ll ücöta-pscfigiil?
Secretaresse der directie
aankomend mannelijk of vrouwelijk
kantcoi bediende
Directie André van Hilst N.V.
SINAASAPPELEN
,,'t Westland
Auto-rijschool „Brabant"
Leert Auto-rijden
in eigen omgeving
BANKETLETTER IETS FIJNS.
SPECULAAS, OUDE KWALITEIT.
Fa. CUNEN
GRQOTE POPPENWAGEN
SCHOOLBORD
STEP en nog ander
M'ISJESSPEELGOED
een eiksnhsutsn Buffet
een Uittrektafel.
dicht Besteivagentje
BEIGE POPPENWAGEN
2. g. a.n. KINDERWAGEN.
HEBT U GLASBUNNEN
W. i d. Heijden Zn.
EEN ASSISTENTBOEKHOUDER(STER)
Hel Automobielbedrijf „De Langstraat"
Een heerlijke TAART is altijd welkom!
Nederland en Indië
Een fijne rose Satijnen
Peignoir, nieuw
tuig léderen
schoudertas.
te koop:
POPPENWAGEN,
mei celluloid Babypop.
SCHRIJFMACHINE.
2 HOKKELINGEN
St. Nicolaas
vindt voor jong en oud
nog altijd
de mooiste sorteering
geschenken
i„ „DE BIEB"
BLANK GLAS.
IMITATIE SPIEGELGLAS,
SPIEGEL GLAS,
GESLEPEN GLAS.
HET adres voor de vlugste
en correctste bediening.
Voor directe indiensttreding gevraagd
en
Eerstgenoemde moet geroutineerde steno
typiste zijn en over voldoende alg. ont
wikkeling beschikken
Uitsluitend schriftelijke sollicitaties met
uitvoerige inlichtingen omtrent leeftijd,
verlangd salaris,genoten opleiding en huidige
werkkring te richten aan
Grootestraat 107, Waalwijk
GEVRAAGD:
JOS SCHRAUWERS,
Lederhandel KAATSHEUVEL
Voor ome STIKKERIJ en SNUDERIJ
kunnen wij voor direct nog gebruiken
ENKELE MEISJES EN JONGENS
om hun vak te leeren.
H. J. V A N B L A D E L, Schoenfabriek „Princess"
W A A L W IJ K.
VRAAGT voor Waalwijk e.o.
EEN ACTIEF AGENT,
die een bestaand klein agentschap kan uitbreiden.
Voor jongeman gelegenheid te worden opgeleid in
het verzekeringsvak. Borgstelling ad f150.vereischt
Brieven onder No. 1612 Bureau van dit blad.
wfj kunnen deze week
NOG OPNAMEN MAKEN
VOOR ST. NICOLAAS.
Foto-atelier J. SCHUURMAN,
Grootestr. 129 - Tel. 298 - WAALWIJK
TE KOOP.
Wegens binnenkomen van snelaflapper te koop
EEN PRIMA AFLAPMACHINE
merk KEATS.
Dagelijks in werking te zien. Capaciteit 250 a 300
paar per dag.
Brieven onder No. 1613 aan het Bureau v. d blad
FRUIT BELANGRIJK! FRUIT
Zoo juist hebben wij van onzen agent uit Spanje bericht
ontvangen dat hij voor ons
'n groote partij Sinaasappelen
heeft aangekocht. Wij verwachten deze nog voor de
Kerstdagen in onze zaak. Nadeie instructies volgen.
DUS ALLEN STRAKS NAAR
ff
Ook voor prima kwaliteit inlandsch fruit naar
,,'T WESTLAND".
C. V. DELFT-V. RIJSWIJK
Teteringsche Dijk 89 - BREDA
speciale cursussen voor de langstraat
BIJ ONS SLAAG T UI
Uitnoodiging voor H. H. Landbouwers!
Het Automobielbedrijf „De Langstraat", Grootestraat 137
Waalwijk, Official Ford Dealer, zal op dinsdag 26
november a,s. demonstreeren met
1 Den nieuwen Fordson Major Tractor met
rupsinstallatie
2 Den nieuwen Fordson Major Tractor met
hydraulische hefinstallatie in combinatie
met toolbar voor cultivatorwerk
3 „Ingos Roiaped" het zoogenaamde vier
kante wiel voor Fordson tractor, oude type
Deze belangrijke demonstraties zullen worden gehouden
bij VAN WIJCK, GENDEREN te 2 UUR n.m.
Grootestraat 137 - WAALWIJK
Zoekt U een
Inlevering
1 ons boter, 2 ons suiker, 2 ons bloem
1 ons boter, IV2 ons suiker. 2 ons bloem
f 1.25 p. p.
f 0.70 p. p
Om teleurstelling te voorkomen tijdig bestellen!
Inlevering tot Dinsdag 3 December.
Beleefd aanbevelend,
Both's Brood- en Banketbakkerij
Grootestraat 9 - WAALWIJK.
KOFA MAGAZIJNEN
WAALWIJK.
DONDERDAG 28 NOVEMBER 1946.
LOSSE NUMMERS 10 CENT.
69e JAARGANG No. 95.
Waaiwijksche en langstraatscbe Courant
Uit en over Indië
UIT DEN BEZETTINGSTIJD
DE KERK VAN DRUNEN
Pracht St. Nicolaas-cadeau.
TE KOOP:
Tevens een handgenaa.'de
Adres bevraaen bureau v. d. blad
of drukkerij „Excelsior" K'heuvel.
Adres
Baardwijkschestraat 1 7.
TE KOOP AANGEBODEN
en
Beiden in prima staat.
Waar zegt de Uitgever.
TE KOOP:
voor achter een rijwiel, met nog
goede binnen en buitenbanden.
Te bevragen bij:
..DE BIEB"
MARKT ll WAALWIJK
TE KOOP z. g a. n.
Waar zegt de Uitgever.
TE KOOP:
Adres bevragen bureau v d. blad
of drukkerij „Excelsior", K'heuvel.
TE KOOP GEVRAAGD:
in goeden staat zijnde
ST. ANTONIUSSTRAAT 93
WAALWIJK.
VERMIST:
uit den polder te Waalwijk
1 zwart en 1 zwart-boat.
Zij die inlichtingen kunnen geven
worden verzocht deze tegen be
looning te verstrekken aan
A. VAN DEN BROEK, 2e Zeine 4! a
WONINGRUIL.
Wie ruilt een prima MIDDEN-
STANDS WONING
tegen dito woning
in centrum Kaatsheuvel of Waalwijk?
Tevens
EEN PRIMA WIEG te koop.
Brieven onder No. I6ll Bureau
van dit blad.
Wij zorgen voor
Schildersbedrijf
WA AL WIJ K.
Bekendheid met moderne talen strekt tot aanbeveling.
Eerste kiasse Maatschappij van Levens- en Volksverzekering
Wij ontvanqen regelmatig alle soorten BLIKGROENTEN, als
mede TAFELZUREN.
Fruithuis ,,'t Westland"
Stationsstraat 8 - WAALWIJK
Aanbevelend,
Aanmeldingen en inlichtingen
WAALWIJK: Hotel „De Twee Kolommen" Telefoon no. 9
GEERTRUIDENBERGHotel Jansen t.o. 't Station 'I elef. 119
Naast 't technische gedeelte verzorgen wij ook voor U de
noodige administratie, tot het rijbewijs in Uw bezit is.
Dit is een unieke gelegenheid voor belang
hebbenden om^kennis ie nemen van desieeds
voortschrijdende mechanisatie op het gebied
van landbouwwerktuigen
IV2 ons boter, 2 ons suiker, 2 ons bloem
De Echo van het Zuiden
Verschijnt Dinsdag cn Donderdag
Hoofdredacteur-UitgeverJAN TIELEN
Abonnementsprijs j 15 cent per week: f 1.95 per kwartaal.
Drukker: Waalwijksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen.
Hoe meer berichten bekend wor
den, hoe meer autoriteiten hun
meening zeggen over 't basis-ont
werp van een overeenkomst met
de republiek Indonesië, hoe meer
Schermerhorn zegt dat hij voor
Kerstmis in Indië terug is om het
accóord namens 't Nederlandsche
volk te teekenen, zonder dat hij
nog weet wat de Kamers beslissen
zullen, des te meer groeit de span
ning en onrust over deze aange
legenheid van zoo historische be-
teekenis voor het Nederlandsche
volk.
Tot deze onrust en spanning
heeft niet weinig bijgedragen de
houding der Commissie-Generaal,
die ons al vooraf aankondigde
dat de basis-overeenkomst zoo
prachtig was. Zij heeft in pers en
radio ons tevoren trachten te be
werken en verzekert dat hun werk
zoo volmaakt mogelijk was
Maar dat neemt het Neder
landsche volk niet, het wacht
met spanning op de behandeling
in de Kamer van deze voor Ne
derland en Indië zoo belangrijke
kwestie, een volledige en door
wrochte behandeling, waarvoor
minister-president Beel z'n woord
heeft gegeven.
Het Nederlandsche volk is niet
gerust en de teekenen van die on
rust openbaren zich overal, niet
't minst in militaire kringen, waar
leger- en vloot-commandant reeds
twee malen op audiëntie zijn ge
weest bij H.M. de Koningin, om
de militaire situatie, die uit de
overeenkomst volgt, te bespreken,
-waar er in de kringen van leger en
viüót "VSïï hoog tot laag groote
ongerustheid heerscht over de toe
komst.
De Partij van de Vrijheid heeft
in een motie z'n vertrouwen aan
de C.-G. opgezegd, de gesteldheid
in A.R. en H.C. kringen kent men,
evenals de belangrijke resolutie
der K.V.P. die op 't laatste con
gres werd aangenomen, elders
in dit blad vindt men een drin
gend beroep der politieke partijen
in Indië, dat de Kamer zich ook
late voorlichten door bekwame
en terzake kundige vertrouwens
mannen uit Indië: dat alles wijst
op een stemming die spreekt van
groote bezorgdheid.
Als men daartegenover stelt de
luchthartige toon, die spreekt .uit
uitlatingen van mannen als Soe-
lcarno en Sjahrir, welke laatste in
de Engelschen hoedanigheden
heeft ontdekt, die hij nooit heeft
gezien bij Westerlingen waarmee
Hij vroeger te maken had (Neder
landers) dat men daar spreekt
van 't begin van den strijd, en van
de Koningin als ornament, als
men ondanks den wapenstilstand
telkens hoort van aanvallen van
een leger dat men niet in de hand
heeft en zal krijgen, dan worden
wij met groote bezorgdheid ver
vuld en bidden, met het Neder
landsche Episcopaat en zoovele
anderen onze regeering en onze
volksvertegenwoordiging groote
wijsheid toe in deze groote en be
slissende uren in onze geschiedenis
die aanstaande is, want hier staan
beslissingen op het spel voor ons
land en voor Indië, welhaast van
te zijn of niet te zijn, beslissingen
die nationaal maar ook internatio
naal van verstrekkende beteekenis
zullen blijken te zijn.
Uit nadere berichten over de
gemeenteraadsverkiezingen in Bel
gië blijkt overduidelijk, dat de Ka_
tholieke CVP uil' den verkiezings
strijd is te voorschijn gekomen als
de grootste partij van 't land en
een beduidende winst aan zetels
behaalde.
Garnizoenen zullen voorlaan wor
den onderscheiden in groote. niid_
delbare en kleine. Een groot garni
zoen zal o.m. gevestigd worden in
Breda en Den Roscli, een middel-
haar in Bergen op Zoom en kleine
garnizoenen o.m. in Tilburg en
Eindhoven.
De vliegparken Gilze Rijen en
Woensdrecht worden geaelit te be_
hooien hij resp. de garnizoenen te
Breda en Bergen op Zoom. dat van
Oisterwijk tot Tilburg.
De Commissie-Generaal.
Toen dc heer Max van Poll in
Holland aankwam zei hij niets.
Professor Schermerhorn nam
afscheid der Indonesische pers en
vertelde 0.111. dat de Nederlandsch-
Indonesischc overeenkomst volgens
ziijn verwachting voor liet eind
van dit jaar zou zijn ondertcekend.
Prof. Schermerhorn hoopte voor
Kerstmis weer in Batavia terug te
zijn. Ilij was er van overtuigd, dat
hel Nederlandsche parlement en de
Nederlandsche Regeering dc over
eenkomst zouden ratificceren. Dc
heer De Boer verklaarde op dezelf
de persconferentie, dat de onder-
teekening van de ontwerp-ovcrccn-
komst een groote stap in de rich
ting van dc wcderzijdsche samen
werking van de beide volken be-
teekendc. Ilij spoorde daarom heide
partijen aan wedcrz.ijd.sche vijan
delijke gevoelens te onderdrukken
011 zeidc. dat de Indonesische agres
siviteit een bron van moeilijkheden
voor de Commissie-Generaal was ge
weest. Tenslotte sprak hij zijn er
kentelijkheid uit tegenover Ir. Soe_
karno voor het aandeel, dat deze
liad gehad in het goede resultaat
van cle onderhandelingen.
Het repuhlikeinsch-Indonesische
kabinet gaal volgens het persbu
reau Antara .«iccoord met de over
eenkomst.
INDISCHE POLITIEKE PARTIJEN
VRAGEN UITSTEL BESLISSING.
De politieke partijen, die vorige
maand een telegram richtten aan
den minister-president en aan de
voorzitters der beide Kamers, waar
in er bij de Nederlandsche regëcring
en de Conniiissie_Generaal op weid
aangedrongen geen bindende over
eenkomst niet de republiek aan te
gaan zonder voorafgaande goedkeu
ring van de Statcn_Generaal. heb
ben op 18 Nov. j.l. opnieuw een
telegram gezonden aan den minis
ter-president en dc voorzitters dei-
heide Kamers.
Hierin wordt er met klem op
aangedrongen de belofte te vervul
len ,;oni bekwame vertegenwoor
digers en een vertrouwensman uit
Nederlandsch-ïndië naar Nederland
te ontbieden, 0111 liun iheeningcn in
de Stalen.Generaal uiteen te zetten
aangaande specifiek Nederlandsch-
ïndisclic heiangen". In verhand
hiermede vragen zij om uitstel van
beslissing door de Regeering en de
Sta teil-Generaal.
VRIENDELIJK IS MAAR ALLES!
Toen dc lieer Sjahrir dezer dagen
afscheid nam van de Engelsche mi
litairen, zei liij o.111.:
Door uw persoonlijke kwaliteiten-
hebt 11 ons in kennis gebracht met
een aantal aantrekkelijke eigen
schappen van de Westersclie cul
tuur. die ons volk tevoren van de
blanken, die liet kende, zelden
heeft waargenomen. Ik bedoel uw
beleefdheid. vriendelijkheid en
waardige zolfbeheerscliing
Dat is bedoeld voor oils Neder
landers, waarmee dc heer Sjahrir
oen contract sluit!
DE DUITSCHERS NAMEN
G1FGASPROEVEN.
Twee Dordtenaren „verklikten"
het aan Londen.
Waar z.ij hun eigen land niet voor
wilden gebruiken, achtten de Duit-
sellers Nederland goed voorTer
voorbereiding van een evcntueelen
gil'gasoolog namen de Duitscliers in
1942 proeven met een bijzonder
soort gas in den Biesboscli. Het was
een soort, speciaal bestemd voor
waterrijke streken.
Het gas was alleen.even zichtbaar
als een witte rook, als hel versch
over liet land en hel' water streek.
Spoedig was er dan niets meer van
te zien. Maar de uitwerking was
des te zekerder.
Het leek wel of een onzielitbare
gloeiende hand over dc aarde had
gestreken: gras, riet cn andere,
planten sloegen plat tegen den
grond en verkleurden direct. Ook
steen en hout veranderden oogen_
blikkelijk van kleur. 1-Iet gas
streek ook over het water en doodde
alle waterplanten.
Met levensgevaar licl' terrein
was zeer streng afgezethebben
twee Dordtsche ,,Wim" leden van
de verzetsorganisatie, monsters van
het gras, riet. steen en hout ver
zameld en per koerier opgezonden
naar Bergen op Zoom, waar een an
der lid die monsters analyseerde.
Via Portugal naar Engeland gezon
den monsters bewezen do voorloo,
pige diagnose: het gas bleek zeer
gevaarlijk en nieuw in zijn short te
zijn
Twee weken 11a het inzenden van
de monsters gaf Churchill aan de
Duitscliers de boodschap: „Als
jullie met gas beginnen, doen wiij,
het tweemaal zoo erg".
MAC ARTHUR OVER DE
KONINGIN.
Toen dc Nederl. militaire missie
te Tokio op 31 Augustus j.l. een
audiëntie had bij generaal Mac Ar
thur. den Amerikaanschen opper
bevelhebber in den Pacific, bracht
deze dc volgende heildronk uit op
Koningin Willielmina,,Het is een
groote eer voor mij. tegenover het
.portret te staan van H. M<- de Ko
ningin der Nederlanden, die ik het
nicest bewonder van alle vrouwen
van dit tijdperk. Gedurende Haar
regeering heeft Zij niet alleen de
liefde en bewondering van haar
eigen volk verworven, maar van
alle vredelievende volken der we
reld''.
Vrijdag heeft generaal W. Schil
ling van dc Ned. missie de Konin
gin persoonlijk van deze woorden
vail Mac Arthur inededeeling ge
daan.
NEGEN UREN IN EEN LEKKE
KANO.
Een ontsnapping uit het Land van
Heusden en Altena.
Op verschillend gebied is de Lang
straat sletds nauw met hel Land
van Hcuden en Altena verhonden
geweest.
Dc Maas vormde in het verleden
wel een scheidingslijn, maar in de
praetijk ondervond men daarvan
weinig bezwaren.
Hoe geheel anders was de toestand
toen de eeuwenoude rivier een na
tuurlijke barrière vormde lussclien
bevrijd en onbcvr.ijd gebied.
Dikwijls denken we nog terug aan
dien tijd. toen dc Polen en de Cana_
doezen eii Engelschen nog hier wa
ren; en we spreken over dien tijd,
die nog zoo vol gevaren'was en ha
len herinneringen op. Toen, nu
twee jaar geleden al. was de over
kant' van de Maas nog in vijande
lijke handen.
,Line_crossërs kwamen en gin.
gen. Zij ondernamen gevaarvolle
tochten 0111 berichten en medicijnen
over te brengen.
Van een Waalw.ijkor mochten wij
indertijd eens een verslag van zoo'n
gevaarlijke overtocht ontvangen cn
toen zouden wij het reeds gepu
bliceerd. hebben als liet ons niet
vanwege dc censuur van het Militair
Gezag verboden was. Nochtans mee,
non wij dat dit verhaal nog interes
sant genoeg is voor velen en daarom
ook hebben wij het hier geplaatst.
Deze Waaiwijkcr. die evenals zoo-
velen een veilig onderdak in ,'de
Klei" gevonden had, vónd de toe
stand er echter te onzeker en bet-
was dan ook geen wonder dat hij
plannen maakte 0111 het gevaar te
ontvluchten. Hij had van de verte
uit staande op een hooiberg, den te.
rugtocht der Duitscliers uit het
l.nngsti-aatsclie laild kunnen volgen
aan de vele branden die telkens
dichterbij oplaaiden en zoo de be
vrijding dezer streek kunnen volgen
Toen het daarbij echter bleef en
zijn woonplaats Dussen al spoedig
geëvacOccrd werd, besloot hij -naar
middelen uit te zien 0111 tc ontsnap
pen. 'HM van voorbereidingen gingen
daaraan vooraf. Dagenlange onder
zoekingstochten naar plaatsen waai
de Duitsche wachposten stonden.
Welke weg zou men 't beste kun
nen nemen en hoe moest men aan
een boot komen 0111 uit deze water
massa's tg ontsnappen? Het waren
alle vragen die een wekenlange
voorbereiding kostten voor men het
antwoord er op kon geven. Doch
eindcliljk was men zoo ver.
Alles liep vlot van stapel en zoo
begon onze urenlange tocht in dc
koude en door het bevroren water.
Ik wist hier ecnigszins den weg cn
had deze zoo goed mogelijk uitge
stippeld. maar kon niet verhinderen
dat wij» twee Duitsche wachten
moesten passecrcn. Wij deden alles
Onder den titel
DE OORLOG GAAT OVER ONS
BISDOM,
schrijft de St. Jansklokken over de
Kerk van dén H. Lambertas te
Druncn
Op liet einde van October 194-1,
toen Den Bosch, Udenhout en L0011.
op-Zand reeds op de Duitscliers
veroverd waren, hieven de bevrij
ders steken voor liet Afwaterings
kanaal. Dat is op zich zelf al veemd
gpiioeg, want dezelfde bevr.ijdcrs
waren cenige maanden tevoren de
zpc overgestoken als een sloot, de
Seine en de Manie als greppeltjes;
maar dat zijn blijkbaar zaken,
waarvoor men een hoogc graad van
militaire ontwikkeling moet heb
ben, 0111 ze te begrijpen. Ze zaten
dan voor liet' Afwateringskanaaltje.
Ten Zuiden daarvan lag het be
vrijde Brabantsche land. daar rook
ten de menschen Engelsche .siga
retten. snoepten chocolade en dan
sten in alle hoeken en gaten met
dc Tommie's; ten Noorden daarvan
lag de Langstraat, daar verscholen
zich dc mensehen in de kelders,
terwijl hoven liun hoofden de Duit
scliers hun gerief plunderden, de
granaten floten en de scherven door
deuren en ramen suisden.
I11 Druncn waren de dagen lus
sclien liet Christus-Koning-feest en
Allerheiligen vol verschrikkingen.
De kerk bleef ongebruikt op die
Hoogtij-dagen, want de toren was
een Duitsche uitkijkpost en vormde
vandaar een mikpunt voor de En
gelsche kanonnen. In den namiddag
van Allerzielen brak een geweldige
kanonnade los. die de kerk, pasto
rie en klooster zoo vol gaten schoot,
dat ze als een ruïne nauweliijks
overeind bleven. Voor de Duitscliers
was dit het sein voor vertrek; ze
slaken de pastorie, het klooster en
nog wat huizen in brand; plun
derden overal wat ze vinden kon
den, bliezen "de toren in de lucht
zoo stil mogelijk, maar begrijpelijk
maakten wij in het njs veel lawaai.
Een Duitsche post had ons blijkbaar
gehoord en riep ons aan. Wij hiel
den ons echter zoo stil mogelijk en
bleven in het riet liggen. Twee uur
hebben we daar liggen wachten; de
kano maakte steeds meer water en
we zaten hall' in het nat. Onze voe
ten voelden we niet meer en onze
handen waren half bevroren omdat
we ons aan het riet vast moesten
houden, daar anders de kano in den
sterken stroom zou afdrijven. Na
twee uur waagden we het maar ver
der te gaan. We moesten onder een
eilandje langs waarvan we wisten
dat er een post in dc huurt was.
Het water was echter nog niet hoog
genoeg cn daar een dam 011s den
doorgang belette, ging het- slechts
langzaam verder waarbij we telkens
een heele poos moesten wachten tot
liet water weer wat liooger was zoo-
dat we de kano weer wat verder
konden trekken. Daarbij werden we
echter gehoord en kwam er een
Duitsche boot naar ons zoeken. Die
kon gelukkig niet in het ondiepe
stuk komen waar w.ij waren cn toen
het water wat hooger was schoten
we snel naar de andere zijde, vast
besloten thans alles le wagen. Daar
hebben we toen nog een lijd stil ge
legen en hoorden de moffen aan den
anderen kant vergeefs zoeken. Daar
waren we goed doorgekomen Thans
konden wc wat heler opschieten,
maar wisten uileindelijk in de ver
ste verte niet meer waar we ergens
waren. De Maas kon niet ver- meer
uit de buurt zijn. maar door het in
gespannen turen in de duisternis
naar de best bevaarbare plaatsen,
was het voor onze oogen gaan sche
meren en kónden we 011s niet meer
oriënteeren. Ik zag wel een haken.
maar kon het 111e niet van vroeger
I herinneren en mijn vriend zeide dat
hij in het geln-ol niets meer kon zien.
We besloten toen maar op goed ge
luk verder le gaan. De kano stond
thans half vol water en we zaten
er tol ons middel in terwijl hij bo
vendien door hel vele ijs zoo zwaar
geworden was dat er hij iedere ped
delslag ecu nieuwe golf overheen
spoelde. Zoo voeren we op goed ge
luk af verder. Waar we uitkwamen
daar kwamen we uit, maar ik ver
moedde toch flauw dat de Maas niet
ver meer af kon zijn. Toen plotseling
zag ik twee groote lichtmasten in
de duisternis opdoemen en wist ik
waar we terecht kwamen. Het was
goed, alleen moesten we nu nog
dwars oversteken. Met een laatste
krachtsinspanning werd alles ge
waagd. Het gold nu nog slechts alles
of niets enhet geluk was dien
stig. We kwamen behouden aan
land enna enkele strubbelingen
waarhij de kogels over ons hoofd
vlogen want w ie wist of het geen
vijand was die daar aan land kwam
waren we in veiligheid.
en vertrokken gepakt en gezakt op
geroofde karren naar liet Noorden.
De Engelschen schoten voor alle
veiligheid nog een avond en een
nacht lang. mot al wal' ze hadden
kanonnen, mortieren, mitrailleurs
en stenguns. verlichtten het nach
telijke dorp met een zwerm van
zoeklichten en trokken daarna rus
tig in het schijnsel van hun lampen
en de brandende huizen Druilen
binnen, om het te bevrijden.
Dat was een dure bevrijding. Vijf
011 twintig menschen hadden liet
leven verloren. Vier en dertig hui
zen of schuren waren uitgebrand;
meer dan dertig gehouwen waren
geheel verwoestal de overige "wa
ren zwaar of licht beschadigd. Van
de paarden was liet vijfde part
gedood of gestolen: vanliet' vee
twee honderd vijftig stuks. De
scholen waren vernield of geha
vend. Het liart van het dorp. de
parochiekerk, lag als een smeulende
puinhoop temidden van de overige
verwoestingen.
Deze kerk van Druilen werd in de
jaren 18721874 gebouwd onder
leiding van den Tilburgschcn ar
chitect H. van Tulder. Z.ij was niet
ecnig in baar soort; zij werd ont
worpen naar liet' model van dc
kerk van Dreumcl. in een stijl, die
in die dagen heel veel voorkwam
Neogothiek wordt dat genoemd. Die
architecten hadden hun oogen uit
gekeken naar de Bossche St. .Tan
en de heerlijke Fransche Kathe
dralen en. getroffen door zooveel
schoons, getracht) dien trant na te
bootsen. E11 voor een stuk slaagden
ze daar ook in; de liooge ramen 011
spitse hogen cn nog veel meer, her
innerde liecl sterk aan die prach
tige oude bouwwerken; maar dat?
was allemaal iets bijkomstigs; liet
eigenlijke, het wonderlijke, zuivere
gevoel voor verhoudingen, dat boli
den zc maar niet tc pakken krij
gen. Dat kan men ze ook mociLijk
kwaMjk nemen: want die mid
deleeuwers hadden er, in gezaine-
lijken arbeid, eeuwen lang over
gedaan voor zij er het fijne van
begrepen; 11a hun tijd ging het
spoorloos verloren, voor honderden
jaren. En dan is het niet' zoo maar
aan een paar architecten gegeven,
het plotseling met eigen krachten
terug te veroveren. Zoo steekt er"
altijd wat stunteligs in de hooge,
trotsche kerken van dien tiijd; dc
machteloosheid van den kunstenaar,
die greep naar iets, wat hij niet
aan kon.
Van de Drunensche kerk willen
we daarmee niet veel kwaads zeg
gen; dat ze geen volmaakt model
van schoonheid was. dat heeft ze
met heel veel kerken gemeen. E11
degenen die ze bouwden, hadden de
beste bedoelingen. De architect, dien
ze aanzochten, was in zijn tijd een
der meest hekenden en hij heeft'
deze kerk met liefde en verstand
van zaken ontworpen. De paro
chianen waren er mee in de wol
ken en voerden gratis liet benoo-
digde witte zand aan. dertien dui
zend karren. In dc oude kerk werd
een plechtige H. Mis opgedragen
loen het eigenlijke werk begon. 0111
Gods zegen over de nieuwe kerk af
te smeeken. Daags daarna. 2f> Maart
1873. werd met bijzondere luister de
eerste steen gelegd en niet zoomaar
een gewone steen, neen een stuk
geele zandsteen uit de Catacombe
van Callixtus in Rome. door den
zelf voor de Drunensche kerk ge
zegend.
Zeventig duizend acht honderd
gulden, dat zou de nieuwe kerk
kosten. Jazeker, als ze toentertijd
die groote som besteed hadden aan
de restauratie van de oude kerk
uit de \ïijftiende eeuw. dan hadden
ze waarschijnlijk een zeer mooi
bouwwerk behouden voor de toe
komst. Maar men moet ze dat niet
euvel duiden; ze waren toen, zoo
goed als tegenwoordig, gebrand op
nieuwe dingen en de oude kerk
waren ze moe. Dat blijkt heel dui.
delijk uit een verzoekschrift dat hel
Kerkbestuur richtte aan de Gemeen
te. 0111 subsidie voor de nieuwe kerk
te krijgen. 5 Sept. 1871. ..De tegen
woordige kerk is volstrekt niet vol
doende voor de Gemeente, wijl de
plaats voor het publiek bestemd,
slechts 322 vierkante Meters be
slaat en het plafond veel te laag is.
E11 dat voor een Gemeente van ca.
2300 R.K. inwoners! (Behalve het'
gehucht Ilulten. hetwelk alhoewel
parochiaal onder Elshout hoorende
nochtans geregeld te Drunen naar
de kerk gaat1!).
Zoodoende dat gedurende den
Zomer bijna eiken Zondag en Hei
ligendag verschillende in bezwij
ming vallen
E11 dat, behalve de gezondheid,
de plaats der tegenwoordige' kerk
zeer slecht is. wijl zij buiten de
kom der straat en huizen gelegen
is
Zoo wendt zich het R.K. Kerkbe
stuur tot U 0111 ondersteuning door
een subsidie van ƒ15.000
Nu. daar blijkt dan tocli wel uit
dat ze' die oude kerk moe waren.
Toch schijnt de oude kerk wel een
eerbiedwaardig gebouw geweest te
zijn. Ze heeft gestaan aan T School
pad op het Kerkhof en dateerde on
geveer uit 1150. De toren was. zoO_
als hij zoovele van die oude ker
ken, uit een nog vroeger tijdvak.
Ze zal wel geleken liebhen op die
andere sclioone kerken uit de vijf
tiende eeuw, zooals de Protestant-
sclie kerken van Kerkdriel en Waal
wijk. Het is dan ook geen wonder
dat' de. inwoners van Drunen van
1810 tot 1818 alles in liet werk gc,
steld liebhen 0111 deze kerk (die -
toen reeds 200 jaar in Protestant-
sclie handenwas) terug te heko
men. Al was dan ondertusschen 't
priesterkoor en de dwarsbreuk dooi
de Hervormden afgebroken en de
toren door blikseminslag in deso,
labelen toestand komen te verkee-
ren, hel was toch altijd nog heel
"wat heler dan die armzalige kerk-
scliuur. waarin ze de laatste hon
derd jaar hun godsdienstplichten
vervuld hadden. Die schuurkerk
heette ,;klein," ongezond en hoven-
dien voor de uitoefening van den
Heredienst' geheel ongeschikt" en
daarom schreven ze acht jaar lang
allerlei verzoekschriften en reques-
ten om hun eigen parochiekerk te,
rug te krijgen. Toen ze de kerk
eenmaal op' hun naam hadden cn
opgetogen weer in bezit namen,
liebhen ze kosten nocli moeite ge
spaard om zc tc herstellen cn te
vergrooteiieen nieuw priesterkoor
werd gebouwdeen nieuwe vloer
kwam er in. eerst van plavuizen,
latei van hardsteen, een plafond
werd aangebracht, een nieuw orgel
er in gebouwdE11 toen dat al
lemaal netjes in orde wa), teen
hadden ze er toch eigenlijk geen zin
meer in; want vijftig jaar na de
teruggave begonnen ze te klagen:
dat het plafond zoo laag was en de
kerk zóó klein en zóó slecht ge
legen en de menschen vielen er
flauw en zoo voorts; zie hierboven.
Dat was namelijk in 1871 en de te
ruggave was geschied in 1818. Want
er werden ook overal zulke prach
tige nieuwe kerken gebouwd en in
Nieuwkuijk gingen ze immers ook
al een nieuwe kerk zetten cn in
Vlijmen stond er ook al een. een