b. Het verrijken van de Staat met informatie uit andere bronnen
De bronnen, welke besproken zijn bij de paragraaf 'Toetsingsbronnen' kunnen tevens
dienen ter verrijking en aanvulling. Naast deze zijn echter nog een tweetal andere bronnen
te vermelden. Allereerst andere enquêtes uit de negentiende eeuw. In feite zou men de
mjverheidsenquetes van 1808, 1816, 1819, 1843 en 1848 als een op elkaar aansluitende
reeks kunnen beschouwen. De opzet van met name de enquêtes van 1808, 1816 en 1819
angt zeer nauw samen, zij het dat elke nieuwe uitgebreider is. Ter aanvulling kan dan
dienen de Goldberg-enquete van 1800. Voor gegevens betreffende de kinderarbeid kan
aanvulling het best verkregen worden door gebruik te maken van de enquêtes van 1841
en looU die speciaal naar dit onderwerp zijn ingesteld.
Noten
iM"JVe uVaT mi"Isiter AR- Falck aan koning Willem I. Archief Publiek Onderwijs, Nationa
le Nijverheid en Koloniën, 16 juli 1820, 4025b (A. R. A., Wat. na 1813, port. 894), opgenomen
in .J. Brugmans, Statistieken van de Nederlandse nijverheid uit de eerste helft van de 19de eeuw RGP
grote serie nr. 98, 's-Gravenhage 1956, xx.
2 Ibidem.
3 Bijlage 1.
4 wT ,brAd:nrdrriSCh °verzicht van het fabriekswezen in de provincie Noord-Hol-
o, .opgenomen in: D. Damsma. J.M.M. de Meere, L. Noordegraaf.
Statistieken van de Nederlandse nijverheid uit de eerste helft van de 19de eeuw, supplement, RGP grote
5 Bijlage") s"Gravenhage 1979. supplement 3, 523 (zonder bronvermelding).
6 Provinciaal Blad van Noord-Holland voor 1820, nr. 35, opgenomen in Damsma, a.w„ xiii-xiv.
zae noot 4.
8 Brugmans, a.w., xxii.
9 Ibidem.
10 Ibidem.
11 Idem, a.w., xiv.
12 Kabinet des Konings, 5 Juli 1820, nr. 9 (A. R. A.,Arch. Staatssecretarie), opgenomen in Brug-
mans, a.w., xx. 5
13 Bijlage 2.
14 Damsma, a.w., xviii; P.M.M. Klep, A. Lansink, W.F.M. Terwisscha van Scheltinga 'De
15 ZftlgeT™ patentpllchtisen' 1805-1893', in: Broncommentaren 1-1V, 's-Gravenhage 1987', 24.
16 Provinciaal Blad van Gelderland voor 1820, Nr. 56, Besluit van den 6 April 1820, Nr. 3 waarbii
u ?tlngen gevraagd worden wegens den staat der Fabrieken en Trafieken
?ei?rTnqri?^S.medt^lBjj/drage t0t Studie °ver de nijverheidsstatistieken uit
üe jaren 1 /95-1846in: Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis 126 (Brussel 1960)
18 Bijlage 1.
19 Brugmans, a.w., xxiv-xxv.
20 Ibidem.
21 Bijlage 1.
22 Provinciaal Blad van Noord-Holland voor 1820, nr. 35, opgenomen in Damsma, a.w., xiii-xiv
23 Brugmans, a.w., xxiv.
24 Bijlage 2.
25 Coppejans-Desmedt, a.w., 38.
26 Aanschrijving van Minister van Binnenlandse Zaken Schimmelpenninck van der Oye aan
M t 7VemCUr der PravinCie -' 's"Gravenhage, 10 Februarie 1843, Nr.
(zole^bm^rmddTng)11°p8e™ a-w., xxvii
27 Schrijven van de 'burgemeesteren der stad Haarlem, David Hoeufft', 10 mei 1820, in: Notu
len Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, 12 mei 1820, nr. 30 a/b, opgenomen in- Dams
ma, a.w., xv.
28 Coppejans-Desmedt, a.w., 4.
40
