ONDERNEMINGSRAAD.
MMfettiMHte
MAANDAG 12 NOVEMBER 1945
Losse
nummers 10 cent
68e JAARGANG No. 78
Waalwijksche en Langstraatsche Courant
toestand in indië
WAT IS BRABANTS
VOLKSHERSTEL?
De Echo van het Zuiden
Hoofdredact«ur Uitgever: JAN TIELEN
Redacteur J. A. A. VAN DEN DUNGEN
Abonnementsprijs; 15 cent per week 11.95 per kwartaal
Verschijnt Maandag en Vrijdag
Drukker: Waalwijksche Stoomdrukkerij Antoen Tlelon
Kennumm.r; 2483
Juist een jaar geleden kwamen
dc Schotten, Polen en Canadcezen
en bevrijdden ons van het juk van
den vijand.
Hoevelen van ons hadden toen in
die dagen niet de vurige hoop dat
niét de bevrijding óók er.n nieuwe
tijd zou worden ingeluid?
Een nieuwe tijd welke een fris-
sche nieuwe geest zou ademen,
een geest van vertrouwen en van
samenwerking, een geest van eerlijk
heid cn naastenliefde, een nieuwe
waarlijk Christelijke geest.
Tot nu toe hebben de idealisten
onder ons teleurstelling op teleur
stelling moeten verwerken.
Er kwam geen
nieuwe geest
Maatschappelijke
Wederopbouw
Langstraat
kwamen geen
nieuwe menschen.
Het „wantrou-
wen" en de liaat
en afgunst hebben het afgeloopen
jaar hoogtij gevierd.
Allemaal blijken wij een tik geliad
te hebben van de wieken van den
liuitschen molen. We nemen liet niet
meer zoo nauw. We vloeken, liegen
---- i, wuciven, negen
bedriegen elkaar alsof dat eigen-
i de normaalste zaak van dc we
reld is.
Met de zeden nemen we het ook
..iet nicer zoo eng. Zedenverwilde
ring cn bandeloosheid van jeugdige
personen komen veelvuldig voor en
door de Duitsche bezetting vinden
dat alles vrij normaal.
We zijn op laag peil gekomen
laatste o jaren en het gekke is
we het zelf niet in de gaten
hebben.
Ieder menscli, die om zich henen
ziet, kan zelf constateeren dat de
nieuwe lijd en.de nieuwe geest nog
niet gekomen zijn.
Kon het anders?
Menschelijleerwijs gesproken kon
het niet anders.
Onze maatschappij bestaat nog
steeds uit precies dezelfde menschen
als vroeger.
Hij ons in de straat wonen nog
precies dezelfde menschen, met pre
cies dezelfde fouten en gebreken, als
vroeger.
U in de straat zal het ook nog
wel bij liet oude gebleven zijn.
Er kan nu alleen een nieuwe tijd,
een nieuwe geest, een nieuwe maat
schappij komen als de menschen
zelf veranderen, als de menschen
zelf Christelijker gaan leven.
U moet veranderen, Uw buurman
moet veranderen, ik moet verande
ren.
Ja, ik zelf moet ook veranderen.
Ik heb mijn mond wel vol over een
nieuwe geest en een nieuwe wereld,
maar ben ik zelf beter, eerlijker,
liefdevoller als vroeger?
En hoe is het met U gesteld lezer?
Langzaam aan, zeer geleidelijk
aan, moeten we elkaar zien op te
heffen, moeten we trachten „beter"
te worden. Geleidelijk aan moeten
wij zelf veranderen, onze daden,
onze houding, onze geest.
Langzaam aan glijden wij dan
vanzelf in een nieuwe tijd met een
nieuwe geest.
Een zeer verheugende stap op den
weg naar de nieuwe maatschappij
!s de komende invoering van „On
dernemingsraden" in alle fabrieken
van Waalwijk.
Dat is een daad van de organisa
ties van werknemers en werkgevers
welke van verstrekkende invloed
kan zijn.
Werknemers en werkgevers heb-
oeii elkaar gevonden aan de ronde
'afel en zijn tot overeenstemming
Sekomcn over de inrichting van dc-
ZP nieuwe organen.
Waalwijk kan trots zijn op dit re
sultaat.
Tot nu toe was alleen in Boxtel
dpze stap gezet. Waalwijk is dc 2e
Plaats in liet nieuwe Nederland.
Een half j aar lang hebben de af-
ÏPvnardigdcn van de werknemers
ki werkgevers-organisaties zich be-
faden over den juisten vorm.
Deze vorm is nu gevonden.
De Ondernemingsraden zijn „op
Papier" een feit geworden.
Bravo
Zijn we er nu?
Neen nu begint het pas!
o" zal iedereen die werkzaam is
n een fabriek, of hij werknemer is
werkgever, metterdaad moeten
<>oiien dat liij rijp is voor dit nicu-
p orgaan in een kenterende maat
schappij.
W anneer werkgevers en werkne-
"Prs niet handelen cn redeneeren
ïni'1 ecn n'euwc en Christelijke
rvi >»dan 7*'-'n de "Ondcrncmings-
^"herroepelijk tot mislukking
aAls 11(5 Ondernmingsraden niets
ciers worden dan gewone „fa-
lukt COmmiSSies" dan zijn ze mis"
fiJi1 ('e fabriekscomnvissies bestaat
]i>ni.P^Cjn KPVoel van hechte verbon-
CK' tusschen werknemers en
""«gevers.
hoia' Kevoe' van hechte verbonden-
nPniingsraad^°eien d°01 °nder~
leiw^®eAers en werknemers zul-
ch eén moeten vocl m. Zij moe-'
I.
ten elkaar leeren vertrouwen en
waardeeren.
In de fabriek moet een ware
„werkgemeenschap" groeien.
Het gezin is dc „leef-gemeenschap"
waar de gezinsleden door hun bloed-
verwanètchap sterk aan elkaar ver
bonden zijn. Het „goede" gezin
vormt een hechte eenheid.
In de fabriek beslaat een gemeen
schap doordat de menschen samen
-werken". Dit gezamenlijk werken
is gericht op hetzelfde doel, name
lijk: het produceeren van goederen.
Uit den verkoop van de gezamen
lijk geproduceerde goederen wordt
voor alle samenwerkenden een in
komen verkregen.
Bij het resultaat hebben dus alle
samenwerkenden belang.
In de nieuwe terminologie moeten
we de samenwerkenden, de werkge
vers en werknemers, „onderne-
mingsgenooten" noemen.
De arbeiders als ondernemingsge-
nooten dienen door de fabrikanten
beschouwd tc worden als volwaar
dige medewerkers.
Het volwaardig medewerker zijn
geeft den werknemer rechten, doch
liet legt den werknemer tegelijker
tijd plichten op, namelijk het zoo
goed mogelijk vervullen van zijn
functie binnen de onderneniing.
Zoo kan een ware „werk-geméen-
schap" ontstaan, waarbij de „Onder
nemingsraad" de uitdrukking is van
de hechte verbondenheid tusschen
den werkgever en zijn werknemers.
In den Ondernemingsraad heeft
daarom ook de werkgever zélf zit
ting.
Werknemers en werkgever gaan
aan de ronde tafel zitten en gaan
tezamen in volledig vertrouwen pro
blemen bespreken welke van belang
zijn voor de onderneming en voor
de ondernemingsgenooten.
Wil dit alles slagen dan moet „de
geest" veranderen.
Werknemers, Uw geest moet
veranderen, Uw instelling moet
een andere worden; in plaats van
wantrouwen, haat en afgunst te
genover den werkgever, moet er
vertrouwen groeien.
En gij, werkgever, óók Uw geest
moet veranderen. Werkgever, be
schouw Uw werknemers als levende
menschen met een eigen persoon
lijkheid cn eigen willen en stre
ven; beschouw hen als gelijkwaar
dige medewerkers in Uw fabriek.
Behandel Uw arbeiders .niet zoo
als gij een machine behandelt. Be
handel en waardeer hen als
mensch en als onderncmiiigsge-
noot.
Werkgevers en werknemers schep
tezamen in uw fabrieken ware
werkgemeenschappen en maak de
Ondernemingsraden tot waarlijke
manifestaties van de verbonden
heid tusschen U cn Uw medewer
kers.
Voor ditmaal volstaan wij met
bovenstaande uiteenzetting.
Tot slot willen wij eohter ecni-
ge passages aanhalen welke wij
aantroffen in „Quadragesimo An
no" welke passages geheel passen
in het kader van de nieuwe
geest,, de Christelijker geest, welke
alleen in staat is de Onderne
mingsraden te doen slagen.
„Het ondernemingsstreven zal
geheel doordrongen moeten wor
den van een ware Christelijke
geest.
De ondcrnemingsleden zullen
moeien leeren de ware naasten
liefde te bezitten.
Diep in liet bewustzijn zullen de
ondernemingsleden ervan over
tuigd moeten zijn, dat zij allen
leden zijn van één groot gezin en
kinderen van denzelfden Ilemcl-
schen Vader.
De werkgevers zullen hun hou
ding ten opzichte van hun werk
nemers moeten omzetten in een
bezorgde en werkzame liefde.
Zij zullen voor hun rechtmatige
eischen hun hart moeten ontsluiten
en de mogelijke fouten en misvat
tingen van liun werknemers lief
derijk moeten behandelen.
De werknemers daartegenover
zullen elk gevoel van afgunst en
haat opzij moeten zetten en zij
zullen voor de nlaats, liun door
de Goddelijke Voorzienigheid in
de maatschappij aangewezen, niet
enkel geen minachting, maar zelfs
hoogachting moeten opvatten, in
het volle bewustzijn dat zij door
liet volbrengen van hun taak en
hun plicht waarlijk nuttig en eer
vol medewerken aan het algemeen
welzijn en dat zij van meer nabij
Hem volgen, die de Heerlijkheid
Gods was en toch hier op aarde
werkman heeft willen zijn cn voor
de „Zoon van een werkman heeft
willen doorgaan."
In het kamp van Ganov werden
200.000 vreedzame bursters uitge
roeid. De meest geraffineerde me-
thonen van wreedheid werden toe
gepast, zooals het verwijderen van
de ingewanden en het bevriezen van
menschelijke lichamen in bakken
water. Massa-excuties vonden plaats
met begeleining van muz!ek door
een orkest, dat samengesteld was
uit gevangenen.
VOORSTELLEN DER REGEERING
AAN INDONESIë.
De Ned.-Indisclie regeering heeft
door den heer Van Mook te Batavia
een verklaring afgelegd, waarin zij
aandringt op „wederopbouw in sa
men werking op Java en Sumatra
onder garantie van behoud van het
Indonesische zelfsrespect".
De verklaring bevat ook het voor
stel lot liet onmiddellijk houden van
een ronde-tafelconferentie, teneinde
gezamenlijk plannen te ontwerpen
overeenkomstig de toezegging van
H.M. dc Koningin van Dec. 1942.
Als concrete punten worden ge
noemd: het onderwijs op ruimere
leest; erkenning van de Indonesi
sche taal naast de Nederlandsclie
een Indonesisch parlement op demo
cratische basis, ondergeschikt aan
de „algemeene regeering". De kwes
tie van het stemrecht moet nader
m oogenschouw worden genomen.
Ook zal krachtig worden bevor
derd de kennis van het Neder-
landsch en van de voornaamste we
reldtalen.
Onder systematische en krachtige
leiding van de overheid zal de eco
nomische polilick gericht worden
op het herstel en de vergrooting
van dc volkswelvaart.
Met alle middelen, waaronder in-
dustrialiseering, zal worden ge
streefd naar een verhooging van de
productie en een verbetering van
de verdeeling van het volksinko-
men, terwijl tevens de eigen kapi
taalsvorming met kracht zal wor
den bevorderd.
Door voorloopige voorzieningen
zal..het muntwezen zoo spoedig mo
gelijk gezuiverd moeten worden.
Opgebouwd zal worden een krach
tige weermacht, waaraan alle land
aarden zullen bijdragen en deel
hebben.
Een duidelijke inhoud zal gegeven
worden aan liet burgerschap van
Indonesië, welke de gelijkwaardig
heid lot grond heeft zonder echter
bijzondere rechtsbehoeftcn van ver
schillende groepen van dc burgerij
te verwaarloozen.
Verschillende vraagstukken zullen
ui dat kader een oplossing moeten
vinden zooals b.v. liet agrarische
vraagstuk.
De wederopbouw van Indonesië is
alleen te bereiken door werkelijke
samenwerking tusschen de burgers
van verschillende landaarden, tus
schen moederland en Indonesië.
Dc regeering doet een krachtig be
roep op allen, dien de belangen van
dit land aan het hart liggen, hun
krachten te vereenigen.
De samenwerking kan niet be
reikt worden wanneer Nederlanders
en Indonesiërs de door veel geweld
dadige gebeurtenissen opgewekte
gevoelens zouden laten overhecr-
schen.
Een streep zal door het verleden
kunnen worden gehaald ten aanzien
van veel van hetgeen tijdens en na
de bezetting is gebeurd, doch ten
aanzien van bepaalde handelingen
zal de rechter uitspraak moeten
doen omdat anders het rechtsge
voel geen bevrediging zal vinden.
Tenslotte zullen de wapenen die
dc vijand wederrechtelijk heeft uit
geleverd aan onbevoegden of die
door bepaalde personen zijn ge
roofd, overgedragen moeten worden
aan de geallieerden.
Soekarno teleurgesteld.
Ik ben er in liet geheel niet van
onder den indruk" zei Soekarno
naar aanleiding van de verklaring
van Van Mook. „Het is slechts een
herhaling van de oude bekende
verklaring van Koningin Wilhelmi-
na". Toen de ANP-Aneta-correspon-
dent Coniston hein speciaal de zin
snede onder het oog bracht, waarin
gezegd wordt: „Indonesië zal, over
eenkomstig de toezegging van II. M.
de Koningin, tot een volledig deel
genootschap in bei Koninkriik wor
den geroepen" verklaarde Soekarno;
„Wij willen niets le maken hebben
met het Koninkrijk der Nederlan
den" en hij knikte ernstig.
Vanmorgen zijn, volgens U.P.. te
Batavia ernstige relletjes uitgebro
ken in het district Kramat in het
Z.-O. deel van de stad. Er zouden
zich 500 Indonesiërs heoben verza
meld. Britsche tanks zijn er heen
gezonden om zoo noodig de hewa-
kingstroepen bij te staan. De ge
vechten schijnen voor! te vloeien uit
schermutselingen, die Woensdag in
Meester-Cornelis ontstaan zijn. Daar
zouden een interneeringskamp en
een vliegveld aangevallen zijn.
Dc evacuatie van vrouwen en kin
deren uit Java vordert goed. Uit
Soerabaja arriveerde de „Talma"
op weg naar Singapore te Batavia.
De „Van Heutz" vaart regelmatig
tusschen Semarang en Batavia om
de 12000 voormalige geïnterneerden
uit Midden-Ja va te vervoeren. Met
hulp van vliegtuigen rekent men
deze taak in twee weken te kunnen
uitvoeren.
Uit Ambarawa zijn 300 vrouwen
en kinderen naar Semarang overge
bracht.
Uit Magelang bericht men, dat
een groot aantal gewapende Indone
siërs zich rond de stad concen
treert.
H. M. de Koningin
in Nederland terug;
H.M. de Koningin is per vlieg
tuig uit Engeland teruggekeerd,
na in Londen afscheid genomen
te hebben van den Koning en de
Koningin en de Engelsche ko
ninklijke familie, en na haar
persoonlijke zaken geiegeld te
hebben. Het vliegtuig dat be
stuurd werd door deu piloot Van
Dijk, die ook het eerste Indië-
toestel vliegt, landde Dinsdag
middag op het vliegveld Valken
burg.
Maandagmiddag hebb i Piu -
ces Alice en later Koningin Mary
H.M. in haar hotel bezocht en
afscheid van haar genomen.
In ons vorig nummer vertelden
wij een. en ander over den grooten
nood in Brabant en hoe men die
lenigen wil, n.l. door de oprichting
van Brabants Volksherstel, een
overkoepelend, coördineerend en
stimuleerend orgaan, waarin samen
werken alle organisaties die zicli in
Brabant op maatschappelijk en so
ciaal terrein bewegen. Als zoodanig
is Brabants Volksherstel voortgeko
men uit Nederlands Volksherstel,
dat een samenbundeling is van alle
krachten op het terrein van maat
schappelijke zorg. Nederlands Volks-
Tnl"?tei werd 0Pgei-icht in November
1.141, toen minister president Prof.
Gerbrandy vanuit Londen opdracht
v»aan ^,r' Meuten, bankier
te Warmond om illegaal een orga
nisatie voor te bereiden, welke de
sociale lnilp zou organisecren voor
de oorlogsslachtoffers.
Volksherstel schoot wortel in de
harten van het Nederlandsclie volk.
Met II. k. H. Prinses Juliana aan
liet hoofd, wist Volksherstel zijn
weg te banen. Op alle terreinen van
het maatschappelijke leven, waar
materieele, moreele of geestelijke
nood te lenigen viel, arbeidde Volks
herstel.
Volksherstel wil n.l. niet alleen
de materieele nooden mede leni
gen, doch ook de nooden, die
voortvloeien uit geestelijke en
moreele bezettingsschade. Denkon
wij alleen maar aan de laag bij
de grondsche oorlogsmenlaliteit
verwildering van de jeugd, zeden
verwildering, liegen, stelen enz.
Nederlands Volksherstel heeft ge
werkt en werkt nog. En nu werd
in Augustus aan Brabant voorge
steld om samen te werken in het
nationaal geheel van Nederlands
Volksherstel. In Brabant bestaat
een groep van sociale apparaten,
welke voortreffelijk werken en wel
ke in hun activiteiten worden aan
gevuld door de van ouds werkende
sociale cn maatschappelijke organi
saties zooals bijv. de HARK, Lande,
lijk Herstel, de Kruisvereenigingen,
comite's voor Maatschappelijken We
deropbouw enz.
In onderling overleg, waarbij ook
de kerken betrokken werden, heb
ben deze organisaties zich bezonnen
op de vraag of het gewcnscht was
ook in Brabant ecn vorm van sa
menwerking te scheppen en deze te
doen plaats vinden in liet verband
van Nederlands Volksherstel. Het
resultaat van deze besprekingen is
geweest, dat een orgaan van samen
werking gewenscht werd geacht in
een hecht nationaal verband. In
princiep heeft Volksherstel geen
zelfwerkzaamheid. De zelfwerk
zaamheid valt volledig toe aan de
in Volksherstel samenwerkende zelf
standige organen. De opzet van
Volksherstel moet dus zoodanig zijn,
dat zij zekerheid heeft dat de cultu-
reelc cn maatschappelijke zelfwerk
zaamheid voor de betreffende con-
fessioneele organismen, zoowel fi
nancieel als moreel gewaarborgd
zijn. fif
Bij dit alles is in overweging
genomen, dat het terrein waarop
wij ons bewegen, dat is van liet
maatschappelijk werk cn dit kan
alleen geschieden wanneer de me
dewerkers hun gehecle persoon
lijkheid inzetten, dan moeten zij
noodzakelijk steunen op hun be
ginselen, dat wil zeggen op hun
eigen levensovertuiging, aldus
sprak Drs. Piet van Loon, direc
teur van Brabants Volksherstel in
een betreffende persconferentie,
waaraan wij deze cn volgende ge
gevens ontlecncn.
Op basis van de hier geschilderde
principes, hebben de Brabantsche
Maatschappelijke en Sociale Orga
nisaties zich op 15 October bereid
verklaard samen te werken in Bra
bants Volksherstel, welk Brabants
Volksherstel is opgenomen in het
Nationaal verband van Nederlands
Volksherstel.
Het Provinciaal Bestuur wordt
gevormd door alle samenwerkende
organisaties. Het Dagelijks Bestuur
is als volgt samengesteld: Voorzit
ter Mr. F. J. van Thiel Helmond,
leden: Mevr. v. d. Mortel Tilburg,
Mgr. Frencken Breda, Ds. Wester-
veld Breda en H. F. Matthee Moer-
DANK VAN CHURCHILL.
„II! ,ee?1 schrijven aan Koningin
Wi hehnina heeft Winston Cliur-
'dl. Z1-Jn dank betuigd voor het
gisclienk, dat hem dezer dagen na
mens het Nederlandsclie volk is
overhandigd.
Churchill schrijft: „Ik ben diep
bewogen door het buitengewoon
huldeblijk, dat Uwe Majesteit cn
Hare Koninklijke regeering mij heb
ben doen geworden. De cassette met
de brieven, geschreven door den
hertog van Marlborough aan den
grooten raadpensionaris Ileinsus, is
een uniek en waardevol geschenk,
dat altijd met piëteit door mij en
mijn nakomelingen zal worden be
waard. Het is mij een groote eer,
dat onze naam door Uwe Majesteit
verbonden is met de roemrijke da
den uit de dagen, toen onze beide
landen verbonden waren in den
strijd voor vrijheid tegen den over
weldiger van Europa.
Ik ben oprecht gelukkig, dat ik
in de vreeselijke jaren, die voorbij
zijn, iets ten goede heli kunnen
doen en gelukkig dat Uwe Maje
steit Hare regeering en het Neder
landsclie volk mij met zulk een
blijk van vriendschap hebben wil
len vereeren.
Ik blijf Uwer Majcsteits trouwe
en gehoorzame dienaar.
w.g. Winston Churchill.
ACTIE N.C.B. HEEFT EEN
EERSTE SUCCES!
Naar aanleiding van een drin
gend telegram van het hoofdbe
stuur van den N.C.B. van 25 Oct.
1.1. aan den minister van land
bouw waarbij protest werd aan-
geteekend tegen het ontnemen aan
dc boeren van bij vroegere be
schikking toegestane rechten in
zake huisslachtingen, werd heden
9 November 't volgende bericht
ontvangen bij den N.C.B. te Til
burg:
„Gezien het groot verzet tegen
de huidige regeling besloot het be
stuur (bedrijfsschap vee en
vleesch) onder goedkeuring van
't rijksbureau voedselvoorziening
en den minister, de weging der
huisslachtingsvarkens heden op te
heffen voor deze varkens en
wordt een vastgesteld gewicht
aangenomen van 90 K.G. en voor
mestzeugen van 150 K.G. ge
slacht. Zelfverzorgers die lichtere
varkens hebben, kunnen vrijwillig
weging aanvragen. Het stempelen
vervalt.
Belanghebbenden zullen zeker
met voldoening deze mededeeling
ontvangen!
RECTIFICATIE.
In ons bericht van de fa. Blok-
van Heijst in 't no. van 1,1. Maan
dag, staat te lezen heeren-schoe-
nen, dit moet zijn biezen schoenen.
dijk. Jlir. Mr. Smits van Oijen,
commissaris van de Koningin aan
vaardde het eere-voorzittcrscliap en
onderstreepte daardoor liet groote
provinciale belang van Brabants
Volksherstel.
Wij doen een dringend beroep op
de medewerking en den steun van
de gehcele Brabantsche bevolking,
aldus Drs. Piet van Loon. Wij zijn
er van uitgegaan, dat dc tallooze
offers, welke tijdens de duitsche
bezetting door de bevolking ge
bracht zijn, niet tevergeefs mogen
zijn. Het is voor ons een eereplicht
aan onze dierbare dooden, om alles
te doen, om een nieuw cn gelukkig
Nederland op te bouwen en waar
aan allen moeten medewerken, wel
ke daartoe in staat zijn. Wij be
schouwen ons als kinderen van één
volk, welke in nationaal verhand
ons gezamenlijk de grootste krachts
inspanning getroosten om hen, wel
ke door dc oorlogsgevolgcn in nood
zijn komen te verkecrcn te helpen
en te ondersteunen. Dit schoone doel
verdient alle sympathie van de
Brabantsche bevolking. De Minis
ter van Financiën lieeft toegestaan
dat gelden voor Volksherstel kun
nen worden afgeschreven van de
geblokkeerde rekeningen. U kunt
gelden ten behoeve van Volksherstel
af doen schrijven van Uw geblok
keerde rekening op het conto van
Heldring en Pierson Bank tc 's-Gra-
venliage. Het bureau van Brabants
Volksherstel is gevestigd Willem II
straat 37 Tilburg, waar alle ge-
wenschte inlichtingen verstrekt
worden.
Brabants volk, Volksherstel re
kent op Uw sympathie, ook in de
daad.
I