LWYR
46
38
Uit Loonopzand's verleden.
PRACTISCH
N.V. GER0FABRIEK
SPRANG-CAPELLE
SPRANG
STIKSTERS en
PLAKSTERS.
monteur
.f
1912-1952
BOEKBESPREKING
BIOSCOOP-PROGRAMMA.
e ii
ZEIST
DAGMEISJE.
een net Meisje
KERST-KRANSJES 4Q
CHOC. KRANSJES 4Q
MUSKET KRANSJES OQ
FOND. KRANSJES
SCHUIM KRANSJES
KERSTPUDDING Q
KERSTBOOMKAARSJES
KNAKWORST
NIERBROOD
gewassen en gestreken.
B. A. v. d. BERG-MASSAR
DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN VRIJDAG 12 DECEMBER 1952
!73L
Met die twee woorden zou men de mo
derne vrouw kunnen karakteriseren.
Door haar kleding, haar kapsel, haar
verzorgde uiterlijk weet zij op elegante
wijze haar charme te accentueren.
Maar in het huishouden is zij zeer
practisch.
Wanneer U haar een cadeau wilt
geven, dat die practische zijde eer
aan doet, geef haar dan Zilmeta.
Want Zilmeta, zilverwit en vlekvrij
door en door, blijft altijd even mooi.
Zilmeta behoeft niet te worden ge
poetst; afspoelen is voldoende.
In de maanden November en December
berekent Uw Gero-leverancier U bij aan
schaffing van een Gero-cassette alleen
de inhoud.
De waardevolle cassette zelf ontvangt
U gratis als jubileumgeschenk.
IgIroII zilmeta!
„DE ECHO"
GEVRAAGD
BEKWAME
Fa. M. J. V ESTERS
KAATSHEUVEL
Gasthuisstraat
1 4.
MONTEUR STIK KERIJ - MACH IH S
In de week van 22 tot 27 December
worden geen OVERHEMDEN of BOORDEN
EERSTE WAALWIJKSE STOOMWASSERIJ
G3
HOE LOONOPZAND
ZN RAADHUIS VERLOOR.
Op 15 Januari a.s. zal het 100 jaar
geleden zijn dat het Raadhuis der voor
malige heerlijkheid Venloon, dat op 1
April 1782 als zodanig was ingebruik-
genomen en stond te Loonopzand, de
moederplaats der gemeente, aldaar tot
aan de grond toe werd afgebroken,
waarna het herrees te Kaatsheuvel.
Al mag dit feit op zichzelf geen aan
leiding zijn tot jubileumviering, het mag
dit wel zijn tot een beschouwing van de
situatie zoals die toen was gegroeid en
bestond.
Om een juist inzicht te krijgen in de
stand van zaken omtrent deze ietwat
onverkwikkelijke geschiedenis, het vol
gende
Wat wij thans de gemeente Loonop
zand noemen, was vóór 1811 geen ge
meente, doch een heerlijkheid en wel,
zoals de titel luidde, „een heele heer
lijkheid", in tegenstelling met andere
dorpen die ofwel „halve heerlijkheden
of Statendorpen waren. De heer der
heerlijkheid bezat hogere, middelbare en
lagere jurisdictie. Hierdoor was hij heer
van de jacht, visserij, kon verschillende
belastingen heffen en bezat zelfs het
„halsrecht". Op kerkelijk gebied bezat hij
het patronaatsrecht, d.i. het recht om de
pastoor en zijn helpers, in de reformatie-
tijd ook om de predikanten te benoemen.
Deze privilegiën op kerkelijk gebied,
hadden naast hun goede ook hun minder
goede zijde, wat de lezer zal blijken uit
de voorgeschiedenis van onze raadhuis
historie. Doordat de heren van het
kasteel het Katholiek geloof trouw ble
ven, konden zeer dikwijls voor de zo
goed als geheel katholieke bevolking der
gemeente grote moeilijkheden op gods
dienstig gebied worden voorkomen of
afgewend. Rond 1770 was 'de toestand
zelfs zover dat de ambtenaren, die altijd
van de Christelijke Gereformeerde Reli
gie waren, bij het aanvaarden van hun
ambt „in handen van den heer" de eed
moesten afleggen, die mede inhield: „dat
zij niemand zijner ondersaten op het stuk
van geloof iets zouden in de weg leg
gen". Zo ongeveer was de toestand in
1770.
Inmiddels was de heerlijkheid Venloon
aan de noordkant flink uitgegroeid.
Was „Cetshoeve", zoals het in oude ar
chieven genoemd werd, een gehucht on
der Loon, sinds Sprang onder Zuid-Hol
land in 1610 in handen der Hervormden
kwam, nam dit gehucht mede door toe
loop uit laatstgenoemde plaats dermate
toe, dat de „heer van Loon" al spoedig
een van zijn hoeven „op de vaert af
stond om er Zondags de H. Mis op te
dragen. Dit gebeurde voor 't eerst in
Wederom door toedoen van ,,de heer
kreeg „Cetsheuvel' in 1736 verlof tot
het bouwen van een schuurkerk. Een
vaste priester had Cetsheuvel echter nog
niet en een kapelaan uit Loon ging er
driemaal per week heen om er de H.
Dienst te verrichten. Als curiositeit geef
ik hier een aantekening uit een oud ar
chiefstuk uit die dagen:
„26 Augusti 1736. In de nieuwe kerck
tot Loon op 't Sant in de dreef is den
eersten dienst gedaen den 26 Augusti
1736 van mijnheer van Biestraeten, as
sistent van Mijnheer den Landdeken van
Reijckevorsel pastoir tot Loon.
Mijnheer van Biestraeten heeft ge
preekt uit het Evangelie van Mattheus 6e
Cap.: Een is de siel niet weerdiger als
de spijze en is de siel niet weerdiger als
het kleed".
Een jaar later krijgt Cetsheuvel een
vaste kapelaan in de persoon van de
Eerw. heer Ligthart, die reeds- in 1738
op de hoeve van de heer op de vaart
stierf en 31 Mei 1738 te Loonopzand in
de parochiekerk begraven werd.
Hoe langer zo meer werd, althans
door de inwoners van Cetsheuvel, aan
gevoeld, dat hun geestelijke verzorging
op deze wijze toch wel iets te wensen
overliet.
Men zocht naar een gelegenheid om
hierin verandering te brengen. Is het
wonder dat toen in 1786 de hoogbejaar
de pastoor van Loon, Anthonius Spie-
rinx stierf, die ruim 31 jaren de herder
lijke bediening over de twee dorpen had
waargenomen, de inwoners van Cetsheu
vel zich tot de Vicarius van het Bis
dom 's Bosch wendden met het verzoek
om, naast een pastoor voor Loonopzand
ook een herder voor Kaatsheuvel te be
noemen?
Men had echter buiten de waard ge
rekend. De „heer moeide zich met deze
actie en zo kwam het dat de Vicarius
van het voormalig Bisdom den Bosch
slechts één pastoor kon benoemen, nml.
voor Loon, pastoor A. Huygens.
De Vicarius schijnt echter een man te
zijn geweest met veel tact, hij benoemde
voor Cetsheuvel een permanente kape
laan, zodat deze mensen althans voor
lopig tevreden waren. Aan het „door
luchtig huis van Salm-Salm schreef
Mgr. een brief waarin hij te kennen^ gaf
dat hij „met zorg iemand tot kapelaan
op de Cetsheuvel had benoemd", „een
man van zeer vreedzaam gedrag, assis
tent in de plebanie v. d. Bosch, eeen
zeer waardig heer, Licentiaat in de The
ologie, gewezen lecto.r in het Kerkelijk
recht, groot college, die Leuven heeft
verlaten om zich aan de troubelen te
onttrekken. Hij beschikt over een dikke
beurs en is wel in staat om de arme
kerk van Cetsheuvel op de been te hel-
pen."
Deze nieuwe kapelaan was de heer
van Erp. Zoals we uit het bovenstaande
zagen, iemand die z'n weetjes wel had.
't Was dan ook te voorzien dat deze
twee, èn de Loonse pastoor Huygens én
kapelaan van Erp al het mogelijke zou
den in 't werk stellen om aan de toch
eigenlijk ongehoorde inmenging der adel
lijke heren in kerkelijke aangelegenheden
een einde te maken, deze althans tot een
minimum te beperken. Een. gedegenheid
liet niet lang op zich wachten, want al
spoedig wendden de gelovigen van Cets
heuvel zich opnieuw tot de Vicarius, nu
om oprichting van een eigen parochie.
Dat de heer zich opnieuw verzette be
hoeft nauwelijks gezegd. Alle papieren,
alle bescheiden de schuurkerk van Cets
heuvel betreffende, ja zelfs het geld,
moesten voortaan op het kasteel te Loon
worden bewaard. Ditmaal echter viste
de heer achter 't net. Bijtijds had men
zich te Cetsheuvel tot de Landsregering
gewend, om door s lands bemiddeling
een eigen parochie te krijgen. Hierin wa
ren ze geholpen door enkele vooraan
staande protestanten, het zij tot hun lof
vermeld, en men had succes gehad. De
Vicarius kreeg van de Hoog Mogende
Heren Staten bevel om binnen een be
paalde tijd te Cetsheuvel een parochie
te stichten. De heer die zich niet alleen
gepasseerd doch tevens genegeerd ge
voelde, stelde alles in 't werk om dit
te verijdelen, wat echter niet gelukte.
Intussen werd de nieuwe parochie een
feit, en toen voor deze nieuwe parochie
een herder werd benoemd, kreeg pastoor
Huygens van Loon de keuze tussen blij
ven in Loon of de nieuwe parochie. Om
goede redenen koos hij t laatste.
24 Mei 1796 was het de dag dat pas
toor Huygens Loon zou verlaten en z n
nieuwe parochie in bezit gaan nemen.
In de vroege morgen van die dag kwa
men de inwoners van Kaatsheuvel met
versierde karren naar Loon om hun eer
ste pastoor en zijn huisraad ÖJ> te halen.
De ontvangst in Loon was echter verre
van hartelijk. Waarschijnlijk zullen aan
weerszijden wel harde woorden zijn ge
vallen. 't Kwam zelfs zover dat er met
drek naar de wagens werd geworpen en
eindelijk eiste men dat de wagens zou
den worden afgeladen.
't Liep zover, dat een kerkmeester
tiaar Vrijhoeven liep om de Drossaart
Van Loonopzand die aldaar woonde te
gaan halen. Pastoor Huygens had intus
sen kans gezien om door de tuin van zijn
huis z'n dierbare parochianen te ont
vluchten, om zich door de bossen naar
Kaatsheuvel te begeven.
Onderwijl had men ook in Kaatsheu
vel van het geval lucht gekregen en wa
ren een grote groep ingezetenen op weg
gegaan naar Loon om hun dorpsgenoten
terzijde te staan. Toen deze ongeveer
300 man sterke groep, die gewapend wa
ren met schoppen, rieken, ja zelfs pisto
len, in Loon aankwamen, vluchtten de
Loonse belhamels en de uittocht van
's pastoors huisraad -kon doorgang vin
den.
P. A. v. B.
ken voor de luidruchtige wereld; en de
wereld begreep hem, want honderddui
zenden, vooral in Amerika lazen „Lou
teringsberg", „De Wateren van Siloe
„Ter Overweging" en de goede verzen.
In vele talen is dit boek vertaald en
de onderhavige Prismauitgave betekent
de zesde druk hier in Nederland. Het is
dan ook een boek dat iets te zeggen
heeft, al is een van onze bezwaren dat
het soms nog te weinig zegt, dat het
nog teveel aan de oppervlakte blijft. We
krijgen wel een idee van zijn zoeken en
waar hij zocht, maar wat hij vond en
weer verwierp bij vele grote schrijvers
en philosofen is ons niet steeds even
duidelijk, terwijl een ander bezwaar ons
inziens is, dat hij zich wel een beetje al
te slecht en verdorven heeft afgeschil
derd, en dat hij bang is, dat wij, wan
neer hij hierover schrijft, ook onze min
of meer aanwezige zielerust zouden ver
liezen.
Dit neemt niet weg dat we hier een
boek bespraken, dat niet voor niets zo'n
grote opgang maakte.
THOMAS MERTON EN
BOOTH TARKINGTON.
Het is louter toeval dat wij twee Ame
rikaanse boeken, n.l. „Heren van Ze
ventien" van Booth Tarkington en „Lou
teringsberg" van Thomas Merton tege
lijkertijd bespreken, want beide boeken
hebben alleen dit met elkaar -gemeen dat
zij geschreven zijn door figuren die in
de Amerikaanse letterkunde een belang
rijke rol spelen of hebben gespeeld, want
Tarkington is in 1946 overleden. De boe
ken hebben voorts ook met elkaar ge
meen, dat zij goed geschreven zijn.
Maar overigens zijn er geen punten
van vergelijking.
„Heren van Zeventien" n.l., vertaald
door J. Kliphuis -en uitgegeven in de be
kende Prisma-reeks van het Spectrum, is
een boekje als een soort spiegel, waarin
ieder, die de mateloze verliefdheid waar
in jongelui van sweet seventeen" wor
den gestort, gekend heeft, zich zelf terug
ziet. William Sylvanus Baxter, die een
van zijn eerste lange broeken aan heeft
en die van tijd tot tijd met grage vingers
over zijn bovenlip strijkt waar heel lang"
zaam het eerste nestdons zich door de
opperhuid dringt, deze jongeman ziet op
een schone morgen het meisje, dat in
heur albasten armen een heel klein wit
hondje houdt, waartegen zij met een al
lerliefste, kinderlijk verbogen, zilveren
stem vleiende en vrijende woordjes zegt.
O, en dan is het gedaan met de ge
moedsrust van de jongeheer Baxter, dan
neemt een grote allesoverweldigende
liefde bezit van hem, dan schrijft hij ge-,
dichten, dan staat hij voor de spiegel met
verliefde gezichten smartelijk bewogen
liefdesverklaringen te zeggen, dan treedt
hij het meisje, omgeven door even jeug
dige mede-aanbidders, schuchter nader
in het rok-costuum van zijn vader, dan
zet hij haar zijn theorieën over de hui
veringwekkende liefde uiteen, en dan
lijdt hij mateloos onder het besef dat zijn
gemoedsgesteltenis niet begrepen wordt
door zijn nuchtere ouders en allerminst
ZONDAGSDIENST
14 December 1952
Arts: Dr Lenglet
Apotheek: Geers.
NED. HERV. KERK
WAALWIJK.
Zondag 14 December 1952.
10 uur: Ds. W. M. Kalmijn, Predi
kant te Geertruidenberg.
Collecte „Geestel. Belangen".
6.30 uur: Zangdienst.
P. 1. T.
De collecte voor het Prot. Inter
kerkelijk Thuisfront heeft in onze
gemeente opgebracht 149.01, n.l.
Besoyen 57.25, Waalwijk 60.66
en Baardwijk 31.10.
AGENDA
WAALWIJKS KAMERORKEST
Zondagmorgen om 11 uur pre
cies: repetitie in de achterzaal van
Hotel Verwiel o.l.v. A. v. Leeuwen.
GESLAAGD.
Zaterdag 6 Dec. j.l. slaagden te
Tilburg voor het diploma typen, de
dames: Henriëtte de Graaff, Fia
Bakkers, Laura Dumoulin, Lies Ke
telaars, Francine de Leijer, Erika
Jakobs, Ineke Mens en Ria Berg
mans.
Voor het diploma Steno: Corry
de Grauw.
Allen ontvingen hun opleiding
bij de Eerw. Zuster Stanislaus, le
Zeine Waalwijk.
R.K. BOERENBOND.
Voor de leden van de Boerenbond
en R.K.J.B. wordt in het café van
de heer Fr. v. Helvoirt, Putstraat,
vanavond (Vrijdag) een filmavond
gegeven.
Daarvoor zijn de films aange
vraagd: Der Zee ontrukt (N.O. Pol
der): Dieren op de boerderij en hun
voeding; de bestrijding van abortus
bang bij kweeën (besmettelijk ver
werpen).
JUBILEUM.
Het door het personeel van Tim-
tur aan de heer C. Adriaanse aan
geboden geschenk bij zijn 25-jarig
jubileum was een „rookbar" en
geen „rookstel" zoals wij abusieve
lijk meldden.
EERVOL ONTSLAG
SECRETARIS.
OPHEFFING
FABRIKANTENKRING.
Naar aanleiding van het af
scheid van de secretaris, dhr.
Dercksen, die zich per 1 Jan.
'53 zelfstandig gaat vestigen
als accountant en bedrijfs-
econoom voor de Schoen- en
Lederindustrie, is 't bestuur
van de Fabrikantenkring op
8 December j.l. in vergade
ring bijeen geweest.
Na rekening en verantwoor
ding van de secretaris/pen
ningmeester werd hem dé
charge verleend, waarna de
voorzitter, de heer J. W. van
Heesbeen, namens bestuur en
leden een hartelijk dank
woord sprak voor alles wat
de secretaris voor de Fabri
kantenkring heeft gedaan in
de ruim 7 jaren van haar be
staan.
Het bestuur besloot verder,
geen nieuwe secretaris te be
noemen, maar gezien de
voldoende belangenbundeling
in Federaties, Kamer v an
Koophandel en dergelijke
over te gaan tot ontbinding
van de Fabrikantenkring
Langstraat per 31 Dec. 1952,
overeenkomstig de desbetref
fende bepaling in het huis
houdelijk reglement.
MUSIS SACRUM.
„Iwo Jima", zoals de film heet die
van Vrijdag t/m Zondag in Musis
Sacrum vertoond zal worden, is een
eiland dat door de Jappen bezet en
door de Amerikaanse mariniers
weer bevrijd wordt. Op buitenge
woon boeiende manier wordt de
strijd om dit eiland in beeld ge
bracht; maar de film is meer dan
een spannende oorlogsdocumentai
re, omdat we ook met de persoon
lijke belevenissen van de mariniers
kennis maken, omdat we hen zien
groeien van half-zachte jongeman
nen tot dappere voor niets terug
deinzende kerels.
John Wayne, John Agar en en
kele andere bekende stars spelen
de hoofdrollen in deze boeiende
film.
Maandag en Woensdag kunnen we
gaan zien naar het eerste deel van
de film „De Trommen van Fu Man-
chu", dat gebracht wordt onder de
titel „De wraak vari Si Fan".
We zien in deze rolprent hoe een
gewetenloze schurk alle mogelijke
middelen gebruikt om een revolu
tie te ontketenen in Azië en zich
zelf op wil werpen als de navolger
van de grote Dhengis Kahn,
Henri Brandon, William Royle en
Gloria Franklin spelen de hoofd
rollen in deze film, die in 't teken
staat van de Oosterse magie.
c-
door zijn zusje Jane, het permanent bo
terhammen met appelmoes en poedersui
ker etende enfant terrible, die met haar
kinderlijk spontane streken (wat moet
zijn aanbeden godin daarvan wel zeg
gen?!) zijn vlammende ergernis opwekt.
Kostelijk is dit alles beschreven en we
hebben er zeer veel genoegen aan be
leefd; we hebben het grinnekend gelezen
omdat we zo duidelijk in „het jongetje
Baxter" ons zelf en onze vrienden heb
ben herkend, toen wij zo gelukkig wa
ren 17 jaren te zijn.
Geheel anders- van inhoud is de .ro
man „Louteringsberg" van de bekende
Amerikaanse trappist-schrijver Thomas
Merton, eveneens uitgegeven in de goed
kope Prisma-reeks, vertaald door André
Noorbeek.
Dit boek is de auto-biografie van een
jonge man, zoon van kunstenaarsouders,
op en top kind van zijn tijd, zich in
niets onderscheidend van zijn leeftijdge
noten, wanneer hij in Engeland en Ame
rika het middelbaar en hoger onderwijs
volgt, maar evenals alle andere jongelui
in de jaren dertig blasé, zijn vermaak
vindend in opwindende jazz en film, in
goedkope lectuur, een prooi van een
grenzeloos onvoldane verveling. Toch
onderscheidde hij zich in zoverre weer
van zijn leeftijdgenoten, dat in hem toch
steeds iets bleef leven van een verlangen
naar het waarlijk schone en goede, waar"
in de hoogste voldaanheid te vinden zou
zijn. Thomas Merton had de moed de
wegen in te slaan, die naar hij meende,
zouden leiden naar deze voldoening;
meerdere wegen sloeg hij in, totdat hij
eindelijk de weg vond die hem voerde
naar de contemplatieve rust van het
trappisten-klooster.
In die stilte waar zijn ziel de vol
maakte rust en de grote voldoening
vond die zij zocht, schreef hij zijn boe-
geelt U voor Waalwijk
Kaatsheuvel en de Lang
straat DE BESTE
RECLAME.
VERKENNERS JAN DE ROOIJ.
Bovengenoemde Verkenners vierden
j.l. Zaterdag in hun troeplokaal het Sin
terklaasfeest. Tijdens de afwikkeling van
het programma maakte de hopman de
uitslag van de patrouillewedstrijden be
kend. Nummer 1 werd de Spechtenpatr.,
die hiermede voor de tweede achtereen
volgende keer Groepskampioen is.
De vier hoogstgeplaatsten in de indi
viduele wedstrijd waren: 1 G. v. d. Poor-
te, 2 K. Nieuwenhuizen, 3 G. de Vuyst,
4 H. Pruijssers.
Het verdere van de avond werd op
gezellige wijze doorgebracht, waarbij de
Sint nog verschillende verrassingen in
petto bleek te hebben.
V RIJHOEVE-CAPELLE.
SIREN A-NIEUW S.
Op Dinsdag 16 en Woensdag 17 Dec.
geeft de Muziekvereniging Sirena haar
eerste winteruitvoering in de zaal van
de heer A. Baggerman.
Op het muziekprogramma staan o.a.
Elsinora van P. B. Bisselink en Fantasie
Pastorale van G. Boedijn. Na het muzi
kale gedeelte zal door de toneelgroep
van Sirena worden opgevoerd het toneel
spel in drié bedrijven van W. Dumont:
„Zij die gestuurd was". Het oude boeren
conservatisme tegenover de vooruitstre
vendheid van de jeugd, met daartussen
door de grote liefde en offervaardigheid
van een verpleegster die er zo maar komt
binnenvallen en wier herkomst tot de
taatste bladzijde een geheim blijft, boeien
van het begin tot het einde. Wij twijfe
len er niet aan dat de bezoekers weer
een echte genotvolle Sirena-avond staat
te wachten.
CHR. BOUWARBEIDERS.
De afdeling Sprang van de Ned. Ch.r.
Bouwarbeidersbond komt heden, Vrij
dagavond, half 8, in het gebouw van de
Chr. Volksbond in ledenvergadering bij
een. Als spreker zal optreden de bonds-
secretaris de heer Bakker, die een toe
lichting zal geven op de Wachtgeld- en
Werkloosheidswet.
Te Waalwijk GEVRAAGD
voor halve dagen.
Waar zegt de Uitgever,
met suiker bestrooid 250 gram
100 gram58-
100 gram
100 gram
1 00 gram
met hele vruchten 100 gram
Grote sortering kaarsen!
per pak55 en
Frankfurter per paar
100 gram
Zie a.s. week onze Kersifolder voor onze
Speciale Kerst Aanbieding
Gevraagd
vraagt voor haar fabriek van
rubberschoeisel te Raalte (O)
een bekwame zelfstandige
voor het onderhoud van stikkerij-machines.
Zij, die eveneens ervaring hebben in ander
voorkomend bankwerk, genieten de voorkeur.
Woning beschikbaar. Pensioenregeling aan
wezig.
Uitvoerige eigenhandig geschreven sollici
taties met vermelding o a. van leeftijd, op
leiding en verrichte werkzaamheden en met
opgave van verlangd loon te richten aan
N.V. VER. NED. RUBBERFABRIEKEN
HEVEADORP (Gld.)
AFD. SECRETARIAAT
Op enveloppe vermelden Sil k k e r ij m o n ie ur.
Grotestraat 365 WAALWIJK