ZwitsaletteB'
„OORLOGSDOCUMENTATIE" wijdt gedegen
studie aan huiden- en ledervoorziening
j
2
DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN MAANDAG 19 JULI 1954
2
MARKT
Nationale
Mariahulde 1954
DEELNAME IN PAROCHIEEL
VERBAND.
Ambtelijk perfectionisme te verkiezen boven milde chaos
,,Goed stuk
Hollands koop
mansbeleid"
Goering had Damesschoenen nodig I
houd, afmetingen en inrichting
van de hal is met de directie
nauw overleg gepleegd, zulks
i.v.m. de eisen, welke door de di
rectie aan de interne inrichting
van de industriehal worden ge
steld. Het is n.l. zo, dat de ge
meente alleen de kosten van de
universele industriehal voor
haar rekening neemt, terwijl de
inbouwkosten geheel door de
N.V. dienen te worden betaald.
Een begroting van de stichtings-
kosten van de industriehal ligt
vertrouwelijk ter inzage bij de
raadsstukken.
Zoals reeds summier in het
voorgaande is gesteld zal ten
slotte de industriehal voorlopig
aan de M. Levenbach N.V. te Am
sterdam worden verhuurd, met
recht van huurkoop en koop en
zal in het huurcontract een be
paling worden opgenomen dat
de huurster de bevoegdheid
heeft de rechten en verplichtin
gen van het contract over te
dragen aan de Stahl Chemical In
dustries N.V., thans nog in op
richting.
Bij de bepaling van het huur
bedrag is uitgegaan van een in-
brengwaarde van de grond tegen
ƒ,2.50 per m2, tegen welke prijs
de grond ter plaatse normaal
voor industriële doeleinden
pleegt te worden verkocht. De
annuïteit, welke voor de bereke
ning van het huurbedrag is aan
gehouden, is in overleg met
de provinciale griffie geba
seerd op een rente van 4 De
overige posten van de exploita
tie-opzet spreken voor zichzelt
en behoeven geen nadere toelich
ting.
Indien de Stahl Chemical In
dustries N.V. na verloop van en
kele jaren de hal met terrein in
huurkoop wenst te krijgen, dan
wel tot koop wenst over te gaan,
zal zoals te doen gebruikelijk
is bij 't bepalen van de huur
koopsom dan wel koopsom wor
den uitgegaan van de restant
boekwaarde.
De exploitatie-opzet van de
universele industriehal hebben
B. en W. eveneens vertrouwelijk
ter inzage gelegd.
Resumerende stellen B. en W.
voor
a. de nodige credieten beschik
baar te stellen voor de bouw van
bedoelde industriehal op het in
dustrieterrein aan de haven
b. de industriehal te verhuren
aan M. Levenbach N.V. te Am
sterdam tegen een huurprijs van
6.620.^er jaar, met recht
van huurkoop en koop, waartoe
B. en W. het ontwerp-besluit ter
vaststelling aanbieden.
De op dit voorstel betrekking
hebbende wijzigingen van de ge
meentebegroting voor het jaar
1954 zijn ten slotte eveneens bij
de raadsstukken ter inzage ge
legd.
r
te Waalwijk op Donderdag
23 Juli a.s.
GEMEENTERAAD WAALWIJK.
Spoedeisende vergadering.
De leden van de raad der gemeente
Waalwijk werden opgeroepen tot bij
woning ener spoedeisende vergadering
op Dinsdag 20 Juli 1954 te 19^2 uur ten
gemeentehuize. i
Punten van behandeling
1. Voorstel inzake het bouwen en
verhuren van een industriehal.
2. Voorstel inzake verhoging van het
toegestane crediet voor het maken van
het bouw- en waterbouwkundig gedeelte
van de bezinkinstallatie voor riolwater.
3. Wijziging begroting 1954.
Prae-advies t
Crediet voor bouw bezinkinstallatie.
In de vergadering van 11 Febr. j.l. is
als onderdeel van het bereids in uitvoe
ring gebrachte plan om voor onze ge
meente een doelmatig en afdoend riole
ringsstelsel te scheppen, een crediet ge
voteerd voor het maken van het bouw
en waterbouwkundig gedeelte van de be
zinkinstallatie met toebehoren. Dit crediet
is gebaseerd op een door het Technisch
Adviesbureau van de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten opgemaakte be
groting van kosten, zulks op grond van
een door het Rijksinstituut voor Zuive
ring van afvalwater (R.I.Z.A.) gemaak
te ideeënschets. Thans heeft genoemd
Rijksinstituut het primitieve plan in con-
creto en in details uitgewerkt en is ge
reedgekomen met de definitieve bestek
tekeningen met omschrijving en nieuwe
kosten-begroting. Uit deze begroting
dijkt, dat het aanvankelijk budget voor
wat betreft de kosten voor grond- en
betonwerk aanzienlijk verhoogd zal moe
ten worden. Uit het grondonderzoek,
met name bij de fonderingen ter plaatse,
door de afdeling grondmechanica van de
Technische Hogeschool te 'Delft ver
richt is nl. gebleken, dat een aanmerke
lijke grondverbetering moet worden toe
gepast om „op staal" hetgeen ver
eist is_te kunnen bouwen. Voorts is
het om technische redenen noodzakelijk
om het gedeelte Van de persleiding, ge
legen op en nabij de zuiveringsbassins,
te betrekken, bij het onderhavige bestek
voor het bouw- en waterbouwkundig ge
deelte van de bezinkingsinstallatie.
Beide hier bedoelde omstandigheden
nopen tot een verhoging van het aan
vankelijk gevoteerde crediet.
Een kostenraming tot 'het nieuw ge
raamde bedrag ligt vertrouwelijk voor
de leden ter inzage. B. en W. stellen
voor dit verhoogde crediet beschikbaar
te stellen, alsmede in verband hiermede
de gemeentebegroting en de begroting
van de dienst gemeentewerken voor het
dienstjaar 1954 te wijzigen conform de
ontwerp-besluiten.
In dit Maria jaar zullen er enkele
grootse Mariale manifestaties wor
den gehouden op initiatief van het
Nederlands Episcopaat. Op 14 Au
gustus, de vigiliedag van het Feest
Maria ten Hemelopneming, zal een
algemene boetedag worden gehou
den. 15 Augustus, het Feest van
Maria ten Hemelopneming, vormt
de inzet van een week van gebed
en eerherstel en op 22 Augustus,
het Feest van het Onbevlekt Hart
van Maria, zullen in alle parochies
de gelovigen zich aan Maria toewij
den. terwijl te 's-Bosch een massale
bijeenkomst plaats vindt ter huldi
ging van de Moeder Gods, door een
spel en een pontificale H. Mis. Des
middags om 2 uur vangt daar in het
stadion De Vliert een Maria-spel
aan, waaraan 3300 personen mee
werken; dit spel eindigt in 'n bloe
menhulde aan Maria. Dan volgt een
pontificale Avondmis, opgedragen
door Z. H. Exc. Mgr. Dr. B. J. Alf-
rink, Coadjutor-Aartsbisschop van
Utrecht. Er is gelegenheid tot com
municeren. De wisselende gezan
gen, gecomponeerd door Prof. H.
Andriessen, worden met begelei
ding van blazers van Het Brabants
Orkest uitgevoerd door 't Utrechts
Kathedrale Koor, terwijl alle aan
wezigen de gewone gezangen zullen
zingen. Na de H. Mis volgt een toe
spraak van Mgr. Alfrink en toewij
ding aan Maria. De toegangsprijs is
vastgesteld op 1.'*(een klein
aantal plaatsen op de overdekte tri
bune kost 2.50).
Om nu elke parochie ln de gele
genheid te stellen door een passen
de vertegenwoordiging deel te ne
men aan deze manifestatie, worden
tot op 25 Juli a.s. voor elke paro
chie minstens 25 plaatsen gereser
veerd. Na die datum zullen de over
blijvende plaatsen naar orde van
binnenkomst der bestelling worden
aangetekend.
Parochianen van de Waalwijkse
parochies, die aan deze nationale,
grootse Mariahulde wensen deel te
nemen, kunnen zich op geven bij de
pastorieën van de vier parochies.
Men dient met deze opgave echter
énige spoed te betrachten.
Laat ook katholiek Waalwijk een
goede vertegenwoordiging zenden
naar 's-Hertogenbosch op Zondag
22 Augustus.
GESLAAGD.
Onze stadgenote Mej. H. Berg
mans, slaagde dezer dagen voor de
cursus algemene ontwikkeling; zij
genoot haar opleiding op het Pen
sionaat St. Jozef te Dongen.
MT S. 's-HERTOGENBOSCH.
Overgangsexamens.
Bevorderd van het 1ste naar het
2de leerjaar o.m.
Afdeling Bouwkunde
J. N. M. de Wit, Drunen.
Afdeling Weg- en Waterbouw
kunde
A. v. d. Wiel, Drunen.
Afdeling Werktuigbouwkunde:
R. P. van Huiten, Drunen.
C. B. L. A. Raming, Waalwijk.
P. C. Smits, Heusden.
C. Koogje, Waalwijk.
Afdeling Electrotechniek.
M. P. Heurter, Sprang-Capelle.
J. A. A. M. van Berge-Henegou
wen, Heusden.
R. G. Sh. T. Wijffels, Waspik.
Afdeling Bouwkunde:
A. de Vaan, Heusden.
Afdeling Weg- en Waterbouw
kunde:
M. C. P. Vissers, Drunen.
Afdeling Werktuigbouwkunde:
J. Th. de Munninck, Waalwijk.
A. A. M. van Berge-Henegouwen
Heusden.
W. Th. v. d. Bosch, Vlijmen.
Afdeling Electrotechniek:
L. J. A. van Roy, Waalwijk.
J. J. Stokwielder, Waalwijk.
ZILVEREN JUBILEUM.
De heer H. Klaassen herdacht de
zer dagen het feit dat hij 25 jaar
administrateur was van de parochie
St. Jan. Zondag werd hij door het
Kerkbestuur te zijnen huize in in
tieme kring gecomplimenteerd en
werd hem een geschenk aangebo
den.
Ook wij bieden hem gaarne onze
gelukwensen.
KINDJE VERDRONKEN.
Vrijdagmiddag is 't 2-jarig zoontje
René van de familie van Cromvoirt,
wonende aan de Noorder Parallel
weg (hoek Baardwijksestraat) spe
lenderwijze in de Spoorsloot te
rechtgekomen en jammerlijk ver
dronken.
Toen de moeder het kind miste
en in haar ongerustheid op zoek
ging, vond zij het voorover liggen
in de modderige sloot, die vlak bij
de ouderlijke woning loopt, 't Kind
bleek reeds gestikt te zijn.
Men kan zich de verslagenheid
der ouders bij deze verschrikkelijke
ontdekking voorstellen. Het mede
leven met het getroffen gezin is dan
ook algemeen.
Dit droevig ongeval moge 'n waar
schuwing zijn voor de vele kinde
ren, die men vaak in en nabij deze
Spoorsloot ziet spelen en niet min
der voor hun ouders.
RUSTIGE KERMIS.
De Waalwijkse kermis 1954 Ls zeer
rustig verlopen, zoals de Politie ons
meedeelde. Slechts een geval van een
beetje vervelende dronkenschap is er
bekend. Deze persoon heeft gisteravond
in het bureau gelogeerd. Maar voor de
rest heeft de kermis zich gekenmerkt
door een rustige prettige sfeer.
Ook van fietsendiefstal, zoals nogal
eens pleegt voor te komen, is heel wei
nig gemerkt. Een bromfiets wordt ver
mist. Ongetwijfeld zijn de maatregelen
die de politie neemt met betrekking tot
het afgesloten staan van de fietsen de
oorzaak mede van dit gunstige verschijn
sel. i i i
KERMIS KENMERKTE ZICH DOOR
AANRIJDINGEN.
Er is over het laatste gedeelte van de
kermisweek weer een groot aantal aan
rijdingen te melden.
Donderdagmiddag om 4 uur kwam de
auto van de heer S. uit Eindhoven, toen
hij voor een tegenligger moest afremmen
en slipte, in aanraking met een op het
Laageinde geparkeerd staande auto van
de heer D. Hier was lichte schade.
Een half uur later had er in de Sta
tionsstraat een aanrijding plaats tussen
de bestelauto van K. uit Waalwijk en de
personenauto bestuurd door mej. H.
eveneens uit Waalwijk. Mej. H. kwam
uit de Bernhardstraat en wilde de Sta
tionsstraat in zuidelijke richting indraai
en; K. die naar het Noorden reed wilde
haar voorrang verlenen, maar toen hij
wilde afremmen bleek zijn voetrem niet
goed te werken, zodat een botsing niet
meer voorkomen kon worden; er was
behoorlijke schade aan beide wagens,
waarvan er een moest worden wegge
sleept.
Om half 7 was er een botsing in iets
zuidelijker richting. De bestelwagen van
v. L. uit Drunen reed over de Parallel
weg van westelijke in oostelijke richting,
terwijl een luxe wagen bestuurd door van
O. uit Breda de Antoniusstraat wilde
inrijden vanuit de Stationsstraat. Van O.
verleende geen voorrang en ook hier een
flinke botsing, met behoorlijk veel scha
de; de wagen van v. O. moest worden
weggesleept.
Zaterdagmiddag om half twee was het
Kruispunt Min. LoeffstraatBaardwijk
sestraat de plaats van een botsing toen
de motorrijder de V. uit Nieuw-Amster-
aam voorrang moest verlenen aan een
uit de Baardwijksestraat komende wa
gen. Hij remde, slipte en kwam tegen 'n
bus van de BBA, die verfschade opliep.
De motor echter was aan de voorzijde
flink verbogen.
Zondag om kwart voor negen wil
de de heer S. uit Tilburg zijn in de
Grotestraat geparkeerd staande wagen
achteruit zetten, toen hij werd aangere
den door een andere wagen, die door
reed. Het nummer van deze wagen is
echter bekend. Hij zal achterhaald wor
den, want de volkswagen liep flinke
schade op.
Tegen PERIODIEKE PIJNEN:
Uitsluitend bij Apothekers en Drogisten
B.B.A.
KON HET VERKEER NIET AAN. i
Stille sabotage van Rijksbureau bracht bevolking vele voordelen
herder, zilveren halssnoer, herenbril.
Verlorennikkelen wieldop, porte
feuille met foto's, shagdoos, fietspomp,
crickstarter, huissleutel, polshorloge, bril,
1 paar zwarte gehaakte dameshand
schoenen, dameshalsketting, damespols
horloge, vulpotlood, zwarte motorhand
schoen, verchroomd vulpotlood, regen
jas en onderjurk, portefeuille met geld
en foto's e.d.. (later werd deze porte
feuille teruggevonden maar het geld was
er uit!), lipssleutel.
VLOEDGOLF VAN DONAU IN
HONGARIJE.
Een losgeslagen Donau in Hon
garije, waar duizenden mannen en
vrouwen vertwijfeld vechten om 't
gevaar te keren en waar reeds gro
te gebieden onder water staan; een
nog ernstige toestand in Tsjecho-
slowakije; opruimingswerkzaamhe
den in Oostenrijk, waar de schade
aan de landbouw 85 millioen gul
den bedraagt, en beraad tussen
West- en Oostduitse autoriteiten
over de onrustbarend hoge water
stand van de Elbe, zijn de gevolgen
van de zeer zware regenval van de
laatste dagen in het stroomgebied
van Donau en Elbe.
Wij lazen in de Maasbode:
„Wij geven er de voorkeur aan
het beleid van het Rijksbureau
voor Huiden en Leder (R.H.L.)
in de bezettingstijd aan te dui
den als een goed stuk Hollands
koopmansbeleid. Voorzichtig,
maar niet zonder moed en visie;
gericht op een behoorlijke belo
ning voor 't bedrijfsleven, maar
met het inzicht dat grove oor
logswinst geen stand houdt;
steeds met twee grote doelein
den voor ogen tussen de vele
klippen der omstandigheden
doorzeilend het behoud der in
dustrie en de best mogelijke
voorziening der bevolking. Het
moge weinig heroïek hebben,
met heroïek kan men geen za
ken doen. Een beleid als dit pas
te op deze plaats."
ZWITSAl
Tot deze eindconclusie komt
de heer A. J. van der Leeuw in
zijn boek „Huiden en Leder 1939
—1945", een bijdrage tot de eco
nomische geschiedenis van Ne
derland in de tweede wereldoor
log, welk boek met steun van
het bedrijfsleven verschenen is
als no. 7 in de serie Monogra
fieën van het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie. Deze eer
ste publicatie van het instituut
op economisch-historisch gebied
is uitgegeven bij Mart. Nijhoff in
Den Haag.
Het onderzoek naar de ge
beurtenissen in de huiden- en
ledersector in de bezettingstijd
is ingesteld in opdracht van de
minister van Economische Za
ken, die wil beschikken over
rapporten omtrent het werk in
de jaren 1939-1945 van de 17
Rijksbureaux voor Handel en
Nijverheid. Dat het Rijksinsti
tuut na de sectoren Kolen en
Textiel, waarover reeds meer
beperkte studies zijn geschreven,
thans de werkzaamheden van 't
Rijksbureau voor Huiden en Le
der door een wetenschappelijk
medewerker onder de loupe liet
nemen, werd veroorzaakt door
het feit, dat over een vrijwel vol
ledige documentatie kon wor
den beschikt, terwijl daarnaast
met de beschrijving van deze
sector het licht kon worden ge
worpen op een van de belang
rijkste problemen van de bezet
tingstijd de verhouding tussen
verzet en collaboratie. Bovendien
werd de kans aangegrepen om
nog tal van aspecten uit de ja
ren '40'45 als arbeidsinzet,
Jodenvervolging, organisatie-
dwang, bedrijfssluiting e. a. te
schetsen. Het spreekt vanzelf,
dat veel aandacht werd gewijd
aan de voorziening van de gehele
bevolking met een zo onmisbaar
dagelyks gebruiksartikel als
schoenen en reparatieleder. Van
der Leeuw doet dit alles in een
prettige en zeker geen dor-zake-
lijke stijl, welke het boek, dat
niet minder dan ruim 350 pagi
na's telt, rijk gedocumenteerd en
van een Engelse „summary" is
voorzien, ook voor niet-insiders
wel leesbaar maakt.
Eigen stempel.
De voornaamste gebeurtenis
sen in de onderzochte sector, al
dus de schrijver in zijn inleiding,
zijn door economische factoren
bepaald, die men „normaal" zou
kunnen noemen, in de eerste
plaats door de Nederlandse in-
en exportbehoeften. De ambte
naren, handelsmensen en fabri
kanten van beide landen toon
den zich voor het overgrote deel
gewone zakelijke mensen, toe
gankelijk voor redelijke argu
menten. De Duitsers zagen de
noodzaak van een minimum
voorziening voor de Nederland
se bevolking zeer goed in. Op 't
betrokken Rijksbureau is tijdens
de oorlog met élan en verant
woordelijkheidsgevoel gewerkt.
Gestuwd door de directeur, L. F.
Verwoerd, die een eigen stempel
op het RHL wist te drukken en
die zijn medewerkers niet alleen
wist te bezielen, maar ook ver
antwoordelijkheid mee te ge
ven, heeft men hard, heel hard
gewerkt, steeds in de mening
daarmee het nationaal belang te
dienen. Op de lange duur heeft
men de Duitse tegenspelers vaak
met succes weten te beïnvloeden
ten gunste van de voorziening
in Nederland door middel van
stille sabotage, trucs en „tech
nische" argumenten.
Het belangrijkste resultaat
voor de bevolking is geweest, dat
tot September 1944 de voorzie
ning met reparatieleder op on
geveer 60. van het normale is
gebleven. De heer Van der
Lee*w, die zich afvraagt of het
gehele stelsel der Rijksbureaux
niet volkomen onjuist is geweest
en misschien een „milde chaos
zoals b.v. in Frankrijk heerste,
verre de voorkeur boven dit
ambtelijk perfectionisme ver
diende, is geneigd als antwoord
op die vraag voor de ledersector
de voordelen van het ordelijke
Nederlandse stelsel hoger aan te
slaan dan de nadelen. Het RHL
heeft met succes op de bres ge
staan voor een behoorlijke ren
tabiliteit van het bedrijfsleven
en gestreden voor behoud van de
kern der industrie. Tenslotte
heeft het en dit is volgens de
heer Van der Leeuw een zeer
grote verdienste ook de ge
hele voor Duitsland bestemde
productie in de hand weten te
houden en het Nederlandse pro
gramma steeds voorrang gege
ven. Met succes heeft men ook
het mannelijk personeel voor de
„Arbeidseinsatz" weten te vrij
waren.
Schon der dritte
Duidelijk liet de schrijver uit
komen, dat vooral het persoon
lijk optreden van de directeur er
veel toe heeft bijgedragen een
belangryk gewicht ten voordele
van Nederland in de schaal te
leggen. De vakkennis en het on-
derhandelingstalent van de heer
Verwoerd maakten het mogelijk,
dat de Duitsers overspeeld wer
den door Nederlanders, die zij
formeel konden commanderen.
Bekend is de uitspraak gewor
den van 'n boze Duitser, die zich
in 1943 liet ontvallen Herr
Mink ist jetzt schon der dritte
Deutsche Bevollmachtigte der
völlig unter dem Einfluss des
Herrn Verwoerd steht".
De overeenkomst, die de .Ne
derlandse lederindustrie vier
jaar lang draaiende heeft gehou
den, bestond uit de volgende af
spraak Duitsland zou looistof
fen leveren, Nederland schoenen
uitvoeren. Het spreekt vanzelf,
dat het RHL in het kader van
deze ruiltransacties talloze dien
sten aan de bezetter heeft bewe
zen en een aanzienlijk deel van
de lederproductie van leder en
schoenen naar Duitsland heeft
gedirigeerd, doch met bovenver
meld belangrijk resultaat.
Met de arisering, waartegen
het RHL zich zoveel mogelijk
verzette, hebben Himler en de
zijnen bewerkstelligd, dat het
„gezicht" van de huidenhandel
totaal veranderd is. De honder
den Joodse handelaars en em-
ployé's zijn tot tientallen gere
duceerd, een verlies, dat nimmer
te herstellen is, aldus de schrij
ver.
Kaatsheuvel
„Goldene Stadt".
Het steeds nijpender worden
de gebrek aan schoeisel, dat dooi
de distributie niet werd verhol
pen, werkte natuurlijk de clan
destiene productie zeer in de
hand. Daarbij kwam in de loop
van 1942 en 1943 nog de sluiting
van talrijke fabrieken, waardoor
vele bekwame arbeiders werk
loos werden. Wie zich aan de te
werkstelling in Duitsland kon
onttrekken en dat waren er
velen begon clandestien te
produceren. Vooral in Kaatsheu
vel waren straten waar bijna
huis aan huis schoenen werden
gemaakt, waarby gehele families
werden ingeschakeld, die aan de
ze huisnijverheid grof geld ver
dienden. Kaatsheuvel heette
„Die Goldene Stadt" naar een
bekenae Duitse film uit die da-
De Duitsers wilden einde
ty41 een razzia houden, waarbij
geheel het stadje door 2000 man
Holizei zou worden afgezet en
ieder huis doorzocht, doch het
RHL wist de zaak vele maanden
uit te stellen en op slinkse wijze
de bevol Icing te waarschuwen
J oen eindelijk enkele tientallen
lJuitse politiemannen Kaatsheu-
Iflm doorsnuffeIden, konden
slechts100 kg. Ieder en en
kele leesten in beslag genomen
worden.
Duur Kerstcadeautje.
In de hongerwinter werd het
hoogtepunt in de schoenennood
bereikt. Wie bij het zien van fo
to s uit die maanden zijn blik
iaat afdalen van de magere ge
zichten langs de haveloze kle
ding, vindt vrijwel steeds een
nauwelijks als schoen te herken-
nen vod aan de voet. -En hoeveel
kinderen vierden niet de bevrij
ding op blote voeten Na Dolie
Dinsdag waren dan ook door de
Duitsers minstens 2500 ton hui
den, 800 ton leder en 300.000
paar schoenen aan de bevolking
ontnomen, terwijl 1625 machi
nes en 17000 stuks gereedschap
pen uit de lederindustrie werden
geroofd.
Van der Leeuw memoreert
ook nog de „Weihnachtsaktion'.
Goering, die in 1942 het Duitse
volk een vrolijke Kerstmis wilde
bezorgen, decreteerde in de
herfst van dat jaar dat met alle
in de bezette gebieden nog grijp
bare voorraden van niet strikt
vitale aard de lege Duitse etala
ges gevuld moesten worden. De
totale actie kostte veertig mil
lioen gulden, waarvan het RHL
4.5 millioen moest betalen, een
bedrag, dat nooit is teruggekre
gen. Voorwaar, een duur Kerst
cadeautje
Uiteraard hebben wij maar en
kele meer spectaculaire facetten
van dit boek hier kunnen be
lichten. Wie het doorbladert zal
echter ontzag krijgen voor het
vele werk, dat Van der Leeuw
heeft verzet (in anderhalf jaar
tijd werkte hij maar liefst'een
„toren" van dertig documenten
doorvoor deze studie in
'boekvorm kon worden uitgege
ven, een studie die zeker een be
langrijke bijdrage betekent in de
economische geschiedenis van
ons land in de jaren 19391945.
De volgende publicatie, eveneens
van Van der Leeuw, in deze se
rie zal zijn een beschrijving van
het wel en wee in de sector Rub
berindustrie en Bandenvoorzie-
ning.
Het Rijksbureau voor Huiden en Leder regelde ook de aan
koop van schoenen en laarzen voor de in ons land gelegerde
Duitse Wehrmacht. Daarbij deed zich een fraai incident voor
toen het R.H.L. in December 1941 ontdekte, dat een „Wehr-
machtsbezugschein", benodigd voor het bestellen van officiers
laarzen, was gebruikt om 200 paar luxe damesschoenen te ko
pen. Men meldde het een en ander aan de betrokken Duitse
instanties, en een daarvan zou juist een brief op hoge poten
sturen aan het „Luftgaukommando Holland", dat de „schein"
had uitgeschreven, toen men er achter kwam, dat het een be
stelling „des Herrn Reichmarchalls' (Goering persoonlijk)
betrof. Het spreekt vanzelf, dat de instantie ijlings het concept
van de brief terugnam
TOUR DE FRANCE.
WAGTMANS NOG STEEDS IN
GELE TRUI.
Het heeft weinig gescheeld giste
ren in de 10e etappe van de Tour
de France die leidde van Bor
deaux naar Bayonne of Wagt-
mans was zijn gele trui kwijt ge
raakt aan de renner van de Franse
Noord-Oost ploeg Bauvin, die maar
36 seconden achter Wagtmans staat
in het algemeen klassement. In de
etappe van Vannes naar Angers,
waarin de strijdlustige Wagtmans
een uitstekende tweede werd, liep
hij zijn achterstand op de gele trui
drager Bobet geheel in en weder
om tooide het kostbare stukje tex
tiel de taaie schouders van de Bre
dase coureur.
Na de eerste dag van de Tour
kon Wagtmans zich drie dagen de
gelukkige bezitter noemen van de
gele trui; in de tijdrit echter op het
Circuit des Essarts moest hij Bo
bet de eer laten. Drie dagen heeft
Bobet haar mogen dragen, toen was
het Wagtmans weer die de maillot
met een fel gebaar van de Franse
schouders rukte.
Ook in de 9e etappe, die Vrijdag
verreden werd, handhaafde Wagt
mans zijn 1ste plaats in 't algemeen
klassement. Dit was de beruch
te langste etappe van de gehele
Tour, van Angers naar Bordeaux,
