Waalwijkse en Langstraaise Courant I Wijde Wereld vj waa.h.dig,(Le.Cd itafi dit JCaning4Scdap. Het Zuiden, en de JC. V P IS 'T NODIG 7 UIT DE Zuid-Afrika en Wij. Jan van Riebeeck, stichter van Zuid-Afrika n. MAANDAG 18 FEBRUARI 1952 Uitgever Waalwijkse Stoomdrukkerij ANTOON TIELEN Hoofdredacteur JAN TIELEN Dit blad verschijnt 2 x per week OPGERICHT 1878 ECHO HET ZUIDEN 75e JAARGANG No. 15 Abonnement 18 cent per week 2.35 per kwartaal 2.60 franco p. p. Advertentie-prijs 10 cent per m.M. Contract-advertenties speciaal tarief. Bureaux GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621 SCHOOLSTRAAT 11, KAATSHEUVEL. TEL. 2121 TEL.-ADRES „ECHO" Onder deze titel troffen wij in Het Brabants Nieuws- blad een zeer lezenswaardig artikel aan, dat zeer goed aansluit bij hetgeen wij naar aanleiding van de laatste K.V.P. vergadering in Waalwijk schreven en dat wij daarom onze lezers niet willen onthouden. Het Britse wereldrijk rouwt om de dood van zijn koning. Het heeft zijn stoffelijk overschot uitgeleide gedaan naar zijn laatste rustplaats, met de sombere pracht die bij de uitvaart van een vorst past. Konin gen en Koninginnen, prinsen en prinsessen, ministers en ambassa deurs volgden de baar en bewezen eer aan hem, die, de hoogste waar digheid bekledend,, slechts had ge leefd voor zijn land en zijn volk. Maar nauwelijks was er rouw ge komen over de natie door de droe ve mededeling „The King is dead" of het „Long live the Queen" weer klonk, als bewijs niet alleen dat het leven voortgaat, maar vooral als symbool van de continuïteit van het koningschap. Een volk treurt omdat het in de persoon van de koning een geliefd vorst heeft verloren, maar het juicht de nieuwe koningin toe omdat het koningschap behouden bleef. Er is aanleiding om even stil te staan bij dit zinrijke symbool, dat droefenis en vreugde zo dicht bij el kaar brengt. Die aanleiding is er vooral in deze tijd, nu het koning schap zoveel van zijn waarde in ve le landen schijnt te hebben inge boet, nu men er niet voor terug schrikt koningen te verjagen wan neer zijn kwaliteit een bepaalde po litiek in de weg staat. Het is nog niet z0 lang geleden dat een presi dent in Europa een uitzondering was, vandaag aan de dag is de ver houding haast omgekeerd. Het ko ningschap is een traditie, die wortelt in onze beschaving en eens het sym bool was van de kracht van Europa. Is er dan een parallel te trekken tussen het teloor gaan van de eer bied voor de koninklijke waardig heid en de achteruitgang van Euro pa, die onmiskenbaar valt waar te nemen Of is het de onwrikbare konsekwentie van oorzaak en ge volg Er is een tijd geweest dat een ko ning of keizer de absolute heer schappij voor zich meende te kun nen opeisen, dat hij geen macht bo ven zich erkende, noch een even knie naast zich duldde. Zijn raad gevers waren slechts dienaren en marionetten, die vandaag in de gunst konden staan, terwijl morgen hun hoofd kon rollen en dat niet al leen figuurlijk. Ze waren slechts verantwoordelijk tegenover de vorst en dat op een verschrikkelijke ma nier. Bekend is bijvoorbeeld het verhaal van de Romeinse wijsgeer Seneca, leermeester van keizer Ne ro, die op zekere dag, toen zijn leermeester hem niet meer beviel, beval dat Seneca zich de slagaderen zou openen. Welk bevel de grote wijsgeer volbracht. Maar dikwijls bleef het niet bij één persoon die slachtoffer werd van de gril van een koning. Deze zelf meende te genover niemand verantwoordelijk te zijn en waar zijn gezag tekort schoot, was de macht een dankbaar hulpmiddel om zich te handhaven. Het waandenkbeeld een goddelijke macht te bezitten was evenwel geen waarborg tegen sluipmoordenaars en weerspannige generaals en heel wat koningen zijn vroeger dan ook niet aan een natuurlijk einde ge komen. Het christendom bracht een ste viger grondslag voor het koning schap. Het beschouwde de koning als door God aangesteld en al was het bewind van vele vorsten dan niet altijd dienovereenkomstig, er werd niettemin een humaan ele ment ingebracht. Desalniettemin bleven de vorsten eeuwenlang zon der verantwoordelijkheid tegenover het volk. Wat zij deden, hoefden zij slechts met hun geweten overeen te kunnen brengen en ook onder hen is het ene geweten ruimer dan het andere, zodat er naast heiligen ook voorkwamen die niet zo bar veel verschilden van bepaalde Romeinse keizers. De grote ommekeer bracht de Franse revolutie, al was de veran dering der ideeën uiteraard niet precies van het jaar 1789. De volks- souvereiniteit werd tot dogma ver klaard en het koningschap verlaagd tot een contract tussen volk en vorst, dat het volk naar believen kon opzeggen, zo het al een con tract aanging. Vanaf deze tijd da teert de grote verwarring. Konink rijken ontstonden en vergingen, ko ningen kwamen aan de macht en werden afgezet. En met het voort schrijden van de demokratie kromp de macht van de koning. Zijn be voegdheden werden vastgelegd in een grondwet en allengs kromp het koningschap ineen tot louter een symbool. Kromp ineen De tijden zijn ver anderd, de verhoudingen zijn radi caal gewijzigd. Verenigde vroeger de koning gezag en macht in zijn persoon, nu is hij het die de tegen gestelde krachten bijeen houdt, juist omdat hij boven de partijen staat. Daarom is het koningschap niet minder zinrijk dan vroeger. Het heeft nog zin zolang zijn functie nog betekenis heeft. Deze is niet minder dan de vroegere, zij is slechts an ders. Is het toevallig dat juist de lan den van Westeuropa met een rijke traditie en een uitgesproken demo- kratische instelling het koningschap ook in deze woelige tijd handhaven? Daar is Engeland, waar de koning de enige formele band vormt tussen dé delen van het gemenebestde drie Noordelijke landen Zweden, Noorwegen en Denemarken Bel gië, waar helaas de koning de laat ste jaren een voorwerp van discus sie is geworden en ons land, waar ook het koningschap het symbool is van onze eenheid en onze kracht. „The King is dead Long live the Queen Het koningschap zal blij ven voortleven „bij de gratie Gods", zolang de ware demokratie de waarde en de waardigheid van het koningschap blijft erkennen zolang de koning zich het hoofd weet van zijn volk. Wanneer men dit voor ogen houdt, zal niemand zich ver wonderen over de aanhankelijkheid aan een koningshuis. En als de per soonlijkheid van de vorst nog in overeenstemming is met het ideaal dat men zich van een koning voor stelt, dan is er behalve die symbo lische band ook de persoonlijke ver houding, die het volk doet delen in de vreugde en in de droefheid van zijn vorst. DE VERKORTE WERKWEEK BIJ PHILIPS. Tijdens het vragenuurtje vorige week in de Tweede Kamer heeft de heer Vermeer (P. v. d. A.) de vraag gesteld, of het waar is, dat de N.V. Philips te Eindhoven binnenkort voor ongeveer 3000 werknemers een verkorte werkweek van circa 40 uur zal invoeren en of deze maatregel o.a. een gevolg zou zijn van het lan ger uitblijven van opdrachten voor de defensie dan aanvankelijk werd verwacht. Hierop heeft Staatssecretaris Kra nenburg verklaard Het is niet juist dat de maatregel een gevolg is van het langer uitblijven van opdrach ten voor de defensie. Er kunnen geen verwachtingen zijn gewekt bij de N.V. Het is nooit gebleken, dat de civiele productie is ingekrompen ten behoeve van de defensievoor zieningen. Defensie-orders, die bij het Phi lips-concern uitstaan worden met vertraging uitgevoerd. Naar aanleiding van dit antwoord verneemt het A.N.P. van de zijde van de N.V. Philips, dat haar oor spronkelijke mededeling betrekking had op defensie-opdrachten in in ternationaal. verband. Met uitzondering van een appara ten-type, waarvoor tengevolge van stagnatie in de levering van onder delen van een buitenlandse fabri kant,. een verlenging van de over eengekomen levertijd noodzakelijk werd, is van vertraging in de uit voering van defensie-orders bij Phi lips niets bekend. MOTIE-ROMME AANGENOMEN. Bij de verdere behandeling van de grondwetsherziening heeft de Tweede Kamer de motie-Romme aangenomen met 48 tegen 18 stem men. Voor K.V.P., C.H., A.R., S.G., V.V.D. Tegen P. v. d. A. en C.P.N. De heer Welter (K.N.P.) was bij de stemming afwezig. De motie luidde als volgt „De Kamer, van oordeel, dat na dere voorzieningen behoren te wor den getroffen, om te kunnen tegen gaan het tot uitdrukking brengen door leden van vertegenwoordigen de lichamen van een streven, ge richt op verandering van de be staande rechtsorde met behulp van onwettige middelen, nodigt de regering uit dit onder werp in nadere overweging te ne men en aan de Kamer mededeling te doen". NOG NEDERLANDERS IN RUSSISCHE KRIJGSGEVANGENSCHAP. Volgens de voorlichtingsdienst van de Verenigde Naties te Genève heeft in de loop van de tweede zit ting van de speciale commissie voor krijgsgevangenen de Nederlandse afgevaardigde meegedeeld, dat de Nederlandse autoriteiten over in lichtingen beschikken, waaruit blijkt, dat enige tientallen personen van Nederlandse afkomst zich nog als krijgsgevangenen in de Sovjet- Unie bevinden. Tussen de regering van Neder land en die van de Sovjet-Unie wa ren besprekingen gaande over de vrijlating van deze personen. AMERIKA BEPERKT KAAS-IMPORT. Op vragen van de heer Vonde ling (Arb.) heeft de minister van economische zaken, Prof. v. d. Brink -gisteren in de Tweede Kamer ge antwoord, dat de Amerikaanse maatregelen, inzake beperking van de invoer van kaas de regering met zorg vervult. Deze maatregel, aldus de minis ter, is in strijd met de overeen komst. Bij de onderhandelingen over deze overeenkomst was het juist de Amerikaanse delegatie, die er op aandrong om voor beperkin gen als deze geen ruimte te laten. Ook met België is een bespreking gehouden over de liberalisatie van de vis-invoer, hoewel daaromtrent reeds een overeenkomst bestond. Maar de Belgische vissers recla meerden en prompt heeft onze re gering in Anneville de Belgen weer voor de helft toegegeven. Van over eenkomst gesproken BENELUX-NATUURRESERVAAT GAAT VERLOREN. Het ziet er naar uit, dat de plan nen om in de nabijheid van Ossen- drecht in West-Brabant een kazer ne-complex met oefenterreinen voor 3000 man in te richten, zullen leiden tot een officieel protest van de zijde der Belgische regering. Hierom is althans gevraagd door de Belgische vereniging van natuur- en stedeschoon, die in een vergadering te Antwerpen op felle wijze stelling heeft genomen tegen de Nederland se plannen, waardoor het prachtige natuurreservaat „de Kalmthoutse heide" ,(1700 H.A.) onmiddellijk zou worden bedreigd. De Belgen zijn vooral ontstemd, ómdat er geen enkel overleg is ge pleegd. Wij zijn voor een fait ac compli gesteld, zo zeggen zij en Ne derland heeft daarmee precies de zelfde methode gevolgd als destijds bij het nemen van het besluit tot het afdammen van het Zwin, waar door een ander Belgisch reservaat waardeloos is geworden. Dat vraagt ieder zich wel 'ns af, vooral in onze dagen met zijn schok kende gebeurtenissen. Ook het bestuur van de Stichting 1940—'45 heeft zich afgevraagd, of het wel noodzakelijk was weer 'ns te hameren op de belangrijkheid, ja, de noodzakelijkheid van een ieders medewerking bij het streven van de Stichting 1940-'45. Is 't nodig weer eens te herhalen dat de stichting 1940-'45 de zware taak heeft de nagelaten betrekkin gen van de slachtoffers van het ver zet te verzorgen een taak waar door Nederland gedeeltelijk zijn ere-schuld tegenover de helden van ons vaderland kon inlossen. Is 't nodig te verhalen wat deze Stichting vanaf haar oprichting tot heden heeft gepresteerd. Is 't nodig te vertellen van de collecten, tentoonstellingen, film en toneelvoorstellingen en vele an dere vormen van opwekking er no dig waren om de moeilijke weg naar het doel af te leggen. Is 't' nodig te vertellen van de kleine teleurstellingen, de grote te leurstellingen en van de grandioze successen die de Stichting ten deel vielen in haar streven om ons ge hele volk te blijven herinneren aan de offers die gebracht werden in de bloedige dagen van onderdrukking. Reeds enige weken geleden werd in dit blad gewag gemaakt van de grote attractieve tentoonstelling die in Mei 1952 a.s. in het Casino zal laten zien waartoe Nederlanders uit alle rangen en standen in staat zijn. Met de woorden Kunst, Techniek en Ambacht wordt U binnen geleid in een wereld uit de sprookjes van 1001 nacht. Voor het slagen van deze tentoon stelling is het nodig dat vele grote en kleine kunstenaars, beroeps- en Op 6 April 1952 zal deze gebeurtenis van 300 jaar geleden, luisterrijk worden herdacht. In de stad Kaapstad, die uit de eerste nederzetting is gegroeid, zullen grote feesten worden gehouden en zal Jan van Riebeeck worden geëerd als de grondlegger van de blanke volksplan- Een onaangenaamheid van bij komstige aard wordt nog gevormd door het feit dat 80 van de door de Nederlandse overheid te onteige nen gronden Belgisch particulier bezit zouden zijn. Te Antwerpen leidt men hieruit af, dat op deze wij ze men de oppositie van Nederland se grondbezitters zou kunnen ont gaan Intussen zal er aan de plannen wel niet veel meer veranderen. Juist dezer dagen gaf de minister van oorlog opdracht tot het bouwen van het kazernecomplex bij Ossen- drecht. Nog voor 1 Augustus moet het bouwwerk gereed zijn. En trouwens, 't kan wel jammer -zijn, maar de Ned. regering zal toch moeten beoordelen wat voor haar defensie nodig is. TRUMAN VASTBERADEN VERZET. President Truman heeft het con gres medegedeeld, dat West-Europa moreel en defensief door de Ameri kaanse militaire en economische hulp dermate verbeterd is, dat aan een invasie vastberaden verzet ge boden zal worden. In 1952, zo ver klaarde hij, zal de wapenproductie van de Noord-Atlantische pactlan- den het viervoudige van 1949 be dragen. In toenemende mate wordt modern Amerikaans materiaal naar het buitenland verzonden. Evenmin als in Amerika bestaat er thans in Europa een oorlogszuchtige geest of 'n wens om oorlog te voeren. Even als het Amerikaanse volk zijn de Europese volken vredelievend en in Europa zou een buitengewoon ver bitterde oppositie bestaan tegen een politiek, welke tot een nutteloze oorlog zou kunnen leiden. Welke agressie dan ook zou „vastberaden verzet" ontmoeten. Ten aanzien van West-Duitsland zei Truman „De gevaarlijke geografische po sitie van West-Duitsland, de blij vende angst voor een herleving van het Duitse militairisme bij vele Eu ropeanen en de politieke en econo mische ontwrichting in het „Duits land van na de tweede wereldoor log" hebben de taak om dit land te helpen een volslagen lid van de gemeenschap der vrije naties te worden zeer bemoeilijkt". amateurs hun uitingen van kunste naarschap zulle inzenden. Die medewerking is onontbeerlijk en de Stichting rekent vast op iede re kunstenaar van jong tot oud die zijn edelste werkstuk op deze ten toonstelling zal exposeren. Aan u allen is de daad om te to nen dat het schone werk van de Stichting 1940-'45 niet is vergeten. Hieronder volgt een opsomming van de hoofd-groepen waarin de tentoonstelling is verdeeld en de aan die groepen gestelde voorwaar den voor deelneming. Naast de prachtige prijzen die beschikbaar zijn gesteld voor de beste inzendin gen, toont u daadwerkelijk begrip te hebben voor het werken van de Stichting 1940-'45. Schilderen: Schilderstukken. Olie verf en waterverf. Aquarellen en zwart wit tekeningen. Maxi mum buitenmaat 80 X 100 cm. Houtbewerking: Houtsnijwerken, beelden en andere voorwerpen. Metalen: Kunst-producten in iedere legering. Diversen: Materiaal: Klei, gips en plastiek. Suiker en chocolade. Voorwer pen in deze stof vervaardigd, bijv. beelden, vazen en mozaiek. Glasproducten. Alle mogelijke kunst-produc ten, waarvan ons het bestaan niet bekend is en waarvan de expositie een attractie zou be tekenen. U wordt dringend verzocht vóór 23 Febrauri 1952 a.s. Uw opgave onder volledige omschrijving van het kunstproduct in te zenden aan het secretariaat der Stichting 1940- '46, Brugstraat no. 3 te 's-Hertogen- bosch. 't Is nodig. ting, die is uitgegroeid tot een moderne staat de huidige Unie van Zuid- Afrika. Ook in Nederland zal dit feit worden herdacht. Het middelpunt van de feest viering ligt in het stadje Culemborg, waar Jan van Rlebeëck in April 1618 Wie probeert het stemmental, dat de Kath. Volks Partij straks in Bra bant zal verwerven, te meten naar de belangstelling waarvan het gros der kiezers blijk geeft, moet zijn hart wel vasthouden. Een goede maatstaf voor de poli tieke interesse is nog altijd het ver gadering-bezoek, en dat is bedroe vend slecht. Het doet bijna komisch aan, te zien hoe belangrijke afde lingsvergaderingen zoals die voor het stellen van candidaten, ook in onze grootste gemeenten, door niet meer dan een handvol mensen be zocht worden. Ook voorzichtige opinie-peilingen stemmen niet bepaald bemoedigend. Want de vergaderingen mogen dan nog nimmer zó slecht bezocht zijn geweest, het zou onjuist zijn daar uit een dienovereenkomstig grote onverschilligheid voor de landspoli- tiek af te leiden. Integendeel schijnt het ons toe, dat de opinies over het doen en laten van de K.V.P. in de afgelopen jaren zich onder de kie zersmassa duidelijker aftekenen dan ooit men moet alleen niet de ver gaderingsgebouwen opzoeken om dit waar te nemen. Het zou niet verstandig zijn aan deze tekenen, die enerzijds op ge mis aan belangstelling, anderzijds op een critische gezindheid wijzen, geen enkele waarde toe te kennen. De K.V.P. de oorzaken nu bui ten beschouwing latend heeft de stroom tegen en zij zal in de verkie zingscampagne hard moeten vech ten om haar zetelaantal althans te handhaven. Dat geldt óók Brabant, waar eer der genoemde factoren wellicht ster ker dan waar elders ook in Neder land werkzaam zijn en zich onder meer manifesteren in sterke terug gang van het ledental. Wil dit laatste nu zeggen, dat er voor de K.V.P. juist in onze provin cie periculum in mora is Het wordt wel eens beweerd, het is ons zelfs al eens verweten. Die vrees bestrijden we, maar bo vendien hebben we er nogal be zwaar tegen, dat de trouw van Bra bant aan de K.V.P. in twijfel wordt getrokken door mensen, die gebie den vertegenwoordigen waar het in dit opzicht heel wat erger gesteld is. Wij willen dit graag met enkele cijfers toelichten. 1 Raadplegen we de cijfers der ver kiezingen vdn 1948, San blijkt aller- is geboren. Van Riebeeck's vader was zoals vele Nederlanders 'toen en nu, een zeeman. Zijn moeder verloor hij al vroeg en hij werd opgevoed door zijn groot vader, wiens woonhuis in Culemborg nog is aan te wijzen. Vrij vroeg moest Jan van Riebeeck al op eigen benen staan. Hij ontving een z.g. chirurgijns opleiding, waardoor hij een aanstelling ais scheepsdokter kreeg bij de Oost-In dische Compagnie. In Oost-Indië aangekomen, viel hij echter spoedig op als een ijverig man, die meer voor de handel geschikt was. Hij werd naar een van de buitenposten van de compagnie gezonden en vertoef de daardoor enige jaren in Tonkin, als mede op het eiland Desima. Hier heeft hij goede jaren doorgebracht en zich doen kennen als een goed koopman, die op handige wijze de belangen van de compagnie wist te bevorderen. Hij ge noot het vertrouwen van zijn superieu ren; maakte voor zijn jaren snel promo tie. Als gevolg van bijzondere omstandig heden werd hij echter naar Batavia te ruggeroepen en op vermoeden wat wij zouden noemen „zwarte" handel, uit de compagniedienst ontslagen. Op zichzelf werd dit ontslag niet oneervol geacht, zodat hij in het vaderland teruggekeerd, al spoedig in dienst kon treden bij een Groenlandse maatschappij, die de wal visvaart uitoefende. Op zijn reis naar patria had van Riebeeck enige tijd aan de Kaap vertoefd en was hij in de ge legenheid geweest de Tafelbaai terdege op te nemen. Van een nederzetting was in die dagen nog geen sprake. Wel wa ren er reeds Engelsen geweest die er de Union Jack hadden geplant, doch deze daad werd door de Engelse koning niet erkend. Zowel Engelse als Hollandse schepen deden echter vrijwel regelmatig de Kaap aan, lieten er brieven achter op afgesproken plaatsen, bijv. in rots spleten. De Portugezen meden de Kaap. Ze hadden er vroeger onaangename ervaringen opgedaan. In 1647 deed een schip van de Com pagnie, de „Haerlem", de Kaap aan, doch strandde er. De bemanning wist zich in veiligheid te stellen en een groot deel van de lading te bergen. Het schip was echter verloren en zo moesten ze zich geruime tijd in de Kaapvallei ophou den. Met de retourvloot van Geleynsen in het vaderland teruggekeerd stelde de onderkoopman Leendert Jansz. en Proot een verslag op en leverden dit in bij He ren XVII. Aangezien de politieke toestand ge spannen was en er oorlog tussen de Ver enigde Nederlanden en Engeland dreigde, werd het vestigen van een sterkte aan eerst, dat Katholiek Nederland aan de stembus beduidend zwakker staat dan als bevolkingsgroep. Dat zit 'm in de grotere kinder rijkdom der katholieke gezinnen. De jeugd van Nederland t.rri. 20 jaar is weliswaar voor niet minder dan 43% katholiek, maar het percentage kaholieken op de totale bevolking is slechts 38.5 En waar de jeugd tot 23 jaar van stemmen is uitge sloten, heeft dit tot gevolg, dat juist de „kracht" van 't katholieke volks deel aan de stembus niet tot zijn recht kan komen. Het aantal katho lieken b ov e n de 20 jaar maakt op het totale aantal Nederlanders bo ven die leeftijd nog slechts 35% uit, en met het stemgerechtigde deel (23 jaar) is dit cijfer opnieuw met enige percenten gedaald. Dit .ter verklaring van het be trekkelijk gering aantal zetels, dat de K.V.P., afgezien van de vraag hoe de katholieken in 1948 stemden, in de Kamer wist te veroveren. Nu echter de vraag, waar het ons eigenlijk om te doen is. Hoe werd er door de katholieken «in Nederland in dat jaar gestemd Na zorgvuldige berekeningen bleek ons, dat van het totale aantal stemgerechtigde katholieken in Bra bant ongeveer 4.9% niet op de K.V.P. stemde. In een stad als Am sterdam was dit percentage echter 16, in Rotterdam 22.1 en in Den Haag niet minder dan 25. DEZE cijfers kunnen voor de K-V.P., wat Brabant betreft, ter geruststelling dienen. Het katho lieke Zuiden, en met name Brabant, is voor de eigen staatkundige or ganisatie een hechte burcht. Dit feit moge de K.V.P.-leiding aanleiding geven voor de verlan gens van deze gewesten een open oor te hebben, en o.m. de trouw van de Zuidelijke kiezers niet op de proef te stellen door hun candidaten ter verkiezing aan te bieden, wier namen en kwaliteiten volk en kie zer niets zeggen. Zeker gaat het hier om een'kwes tie van groot belang. En het Zuiden heeft ook wel enig recht van spre ken. De K.V.P. mag niet vergeten, dat van haar totaal stemmental in 1948 niet minder dan 53% afkom stig was uit Brabant, Limburg, be nevens het land van Maas en Waal, Nijmegen inbegrepen. de Kaap daardoor van actueel belang j geacht. Allereerst werd Proot aangewe zen, doch deze wees de opdracht van de hand. Van Riebeeck, die immers met Geleynsen thuisgevoren was, greep deze gelegenheid graag aan om zich opnieuw voor de compagnie s dienst te melden en uiteindelijk werd hem het commando van de expeditie opgedragen. Inmiddels was van Riebeeck getrouwd en had zich in Amsterdam gevestigd. Zijn vrouw was Maria de la Queillerie, in 1629 in Rot terdam geboren. Zij kwam uit een oud Hugenoten geslacht, dat zich in Neder land had gevestigd, werd in Leiden op gevoed en maakte in Schiedam kennis met de jonkman van Riebeeck. Hun woonhuis in Amsterdam bestaat niet meer. Het was gelegen aan de Egelan tiersgracht met een gevelsteen (daer de Samaritaen in staat), die ook verloren is gegaan. Het vertrek van de drie sche pen; „Drommedaris", de „Reijger" en „Hope", had plaats op Donderdag 14 December 1651, des namiddags 2 uur, onder „ongestadigh buiigh regenachtigh weder en de wint westelijk sijnde Op Kerstavond vertrok de vloot van de rede van Texel. De Hollandse kust verdween spoedig in de duisternis. Van Riebeeck en Maria zouden hem niet te rugzien. De vloot kwam zonder veel moeilijkheden op 6 April 1652 in de Ta felbaai aan. Van de wederwaardighe den van deze expeditie zijn wij nauw keurig op de hoogte door het dagregis ter, dat eerst aan boord van de „Drom medaris" en later aan land werd bijge houden. Wij kunnen daardoor als bet ware van dag tot dag de belevenissen van de kolonie nagaan en er uit zien hoe van Riebeeck, onmiddellijk na aankomst, orde op zaken stelde, de grondslagen legde voor een aarden fort dat de neder zetting moest beschermen, niet alleen te gen mogelijke wilde stammen, maar ook en vooral tegen een mogelijke aanval vanuit zee, want, enkele weken na de aankomst van van Riebeeck brak de reeds lang verwachte oorlog met Enge land uit en de Portugezen waren altijd te vrezen. Van Riebeeck en de zijnen hebben echter hiervan nooit iets be merkt. Pas eeuwen later kon Engeland de Kaap in zijn bezit nemen. Niet ver van het oude fort is later het z.g. „Kas teel" gebouwd met gemetselde wallen in de vorm van een vijfhoek, dat nog steeds bestaat en het begin is geweest van de stad Kaapstad. Ten tijde van van Riebeeck was de omgeving^ van de tegenwoordige Kaap stad een vrij verlaten streek. Wel ver toonden zich enige rondzwervende zwar ten die Hottentotten genoemd werden. Deze Hottentotten bezaten vee en van Jan van Riebeeck was een commandeur van de Verenigde Geoc trooieerde Oost-Indische Compagnie, Als zodanig ontving hij in No vember 1651 opdracht van de bewindvoerders van de compagnie, be kend als „Heren XVII", om zich gereed te maken voor vertrek naar Cabo de Boa Esperanöe, zoals destijds onze vaderen de Kaap de Goejde Hoop noemden, vooirj het aanleggen van een versterkings- en verversingspost. Jan van Riebeeck voerde de opdracht uit. Hij kwam 6 April 1652 aan die Kaap, de plaats van zijn bestemming aan.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1952 | | pagina 5