DE ECHO VHN HET ZUIDEN
Voorlopige totaal-uitslag Tweede Kamerverkiezing 1952
Naar Links en Rechts.
De Verkiezingsatmosfeer in
Waalwijk
Bijvoegsel van „De Echo van liet Zniden" van Vrijdag 27 Juli 1952
VERGELIJKENDE CIJFE
Tweede Kamer-verkiezingen
RS
1948.
Stemmen
Percentage
Zetels
Stem
Percen
Ze
Katholieke Volkspartij
1.529.464
28.67
30
men
tages
tels
Partij van de Arbeid
1.545.414
28.97
30
Katholieke Volkspartij
1.531.326
31.04
32
Anti-Revolutionaire Partij
603.269
11.31
12
Partij van de Arbeid
1.263.366
25.61
27
Christelijk Historische Unie
476.175
8.92
9
Anti-Revolutionaire Partij
651.717
13.21
13
Volkspartij v. Vrijh. en Dem.
471.005
8.83
9
Comm. Partij Nederland
381.953
7.74
8
Comm. Partij Nederland
328.571
6.16
6
Christelijk Historische Unie
483.211
9.19
9
Staatkundig Geref, Partij
128.134
2.42
2
Volksp. v. Vrijh. en Dem,
391.982
7.94
8
Lijst Weiter
144.435
2.71
2
Staatkundig Geref. Partij
117.142
2.37
2
Recht en Vrijheid
18.973
0.35
Oude S.D.A.P.
15.344
0.31
Soc. Unie
17.899
0.34
Onafh. Nation. Groep
22.197
0.45
Jong Cons. Verbond
9.982
0.19
Lijst Weiter
62.337
1.26
1
Ger. Pol. Verbond
35.510
0.66NV
Middenstandspartij
40,936
0.83
Middenstandspartij
35.143
0.47
Rev. Comm. Partij
2.224
0,05
Totaal
5.335.064
100
100
4.933.735
100
100
Bij een eventuele uitbreiding van
de Kamer tot 150 zetels, zal de ver
deling worden:
K.V.P. 45 zetels. P.v.d.A. 45 zetels.
A.R. 17 zetels. C.H. 14 zetels. V.V.D.
13 zetels. C.P.N. 9 zetels. S.G.P. 3
zetels, Weiter 4 zetels.
Het is typisch dat de belangstel
ling van het publiek voor de ver
kiezingen groter is na de verkie
zingen, dan er voor.
We hebben in Waalwijk niet veel
van de verkiezingsstrijd gemerkt.
Er verschenen in de weken, voor
afgaande aan de verkiezingen, op
gezette tijden al of niet geslaagde
affiches; de P.v.d.A. plakte en de
K.V.P. plakte er half over heen of
vlak er onder; in de nacht voor de
verkiezingen zagen we het vader
lijke gezicht van Drees weer langs
de één heenkijken. Er was een
openluchtmeeting en er vonden en
kele vergaderingen van kiesvereni
gingen plaats en dat was heel de
voorbereiding van het Waal wij kse
publiek voor de stembusstrijd.
Wat deze strijd betreft, die is heel
rustig verlopen. Vrijwel in zijn ge
heel is het Waalwij kse stemgerech
tigde publiek naar de stemlokalen
getogen, vergezeld van een groot
aantal stemgerechtigden uit andere
gemeenten die hier te werk gesteld
zijn en ook hier hun stem uitbrach
ten. Hiermede dient men dus ook
rekening te houden, wanneer men
de uitslag van de verkiezingen in
Waalwijk beoordeelt.
Zo gauw de verkiezingen waren
beëindigd, zijn we naar de 10 stern-
districten van Waalwijk getogen,
om zo gauw mogelijk in de gelegen
heid te zijn het publiek voor te lich
ten omtrent de uitslag. Om 6 uur,
een uur na de sluiting van de stem
bussen, waren nagenoeg alle Waal
wij kse stemmen in ons bezit en kon
het steeds groeiend aantal belang
stellenden voor ons bureau de eer
ste uitslagen bekijken.
Regelmatig waren we vanaf dat
ogenblik in de gelegenheid voorlo
pige en detail-uitslagen te melden;
de radio stond ons door middel van
een luidspreker bij in onze taak en
om 9 uur begon ons televisie-expe
riment, dat wel buitengewoon ge
slaagd mag heten. Op sommige
ogenblikken stond het belangstel
lende publiek tot aan de overkant
van de straat, zodat het verkeer
door de gemeente-politie geregeld
moest worden. We kunnen waar
dering hebben voor deze uitzen
ding van de televisie-stichting, die
zich de medewerking had weten te
verzekeren van de uitnemende com
mentators die Mr. Jan Derks en
Dr. v. Baal waren. Op een buiten
gewoon geanimeerde wijze gaven
zij de toelichting op de aanvanke
lijk zeer slecht doorkomende uit
slagen. Alleen Amsterdam spande
de kroon en was reeds zeer spoedig
binnen.
Het toestel, dat door Magazijn
„Electra" was geplaatst en werd
bediend, voldeed uitstekend en het
geluid was volkomen helder. Met
vreugde noemen wij dit experiment
volkomen geslaagd. Tot het einde
van de uitzending, om pl.m. 12 uur,
stonden voor ons bureau de belang
stellenden en druk werden de wel
wat opzienbarende uitslagen be
sproken. Het was dit, dat ons de
conclusie deed trekken, dat, vooral
achteraf, de belangstelling voor de
verkiezingen 1952 groter was dan
die voor de verkiezingen in 1948.
Thans is de rust weergekeerd op
ons bureau, de uitslagen zijn binnen
en elders zal in het kort deze uit
slag voorlopig worden besproken.
De verkiezingen als zodanig zijn
ogenschijnlijk langs de belangstel
ling van 't Nederlandse volk heen
gegaan, in de verkiezingen heeft 't
zich niettemin duidelijk uitgespro
ken, en toen de uitslagen bekend
werden, werd menigeen even wak
ker geschud uit de politieke slaap,
waarin men gedommeld scheen. Zo
als in de Grotestraat te Waalwijk
opgewonden werd gesproken over
de resultaten, zo zal op vele plaat
sen elders de belangstelling voor 't
politieke gebeuren in ons vaderland
zijn opgelaaid. Voor even? We we
ten het niet. Mogelijk zullen de ko
mende politieke gebeurtenissen op
het Nederlandse publiek een in
vloed hebben, zoals die onze ge
slaagde televisie- en radio-uitzen
ding had op het Waalwij kse pu
bliek.
Op het ogenblik dat wij dit schrij
ven is ons de officieuze zetelver
deling bekend voor de Tweede Ka
mer, resulterend uit de verkiezin
gen van 1.1. Woensdag. Deze hebben
merkwaardige resultaten opgele
verd. Zoals Mr. Jan Derks opmerk
te in de televisie-uitzending: het
kiezersvolk heeft zich minder dociel
getoond dan men had verwacht. Er
zijn inderdaad enkele vrij belang
rijke verschijnselen te constateren.
Niet verwonderlijk is het dat de
kiezers zich afkerig getoond hebben
van extreem links, wat blijkt zowel
uit de achteruitgang van de com
munisten als uit het weinige succes
van de Socialistische Unie, die geen
enkele zetel heeft behaald. De com
munisten verloren 2 zetels, niet
tneer dan te verwachten was.
Zeer interessant is het vergelij
kingsmateriaal tussen de twee voor
naamste regeringspartijen, K.V.P.
en P.v.d.A. Heeft de K.V.P. nog al
veren moeten laten, de P.v.d.A. is
met de winst gaan strijken. Zij won
niet minder dan drie zetels, terwijl
de K.V.P. er twee verloor, zodat
beide partijen een gelijk aantal ze
tels bezetten in de Kamer. De ka
tholieken zijn ook nog vertegen
woordigd door twee vertegenwoor
digers van de K.N.P. van de heer
Weiter, tegen 1 in de vorige Twee
de Kamer.
Het is weinig twijfelachtig dat
aan twee kanten aan de K.V.P. ge
knabbeld is, zowel van links als van
rechts, hetgeen min of meer begrij
pelijk wordt na de gebeurtenissen
in de K.V.P. van het laatste jaar.
De K.V.P. heeft inderdaad in de
hoek gezeten waar de slagen vallen
en dat niet alleen omdat zij rege
ringspartij was, hetgeen uit de
winst van de Partij van de Arbeid
blijkt. In het Noorden is overigens
de K.V.P. vrij constant gebleven,
maar wie had verwacht dat 't Zui
den haar omhoog zou helpen, is be
drogen uitgekomen. Juist daar is 't
verlies van de K.V.P. bijzonder
groot geweest, variërend tussen lü
en 20 procent, globaal genomen ten
minste. Men mag aannemen dat het
verlies van de K.V.P. is verdeeld
tussen de K.N.P. en de P.v.d.A.
Van de protestants-christelijke
groeperingen is de C.H.U. zich, wat
net aantal zetels betreft, gelijk ge
bleven, terwijl het aantal stemmen
dat de A.R. verloren hebben aan 't
Gereformeerd Politiek Verbond,
hun weinig te stade is gekomen.
De A.R. verloren althans ten zetel.
Ook hier dus een rechts verlies.
De V.V.D. kon een winst boeken
van een zetel. Dit ging dus naar
rechts, waaruit blijkt dat de heer
Oud nog voldoende aantrekkings-
krachtbleek te bezitten om nog een
aantal kiezers te trekken. Hij kwam
van 8 op 9 zetels.
De snipperpartijen van de Partij
voor Recht en Vrijheid, de Socialis
tische Unie, het Jong Conservatief
Verbond, het Gereformeerd Politiek
Verbond en de Middenstandspartij
hebben geen succes geboekt, in zo
verre ze het geen van alle tot een
zetel hebben kunnen brengen. De
grote strijd heeft zich afgespeeld
tussen de zittende partijen en het
zijn dan ook deze die gedurende de
afgelopen zittingsperiode aanlei
ding hebben gegeven tot ontevre
denheid of tevredenheid, in zoverre
men daarvan in de politiek kan
spreken. Het komt ons echter voor
dat ook de mate en de wijze van
propaganda van invloed zijn ge
weest.
Het meest interessant is voor de
komende vier jaar de verhouding
tussen de K.V.P. en de P.v.d.A., die
in de afgelopen vier jaar samen
voor het grootste deel de verant
woording hebben gedragen en on
getwijfeld ook bij de aanstaande
kabinetsformatie een belangrijke
rol zullen spelen. Niet van belang
ontbloot is het daarbij dat er noch
een aparte voorkeur is gebleken
voor bepaald rechts, noch voor be
paald links. De kiezers zijn, wat
men noemt, hun eigen weg gegaan
en stellen de staatslieden voor niet
minder grote problemen dan voor
heen.
Nu de verkiezingen voorbij zijn,
ziet men met zeer grote interesse
uit naar het volgende bedrijf.
