194 8 27 en 1983" maken het mogelijk vervallen hinderwetvergunningen te vernietigen
terwijl de archiefhandleiding van de Vereniging Nederlandse Gemeenten aanraadt dé
vergunningen te bewaren en de correspondentie te vernietigen. De vernietigingslijst voor
provinciale organen van 19 5 2 29 stelt alle hinderwetvergunningen vernietigbaar De liist
voor de provinciale griffies van 1981» laat met uitzondering van de vergunningen, de
afwijzende beschikkingen en de beroepszaken, vernietiging van alle stukken toe. Op rijks
niveau bestaat geen lijst, die hinderwetvergunningen vernietigbaar stelt, hoewel in de
praktijk hinderwetdossiers van opgeheven inrichtingen vernietigbaar geacht worden
Bij de arbeidsinspecties is uit het bestand, dat vanaf 1895 tot heden loopt, niet systema
tisch vernietigd. Bij de inspectie te Zoetermeer is het complete bestand, ouder dan 1950
verbrand, terwijl de inspectie te Deventer enkele jaren geleden alle vergunningen jonger
dan vijftig jaar heeft vernietigd. Overbrenging van dit ca. 950 m' grote bestand naar de
Rijksarchieven in de provincies is gaande. De discussies over eventuele selectie en vernieti
ging hieruit zijn nog niet afgerond.31
b. Aanvullende bronnen
1. Gerelateerde bronnen
Bij de opsporing van stukken betreffend de hinderwetgeving is het van groot belang
zich vooraf grondig te verdiepen in de administratieve werkwijze van de betrokken
organen of functionarissen. Grosso modo kunnen de archieven op tweeërlei wijze zijn
ingericht. Of men bergt de hinderwetbescheiden min of meer afzonderlijk op datum
van binnenkomst c.q. afdoening in chronologische series ingekomen en/of uitgaande
stukken. Of men gaat over tot dossiervorming.
In beide gevallen zijn meestal eigentijdse toegangen voorhanden. In agenda's wordt
in chronologische volgorde aantekening gehouden van de ingekomen of uitgegane stuk
ken (besluiten), onder vermelding van de plaats (het nummer) van het betrokken stuk
in het archief. Belangrijker voor de onderzoeker zijn de indices (ook bekend als registers
op de notulen, op de verbalen enz.). Dit zijn onderwerpsgewijs ingedeelde overzichten
van stukken uit een bepaalde periode, ook weer verwijzend naar de plaats van de stuk
ken in het archief. De trefwoorden kunnen per archiefvormer en in de tijd nogal ver
schillen. Voor de vroegere periode 'Fabrijken en Trafijken', 'Nijverheid', .'Verbalen de
Gommodo et Incommodo' en later ook 'Vergunningen' of 'Hinderwet'. Ook andere
varianten zijn zeer wel mogelijk. Van de onderzoeker wordt enig inbeeldingsvermogen
vereist. Hiermee zijn de grondlijnen aangegeven. De genoemde registratuursystemen
komen in talloze variaties voor.
Vanaf 1896 zijn registers van aanvragen van Hinderwetvergunningen voorgeschre
ven, die in 1900 geüniformeerd zijn (gemeentearchieven). In sommige gemeenten zijn
hierop ingangen vervaardigd, die alfabetisch op naam van de aanvragers/vergunning
houders of straatnamen zijn ingericht. In verband met de fase van het horen van omwo
nenden tijdens de behandehngsprocedure zijn de registers van openbare bekendmakin
gen van het gemeentebestuur van belang. Soms zijn ook deze registers van een index
voorzien.
2. Toetsingsbronnen
Bronnen van algemene strekking, waarin informatie over hinder door bedrijven is te
vinden, zijn notulen van vergaderingen van bestuursorganen, alsmede hun verslagen
(gemeente- en provinciaal verslag). In de stad Utrecht hebben b&w een serie 'notulen
betreffende de fabricage' (1870-1920) aangelegd.
Vanuit hun eigen optiek hebben zeer uiteenlopende diensten als de Rijks- en Provin
ciale Waterstaat, de Arbeids- en Gezondheidsinspecties, de gemeentelijke afdelingen
Publieke Werken en Bouw- en Woningtoezicht (verplichte bouwvergunning na 1901)
en de Kamers van Koophandel en Fabrieken bemoeienis met de ontwikkeling van het
bedrijfsleven gehad, waarvan de weerslag in hun archieven te vinden is.
Op grond van het Stoombesluit 1824 (Stbl. nr. 32) en de Stoomwet 1869 (Stbl. nr.
97) hadden de verschillende overheden bemoeienis met deze bij uitstek hinder veroor
zakende techniek (stukken in de archieven der provinciale besturen en de archieven
der opeenvolgende departementale afdelingen Nijverheid).