I
Wijds Wereld J
miWYK
Zwee &eê&n,g,h.èvo.Kd.Kag.en
Dit ^verschynt 2 x per week Waalwijkse en Courant
A'dam-Rijokanaal van grote betekenis.
Tweede Kamerverkiezingen op 25 Juni e.k.
UIT DE
Een Koninklijke weg.
De Betuwe bouwt nu industrie-terreinen.
KNVB WIL NED. ELFTAL
NAAR HELSINKI STUREN.
isïTiwiara»
Populair concert met gevarieerd programma
MAANDAG 26 MEI 1952 ma.
DE ECHO VM HEI ZUIDE1
JAN TIELEN
Bureaus GKOTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621 OPGERICHT 1878 SCHOOLSTRAAT 11, KAATSHEOVEL. TEL. 2121
75e JAARGANG No. 43
Abonnement
2.60 franco p. p.
18 cent per week
speciaal tarief.
2.35 per kwartaal
Advertentie-prijs
10 cent per m.M.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
TEL.-ADRES „ECHO"
Drukstbevaren binnenwaterweg
van Europa.
Een blik op de kaart leert ons de
betekenis van het nieuwe Amster
dam-Rijnkanaal, dat dezer dagen
door H.M. de Koningin is geopend.
De schepen van en naar de Rijn,
die Amsterdam als basis kiezen,
zullen veertig km. minder behoe
ven te varen. Straks vraagt de af
stand tussen de hoofdstad en Lobith
niet meer dan 11 tot 12 uren.
Wat dit betekent, moet men aan
de schippers vragen die het oude
kanaal via Gorinchem jarenlang
hebben gebruikt en zich er aan
hebben geërgerd. Ergernis doet de
scheepvaart naar andere wegen
zoeken en ontevredenheid over een
waterweg maakt een koophandels
stad dood. Een stad zonder goede
waterweg naar het achterland
maakt een centrum van wereldhan
del tot een touristisch punt zonder
meer, dat alleen maar trots is op
zijn verleden, zijn oude bruggen en
herenhuizen, met elkaar verbonden
door bemoste straten.
Wie het zestig jaar oude Merwe-
dekanaal heeft bezichtigd in zijn
vervallen toestand, die vraagt zich
met verwondering af hoe het mo
gelijk is dat in één jaar meer dan
twintig millioen ton scheepsruimte
in de prachtige Beatrixsluizen in
Vreeswijk heeft gelegen. Een ge
ringe fantasie is slechts nodig om
te begrijpen dat een verkeersader,
die in vervallen toestand nog zo
veel diensten bewijst, van wereld
betekenis kan worden zodra er aan
passing plaats vindt aan de eisen
des tijds. En het Amsterdam-Rijn
kanaal was deze aanpassing waard.
Het is immers de drukst bevaren
binnen-waterweg van Europa. Aan
de ene zijde nodigt u thans de
grootste zeesluis ter wereld tot ver
lading van goederen in de hoofd
stad, aan het andere einde staat nu
de prachtige Tielse binnensluis ge
reed, ook al de grootste van Euro
pa, om u als een erepoort te dienen
wanneer, u terugkomt van 'n vaart
naar het centrum van dit oude we
relddeel door een rivier, die nooit
haar plaats heeft behoeven af te
staan aan de belangrijkste water
weg, die wij ooit kunnen zien.
Amsterdam heeft de roep van de
tijd verstaan. Dat beseft men direct
wanneer men op de sluis staat in
Tiel en uitziet over het Betuwe-
land, dat in de toekomst aan kersen
en jam niet alleen meer zijn brood
kan verdienen, maar nu industrie
terreinen bouwt om haar nijvere
burgers handen vol werk te geven.
En de industrie, zij zal de nodiging
van Tiel en Wijk bij Duurstede ver
staan en nieuwe producten gaan
maken in het oude beroemde land
om ze af te voeren naar het hart
van dit vermoeide werelddeel, dat
wordt opgewekt tot nieuwe moed
door daden als de bouw van dit ka
naal. Amsterdam zal zijn positie als
wereldkoopstad versterken en de
gehele kanaalzone zal er wel bij
varen. Is er iemand die er aan
twijfelt, nadat hij het kanaal heeft
bezichtigd?
Amsterdam kan niet leven bui
ten de Rijn. Reeds in de vijftiende
eeuw treffen we zijn zonen in Ba
zel om er wijn en ijzer te ruilen
voor hout en kaas. Door de eeuwen
heen vocht de hoofdstad voor een
goede verbinding, die er nu einde
lijk is. In 1367 voer men nog via
de Zuiderzee en de IJssel naar Keu
len. Later koos men de weg via
Utrecht langs Amstel en de Wees-
pertrekvaart. Dan komt de verbin
ding tussen Vaartse Rijn en Lek.
Men knoeit voort totdat in 1892
het Merwedekanaal eindelijk ver
lossing brengt. Doch die verbinding
is verouderd. Men ziet het in Via-
nen en Vreeswijk duidelijk. Nog
hangt de nare lucht van een verga
ne verbindingsweg boven het Mer
wedekanaal, vooral tussen Nigte-
vegt en Maarsen, waar de klassieke
breedte nog niet is verdwenen en
de historie nog meespreekt, waar
schijnlijk om te vertellen welke
moeilijkheden nu weldra overwon
nen zullen zijn.
Het nieuwe stuk kanaal tussen
Jutphaas en Tiel is een juweel. Het
bekort de afstand tussen Rijn en
Amsterdam met wel 50%. Elke
Schipper met een motorvrachtschip
van 700 ton, houdt straks ƒ200.
in zijn zak, omdat de weg zoveel
korter en beter is.
Een ander bijzonder voordeel ver
krijgt de scheepvaart door de leng
te van de nieuwe sluis, die niet
minder dan 350 meter bedraagt.
Men kan zeggen dat practisch elke
sleep nu ineens kan worden ge
schut. Van de spoorwegen, die de
waterweg kruisen, zal men even
min last ondervinden, want 'n aan
tal prachtige bruggen zorgt wel dat
de trein minstens op een hoogte
van 9 meter over het kanaal rijdt.
OOK DRINKWATER.
Behalve voor de scheepvaart, zal
het nieuwe kanaal ook zijn dien
sten vervullen voor de zoetwater
voorziening van Noord- en Zuid-
Holland. De regenval is in ons land
n.l. niet voldoende om in de aan
voer van drinkwater te voorzien.
Men moet dus wel een beroep doen
op de zoetwater-reservoirs, en de
Rijn speelt daarin een belangrijke
rol.
Dit is te zien naast de grote sluis
in Tiel, waar twee grote waterka
nalen werden gebouwd. Hierdoor
kan het Rijnwater het kanaal be
reiken, zelfs wanneer de sluizen ge
sloten zijn. Bij Jutphaas zorgt dan
een pompstation dat het zoete nat
het kanaal weer verlaat. Wanneer
nu de industrieën langs de Rijn in
Duitsland en Frankrijk zorgen dat
het Rijnwater niet tezeer vervuilt,
dan is hier een welkome aanvulling
gevonden voor onze drinkwater,
voorziening, die de laatste jaren
steeds meer zorgen baart.
Het Amsterdam-Rijnkanaal, door
de koningin geopend, zal een parel
temeer gaan vormen in de kroon
van Nederlandse waterwegen, die
wij reeds bezitten. Daarom vieren
Tiel, Wijk bij Duurstede en vooral
Amsterdam een luisterrijk feest,
dat door de aanwezigheid van on
ze koninklijke familie zo werd op,
geluisterd.
Alle sluizen in het nieuwe ka-
nalensysteem dragen de namen van
leden der koninklijke familie. Zo
vinden we na de opening de ko-
ninginnesluis, de prins Bernhard-
sluis, de Beatrix-, Irene, en Ma-
rijkesluis, namen die onverbreke
lijk zijn verbonden aan het welzijn
van Nederland Zo zullen ook deze
nieuwe waterwerken hun bijdrage
leveren voor de welvaart onzer
burgers en de naam van dit land
glorierijker maken tot ver over on
ze grenzen.
halen. Het heeft hun trouwens al meer
voordeel opgeleverd dan ze in 1945 had
den kunnen dromen. In zeven jaar tijd
hebben ze niet alleen hun onafhankelijk
heid teruggekregen, niet eens terugge
wonnen, maar de omstandigheden heb
ben hun zo in de kaart gespeeld dat ze
zich gerechtigd achten eisen te stellen op
een stuk waarop het ook om hun eigen
lijfsbehoud gaat. Dit is echter op de ach
tergrond gedrongen door een voor de
Duitsers veel belangrijker overweging:
hoe ze hun plaats fin Europa kunnen
heroveren en hun plaats is in hun ge
dachten wereld ongetwijfeld een leiders
plaats. Vanwaar anders het denkbeeld
kort geleden naar voren gebracht dat de
opperbevelhebber van de landstrijdkrach
ten van de Europese Defensiegemeen
schap een Duitser zou moeten zijn? Men
heeft er daarna niets meer van gehoord
en het is niet onwaarschijnlijk dat de
Duitsers te verstaan is gegeven, niet in
de laatste plaats van Franse zijde, dat
hier niets van in kon komen. Niettemin
tekent het de geest.
Blijkbaar uit soortgelijke overwegingen
sproot het bezwaar voort dat „De Maas
bode" vorige week ontwikkelde tegen 't
feit dat de kaarten betreffende de twee
verdragen die nu getekend worden
steeds praktisch open en bloot op tafel
hebben gelegen. Het blad merkte op dat
het voor Duitsland een grote verrassing
zou zijn geweest ials het plotseling na
zeven jaar al zijn volledige onafhanke
lijkheid had herkregen. Nu wordt dat als
iets vanzelfsprekends beschouwd, terwijl
de Duitsers bovendien niets te verlegen
zijn om nog concessies af te dwingen
ook. En uiteindelijk blijft er nog oppositie
bestaan tegen de verdragen. Het mooi
ste daarvan is dat de socialisten die de
oppositie vormen, speculeren op de ge
voeligheden van de bevolking. Dit is ge
makkelijk en gevaarlijk. De Maasbode
stelt het wat gechargeerd voor, zoals ze
ook zelf zegt, maar het valt niet te ont
kennen dat er een kern van waarheid
in haar redenering ligt. Daartegenover
staat echter dat degenen die deze ver
dragen hebben tot stand gebracht, wat
de publiciteit betreft tussen twee vuren
zaten. Het zou heel aardig geweest zijn
de Duitsers voor een aangename verras
sing te stellen, om het Zo maar eens uit
te drukken, maar hoe zou de publieke
opinie in de Westeuropese landen ge
reageerd hebben als Duitslands onafhan
kelijkheid en zijn deelname aan de Eu
ropese Defensiegemeenschap als het wa
re uit de lucht was komen vallen? Mis
schien zou het Westeuropese publiek
zich wat bescheidener gedragen hebben
als de Duitsers zich nu gedragen, maar
of er geen storm van verontwaardiging
zou zijn opgestoken? 'Overigens lijkt het
ook moeilijk het ene gedeelte van het
publiek wel voor te lichten en het an
dere niet. Bovendien is het de vraag of
het verantwoord zou zijn een zo belang
rijk en baanbrekend werk als hier is
verricht tot stand te brengen zonder de
betrokken volken zo volledig mogelijk
voor te lichten. En hoe zou men de Eu
ropese gedachte hebben kunnen propa
geren, terwijl men stelselmatig zou heb
ben gezwegen over Duitslands positie in
Europa? Het is in bepaalde opzichten
toch al moeilijk de grote massa te door
dringen van de noodzaak zich tot het
uiterste te weer te stellen tegen de drei
ging uit het Oosten en hoe zou dat ge
weest zijn als er voortdurend onzeker
heid was geweest over de positie en de
rol van Duitsland dat qua ligging zeker
een sleutelpositie inneemt tussen Oost en
West? Dit zijn een aantal vragen die
onvermijdelijk opkomen als men de mo
gelijkheid overweegt dat men voor Duits
land èn dus voor de andere volken van
Europa een gehele of gedeeltelijke ver
rassing in petto had gehouden. Hieruit
blijkt dat de voordelen waarschijnlijk
niet tegen de nadelen zouden hebben op
gewogen, zodat de diplomaten en de
voorlichtingsdiensten van twee kwaden
het minste hebben moeten kiezen. In
ieder geval heeft men nu het voordeel
dat men weet waar men aan toe is en
dat is veel waard.
Zo is het eigenlijk ook gesteld met het
verdrag inzake de Europese Defensiege
meenschap. Er is tot nogtoe weinig aan
leiding geweest om zich daarover illusies
te maken, maar het stemt toch tot vol
doening dat het nu ondertekend kan wor
den, al is dat nog geen eindpunt. Er is
al eerder gelegenheid geweest om te wij
zen op de algemene betekenis van dit
verdrag. Met betrekking tot Duitsland
vooral zijn er regelingen getroffen die
moeten voorkomen dat het verdrag, be
doeld als veiligheidsgarantie een gevaar
wordt. Alleen als men 'Duitsland een ge
lijkwaardige plaats kan geven ill West-
Europa en tegelijkertijd het gevaar weet
te elimineren dat altijd in het Duitse mi
litarisme heeft gestoken, is een harmo
nische samenwerking van geheel West-
Europa en een doeltreffende bescherming
van de vrije landen mogelijk. Dat is ten
slotte de bedoeling van de Europese De
fensiegemeenschap die nu aan het groeien
is. i
CREDIET VAN 35 MILLIOEN
VOOR DE WONINGBOUW.
De Minister van Wederopbouw
en Volkshuisvesting, minister In 't
Veld, zal 35 millioen extra voor
premiebouw en voor herbouw oor
logsschade beschikbaar stellen..
Reeds 44 millioen van de 60 mil
lioen, die voor de premiebouw be„.
schikbaar waren, zfjn verbruikt
om de woningbouw weer op gang;
te helpen. Om een nieuwe bouw-
stop te voorkomen was dit crediet
dringend nodig, aldus de minister
vorige week Vrijdag op een pers
conferentie.
Het is niet waarschijnlijk dat de-
goedkeuring van de Kamer er al
is op het moment dat het geld no,
dig is. De minister was echter van
mening dat het hier een noodsitua
tie betreft. Hij zal derhalve overleg
plegen of hij het geld al eerder
mag uitgeven.
Mr, In 't Veld wenst een geregel,
de bouwactiviteit. Daarom moet
hij nu de bouwactiviteit enigszins
afremmen, nadat aan het einde
van het vorige jaar en in het begin
van dit jaar zeer veel bouwplan
nen waren goedgekeurd. Zijn poli
tiek is er op gericht na Juni ge
middeld 45 a 4600 woningen per
maand toe te staan. Dan worden
de 50.000 in 1952 en de 55.000 in
1953 wel gehaald.
De minister was niet tevreden
over de 26.000 werklozen die per
1 April in het bouwbedrijf werden
genoteerd. Hij had er minder ver,
wacht.
De militaire bouw was minder
geweest, dan was verwacht, maar
er komt weer nieuw werk.
Het was gebleken dat een van de
oorzaken van de werkloosheid ook
ligt in het tekort aan uitvoeren van
onderhoudswerken. Daarom ook
heeft de minister drie millioen be
schikbaar gesteld voor woning
verbetering.
TWEE STRAALJAGERS
VRIJDAG NEERGESTORT.
Twee straaljagers van het type
Gloster Meteor zijn Vrijdag neerge,
stort.
Vrijdagmorgen stortte de eerste,
afkomstig van de vliegbasis Leeu
warden ten Zuiden van Terschel
ling in zee. De piloot, de 25-jarige
Lt vlieger G. Eecën uit Bergen
'(N.H.) kwam hierbij om het leven.
Vrijdagmiddag stortte een tweede
Gloster, die van Soestdijk was op
gestegen, in de nabijheid van Aus-
terlitz neer. Ook de piloot van dit
toestel, de 2e Lt. vlieger B. v. d.
Berge uit Bussum overleefde deze
ramp niet.
Sinds begin 1950 is het aantal
slachtoffers bij straaljagerrampen
'gestegen tot 21 In totaal zijn er 27
straaljagers verongelukt.
KANS OP NIEUWE AGRESSIE
IN KOREA.
Naar Vrijdagavond bekend werd
heeft de Amerikaanse regering 10
dagen geleden een waarschuwing
doen toekomen aan de 16 landen,
die troepen op Korea hebben. Deze
landen werden op de hoogte ge
steld van de communistische con
centraties in Noord-Korea en het
vermogen der communisten om een
nieuwe offensieve actie te ontke
tenen.
Generaal Ridgway had er in zijn
rede voor het Amerikaanse con
gres ook reeds op gewezen, dat de
macht van de communisten in het
Verre Oosten aanzienlijk was ver
sterkt.
„PLAN-EDEN" AANVAARD.
Het verdrag inzake de vorming
Van het Europese leger zal een
looptijd hebben van 50 jaar, dus
tot het jaar 2002. De Nederlandse
minister van buitenlandse zaken,
Stikker, was de enige, die zich
aanvankelijk tegen een dergelijke
lange looptijd verzette. Hij gaf de
voorkeur aan 17 jaar, dat wil zeg
gen, even lang als de looptijd van
het verdrag van de Atlantische
Unie.
DE HARINGVLOOT
VAART UIT.
Het loonconflict tussen haring,
vissers en reders is achter de rug.
Een gedeelte van de schepen ver
trok na Zaterdagmiddag 3 uur. De
rest zou deze morgen ter vangst
gaap.
De verwachtingen, welke de vis
sers ten aanzien van de beslissing
van het College van Rijksbemid
delaars koesterden, zijn in vervul,
ling gegaan. Het gegarandeerde
week-inkomen van de matroos
wordt verhoogd van 41 tot 50 gul,
den.
De KNVB is voornemens het Ne,
derlands Elftal te laten deelnemen
aan de Olympische Spelen in Hel
sinki. Het bestuur van de Voetbal,
bond voert momenteel nog bespre,
kingen om moeilijkheden, die bij
de uitzending van vijftien spelers
en enkele officials gerezen zijn, op
te lossen. Deze week neemt de
Bond zijn definitieve beslissing.
Gelijktijdig aal hij dan bij het NOC
een verzoek om een voetbalploeg
naar de Olympische Spelen af te
vaardigen, indienen.
SIGARENVERKOOP.
Enige dagen gestagneerd.
Woensdag 28 Mei wordt de ac
cijns op sigaren verlaagd. Op die
datum worden bij de winkeliers
de sigarenvoorraden vastgesteld,
die zij Maandag voordien bij de
Belasting hebben moeten opgeven.
Practisch zullen dus in de win
kels geen sigaren worden verkocht
.van Maandag tot en met Woensdag.
Stemmen bij volmacht of stemmen
in een andere gemeente.
Bij de verkiezingen voor de Twee
de Kamer op 25 Juni is enige wij
ziging gebracht. Moest men vroe
ger persoonlijk stemmen in de ei
gen gemeente, nu zijn er andere
mogelijkheden.
Is men op 25 Juni afwezig door
dat men b.v. elders werkt of op
reis is, dan kan men vóór 10 Juni
persoonlijk een verzoek op een ge
meentehuis indienen. Men geeft
daarbij op: naam, voornamen, ge
boortedatum, adres en tevens de
plaats waar men wenst te stemmen
en een adres in die plaats.
Als voorbeeld nemen we een ar
beider uit Waalwijk die 's morgens
vóór de opening der stemlokalen
reeds weg is en 's avonds laat thuis
komt. Hij werkt te Tilburg.
Hij gaat naar een gemeentehuis
dit behoeft niet Waalwijk of Til
burg te zijn met 't verzoek in
Tilburg te mogen stemmen. Hij ont
vangt voor de verkiezingen twee
oproepen.: één voor Waalwijk en
één voor Tilburg (op 't Tilburgse
adres). Daar hij bij de stemming
zijn verklaring moet overleggen,
wordt dubbele stemming uitgeslo
ten.
Deze wijze van stemmen is ook
van belang voor hen die pas ver
huisd zijn en nog staan opgenomen
in het kiesregister van de vorige
woonplaats.
Men kan aan zijn stemplicht ook
voldoen door een ander kiesgerech
tigd persoon opdracht te geven bij
volmacht voor U te stemmen.
Hiervan kunnen gebruik maken:
le. Zieken, die daarvoor een ge
neeskundige verklaring nodig heb
ben;
2e. kiezers, die blijkens een inge
diende .verklaring op de dag der
stemming elders vertoeven.
Hoe gaat een en ander zijn gang?
De kiezer die bij volmacht wil
stemmen haalt laat halen op
de secretarie een formulier waarop
hij de gevraagde gegevens moet in
vullen.
Het formulier voor zieken (model
K4-1) moet tevens worden inge
vuld door de arts en de gevolmach
tigde. Onder zieke wordt iedereen
verstaan dié tengevolge van zijn li
chamelijke toestand vermoedelijk
niet in staat zal zijn in persoon aan
de stemming deel te nemen. De
persoon die elders vertoeft en een
gevolmachtigde wil laten stemmen,
gebruikt daarvoor model K4-2.
Als gevolmachtigde kan iedere
stemgerechtigde optreden, mits hij
(zij) in dezelfde gemeente woont.
Men mag slechts éénmaaal gevol
machtigde zijn, dus hoogstens twee
stemmen uitbrengen (eigen stem
opdrachtgever). Voor huisgenoten
kan dit met één worden uitgebreid,
b.v. een vrouw zou kunnen stem
men voor haar man die ziek is en
haar stemgerechtigde zoon die el
ders werkt en zelf niet aan de stem
ming kan deelnemen.
Resumerend:
le. Wilt U elders stemmen, ga
persoonlijk naar een gemeentehuis,
daar wijst men U wel verder;
2e. Wilt U iemand anders voor U
laten stemmen, laat op het gemeen
tehuis van Uw woonplaats de no
dige formulieren halen, vu! die
thuis in, zorgt voor de verklaringen
en denk er aan: Vóór 10 Juni moet
alles ingeleverd zijn.
Wordt iemand na die tijd ziek, of
blijkt het onmogelijk te stemmen,
dan is daaraan niets meer te doen.
Voor vandaag staat op het program
de ondertekening van twee belangrijke
verdragen. In Bonn wordt ondertekend
het Duitse verdrag door kanselier Aden
auer van West-Duitsland en de minister
van buitenlandse zaken van Engeland,
Frankrijk en de Verenigde Staten en in
Parijs vindt de ondertekening van het
verdrag inzake de Europese Defensiege-
gemeenschap plaats door de ministers
van buitenlandse zaken van de betrok
ken landen. Dit wil niet zeggen dat hier
door een omwenteling plaats heeft in de
verhouding tussen West-Duitsland en de
Westelijke landen, evenmin als tussen
de deelnemers aan de E.D.G. onderling,
waartoe trouwens ook West-Duitsland
behoort. Maar wel wordt hierdoor de
grondslag gelegd voor een volkomen
zelfstandig Duitsland in het ene geval en
een inderdaad haast revolutionaire aan
eensluiting van de Westeuropese landen
in het andere geval.
Het Duitse verdrag is in de geschiede
nis zonder precedent. Dat een overwon
nen land aanvankelijk slechts met één
overwinnaar vrede sluit, is wel meer
voorgekomen, echter niet onder de om
standigheden waaronder het nu ge
schiedt. West en Oost hebben gezamen
lijk Duitsland verslagen, ze bezetten sa
men het land, maar de uiteindelijke si
tuatie is zo, gelijk wij al eerder uiteenge
zet hebben, dat de overwonnene een
soort tussenpositie inneemt tussen beide
overwinnaars. Daarenboven is het z.g.
Duitse verdrag nog niet eens een vredes
verdrag, terwijl het WestJDuitsland gro
tere rechten toestaat dan ooit een over-
j wonnene bij een vredesverdrag heeft ge
kregen. De mede-overwinnaar staat hier
buiten in zoverre 'hij er niet aan deel
neemt, maar dat de zaken zo gelopen
zijn, is geheel aan zijn houding te wij
ten. Al enige tijd geleden hebben de
Westelijke landen de staat van oorlog
met West-Duitsland opgeheven, nu
wordt het bezettingsstatuut door de be
zetters opgeheven, zodat het sluiten van
een vrede logisch geredeneerd nog
slechts een formaliteit zou zijn. In feite
echter is de kwestie van het vredesver
drag uitgegroeid tot een principiële
kwestie. Het is met de eenheid) van
Duitsland een prestigekwestie geworden
met als inzet wie het meeste voordeel
biedt.
De Duitsers zelf tonen zich weinig
onder de indruk van dit alles. Zij zijn
ook niet van vandaag of gisteren en be
seffen heel goed dat uit deze prestige-
strijd voor hen slechts voordeel is te be-
Hei Brabants Orkest
Morgenavond, Dinsdag 27 Mei,
zal wederom Het Brabants Or
kest een concert geven in Musis
Sacrum, en wel een volkscon
cert, hetgeen zijn invloed heeft
op de voor iedereen bereikbare
entreeprijs en de samenstelling
van het programma.
Gezien de belangstelling die er
de laatste jaren in onze plaats
voor Het Brabants Orkest be
staat, is het alleszins redelijk te
veronderstellen, dat ook mor
gen weer velen naar Musis zul
len gaan en wij menen er goed
aan te doen enige toelichting
te geven op de te spelen wer-
wen.
Het concert opent met een ouver
ture van Cimarosa, n.l. de Onver'
ture tot de Opera „II Matrimonio
segreto", Het geheime huwelijk.
Cimarosa was een Italiaans Com
ponist uit de 18e eeuw, die zeer
veel geschreven heeft, maar die
vooral bekendheid verwierf door
zijn 75 opera's, waarvan dan „Het
geheime huwelijk" weer de meest
'bekende is.
Cimarosa kan beschouwd wor
den als een overgangsfiguur tus
sen de oude Italiaanse opera en de
nieuwe ontwikkeling van deze mu
zikale vorm Als zodanig had hij
een grote invloed op na hem ko
mende componisten, waarvan wij
bijv. Mozart noemen.
Cimarosa schrijft dikwijls hart
verkwikkende muziek en als zo
danig mogen we ook de Ouverture
van deze Opera beschouwen, die
spontaan en speels geschreven is
en waarin al de spotternij die in
de Opera tot uiting komt, reeds is
samengevat.
Het Brabants Orkest zal na deze
•Ouverture de sopraan Lucienne
Bouwman begeleiden, wanneer de
ze een tweetal aria's zingt, n.l.:
L'Amerosaro costante" van W.
A. Mozart en „Nun bent die Flnr"
uit „Die Schöpfnng" van J. Haydn.
Deze aria's kunnen een toelich
ting ontberen; hun schoonheid
spreekt voor zichzelf Lucienne
Bouwman, die de laatste tijd een
grotere bekendheid gaat krijgen
door haar optreden voor de radio
en nu met het Brabants Orkest,
hebben we nog niet kunnen be
luisteren.
Het gedeelte voor de paupe
wordt dan besloten met een twee
tal kleinere werken van C. Saint'
Saëns. Saint-Saëns is een 19e
eeuws Frans componist, die in
zijn composities een onmiskenbare
aristocratie aan de dag legt en een
volledige beheersing van het ma
teriaal. Nog steeds worden veel
van zijn werken uitgievoerd.
Simon Kooke, de eerste concert
meester van Het Brabants Orkest,
dat is de leider van de eerste vio
len, zal, begeleid door het orkest
een tweetal werken ten gehore
brengen, n.l. „La Havanaise"een
Spaanse dans en „Introduction et
Rondo Capricioso"twee brillant
geschreven stukken voor viool en
orkest.
Na de pauze volgt dan het hoog
tepunt van dit concert en zeker
ook een van de hoogtepunten uit
heel de muziekliteratuur De Sym,
phonie No. 5 van Ludwig van
Beethovendie ook wel de nood-
lotssymphonie wordt genoemd.
Berlioz zegt van dit werk, dat
Beethoven hierin zijn diepst ver
borgen leed, zijn meest woedende
toorn, zijn eenzaamste overpein
zingen, zijn nachtelijke visioenen
en zijn uitbarstingen van woede
heeft geopenbaard. Het is dan ook
een compositie van een geweldige
geladenheid, een immense span
ning, die een zeldzaam mooie vorm
krijgen.
Het hoofdmotief van liet eerste
gedeelte (dat tijdens de oorlog dooi
de B.B.C. als een symbool van de
naderende vrijheid werd gebruikt,
U kent het nog wel, drie korte en
één lange stoot) wordt door de
componist in meesterlijke ryth
inische en melodische variaties
omspeeld ondanks de ontwikke
ling van een tweede thema blijft dit
„klopinotief" het gehele eerste
deel door obsederen.
Het tweede deel (Andante con
moto) begint met een brede me
lodie in de altviolen en celli, de
fluit en de violen nemen het over,
totdat de klarinetten en fagotten
een krachtiger motief inzetten, dat
zich ontwikkelt naar een volle
klankrijke instrumentatie van
hoorns en trompetten. Vlugge va
riaties en een korte herhaling van
het hoofdthema, besluiten het 2e
deel.
Het derde deel (Allegro) is het
meest sombere, het meest donker
gekleurde del; het thema doet den
ken aan het noodlotsthema uit het
eerste deel; bijzondere aandacht
'verdient ook hier weer de hoorn
partij in het tweede thema. Bassen
en Celli spelen dan een beweeg
lijke, maar nog1 steeds sombere me
lodie in fuga-vorm
De overgang naar het vierde deel
(Allegro) geschiedt zonder onder
breking, maar des te groter is het
•verschil in structuur en aard. Uit
de sombere stemming van de eerste
drie delen breekt dan plotseling de
blijde overwinningsfanfare los, die
steeds weer een overweldigende
indruk maakt. De overgang die
Beethoven hier in enkele maten tot
stand heeft gebracht, is een over
duidelijk bewijs van zijn muzikale
genialiteit. Aan de normale orkest
bezetting worden in dit deel nog
toegevoegd een piccolo, een contra
fagot en drie bazuinen en dit be
werkt een zeldzaam mooi klank
geheel.
Al de thema's van dit laatste ge
deelte en ook de geciteerde the-
