LWYR 46 38 Uit Loonopzand's verleden. PRACTISCH N.V. GER0FABRIEK SPRANG-CAPELLE SPRANG STIKSTERS en PLAKSTERS. monteur .f 1912-1952 BOEKBESPREKING BIOSCOOP-PROGRAMMA. e ii ZEIST DAGMEISJE. een net Meisje KERST-KRANSJES 4Q CHOC. KRANSJES 4Q MUSKET KRANSJES OQ FOND. KRANSJES SCHUIM KRANSJES KERSTPUDDING Q KERSTBOOMKAARSJES KNAKWORST NIERBROOD gewassen en gestreken. B. A. v. d. BERG-MASSAR DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN VRIJDAG 12 DECEMBER 1952 !73L Met die twee woorden zou men de mo derne vrouw kunnen karakteriseren. Door haar kleding, haar kapsel, haar verzorgde uiterlijk weet zij op elegante wijze haar charme te accentueren. Maar in het huishouden is zij zeer practisch. Wanneer U haar een cadeau wilt geven, dat die practische zijde eer aan doet, geef haar dan Zilmeta. Want Zilmeta, zilverwit en vlekvrij door en door, blijft altijd even mooi. Zilmeta behoeft niet te worden ge poetst; afspoelen is voldoende. In de maanden November en December berekent Uw Gero-leverancier U bij aan schaffing van een Gero-cassette alleen de inhoud. De waardevolle cassette zelf ontvangt U gratis als jubileumgeschenk. IgIroII zilmeta! „DE ECHO" GEVRAAGD BEKWAME Fa. M. J. V ESTERS KAATSHEUVEL Gasthuisstraat 1 4. MONTEUR STIK KERIJ - MACH IH S In de week van 22 tot 27 December worden geen OVERHEMDEN of BOORDEN EERSTE WAALWIJKSE STOOMWASSERIJ G3 HOE LOONOPZAND ZN RAADHUIS VERLOOR. Op 15 Januari a.s. zal het 100 jaar geleden zijn dat het Raadhuis der voor malige heerlijkheid Venloon, dat op 1 April 1782 als zodanig was ingebruik- genomen en stond te Loonopzand, de moederplaats der gemeente, aldaar tot aan de grond toe werd afgebroken, waarna het herrees te Kaatsheuvel. Al mag dit feit op zichzelf geen aan leiding zijn tot jubileumviering, het mag dit wel zijn tot een beschouwing van de situatie zoals die toen was gegroeid en bestond. Om een juist inzicht te krijgen in de stand van zaken omtrent deze ietwat onverkwikkelijke geschiedenis, het vol gende Wat wij thans de gemeente Loonop zand noemen, was vóór 1811 geen ge meente, doch een heerlijkheid en wel, zoals de titel luidde, „een heele heer lijkheid", in tegenstelling met andere dorpen die ofwel „halve heerlijkheden of Statendorpen waren. De heer der heerlijkheid bezat hogere, middelbare en lagere jurisdictie. Hierdoor was hij heer van de jacht, visserij, kon verschillende belastingen heffen en bezat zelfs het „halsrecht". Op kerkelijk gebied bezat hij het patronaatsrecht, d.i. het recht om de pastoor en zijn helpers, in de reformatie- tijd ook om de predikanten te benoemen. Deze privilegiën op kerkelijk gebied, hadden naast hun goede ook hun minder goede zijde, wat de lezer zal blijken uit de voorgeschiedenis van onze raadhuis historie. Doordat de heren van het kasteel het Katholiek geloof trouw ble ven, konden zeer dikwijls voor de zo goed als geheel katholieke bevolking der gemeente grote moeilijkheden op gods dienstig gebied worden voorkomen of afgewend. Rond 1770 was 'de toestand zelfs zover dat de ambtenaren, die altijd van de Christelijke Gereformeerde Reli gie waren, bij het aanvaarden van hun ambt „in handen van den heer" de eed moesten afleggen, die mede inhield: „dat zij niemand zijner ondersaten op het stuk van geloof iets zouden in de weg leg gen". Zo ongeveer was de toestand in 1770. Inmiddels was de heerlijkheid Venloon aan de noordkant flink uitgegroeid. Was „Cetshoeve", zoals het in oude ar chieven genoemd werd, een gehucht on der Loon, sinds Sprang onder Zuid-Hol land in 1610 in handen der Hervormden kwam, nam dit gehucht mede door toe loop uit laatstgenoemde plaats dermate toe, dat de „heer van Loon" al spoedig een van zijn hoeven „op de vaert af stond om er Zondags de H. Mis op te dragen. Dit gebeurde voor 't eerst in Wederom door toedoen van ,,de heer kreeg „Cetsheuvel' in 1736 verlof tot het bouwen van een schuurkerk. Een vaste priester had Cetsheuvel echter nog niet en een kapelaan uit Loon ging er driemaal per week heen om er de H. Dienst te verrichten. Als curiositeit geef ik hier een aantekening uit een oud ar chiefstuk uit die dagen: „26 Augusti 1736. In de nieuwe kerck tot Loon op 't Sant in de dreef is den eersten dienst gedaen den 26 Augusti 1736 van mijnheer van Biestraeten, as sistent van Mijnheer den Landdeken van Reijckevorsel pastoir tot Loon. Mijnheer van Biestraeten heeft ge preekt uit het Evangelie van Mattheus 6e Cap.: Een is de siel niet weerdiger als de spijze en is de siel niet weerdiger als het kleed". Een jaar later krijgt Cetsheuvel een vaste kapelaan in de persoon van de Eerw. heer Ligthart, die reeds- in 1738 op de hoeve van de heer op de vaart stierf en 31 Mei 1738 te Loonopzand in de parochiekerk begraven werd. Hoe langer zo meer werd, althans door de inwoners van Cetsheuvel, aan gevoeld, dat hun geestelijke verzorging op deze wijze toch wel iets te wensen overliet. Men zocht naar een gelegenheid om hierin verandering te brengen. Is het wonder dat toen in 1786 de hoogbejaar de pastoor van Loon, Anthonius Spie- rinx stierf, die ruim 31 jaren de herder lijke bediening over de twee dorpen had waargenomen, de inwoners van Cetsheu vel zich tot de Vicarius van het Bis dom 's Bosch wendden met het verzoek om, naast een pastoor voor Loonopzand ook een herder voor Kaatsheuvel te be noemen? Men had echter buiten de waard ge rekend. De „heer moeide zich met deze actie en zo kwam het dat de Vicarius van het voormalig Bisdom den Bosch slechts één pastoor kon benoemen, nml. voor Loon, pastoor A. Huygens. De Vicarius schijnt echter een man te zijn geweest met veel tact, hij benoemde voor Cetsheuvel een permanente kape laan, zodat deze mensen althans voor lopig tevreden waren. Aan het „door luchtig huis van Salm-Salm schreef Mgr. een brief waarin hij te kennen^ gaf dat hij „met zorg iemand tot kapelaan op de Cetsheuvel had benoemd", „een man van zeer vreedzaam gedrag, assis tent in de plebanie v. d. Bosch, eeen zeer waardig heer, Licentiaat in de The ologie, gewezen lecto.r in het Kerkelijk recht, groot college, die Leuven heeft verlaten om zich aan de troubelen te onttrekken. Hij beschikt over een dikke beurs en is wel in staat om de arme kerk van Cetsheuvel op de been te hel- pen." Deze nieuwe kapelaan was de heer van Erp. Zoals we uit het bovenstaande zagen, iemand die z'n weetjes wel had. 't Was dan ook te voorzien dat deze twee, èn de Loonse pastoor Huygens én kapelaan van Erp al het mogelijke zou den in 't werk stellen om aan de toch eigenlijk ongehoorde inmenging der adel lijke heren in kerkelijke aangelegenheden een einde te maken, deze althans tot een minimum te beperken. Een. gedegenheid liet niet lang op zich wachten, want al spoedig wendden de gelovigen van Cets heuvel zich opnieuw tot de Vicarius, nu om oprichting van een eigen parochie. Dat de heer zich opnieuw verzette be hoeft nauwelijks gezegd. Alle papieren, alle bescheiden de schuurkerk van Cets heuvel betreffende, ja zelfs het geld, moesten voortaan op het kasteel te Loon worden bewaard. Ditmaal echter viste de heer achter 't net. Bijtijds had men zich te Cetsheuvel tot de Landsregering gewend, om door s lands bemiddeling een eigen parochie te krijgen. Hierin wa ren ze geholpen door enkele vooraan staande protestanten, het zij tot hun lof vermeld, en men had succes gehad. De Vicarius kreeg van de Hoog Mogende Heren Staten bevel om binnen een be paalde tijd te Cetsheuvel een parochie te stichten. De heer die zich niet alleen gepasseerd doch tevens genegeerd ge voelde, stelde alles in 't werk om dit te verijdelen, wat echter niet gelukte. Intussen werd de nieuwe parochie een feit, en toen voor deze nieuwe parochie een herder werd benoemd, kreeg pastoor Huygens van Loon de keuze tussen blij ven in Loon of de nieuwe parochie. Om goede redenen koos hij t laatste. 24 Mei 1796 was het de dag dat pas toor Huygens Loon zou verlaten en z n nieuwe parochie in bezit gaan nemen. In de vroege morgen van die dag kwa men de inwoners van Kaatsheuvel met versierde karren naar Loon om hun eer ste pastoor en zijn huisraad ÖJ> te halen. De ontvangst in Loon was echter verre van hartelijk. Waarschijnlijk zullen aan weerszijden wel harde woorden zijn ge vallen. 't Kwam zelfs zover dat er met drek naar de wagens werd geworpen en eindelijk eiste men dat de wagens zou den worden afgeladen. 't Liep zover, dat een kerkmeester tiaar Vrijhoeven liep om de Drossaart Van Loonopzand die aldaar woonde te gaan halen. Pastoor Huygens had intus sen kans gezien om door de tuin van zijn huis z'n dierbare parochianen te ont vluchten, om zich door de bossen naar Kaatsheuvel te begeven. Onderwijl had men ook in Kaatsheu vel van het geval lucht gekregen en wa ren een grote groep ingezetenen op weg gegaan naar Loon om hun dorpsgenoten terzijde te staan. Toen deze ongeveer 300 man sterke groep, die gewapend wa ren met schoppen, rieken, ja zelfs pisto len, in Loon aankwamen, vluchtten de Loonse belhamels en de uittocht van 's pastoors huisraad -kon doorgang vin den. P. A. v. B. ken voor de luidruchtige wereld; en de wereld begreep hem, want honderddui zenden, vooral in Amerika lazen „Lou teringsberg", „De Wateren van Siloe „Ter Overweging" en de goede verzen. In vele talen is dit boek vertaald en de onderhavige Prismauitgave betekent de zesde druk hier in Nederland. Het is dan ook een boek dat iets te zeggen heeft, al is een van onze bezwaren dat het soms nog te weinig zegt, dat het nog teveel aan de oppervlakte blijft. We krijgen wel een idee van zijn zoeken en waar hij zocht, maar wat hij vond en weer verwierp bij vele grote schrijvers en philosofen is ons niet steeds even duidelijk, terwijl een ander bezwaar ons inziens is, dat hij zich wel een beetje al te slecht en verdorven heeft afgeschil derd, en dat hij bang is, dat wij, wan neer hij hierover schrijft, ook onze min of meer aanwezige zielerust zouden ver liezen. Dit neemt niet weg dat we hier een boek bespraken, dat niet voor niets zo'n grote opgang maakte. THOMAS MERTON EN BOOTH TARKINGTON. Het is louter toeval dat wij twee Ame rikaanse boeken, n.l. „Heren van Ze ventien" van Booth Tarkington en „Lou teringsberg" van Thomas Merton tege lijkertijd bespreken, want beide boeken hebben alleen dit met elkaar -gemeen dat zij geschreven zijn door figuren die in de Amerikaanse letterkunde een belang rijke rol spelen of hebben gespeeld, want Tarkington is in 1946 overleden. De boe ken hebben voorts ook met elkaar ge meen, dat zij goed geschreven zijn. Maar overigens zijn er geen punten van vergelijking. „Heren van Zeventien" n.l., vertaald door J. Kliphuis -en uitgegeven in de be kende Prisma-reeks van het Spectrum, is een boekje als een soort spiegel, waarin ieder, die de mateloze verliefdheid waar in jongelui van sweet seventeen" wor den gestort, gekend heeft, zich zelf terug ziet. William Sylvanus Baxter, die een van zijn eerste lange broeken aan heeft en die van tijd tot tijd met grage vingers over zijn bovenlip strijkt waar heel lang" zaam het eerste nestdons zich door de opperhuid dringt, deze jongeman ziet op een schone morgen het meisje, dat in heur albasten armen een heel klein wit hondje houdt, waartegen zij met een al lerliefste, kinderlijk verbogen, zilveren stem vleiende en vrijende woordjes zegt. O, en dan is het gedaan met de ge moedsrust van de jongeheer Baxter, dan neemt een grote allesoverweldigende liefde bezit van hem, dan schrijft hij ge-, dichten, dan staat hij voor de spiegel met verliefde gezichten smartelijk bewogen liefdesverklaringen te zeggen, dan treedt hij het meisje, omgeven door even jeug dige mede-aanbidders, schuchter nader in het rok-costuum van zijn vader, dan zet hij haar zijn theorieën over de hui veringwekkende liefde uiteen, en dan lijdt hij mateloos onder het besef dat zijn gemoedsgesteltenis niet begrepen wordt door zijn nuchtere ouders en allerminst ZONDAGSDIENST 14 December 1952 Arts: Dr Lenglet Apotheek: Geers. NED. HERV. KERK WAALWIJK. Zondag 14 December 1952. 10 uur: Ds. W. M. Kalmijn, Predi kant te Geertruidenberg. Collecte „Geestel. Belangen". 6.30 uur: Zangdienst. P. 1. T. De collecte voor het Prot. Inter kerkelijk Thuisfront heeft in onze gemeente opgebracht 149.01, n.l. Besoyen 57.25, Waalwijk 60.66 en Baardwijk 31.10. AGENDA WAALWIJKS KAMERORKEST Zondagmorgen om 11 uur pre cies: repetitie in de achterzaal van Hotel Verwiel o.l.v. A. v. Leeuwen. GESLAAGD. Zaterdag 6 Dec. j.l. slaagden te Tilburg voor het diploma typen, de dames: Henriëtte de Graaff, Fia Bakkers, Laura Dumoulin, Lies Ke telaars, Francine de Leijer, Erika Jakobs, Ineke Mens en Ria Berg mans. Voor het diploma Steno: Corry de Grauw. Allen ontvingen hun opleiding bij de Eerw. Zuster Stanislaus, le Zeine Waalwijk. R.K. BOERENBOND. Voor de leden van de Boerenbond en R.K.J.B. wordt in het café van de heer Fr. v. Helvoirt, Putstraat, vanavond (Vrijdag) een filmavond gegeven. Daarvoor zijn de films aange vraagd: Der Zee ontrukt (N.O. Pol der): Dieren op de boerderij en hun voeding; de bestrijding van abortus bang bij kweeën (besmettelijk ver werpen). JUBILEUM. Het door het personeel van Tim- tur aan de heer C. Adriaanse aan geboden geschenk bij zijn 25-jarig jubileum was een „rookbar" en geen „rookstel" zoals wij abusieve lijk meldden. EERVOL ONTSLAG SECRETARIS. OPHEFFING FABRIKANTENKRING. Naar aanleiding van het af scheid van de secretaris, dhr. Dercksen, die zich per 1 Jan. '53 zelfstandig gaat vestigen als accountant en bedrijfs- econoom voor de Schoen- en Lederindustrie, is 't bestuur van de Fabrikantenkring op 8 December j.l. in vergade ring bijeen geweest. Na rekening en verantwoor ding van de secretaris/pen ningmeester werd hem dé charge verleend, waarna de voorzitter, de heer J. W. van Heesbeen, namens bestuur en leden een hartelijk dank woord sprak voor alles wat de secretaris voor de Fabri kantenkring heeft gedaan in de ruim 7 jaren van haar be staan. Het bestuur besloot verder, geen nieuwe secretaris te be noemen, maar gezien de voldoende belangenbundeling in Federaties, Kamer v an Koophandel en dergelijke over te gaan tot ontbinding van de Fabrikantenkring Langstraat per 31 Dec. 1952, overeenkomstig de desbetref fende bepaling in het huis houdelijk reglement. MUSIS SACRUM. „Iwo Jima", zoals de film heet die van Vrijdag t/m Zondag in Musis Sacrum vertoond zal worden, is een eiland dat door de Jappen bezet en door de Amerikaanse mariniers weer bevrijd wordt. Op buitenge woon boeiende manier wordt de strijd om dit eiland in beeld ge bracht; maar de film is meer dan een spannende oorlogsdocumentai re, omdat we ook met de persoon lijke belevenissen van de mariniers kennis maken, omdat we hen zien groeien van half-zachte jongeman nen tot dappere voor niets terug deinzende kerels. John Wayne, John Agar en en kele andere bekende stars spelen de hoofdrollen in deze boeiende film. Maandag en Woensdag kunnen we gaan zien naar het eerste deel van de film „De Trommen van Fu Man- chu", dat gebracht wordt onder de titel „De wraak vari Si Fan". We zien in deze rolprent hoe een gewetenloze schurk alle mogelijke middelen gebruikt om een revolu tie te ontketenen in Azië en zich zelf op wil werpen als de navolger van de grote Dhengis Kahn, Henri Brandon, William Royle en Gloria Franklin spelen de hoofd rollen in deze film, die in 't teken staat van de Oosterse magie. c- door zijn zusje Jane, het permanent bo terhammen met appelmoes en poedersui ker etende enfant terrible, die met haar kinderlijk spontane streken (wat moet zijn aanbeden godin daarvan wel zeg gen?!) zijn vlammende ergernis opwekt. Kostelijk is dit alles beschreven en we hebben er zeer veel genoegen aan be leefd; we hebben het grinnekend gelezen omdat we zo duidelijk in „het jongetje Baxter" ons zelf en onze vrienden heb ben herkend, toen wij zo gelukkig wa ren 17 jaren te zijn. Geheel anders- van inhoud is de .ro man „Louteringsberg" van de bekende Amerikaanse trappist-schrijver Thomas Merton, eveneens uitgegeven in de goed kope Prisma-reeks, vertaald door André Noorbeek. Dit boek is de auto-biografie van een jonge man, zoon van kunstenaarsouders, op en top kind van zijn tijd, zich in niets onderscheidend van zijn leeftijdge noten, wanneer hij in Engeland en Ame rika het middelbaar en hoger onderwijs volgt, maar evenals alle andere jongelui in de jaren dertig blasé, zijn vermaak vindend in opwindende jazz en film, in goedkope lectuur, een prooi van een grenzeloos onvoldane verveling. Toch onderscheidde hij zich in zoverre weer van zijn leeftijdgenoten, dat in hem toch steeds iets bleef leven van een verlangen naar het waarlijk schone en goede, waar" in de hoogste voldaanheid te vinden zou zijn. Thomas Merton had de moed de wegen in te slaan, die naar hij meende, zouden leiden naar deze voldoening; meerdere wegen sloeg hij in, totdat hij eindelijk de weg vond die hem voerde naar de contemplatieve rust van het trappisten-klooster. In die stilte waar zijn ziel de vol maakte rust en de grote voldoening vond die zij zocht, schreef hij zijn boe- geelt U voor Waalwijk Kaatsheuvel en de Lang straat DE BESTE RECLAME. VERKENNERS JAN DE ROOIJ. Bovengenoemde Verkenners vierden j.l. Zaterdag in hun troeplokaal het Sin terklaasfeest. Tijdens de afwikkeling van het programma maakte de hopman de uitslag van de patrouillewedstrijden be kend. Nummer 1 werd de Spechtenpatr., die hiermede voor de tweede achtereen volgende keer Groepskampioen is. De vier hoogstgeplaatsten in de indi viduele wedstrijd waren: 1 G. v. d. Poor- te, 2 K. Nieuwenhuizen, 3 G. de Vuyst, 4 H. Pruijssers. Het verdere van de avond werd op gezellige wijze doorgebracht, waarbij de Sint nog verschillende verrassingen in petto bleek te hebben. V RIJHOEVE-CAPELLE. SIREN A-NIEUW S. Op Dinsdag 16 en Woensdag 17 Dec. geeft de Muziekvereniging Sirena haar eerste winteruitvoering in de zaal van de heer A. Baggerman. Op het muziekprogramma staan o.a. Elsinora van P. B. Bisselink en Fantasie Pastorale van G. Boedijn. Na het muzi kale gedeelte zal door de toneelgroep van Sirena worden opgevoerd het toneel spel in drié bedrijven van W. Dumont: „Zij die gestuurd was". Het oude boeren conservatisme tegenover de vooruitstre vendheid van de jeugd, met daartussen door de grote liefde en offervaardigheid van een verpleegster die er zo maar komt binnenvallen en wier herkomst tot de taatste bladzijde een geheim blijft, boeien van het begin tot het einde. Wij twijfe len er niet aan dat de bezoekers weer een echte genotvolle Sirena-avond staat te wachten. CHR. BOUWARBEIDERS. De afdeling Sprang van de Ned. Ch.r. Bouwarbeidersbond komt heden, Vrij dagavond, half 8, in het gebouw van de Chr. Volksbond in ledenvergadering bij een. Als spreker zal optreden de bonds- secretaris de heer Bakker, die een toe lichting zal geven op de Wachtgeld- en Werkloosheidswet. Te Waalwijk GEVRAAGD voor halve dagen. Waar zegt de Uitgever, met suiker bestrooid 250 gram 100 gram58- 100 gram 100 gram 1 00 gram met hele vruchten 100 gram Grote sortering kaarsen! per pak55 en Frankfurter per paar 100 gram Zie a.s. week onze Kersifolder voor onze Speciale Kerst Aanbieding Gevraagd vraagt voor haar fabriek van rubberschoeisel te Raalte (O) een bekwame zelfstandige voor het onderhoud van stikkerij-machines. Zij, die eveneens ervaring hebben in ander voorkomend bankwerk, genieten de voorkeur. Woning beschikbaar. Pensioenregeling aan wezig. Uitvoerige eigenhandig geschreven sollici taties met vermelding o a. van leeftijd, op leiding en verrichte werkzaamheden en met opgave van verlangd loon te richten aan N.V. VER. NED. RUBBERFABRIEKEN HEVEADORP (Gld.) AFD. SECRETARIAAT Op enveloppe vermelden Sil k k e r ij m o n ie ur. Grotestraat 365 WAALWIJK

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1952 | | pagina 3