet
alle bekend en zal nog veel
verdriet openbaar worden.
Met eerbied herdenken wij
de velen, die voor deze zaak
van ons Koninkrijk zijn ge
vallen, in het bijzonder de
helden van de Javazee. Hun
bloed legt ons een plicht
op den vrede te gebruiken
voor het werkelijk welzijn
van onze 75 millioen Rijks-
genooten en voor dat van
heel de familie der volken.
Nederland kan thans aan
den slag voor het werk des
vredes in ons land, in ons
rijksdeel in Indië, voor de
geheele wereld-
Laat ons allen heden het
voornemen maken dat mooie
werk met kracht uit te
voeren, ieder voor z'n deel
en ieder voor 't werk waarin
hij geplaatst is.
daartoe, zich niet meer van
gen liet en de interviewer
genoegen moest nemen met
de bewogen historie van de
in 1942 gebouwde„Dolfijn".
Hoe sober ook verteld
de bemanning vindt het
allemaal niets bijzonders
geeft de geschiedenis niet
temin een duidelijk beeld
van het wezenlijk aandeel,,
dat de Nederlandsche Ma
rine over het algemeen in
den oorlog ter zee heeft
gehad, een aandeel, dat door
de geallieerden zeker niet
gering geschat wordt.
Na een patrouille-tocht in
de Golf van Biscaye, aldus
vertelde een der officieren,
kreeg de „Dolfijn" de Thy-
reensche zee tot jachterrein,
met Algiers als basis. Op
9 Februari 1943 tegen elf
uur in den avond werden
door een periscoop twee
kleine excorte-vaartuigen
verkend, maar de bedienings
man van de hydrophoon
meldde bovendien nog
schroefgeruisch van een
onderzeeër. De comman
dant, de luitenant ter zee
H. v. Oostrom-Soede, liet
halve kracht vooruit varen
en zoodra de duikboot, die
een Italiaan bleek te zijn,
trefkans bood, werd er een
salvo van vier torpedo's op
afgevuurd. Een daarvan
trof doel. Een hevige ex*
plosie volgde, daarna zag
men de boeg tot bijna aan
de brug uit het water komen
waarna de boot verticaal de
diepte inging. Dit eerste
succes werd nog door vele
gevolgd. Op 29 Maart werd
nabij het Kavoli-eiland een
koopvaarder van 4300 ton
tot zinken gebracht, terwijl
op 4 Juli bij Civita Vecchia,
onder de Italiaansche kust,
een vrachtschip van 5500
ton een zelfde lot onderging.
In dit laatste geval onder
nam een escortevaartuig een
tegenaanval op de „Dolfijn"
met dieptebommen. De
eenige schade, die daardoor
veroorzaakt werd, waren
twee platgedrukte spreek
buizen op de brug Nog
denzelfden dag kon daarin
de buurt de gewapende
driemastschoener „Adatia'',
die totdeltaliaanscheLucht-
afweerdienst behoorde,
ouderwets worden geenterd,
en zij werd met eenige dy-
namietladingen naar den
kelder gezonden. Op ge
lijke wijze ging op 14 Tuli
bij Lido di Roma de schoe
ner „Gatteano" brandend
de diepte in. On 10 Sep
tember kon een vrachtschip
van 9 000 ton van de Gar-
ribaldiklasse met een tor
pedo worden vernietigd.
En dertien dagen later slaag
de men er in. twee duitsche
lichters, diep geladen met
olie, in brand te schieten.
De capitulatie van Japan.
14—15 Aügustus middernacht: De tweede wereld
oorlog is ten einde. De Amerikaansche president Truman
en de Britsche minister-president Attlee deden voor de
radio de wereld mededeeling, dat Japan de door de ge
allieerden gestelde capitulatievoorwaarden heeft aanvaard.
Stalin heeft een radioboodschap uitgegeven, waarin hij
de onvoorwaardelijke capitulatie van Japan heeft bekend
gemaakt.
Keizer Hirohito heeft alle Japansche strijdkrachten,
waar zij zich ook bevinden, bevel gegeven het vuren te
staken, haar wapens uit te leveren en de orders van het
geallieerd opperbevel op te volgen.
Aan de geallieerde strijdkrachten is opdracht gegeven
de offensieve acties te staken.
Generaal Mac Arthur is benoemd tot geallieerd opper
bevelhebber voor het in ontvangst nemen van de overgave.
De afgevaardigden van den Japanschen Keizer zijn
uitgenoodigd met spoed naar Generaal' Mac Arthurs
hoofdkwartier in Manilla te komen ter onderteekening
van de capitulatie-overeenkomst.
Na eenige Oostersche
aarzeling heeft Japan geca
pituleerd op de door de
geallieerden gestelde voor
waarden. De Japansche kei
zer, die zijn troon zal mo
gen behouden, zal zich nu
moeten voegen naar de be
velen van de geallieerde
bevelhebbers. Hiermede is
beslist dat de wapenen over
de geheele wereld worden
neergelegd, aldus „De Tijd"
Japan heeft zwaar geboet
voor Pearl Harbour, voor
den verraderlijken overval,
waarmede het meende zich
in één slag de superioriteit
ter zee en in het Oosten
te hebben verworven.
Jarenlang hadden zijn mi
litairen gedroomd van den
dag, dat de kans schoon
zou zijn om hun heersch-
zuchtige plannen te verwe
zenlijken. Zij hebben niets
anders bereikt dan een groot
vredelievend volk tegen zich
in het geweer te hebben
geroepen.
De Vereenigde Volken,
onder wie ook Nederland
en Nederlandsch-Indië zich
met trots scharen naast de
Vereenigde Staten, Austra
lië, Engeland en andere,
De Echo van het Zuiden
Hoofdredacteur Uitgever: JAN TIELEN DrukkerWaalwijksche Stoomdrukkerij Antoon Tlelon
RedacteurJ. A. A. VAN DEN DUNGEN Abonnementsprijs: 15 cent per week; 11.95 per kwartaal Kennummer: 2483