Wijde Wereld
Waalwijkse en Langstraatse Courant
I
ITALIË
Speciale reportage
Vlootmanoeuvres
UIT DE
VERKIEZINGEN IN
„AMBON
BENDE DOET GROOTSCHEEPSE
AANVAL OP THEE- EN
RUBBERPLANTAGE.
franse reischeques.
STRAALJAGER NEERGESTORT.
moordaanslag in
den haag.
ZOON DOOR OUDERS
GEDOOD?
Geruchtmakende affaire
R0HD
Accountantskantoor!. VAN DIJK
V.
VRIJDAG 15 JUNI 1951.
Uitgever
Waal wij kse Stoomdrukkerij
ANTOON TIELEN
hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week.
DE ECHO \M HET ZUIDEN
OPGERICHT 1878.
BureauxGROTESTBAAT 205 WAALWIJK IEL. 38. SCHOOLSTRAAT 11 KAATSHEUVEL T^T
74e JAARGANG No. 48.
Abonnement
17 cent per week
2.15 per kwartaal
2.40 franco p.p.
Advertentie-prys
9 cent per m.M.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
TEL.-ADRES „ECHO".
J
De laatste weken zijn er in Italië verkiezingen gehouden voor ge
meenteraden en provinciale raden. Deze verkiezingen zijn met span
ning tegemoet gezien en gevolgd. De grote vraag was of de com
munisten hun positie in de stfeden waar ze het bestuur in handen
hadden zouden behouden of dat de christen-demokraten er in zou
den slagen deze posities te veroveren. De resultaten zijn nogal ver
schillend geweest en het is de vraag of een van deze twee partijen
reden tot juichen heeft. Ook hier is echter een lachende derde.
Er wordt in Italië een nieuw verkie
zingssysteem toegepast, of liever een
nieuw zetelverdelingssysteem, dat het
mogelijk maakt dat bij een geringer aan
tal stemmen een groter aantal zetels
wordt verkregen. Dit is maar goed ook,
want anders zouden diverse uitslagen
voor de christen-demokraten lang niet zo
gunstig zijn geweest als ze waren. Ook
nu echter waren de resultaten minstens
niet zo bevredigend als men gehoopt
had.
Italië is een eigenaardig land. Het
communisme blijkt er altijd een grote
aantrekkingskracht te hebben bezeten en
het betekent dan ook een beduidende
macht, tenminste kwantitatief. Sinds de
oorlog is dit op de eferste plaats tot
uiting gekomen in het bestuur der ge
meenten, waarvan een groot aantal,
vooral in Noord-Italië waar de grote in
dustriële centra liggen, in communisti
sche handen waren. Hieruit blijkt wel dat
de verhoudingen daar heel anders liggen
dan bijvoorbeeld in Nederland, waar het
halve land er mee gemoeid is als in een
dorp de meerderheid van het gemeente
bestuur communistisch is. Dit neemt niet
weg dat de niet-comraunisten er bij deze
laatste verkiezingen er op uit zijn zoveel
mogelijk terrein te winnen door zo min
mogelijk stfeden in communistische han
den te laten. Daarom werd ook het nieu
we zetelverdelingssysteem uitgedacht.
In het landsbestuur is het anders.
Premier De Gaspari, de man van de
christen-demokraten, is er in geslaagd
sinds de oorlog voortdurend de teugels
in handen te houden, zonder de commu
nisten een vinger in de pap te geven.
Dit had tot gevolg dat hun macht noch
in het algemene binnenlandse noch in het
buitenlandse beleid tot uiting kwam, al
deden ze natuurlijk in verschillende op
zichten wel hun invloed gelden. Maar
hadden ze werkelijk macht uitgeoefend,
Italië zou nu geen lid zijn van het At
lantisch Pact, noch zou het zon voor
beeldig lid zijn van de Westeuropesfe ge
meenschap. Hoe groot de tekorten van
t bewind-De Gaspari vooral op het ge
bied van het binnenlands bestuur ook
nog zijn, dit zijn twee winstpunten van
niet te onderschatten waarde. Men hofeft
zich maar in te denken wat het voor het
westelijke verdedigingsstelsel, met name
in de Middellandse Zfee zou betekenen
als Italië communistisch was.
Dat er nog veel te wensen overblijft,
is duidelijk wanneer men de sociale toe
standen bekijkt; men hoeft ze niet eens
te vergelijken met die in ons land. De
tegenstellingen tussen rijkdom en armoe
de zijn in Italië ontstellend. Naast en te
genover enkele grootgrondbezitters en
grootindustriëlen staat de massa van
kleine boeren en arbeiders, terwijl er
bovendien een groot aantal werklozen
zijn. In het oplossen van de vraagstuk
ken die het welzijn van dezfe bevolkings
groepen opwerpt, is de regering De Gas
pari hopeloos tekort geschoten, al moet
toegegeven worden dat ze haast onop
losbaar lijken. Dat deze toestand een
kolfje naar de hand der communisten is,
hofeft geen betoog, want het is frappant
dat ze het meeste succes hebben waar
de sociale zekerheid het minst is. Het is
overigens allerminst onbegrijpelijk, want
in dezfe omstandigheden kunnen ze naar
hartelust leuzen de wereld insturen die
ze toch niet kunnen verwezenlijken en
ook niet hoeven te verwezenlijken. Im
mers, de verantwoordelijkheid kunnen ze
op een ander afschuiven, in Italië dan
op de regering De Gaspari, waar de
communisten uit geweerd zijn. Ze heb
ben dus uitermate gemakkelijk spel, door
dat de regering even gemakkelijk tot
zwart schaap gemaakt kan worden. Nu,
wat wil men meer voor goedkoop suc
ces. En hoewel goedkoop, kan dit suc
ces toch van vrij lange duur zijn, om
dat de regering in haar pogingen tot ver
betering tot op heden maar in zeer be
perkte mate geslaagd is. En mocht er
binnen afzienbare tijd inderdaad een om
mekeer komen, wel, dan is het een klein
kunstje voor de knechten van Moskou
om zich trots op de borst te kloppen:
Dit hebben jullie nu aan onze actie te
danken. Het is een beproefde methode
die al vfelen om de tuin heeft geleid.
Men begrijpt dat de christen-demo
kraten zich een niet geringe taak gesteld
hebben de- macht van de communisten
bij de gemeenteraads- en provinciale ver
kiezingen te breken. Zij hebben de rege
ringsverantwoordelijkheid te dragen en
moesten het opnemen tegen degenen die
politieke munt sloegen uit de onvolledige
resultaten van arbeid die in een hope
loze situatie begonnen onder uiterst
moeilijke omstandigheden voortgezet
moest worden. Waarmee we maar wil
len aantonen dat een sprekende over
winning bij voorbaat erg dubieus was.
Toch mag de partij van De Gaspari,
alles in aanmerking genomen, niet onte-
zi>n- De eerste ronde van eind
e' 'everde een flinke overwinning op
"i het belangrijke industriegebied van
Noord-Italië. Steden als Genua en Ve
netië werden aan de communistische
macht onttrokken en gingen naar rechts
over en alleen in enkele rode centra,
waarvan Bologne het voornaamste is,
konden de communisten hun positie
handhaven. Bij de tweede ronde waren
het Turijn, Florence, Pisa, om enkele
van de grootsten te noemen, die rechts
boven links kozen. In sommige belang
rijke provinciehoofdsteden echter wist de
rode coalitie zich te handhaven. In ieder
geval zijn er heel wat meer rechtse ge
meenteraden in Italië dan voor de ver
kiezingen. In Modena zijn zelfs de mo
narchisten aan het bewind, die koning
Umberto op de troon willen hebben.
Stemmen dus de resultaten, in aan
merking genomen de moeilijke positie
van waaruit ze verkregen zijn, tot be
trekkelijke tevredenheid, de wijze waar
op stemt niet zo tot optimisme. Want
in dit licht gezien is de winst te danken
aan het systeem van zetelverdeling en
niet aan een hoger aantal stemmen. Het
is dan ook helemaal geen opgewekt te
ken dat de demokratische partijen in te
genstelling tot de linkse in vergelijking
met de parlementsverkiezingen van 1948
achteruitgegaan zijn in stemmenaantal.
Het bewijst dat de communistische greep
nog sterk is.
Een veeg teken is ook de grote voor
uitgang van de neo-fascisten. Al bij de
verkiezingen op Sicilië hebben wij er op
gewezen dat deze in Italië blijkbaar al
net zo favoriet zijn als de neo-nazis in
Duitsland. Op Sicilië kregen ze immers
niet minder dan 11 zetels, terwijl ze voor
de eferste keer aan de verkiezingen deel
namen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen
in centraal Italië behaalden ze in 26
provinciale hoofdsteden niet minder dan
105.000 stemmen tegen 32.000 in 1948!
Men mag hieruit vrij de conclusie trek
ken dat het neo-fascisme voor Italië,
evengoed als 't neo-nazisme voor Duits
land, een reëel gevaar betekent. Dat
neo- is natuurlijk maar ter onderschei
ding van het vooroorlogse, want veel
nieuws is er niet aan. Een aantal kop
stukken schijnt de gulden tijd toen zij
le macht in handen hadden, maar niet
:e kunnen vergeten en veel aanhangers
kunnen de verleiding niet weerstaan zich
jan deze beweging vast te klampen.
Het is dus een strijd op twee fronten
die zowfel in Italië als in Duitsland moet
gevoerd worden, tegen communisme en
fascisme, een strijd waarvan de uitslag
een levensbelang is voor beide landen
en voor Europa, want een Europa waar
van twee belangrijke staten in de greep
van communisme of nazisme verkferen,
kan niet sterk zijn.
KONING LEOPOLD TREEDT
16 JULI AF.
Edelmoedig gebaar aan de voor
avond van België's nationale dag.
"De Belgische minister-president
Pholien, heeft officëel bekend ge
maakt, dat koning Leopold de wens
heeft te kennen gegeven 16 Juli af
te treden. De regering en de partij
en gaan hiermee accoord.
Koning Leopold uitte deze wens
in een schrijven aan de minster-pre
sident, dat Maandagmorgen in een
vergadering der ministers werd
voorgelezen. De koning stelde 17
Juli voor als datum voor de troons
bestijging van prins Boudewijn.
In de brief van de koning wordt
o.m. gezegd
„Ik meen, dat de kalmte en een
dracht in voldoende mate verwe
zenlijkt zijn om mij toe te laten de
beslissing te nemen, die definitief
de overdracht der koninklijke be-
boegdheden op mijn zoon zal ver
zekeren. Het nationaal belang en
de stabiliteit van de dynastie ver
gen 'n manifestatie van eendracht."
De liberale leider Motz heeft eer
der op de dag verklaard dat de on
derhandelingen tussen de partijen
drie belangrijke kwesties betroffen:
welke titel Koning Leopold na zijn
troonsafstand zal dragen, zijn toe
komstige residentie, zijn burgerlij
ke status en de titel van zijn tweede
vrouw, Prinses de Rethy.
De socialistische leider Max Buset
verklaarde „We verwelkomen met
diepe emotie de grootheid en spon
taniteit van Koning Leopolds ge
baar, dat hij met edelmoedigheid
maakt aa nde vooravond van Bel
gië's nationale dag. Dit is het teken
van nationale verzoening."
GEEN VREDESPOGINGEN
IN KOREA.
In Washington is besloten dat noch
van de kant der U.N.O. noch van een
van haar organen in de naaste toekomst
stappen gedaan zullen worden bij Pe
king om tot een wapenstilstand te ko
men in Korea. Het initiatief zal van Pe-
i-&u£ÉÉl&B£ Li
king zelf moeten uitgaan, zoals generaal
Marshall al bij zijn bezoek aan Korea
en Japan heeft verklaard.
Generaal Wfedemeyer, die door de se
naatscommissies in Washington is ge
hoord heeft zich er voor verklaard de
Amerikaanse troepen uit Korea terug te
trekken, omdat hij de strijd daar krachts
verspilling acht.
DE VLAG WAPPERT.
Maandag is de Perzische vlag gehfesen
op het hoofdkantoor van de Anglo-
lraanse Oliemaatschappij in Abadan.
Hiermee is de nationalisatie een feit ge
worden. Bovendien heeft de Perzische
regering de bezittingen van de Maat
schappij, ter waarde van ruim 500 mil-
lioen dollar in beslag genomen.
REGERING SCHORT
PASPOORTREGELING OP.
De uitvoering van de gewijzigde
regeling voor de uitgifte van pas
poorten, welke tot vele klachten
heeft geleid, is door de Regering
opgeschort. Pak van het hart der
ontelbare „kleine-beurs-touristen".
GROENTEN-EXPORT SLECHTER
DAN VOOR DE OORLOG.
Het Centraal Bureau voor de
Tuinbouwveilingen oefent ernstige
critiek uit zowel op de Belgische als
op de Nederlandse Regering in ver
band met de export van onze groen
te naar België. Het meent te moeten
vaststellen dat de positie van Ne
derland veel slechter is dan vóór
de oorlog, toen er geen Benelux be
stond, doch de handelsbetrekkingen
tussen Nederland en België eenvou
dig bij handelsverdrag werden ge
regeld. Toen werden de wederzijdse
exportbelangen eenvoudig tegen el
kaar afgewogen; toen kon van Ne
derlandse zijde met represaille
maatregelen tegen de invoer van
Belgische textiel, glas en aardewerk
worden gedreigd, als België het de
invoer van land- en tuinbouwpro
ducten al te moeilijk maakte.
Wat de Nederlandse Regering
„groeiende samenwerking" belieft
te noemen, heeft tot gevolg gehad
dat Nederland in het afgelopen jaar
voor 1400 millioen uit België im
porteerde, doch slechts voor 700
millioen naar België kon uitvoeren!
Elf slachtoffers, waaronder een
Nederlands planter.
Bij een grootscheepse aanval door
een zwaarbewapende bende, die op
de thee- en rubberonderneming
Tjiomas in het gebied van Sukabu-
mi werd gepleegd, zijn elf doden te
betreuren, van wie een Nederlan
der. Volgens ooggetuigen werd in
de vroege ochtend rond het empla
cement van de onderneming zwaar
geschoten. Dit vuren werd onmid
dellijk beantwoord door de naburi
ge politiepost van 30 man, aldus de
correspondent van Aneta. Uit het
feit, dat de bende lichtkogels ee-
bruiktet, bleek haar perfecte bewa
pening Zij beschikte o.m. over bren-
hpnH Y0lfens lschattinêen zou de
bende bestaan hebben uit 500 man.
De kleine politiebezetting was niet
opgewassen tegen de overmacht,
doch verdedigde zich tot de laatste
patroon.
Mei ingang van 1 Juli a.s' z«n
Franse reischeques, afgegeven door
de Postcheque- en Girodienst, be-
Prlntr-u?n ialle P°stkantoren in
Frankrijk, ook betaalbaar op de be
langrijkste stations van de Franse
spoorwegen.
(g;f)e+a?-nbie<?ing van de cIlèques aan
die stations kan dag en nacht, Zon-
d2n tv- 5g6n- ^beerePen, geschie
den. Bij de uitbetaling wordt V\%
provisie ingehouden.
Piloot omgekomen.
TT-TuJC*-ens de vbegdemonstraties te
Uithuizen (Gr.) stortte Dinsdag
middag om half zes een straaljager
neer. De piloot, kapitein vl. wn.
Deibel kwam om het leven. Zijn
toestel vloog met drie andere
straaljagers hoog in de lucht in
formatie.
Plotseling zag het publiek op de
tribunes slechts drie toestellen ver
der vliegen. Men hoorde een doffe
knal. Enkele ogenblikken later
kwam een vliegtuig in razende
vaart naar beneden, raakte de
boomtoppen op de Oude Dijk van
de Uithuizerpolder en stortte in de
gracht voor de boerderij van K
Doorenbos.
De bewoner stond met zijn doch
ter voor het huis en zij ontsnapten
nauwelyks aan een wisse dood,
want vlak voor hun voeten stortte
het vliegtuig neer. Door de enorme
luchtdruk sprongen bijna alle rui
ten van de boerderij. De piloot werd
uit het toestel geslingerd. Later
vond men het stoffelijk overschot
in een tarwe-akker. Over de oorzaak
van het ongeluk is nog niets be
kend. De demonstraties te Uithui
zen werden bij gelegenheid van 'n
Legerdag-tentoonstelling door de
vliegbasis Leeuwarden gegeven. De
kapitein Deibei was waarnemend
basis-commandant. Hij woonde te
Den Haag en stond bekend als een
uitmuntend jachtvlieger.
VIERLING GEBOREN TE
HAARLEM.
De 35-jarige mevr. M. Jongbloed-
van Gaar, echtgenote van de 33-
jarige lasser W. F. Jongbloed
Sloft Zwancnburg bij Halfweg,
Maari Maria-Stichting te
Haarlem het leven geschonken aan
een vierling, bestaande uit twee
jongens en twee meisjes. Gister
hor maakten vol£ens de eerste
vllr hfS- Z°uel de moeder als de
vier babies het goed, maar sinds
s to" ven. Van dG Vier kleintJes ge-
Vrouw onder het vloerkleed.
Rechercheurs van politie vonden
Dinsdagmiddag in het perceel Paul
Kiugerlaan 77 te Den Haag onder
een vloerkleed de 27-jarige mevr.
de wed. M. M.-B., van geboorte
Poolse en gehuwd geweest met een
Nederlander.
Zij had een aantal slag- en steek
wonden en is naar het ziekenhuis
Zuidwal overgebracht. Haar toe
stand is zodanig dat zij tot nu toe
niet kon worden verhoord
De vermoedelijke dader van deze
aanslag is de 40-jarige Pool J. D.,
die voortvluchtig is. Hij woonde in
bij het slachtoffer en was kort ge
leden ontslagen uit de Ramaerkli-
me?'l zaak kwam uit toen een
medebewoonster van het huis het
kind van de wed. M. onverzorgd in
huis vond. De kamer waar zij zelf
verblijf houdt was op slot. Recher
cheurs braken de deur van de ka
mer open en vonden het lichaam
van de vrouw.
De voortvluchtige Pool is laat in
de avond door de Schiedamse poli-
in uitgeputte toestand langs de
spoorlijn Delft-Schiedam aangetrof-
l™- j'j *s naar het ziekenhuis te
ocniedam vervoerd.
Vorige week Donderdag werd te St.
Jansteen een 18-jarige jongen in het
ouderlijk huis dood onder aan de trap
gevonden. Daar het stoffelijk overschot
sporen van geweldpleging vertoonde,
stelde de politie een onderzoek in. Dit
heeft aanleiding gegeven tot de arresta
tie van de ouders, daar het niet uitge
sloten geacht wordt dat familietwist de
oorzaak is geweest van de dood van de
jongen. Hij was enige zoon.
MENSENROVERS
GEARRESTEERD.
Naar het K.N.P. uit Wenen meldt,
heeft de Amerikaanse veiligheidsdienst
een bende opgerold die zich onledig hield
met het ontvoeren van personen, waar-
"a .2fe die uitleverden aan de Russen.
Vijftien slavenhandelaars werden gear
resteerd.
Deze ontvoeringen werden geleid door
Russische instanties, die vooral uit zijn
op personen van achter het IJzferen Gor
dijn en daar niet meer willen terugkeren.
Onder een voorwendsel werden de
slachtoffers naar de grens van de Russi
sche zóne gelokt, waar ze dan werden
gearresteerd en vastgezet op beschuldi
ging van verraad tegen de volksdemo-
kratie.
Ook twee Weense politiemannen
werkten aan de ontvoeringen mee en le
verden vijf Oostenrijkers aan de Russen
uit tegen een betaling van 540 gulden
„pfer stuk"!
II
Administraties
Belastingen onder leiding van
oud-controleur der belastingen.
Grootestraat 180. Tal. 332
WAALWIJK
(in gebouw Nederl.
Handelmaatschappij,)
De Stichting „Door de Eeuwen
Trouw" is in ernstige moeilijkhe
den geraakt doordat er door mid
del van publicaties in de dagbladen
„Trouw" en „De Volkskrant" feiten
aan het licht zijn gekomen over
zwendel, wapensmokkel en onder
gronds werk bij de hulpacties voor
de Ambonezen. Hierbij zjjn om.
betrokken ex-kapitein Westerling
en de oud-S.S.-er Pierre Sweerts,
aie in België bij verstek is ter dood
veroordeeld.
Westerling zou per vliegtuig wor
den overgebracht naar de Zuid-
Molukken om daar een opstand voor
te bereiden. Sweerts organiseerde
de wapensmokkel, kocht in Enge
land een Lockheedvliegtuig en re
gelde de vlucht van Westerling, die
overigens niet verder kwam dan
Tanger.
Volgens „Trouw" heeft de Stich
ting een tekort van dertig- tot veer
tigduizend gulden, wat overigens
door de Stichting zelf wordt ont
kend. Het Bureau Zuid-Molukken
werd door haar tot een bedrag van
375.000 van geld voorzien.
Sweerts werd door de organisa
toren van de hulpactie in dienst
genomen en volgens „Trouw" wer
den de heren van de Stichting be
koord door de gedachte dat zij op
een afstand van 15.000 mijl een op
stand op touw zouden kunnen zet
ten. Sweerts, die onder verschillen
de schuilnamen heeft gewerkt, ging
wapens kopen in Engeland en Bel
gië, benevens een vliegtuig en een
radio-zender. De leiders van de
Stichting hadden het op de duur
echter niet meer op de acties van
Sweerts, maar daar ze van twee
geestelijken goede inlichtingen kre
gen over deze man, lieten ze hem
zijn gang gaan.
Een ambtenaar van het Nederl.
Consulaat in Brussel verschafte,
buiten medeweten van zijn supe
rieuren, Westerling een paspoort.
Deze ambtenaar, Meine Pot, werd
later naar Den Haag geroepen om
verantwoording af te leggen. Hij
voelde hier echter niet veel voor,
dook onder en gaf Sweerts bij de
Eelgische politie aan omdat hij had
ontdekt dat Sweerts S.S.-er was ge
weest. Hij werd toen echter zelf ge
arresteerd. Begin Mei is Sweerts
gearresteerd.
In aansluiting op deze opzienba
rende mededelingen in „Trouw" en
„De Volkskrant" meldde het A.N.P.
later, dat Sweerts in Antwerpen
gevangen wordt gehouden, o.a. van
wege een oplichtingsaffaire. In ver
band met zijn ter-dood-veroordeling
zal hij later door een militair ge
recht worden overgenomen.
Het Bureau Zuid-Molukken, zo
wordt verder meegedeeld, heeft ge
tracht zich zowel van Westerling
als van Sweerts te ontdoen. Beiden
werden via Rijssel naar Noord-Afri-
ka gebracht. Westerlings adjudant,
die later terugkeerde, werd tegelijk
met Pot in Brussel gearresteerd.
Pot zou later met een Nederlandse
piloot als lokvogel gediend hebben
om Sweerts te arresteren.
„De Volkskrant" geeft nog be
langwekkende bijzonderheden over
de persoon van Sweerts, die door
de Duitse geheime dienst heeft ge
werkt, contra-spionnage heeft ge
pleegd tegen het Belgische verzet,
later in dienst kwam bij de Engelse
geheime dienst, verschillende keren
werd gearresteerd en zowel met de
particuliere geheime dienst-Elsinga,
de zaak-Schallenberg en de Velser-
affaire schijnt uit te staan te heb
ben.
Men mag de afwikkeling van
deze ingewikkelde affaire met be
langstelling volgen. Mogelijk wordt
er in meer dan één duistere zaak
licht gebracht.
noemd mag worden. De gevolgen
daarvan bij ruwe zee zijn reeds in
een vorige reportage beschreven
deze slingerbakken zoals de marine
man ze noemt, maken bij weinig
deining reeds zoveel slagzij heen en
weer, dat de rekening voor gebro
ken vaatwerk ongetwijfeld bijzon
der hoog zal zijn, om maar te zwij
gen van de pilletjes tegen zeeziekte
die de arts moet ronddelen. Deze
volgepropte bouw is voor een goed
deel het gevolg van het enorme
verbruik aan electriciteit op een
modern oorlogsschip. Het om veilig
heidsredenen ontbreken van pa
trijspoorten, waardoor voortdurend
kunstlicht in de verblijven nodig is,
vormt slechts een zeer geringe post
op het verbruik. De grootste afne
mers zijn de krachtige radio- en
radarapparaten; de opsporingsme
chanismen voor onderzeeboten en
de aandrijvingsmotoren van zwenk-
installaties voor het geschut e.d.
werd vroeger de electriciteit opge
wekt door een dynamo, die ergens
meeliep op de voortstuwingsinstal-
latie van het schip, tegenwoordig is
een speciale afdeling van de machi
nekamer ingericht als electrische
centrale. Ongeveer evenveel motor
vermogen en dus evenveel ruimte
en gewicht, als besteed wordt aan
de voortstuwing van het gehele
schip, is nodig voor het leveren van
die ongetelde ampères electriciteit.
Die ruimte en dat gewicht, ver
meerderd met de ligging voor de
bedieningsmanschappen vah die
electrische centrales, zijn tesamen
zo groot dat het schip groter ge
bouwd moet worden. Die grotere
tonnage maakt by het gegeven
voortstuwingsvermogen evenwel de
snelheid weer kleiner, terwijl juist
het streven is gericht op groter
snelheid.
In dit licht moet ook wel bezien
worden het weglaten van torpedo-
lanceerbuizen van de fregatten en
het verminderen van de artillerie
tegen zeedoelen op de in aanbouw
zijnde kruisers. Dat laatste is ver
antwoord, want de zeeoorlog heeft
in de jongste ontwikkeling geheel
het karakter verloren van tegen el
kaar chargerende slagvloten.
Uit dit alles blijkt, dat de Neder
landse oorlogsvloot zoals die binnen
enkele jaren op zee zal zijn, naar de
nieuwste principes zal zijn samen
gesteld. Langs alle wanden en dek-,
ken zullen dikke bundels leidingen
lopen van voedings- en verbindings
draden, de huisvesting zal op Ame
rikaanse leest geschoeid moeten
worden, omdat het oude Nederland
se systeem t% veel ruimte vergt. Dat
materiaal zal vaardig zijn om Ne
derlands goede naam op de zeeën
hoog te houden, maar niet dat ma
teriaal alleen. In de juist geëindigde
internationale manoeuvres is geble
ken, dat meer nog dan de kwaliteit
van het materiaal de ervaring en 't
vakmanschap van de Nederlandse
zeerman voor een waardige bijdra
ge in de verdediging van de Atlan-
tisiche Oceaan zullen zorg dragen.
TEGENSTRIJDIGHEDEN VAN
EEN OORLOGSSCHIP.
Kwaliteit van materiaal
en bemanning.
Symboliek in de
vloot-manoeuvres.
Hr. Ms. fregat „Dubois" is een
van de onderzeeboot jagers die Ne
derland van Amerika heeft overge
nomen. Het is een vaartuig zoals er
in de laatste jaren van de oorlog
vele gebouwd zijn, waarin alle re
cente ervaringen op het gebied van
convooibescherming zijn verwerkt.
De eerste exemplaren van dit ty
pe waren nog uitgerust met torpe-
dolanceerbuizen, doch die zijn, zo
als wij reeds eerder beschreven
hebben, voor dit soort vaartuigen
niet toepasselijk gebleken, sinds de
mogelijkheid tot het uitvoeren van
torpedo-aanvallen door bovenwa
terschepen is weggenomen door de
perfectie van radaropsporingsappa
raten.
Deze moderne fregatten zijn dan
ook alleen nog uitgerust met be
strijdingsmiddelen tegen onderzee
boten en vliegtuigen, een bewape
ning die ook toegepast zal worden
op de twaalf moderne onderzeeboot
jagers, die op het ogenblik in Ne
derland in hoog tempo gebouwd
worden.
Op de Dubois en haar zustersche
pen is evenwel reeds te bemerken
hoezeer de eisen van de moderne
zeeoorloog voor de scheepsbouwer
tegenstrijdigheden betekenen, die
bijna niet met elkaar in overeen
stemming te brengen zijn. De acco
modate voor de bemanning is tot
het uiterste beperkt, omdat zoveel
ruimte wordt ingenomen door
voortstuwingsinstallaties en alle
mogelijke instrumenten en appara
ten, die een modern oorlogsschip
veel doen gelijken op een drijvend
laboratorium. Ondanks die woeke
ring met de ruimte benedendeks is
de Dubois toch bovendekt zo rijke
lijk voorzien van allerhande bouw
sels, dat het schip bijna tuitelig ge-
Gedurende enige dagen heeft het
silhouet van het Franse onderzee
bootmoederschip Gustav Zedé de
kim getekend voor de opvarenden
van die oorlogsschepen, die optra
den als beschermers van het „con-
vooi koopvaardijschepen". Die koop
vaardijschepen waren er niet, doch
de Gustav Zedé nam hun plaats en
positie in. Zo was die Gustav Zedé
dus lange tijd in letterlijke zin het
centrum van de oefeningen. De ge
zamenlijke vloten der landen van
het Atlantisch Pact spanden zich in
om dat schip te beschermen tegen
aanvallen van onderzeeboten, vlieg
tuigen en motortorpedoboten.
Wanneer men de geschiedenis van
de Gustav Zedé kent, werpt het feit
dat juist dit schip door een inter
nationale zeemacht beschermd werd
een bijzonder accent op deze ma
noeuvres. De Gustav Zedé is im
mers niet altijd een Frans schip ge
weest, het is oorlogsbuit, verworven
op de Duitsers. Er varen in de Fran
se marine meer ex-Duitse schepen
en ook enige Italiaanse. Zo gezien
neemt de Zedé dus geen bijzondere
plaats in. Neen, het gaat juist om
de Duitse geschiedenis van dit vaar
tuig het vormt namelijk het eerste
symptoom van de agressieve geest
van Hitiers derde rijk, van het ter
zijde stellen van het verdrag van
Versailles. Daarbij was bepaald dat
de Duitsers geen zware slagschepen
en geen onderzeeboten mochten
hebben. In 1935 besloot het Hitier-
regime evenwel toch tot de aan
bouw van onderzeeërs over te gaan
en toen werden ook de plannen
voor het onderzeebootmoederschip
Saar (thans G. Zedé) ontwikkeld.
Hoewel de eerste toen gebouwde
Duitse onderzeebooten klein waren
en officiëel aangeduid werden als
slechts geschikt voor het patrouille
ren in kustwateren, een defensieve
taak dus, verlegde de bouw van de
Saar het accent van het gehele
Duitse plan naar het offensieve ter
rein. Met de steun van een speciaal
gebouwd en goed uitgerust voor
raad- en reparatieschip konden im
mers die kleine onderzeeboten ver
de Oceaan opgestuurd worden om
daar de geallieerde aanvoerlijnen
te ondergraven.
Die mogelijkheden en die opzet
konden in 1935 even duidelijk ge-
