4. Mogelijke gebruikswijzen van de kiezerslijsten in het his
torisch onderzoek
sel en kiesrecht in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw', Tijdschrift
voor geschiedenis 92 (1979) 391-412.
J.C. Boogman, 'Het eerste ministerie-Thorbecke 1849-1853' in: Algemene geschiedenis der
Nederlanden XII, Haarlem 1977, 353-378.
C.B. Wels, 'Stemmen en kiezen 1795-1922' Tijdschrift voor geschiedenis 92 (1979) 313-332.
3. Enkele administratief-juridische publikaties van belang voor een goed begrip van de
concrete totstandkoming van de kiezerslijsten:
De Gemeentewet van 29 Junij 1851 Staatsblad no 85) regelende de zamenstelling, inrichting en bevoegd
heid der gemeentebesturen met aanteekeningen door mr. W.C. I.J. Cremers, 4e druk, Groningen
1888.
De Gemeentewet met de daarover, vooral in de Tweede Kamer der Staten-Generaal gewisselde stukken
en gehouden beraadslagingen onder toezigt van mr. W. Francken Ngz., Nijmegen 1851.
H.G. Hartman Jz., Bestuur en administratie der gemeenten in Nederland, 's-Gravenhage
1868-1880.
4. Historische studies waarin van de kiezerslijsten gebruik is gemaakt:
L. Blok (zie hierboven c.2) behandelt o.a. de veranderingen in de beroepssamenstelling
van het electoraat voor en na de invoering van de kieswet van 1850.
Nick Bos, 'De "deftige lui". Elites in Maastricht tussen 1850 en 1890', Tijdschrift voor
sociale geschiedenis 12 (1986) 53-89. In dit artikel wordt o.a. aan de hand van hoogstaan
geslagenen op de kiezerslijsten van Maastricht een onderzoek gedaan naar de verwe
venheid tussen bestuurlijke en welstandselites.
Jan Lucassen en Gerard Trienekens, 'Om de plaats in de kerk', Tijdschrift voor sociale
geschiedenis 4 (1978) 239-304, vooral p.265-266, waar wordt ingegaan op de vraag of
de kiezers de gegoede bovenlaag vormen van de gemeente Neede.
Boudien de Vries, Electoraat en elite. Sociale structuur en sociale mobiliteit in Amsterdam 1850-
1895, Amsterdam 1986. In deze dissertatie dienen de kiezerslijsten als uitgangspunt
voor een studie naar allerlei aspecten (beroep, religie, mobiliteit, huwelijkspatroon
enz.) van de maatschappelijke bovenlaag.
Strikt genomen maken de volgende auteurs geen gebruik van de kiezerslijsten, maar
kennis van deze artikelen is wel erg nuttig:
L. Blok en J.M.M. de Meere, 'Welstand, ongelijkheid in welstand en het censuskies
recht in Nederland omstreeks het midden van de 19e eeuw', Economisch- en sociaal
historisch jaarboek 41 (1978) 175-293.
Joh. de Vries, 'Het censuskiesrecht en de welvaart in Nederland 1850-1917', Economisch-
en sociaal-historisch jaarboek 34 (1971) 178-231.
In beide artikelen wordt uitvoerig ingegaan op de belastingstructuur. De Vries gaat
ook in op de veranderingen in de kieswet in de genoemde periode.
aThemata
1. Onderzoek naar de ontwikkeling van het kiesrecht en de werking van het kiesstelsel.
2. Onderzoek naar elites.
3. Onderzoek naar welstandsongelijkheid.
4. Familie-historisch onderzoek.
b. Het verrijken van kiezerslijsten met informatie uit andere bronnen
Aangezien de lijsten van kiezers namen bevatten kan men deze gegevens combineren met
informatie uit andere bronnen zoals het bevolkingsregister, akten van de burgerlijke stand,
ledenlijsten van culturele verenigingen, lijsten van raadsleden, adresboeken, herenboek-
10
