Waalwijkse en Langs
I
Wijde Wereld j
Verdedigingspact voor Z,-0ost Azië
GREVENBICHT.
OFFENSIEF DER VRIJGEZELLEN.
Het begon in het Dodenhuis
van de Sing-Sing...
UIT DE
't Ss of gii da vlam uitblaast
zó prompt deelt suurtrar.den cp de
mn- met een of twee Rcnnies.
VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1954
Uitgever
YVaalwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Ti»len
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt. 2 x per week
77e JAARGANG No. 72
Abonnement
19 cent per week
2.45 per kwartaal
3.7Q franco p. p.
Advertentieprijs
10 cent per m.m.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Bureaux: GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621
Dr van BEURDEN STRAAT 8, KAATSHEUVEL TEL. 2802.
OPGERICHT 1878
TELEGB.-ADRES: „ECHO"
de „Triton", die uw maatschappij heeft
ondergaan. Ons hartelijk medeleven richt
zich tot de nabestaanden van de passa
giers en de bemanningen, die hierbij hun
leven lieten".
I HET ONGELUK VAN DE TRITON.
Er doen zich verschillende vragen
voor. Wat de oorzaak van het ongeluk
is geweest, kan nog niemand zeggen
Ministers van acht landen heb
ben dezer dagen in Manilla, de
hoofds ad van de Philippijnen, een
verdedigingspact voor Zuid-Oost
Azië ondertekend. Dit kwam tot
sland in een paar dagen van vlotte
besprekngen achter gesloten deu
ren. De deelnemende landen zijn
Amerika, Engeland, Australië,
Niemv-Zeeland, de Philippijnen,
Siain, Frankrijk en Pakistan.
Het is nogal eigenaardig gesteld
met dat verdedigingspact. Men zai
aanstonds de afwezigheid opmer
ken van een aantal landen, die zeer
zeker geografisch lot Zuid-Oost-
Azië behoren en uit dien hoofde
voor deelneming aan hei pact m
aanmerking zouden komen. Men
denkt dan in de eerste plaats aan
India en Indonesië. Verder zijn
daar Birma, Ceylon, de drie Indo-
chinese staten, nationalistisch L-ni-
na, Japan, enz., zodat er op de eer
ste plaats al het een en ander ont
breekt aan de universaliteit van het
pact voor wat het aantal deelne
mende landen betreft.
Op het eerste gezicht lean men
daar een beetje verbaasd over zijn,
maar bij nader inzien is hei nieizo
verwonderlijk. Uiteindelijk i het
pael een geesteskind van de Ame
rikaanse minister van buitenlandse
zaken John Foster Dulles. Deze zag
in het pact een soort NATO voor
liet verre Oosten en wilde daar
door een even hecht verriedigings-
bloc rond communistisch China en
meer op de achtergrond de Sovjet-
Unie vormen als de Atlantische
landen in het Westen door de NA
TO. Men kan bezwaarlijk aannemen
dat de huidige vorm volledig aan
het ideaal van Dulles beantwoordt;
daarvoor heeft het te veel hiaten
en is het althans voor een gedeelte
te weinig spontaan uit de nood ge
boren. Men herinnert zich dat
Amerika tijdens de conferentie van
Genève het idee van het Zuid-Oost
Aziatisch verdedigingsverdrag met
nieuwe animo naar voren heeft ge
schoven. De omstandigheden waar
onder dit gebeurde tekenen tot
op zekere hoogte de hele situatie.
Aan de ene kant verzoeningspogin
gen, althans pogingen om de par
tijen zo dicht bij eikaar te brengen
dat ze in vrede naast elkaar zouden
kunnen leven, resp. de staat van
oorlog zouden opheffen, aan de an
dere kant een veel straffere hou
ding, die de uiting was van de be
doeling om zich allereerst weer
baar te maken tegenover het ge
vaar van het communisme en daar
voor een verenigd front te vormen.
Dai van deze laatste stroming Ame
rika de ziel zou zijn, ligt voor de
hand. Dit is niet zo gek, want de
na-oorlogse jaren schijnen het ge
lijk te hebben gegeven in de opvat
ting, dat liet aanpappen met de
communisten alleen maar verues
oplevert en da. alleen een sterk
eenheidsfront de vrije wereld kan
redden. Voor wat het Westen be
treft, is de opvatting wei een heel
eind te verwezenlijken, al zijn ook
daar tegenkrachten te overwinnen.
Men denke bijvoorbeeld aan de Eu
ropese Defensiegemeenschap.
Het snerpendste branden in de maag,
soms tot in de keel toe, dooft U onmid
dellijk. Talloze lijders aan brandend
maagzuur nemen ook Rennies bij voor
baat. Bij wijze van sluitstuk op hun maal
tijd. 't Is ook zo simpel, gewoon maar
laten smelten op de tong. EnRen
nies zijn nog smakelijk óók.
In Azië echter liggen de zaken
heel wat gecompliceerder; Het is
Wellicht wat overdreven te zeggen,
dat het communisme er populair
der is, maar wel is het een feit, dat
het door op nationalistische gevoe
lens te werken, veel meer vat krijgt
op de bevolking. Het verbergt daar
mee zijn ware aangezichi, terwijl
he! per slot van rekening zijn ware
aard 'toch niet verloochent. Daar
komt bij, dat in landen die abso
luut niét communis isch gezind
zijn, de achterdocht tegen hei Wes
ten loch zo groot is, dat men hui
vert daarmee samen te gaan, ter
wijl een land als India Hei grote,
sterke communistische China als
nabuur heeft. Men moet erkennen
dat dit ee'n allesbehalve benijdens
waardige positie is. Daarom dan
ook voert India een politiek, de
gebaseerd is zoal niet op de over
tuiging, dan toch op de hoop dat
een vreedzaam naasi elkaar leven
van het communisme en de rest
mogelijk is. Tot nog toe is daar niet
zo erg veel van gebleken, maar dat
sluit de mogelijkheid niet uit. India
probeert die 'te realiseren door
strikte neutraliteit in acht te ne
men en zoveel mogelijk te bemid
delen in kwesties tussen Oost en
West. Verder poogt het zoveel mo
gelijk Zuid-Oost Aziatische landen
voor die politiek le winnen en uit
de afwezigheid van een aanial van
hen blijkt, dat het in dit opzicht
enig succes oogst. Men kan zo'n
standpunt eerbiedigen zonder het
er gloeiend mee eens te zijn en men
krijgt de indruk dal dit in Weste
lijke kringen ook gebeurt.
Dat er anderzijds wordt getracht
de defensieve kracht van de vrije
wereld zoveel mogelijk te verster
ken, is logisch. Want dat is zeker
zo noodzakelijk. Tn Zuid-Oost Azië
geeft dat de eigenaardige situatie
die er nu ontstaan is: een defen-
siepacl in een gebied dat enerzijds
wordt bedreigd door het commu
nisme en anderzijds zich althans
voor een groot gedeelte neutraal
wenst te houden. Ongetwijfeld
heeft het niet het effect gesorteerd
dat Amerika graag er van gezien
had, maar anderzijds Reeft hei de
voldoening, dat ook Engeland en
Frankrijk er deel van uitmaken.
Vooral Engeland was er aanvanke
lijk helemaal niet voor geporteerd,
omdat op dit punt de Amerikaanse
en Engelse gedachten nogal uit el
kaar liepen. Tenslotte heeft echter
de Amerikaanse opvatting gezege
vierd.
De voornaamste bepalingen van
het pact zijn in geval van een aan
val in Zuid-Oost Azië zullen de on
dertekenaars maatregelen treffen
overeenkomstig hun wetten; men
j zai elkaar raadplegen over de ge
meenschappelijke verdediging als
er 'n oorlog zou dreigen; er wordt
een raad opgericht om overleg te
plegen over de mililaire en andere
voorbereidingen die het [verdrag
eist; de ondertekenaars zullen el
kaar bijstaan om sterker te staan
tegen aanvallen van buitenaf en
om binnenlandse aanvallen op hun
gebied en hun politieke stabiliteit
af te slaan; zij zullen overleg ple
gen onder elkaar en met gelijkge
zinde staten over de economische
maatregelen om de stabiliteit te
vergroten. Formosa en Hongkong
vallen buiten het verdrag, 'terwijl
Laos, Cambodja en Vietnam wel
piel met name worden genoemd,
maar blijkbaar toch voor bescher
ming in aanmerking komen. Niet-
aangesloten landen zullen alleen
geholpen worden als zij om hulp
vragen, zodat hun gemoedsrust
door dit verdrag niet gestoord be
hoeft te worden.
Het is te hopen dat dit Zuid-Oos!
Aziatisch Pact mei het Atlantisch
Pact op den duur voldoende waar
borgen zal gaan bieden voor de
veiligheid van de vrije wereld.
Communistisch China doet op het
ogenblik nogal dreigend en heeft
ai heel wat onrust gezaaid in Zuid-
Oost Azië. Zoals ook in West-Eu
ropa is gebleken, blijft het commu
nisme een acuie dreiging, zolang
het niet een onvoorwaardelijk halt
wordt toegeroepen en dan nog
blijft het een gevaar waartegen
men zich moet beschermen door 'n
sterke defensie. Aan de ketting, die
deze langzamerhand is gaan vor
men, is nu weer een nieuwe scha
kel toegevoegd. Moge deze s'.erk
cenoeg zijn niet-communistische
landen vrijheid, veiligheid en rust
te verzekeren.
DE START VAN DE TRITON.
„De instrumenten hebben de beman
ning van de „Triton bij de start een
totaal verkeerd beeld gegeven aldus
president-directeur 'I. A. Aler van de K.
L M„ die Maandagmiddag om tien over
half vier uit Shannon op Schiphol arri
veerde. „De vliegers (waren zich niet be
wust van een technische storing. De snel
heidsmeter, de stij gsnelheidsmeter en de
hoogtemeter, moeten door nog' onopge
helderde oorzaak andere aanwijzingen
hebben gegeven dan de werkelijkheid. Na
de start is er in werkelijkheid geen hoog-
te gewonnen, terwijl de instrumenten dat
wél aangaven."
„Viruly en zijn tweede piloot hebben
de instrumenten voortdurend gecontro
leerd". vervolgde de heer Aler. „Vlak na
de ramp schijnt Viruly enkele seconden
bewusteloos te zijn geweest; het is bo
vendien bijzonder moeilijk zich^ gebeur
tenissen in deze „schrik-seconde" te her
inneren. Andere bemanningsleden vertel-
dat zij Zich nietsi eens realiseerden
Het officiële onderzoek zal dat moeten
uitmaken. Dit onderzoek zal echter nog
een andere kwestie moeten uitzoeken.
Dat is de vraag, waarom men op het
vliegveld eerst uren later, van een de.
neergestorte vliegers zelf, te weten is
gekomen of ex althans op iheeft ge
reageerd dat vlakbij een pas gestart
vliegtuig met zes en vijftig inzittenden
was neergestort. Die vraag is zo be
langrijk, omdat voldoende directe hulp
waarschijnlijk verscheidene mensenlevens
meer had kunnen behouden. Er is dan
ook verwondering uitgesproken over het
feit, dat op de verkeerstoren reactie
practisch uitbleef, ofschoon het radio
contact veel te vroeg was uitgevallen,
terwijl men evenmin de noodraketten
schijnt te 'hebben opgemerkt, dit de be
manning vanuit de rubberboten de lucht
instuurde. Het past uiteraard niet
beschuldigingen of verdachtmakingen te
uiten. Doch dat hier een punt van zeer
ernstig onderzoek zal liggen, staat wel
vast.
DRIE VAKBONDEN VRAGEN HUN
LEDEN EEN UUR LOON VOOR
HULP AAN VLUCHTELINGEN.
en
de
De organisaties van werkgevers
werknemers die samenwerken in
Stichting van de Arbeid, hebben het ini
tiatief genomen voor een actie tot 'hulp
verlening aan de vluchtelingen in 'Oos
tenrijk en Griekenland. De drie vakver
bonden zullen 'hun leden vragen, vol
gende maand een uur over te werken ot
een uur loon af te staan ten behoeve
van de mensen, die onder zeer slechte
omstandigheden sinds jaren leven in de
vluchtelingenkampen. De werkgevers
hebben toegezegd, het aldus bijeenge
brachte bedrag te zullen verdubbelen. Als
leidinggevend orgaan voor deze actie is
opgericht het „'Comité vluchtelingenhulp
1954", onder voorzitterschap van de
oud-commissaris der Koningin in Utrecht
de heer M. A. Reinalda. Het comité
hoopt, dat de actie niet beperkt zal 'blij
ven tot werkgevers en werknemers, maar
dat ook de middenstand, de beoefenaars
van de vrije beroepen, de jeugd, kortom
het hele Nederlandse volk er aan zullen
gaan medewerken, zodat sprake zal zijn
van een nationale actie. De opbrengst
daarvan hoopt men te kunnen becijferen
op enige millioenen guldens.
HOEVEEL RADIOLUISTERAARS
TELT NEDERLAND 7
Het aantal aangegeven radio-ontvang
toestellen in Nederland bedroeg per 1
September 1954 1.922.425 tegen 1.914.912
op 1 Augustus 1954.
Op 1 Augustus 1954 waren er 497.113
aangeslotenen op bet Draadomroepnet
tegen 495.846 op 1 Juli ,1954.
VRACHTTARIEF NS
GAAT OMHOOG.
Per 1 October a.s. zullen de tarieven
voor het vervoer van stukgoed per
spoor, verzonden als vrachtgoed, snel-
goed of expressegoed worden verhoogd.
Stukgoed met een gewicht van 1 t.m.
30 kg. vergt 7,5 procent meer transport
kosten. De tarieven voor het vervoer van
stukgoed van 31 t.m. 100 kg. zullen met
12 pet. en die voor het vervoer van stuk
goed van meer dan 100 kg. met 20 pet.
wórden verhoogd. De loonsverhogingen
sinds 1951 zijn de oorzaak van de ta
riefsverhoging.
AMERIKA VERWACHT MEDIO '55
EINDE KOFFIETEKORT
In Juli 1955, wanneer het lopende
marktjaar eindigt, zal er geen wereld-
koffietekort meer bestaan, aldus heeft
het Amerikaanse departement van land
bouw voorspeld. De koffieproductie zal
dit jaar toenemen met 287.000 balen en
de komende jaren zouden weer grotere
producties opleveren als gevolg van uit
breidingen van de wereld-koffie-aan-
plant na de tweede wereldoorlog.
Het departement schat de wereldpro
ductie van groene koffie voor het jaar
1954/'55 op 41,7 millioen balen. 'Dit is
13 percent meer dan het na-oorlogse jaar
gemiddelde.
40.000 NEDERLANDSE MILITAIREN
BIJ MANOEUVRES IN DUITSLAND.
Veertigduizend Nederlandse militairen
zullen van 22 tot 28 September deelne
men aan de intergeallieerde oefening
„Battle Royal" (handgemeen) in West-
Duitsland. In totaal zullen '140.000 Brit
se, Belgische, Nederlandse en Ameri
kaanse militairen in het veld komen, ver
deeld over twee partijen van ongeveer
gelijke sterkte, 'Noordland en Zuidland.
VERZEKERINGSAGENT EN
OUD-SS'er POOGDEN TREIN
TE LATEN ONTSPOREN.
Dinsdagochtend diende voor de
Utrechtse Rechtbank voor de twee
de maal de zaak tegen de 36-jarige
verzekeringsagent Hendrik de V. e
De Bilt en de 33-jarige Harry de
V., oud SS-er uit Zeist, wiens zaak
in Maart j.l. werd aangehouden
Voor het doen uitbrengen van een
psychiatrisch rapport over beide
verdachten.
Zij waren beschuldigd van een
poging tot het veroorzaken van een
treinongeluk, teneinde iemand van
het leven te beroven.
Het plan was mevrouw Stoffeli-
na V. uit Amsterdam, de vriendin
van laatstgenoemde verdachte, op
wie een levensverzekering was af
gesloten, uit de weg te ruimen.
Hiertoe wilden de verdachten bij
een oud seinhuisje aan de onbe
waakte overweg te Blauwkapel een
trein laten ontsporen. Het plan
werd echter verijdeld door de op
lettendheid van een spoorwegbe
ambte, die de recherche waar
schuwde.
De verdachte Hendrik V. werd
in het psychiatrisch rapport volle
dig toerekeningsvatbaar genoemd.
De algemene indruk van Dr. Van
de Does de Willebois was, dat hij
een onevenwichtig persoon is, vol
zelfbeklag, die zichzelf herhaalde-
lijk tegenspreekt, doch wiens ge-
heugen en inprenting ongestoord
zijn. Een hysterisch-psychopatisch
en neurotisch persoon, aldus het
rapport.
Mr. de Muinck Keizer, de officier
van justilie, sprak van een misdrijf
dat zelden in deze vorm voorkomt.
I Hier is sprake van de zwartste
misdadigheid, die iemand ten laste
kan worden gelegd.
i Zelfs indien rekening wordt ge
houden met het onwezenlijke ele-
ment, gevormd door de figuur van
Gijs de brigadier van de recherche,
achtte hij toch de poging tot uit-
j lokking reeds geschied. Dat v. Gijs
een slachtoffer gemaakt zou heb
ben, noemde de officier hoogst
aannemelijk. Vier jaar gevangenis
straf en ter beschikkingstelling van
de regering, luidde de eis.
De tweede verdachte, de oiul-
SS'er Harry de V. uit Zeist, werd
in het rapport een zonderling ge
noemd, een psychopatis:ch belaste
wilszwakke persoon, voor wie
langdurige psychiatrische leiding
nodig is. Verminderd toerekenings
vatbaar, luidde de conclusie.
De officier van justitie noemde
deze verdachte iemand, die geva
ren heeft op het kompas van Hen
drik een wantrouwend mens, die
door' zijn minderwaardigheidsge
voel in de oorlogstijd bij de SS is
gekomen.
Of het schot, dat de verdachte
destijds in het hoofd heeft gekre
gen, van invloed is geweest op het
gebeurde, kon de officier niet vast
stellen, evenmin of de realiteit van
het gebeurde tot verdachte is door
gedrongen.
Twee jaar gevangenisstrat met
aftrek en ter beschikkingstelling
van de regering met opname ineen
observatiekliniek, luidde de ei
Uitspraak 21 September a.s.
Van 17 tot 21 September a.s.
zal in de Limburgse gemeen
te Grevenbicht liet Tweede
Wereld Vrijgezellen-congres
worden gehouden. Alle café s
zullen schilderachtige brand
punten van gezelligheid wor
den; er wordt een feestelijke
optocht „in hei teken van de
vrijgezel'* gehouden; de ini
tiatiefnemer, gemeentesecre
taris Greyn, en andere pro
minenten zullen er het vrij
gezel-zijn van vele kanten
belichten.
Wanneer men dit alles verneemt
ziet men alleen de „vrijgezellig-
lieid". Maar de pret in Grevenbicht
geeft toch geen juist beeld van wat
het streven is van de vrijgezellen-
organisatie, die haar wieg had in
dit genoeglijke Limburgse dorp.
Het gaat niei in de eersie plaats
om het maken van wat pret onder
elkaar, om een „ontmoetingspunt
of zoals anderen het cru uitdruk-
een een „huwelijksmarkt".
Belangrijk contingent.
Hoewel de vrijgezel, met de
schoonmoeders en deurwaarders,
maar al le vaak wordt geplaatst in
de klasse, waarover dusgenaamde
humoristen zo gaarne grapjes ma
ken, neemt hij in onze samenle
ving een belangrijke piaats in.
Niet alleen kwantitatief, maar ook
kwalitatief. Nog afgezien van hen,
die om religieuze redenen de on
gehuwde staat verkiezen en zo veel
prachtig en opofferend werk ver
richten, zijn er de ongehuwden, die
in de ziekenhuizen, of als pioniers
op eenzame posten, het werk ver
richten dat door gehuwden niet
zonder veel bezwaren zou kunnen
worden gedaan. Onze maatschappij
kan het buiten de vrijgezellen niet
stellen.
Dat zou men echter niet zeggen
wanneer men waarneemt hoe die
maatschappij zich tegenover de
vrijgezellen stelt. En is veel on- en
wanbegrip. Men realiseert zich niet
het gemis van de ongehuwden en
maakt zich er af met de opmerking
„Waarom trouwen ze dan niet?"
De vrijgezel, die altijd zijn henen
„onder andermans tafel" moet sie-
ken, voert geen goedkope huishou
ding. De voordelen van de vrijge
zelle- tegenover de gehuwde staat
zijn ui.erst gering of zelfs denk
beeldig, de nadelen duidelijk aan
ie wijzen.
Extra lasten.
Maar behalve dat neemt de vrij
gezel nog een allesbehalve prettige
„uitzonderingspositie" in, zodra hij
met de fiscus in aanraking komt.
Een blik op de belastingtabel 1954
(na de herziening dus) bewijst dat.
De positie van de vrijgezel is ver
geleken bij die van een echtpaar
zonder kinderen, waarlijk niet
voordelig. Want terwijl zulk een
echtpaar eerst belasting begint te
betalen bij 'n inkomen van 1.920
(n.l. 24.per jaar) moet de vrij
gezel al veel eerder gaan betalen
en wordt hij bij een gelijk inkomen
voor niet minder dan 121.aan
geslagen. Stijgt het inkomen tot
2400.dan betaalt het kinder-
ioze echtpaar 90.aan belas
ting, de vrijgezel echter 223.
dat is twee en een half maal zo
veel! Een vrijgezel die iets meer
verdient dan 5000.per jaar,
draagt aan de fircus 956.dat
is bijna 19% van zijn inkomen af!
Streven naar gelijkheid.
En zo moet men dan ook niet
denken, dat de vrijgezellen in Ne
derland hun Bond hebben opge
richt om eens per jaar in Greven
bicht een paar dagen feest te vie
ren en elkaar te ontmoeten. Achter
iieel deze „vrijgezellighcid" gaat
een ernstig streven schuil. De on
gehuwden willen verlost worden
uit hun uitzonderingspositie. Zij
willen gelijkberechtigdheid met al
le andere Nederlandse burgers. Zij
willen de fiscale regeling, die prac
tisch een „vrijgezellenbeias.ing" is,
gewijzigd zien. Dat is een der eer
ste punten op hun program, dat er
naar streeft de status der ongehuw
den te verbeteren. Lk.
een,
dat zij in het water lagen. Een van hen
De deur is achter me in het slot
gevallen en ik sta in het dodenhuis
van de Sing-Sing. De korte, zachte
slag is niettemin gehoord door de
rièo kort na het ongeluk: „Er stroomt i twaalf mannen, wier enige zeker
.1 t t 1*i. 1 v~» Intron nGCf IQ flflL Zt
water binnen Het vliegtuig was goed
bezet, maar normaal geladen en zeker
niet overbelast."
Het feit dat het vliegtuig pas zo laat
als „vermist" werd opgegeven is naar de
mening van de heer Aler zeer ernstig.
„Het is een rigoureuze eis voor het ver-
keersleidingspersoneel, dat men contact
houdt met de vertrekkende en. binnenko
mende vliegtuigen. Dat door het verdwij
nen van cJe Triton het personeel niet is
gewaarschuwd, dat er iets niet in orde
was, is een ernstig punt van onderzoek.
Tussen 3.38 uur en 5.30 uur is er niets
gedaan. De bemanning schoot rode licht-
kogels af. Viermaal, dat wil zeggen elke
keer als men een vliegtuig over zich
heen hoorde 'komen. Die seinen werdén
niet opgemerkt."
HARTELIJK MEDELEVEN VAN
KONINGIN EN PRINS.
Koningin Juliana en prins 'Bernhard
hebben 'het volgende telegram van de
directie van de KLM in Den Haag ge
zonden; „Wij zijn diep getroffen door de
rampen van de „Willem Bontekoe en
heid in het leven nog is, dat ze
straks ter dood zullen worden ge
bracht.
Ik hoor beweging in de cellen.
Achter die zwaarbeslagen deuren
staan nu de ter dood veroordeelden
en houden de adem in. Zij wachten
en weten niet waarop. Zij wachten
en het kan alleen maar zijn op de
dood. M'n begeleider gaat me voor
naar wéér een deur en dan sta ik in
een klein, onaanzienlijk vertrek met
daarin een kleine, onaanzienlijke
stoel. De electrische stoel.
Je huivert van deze grauwe en
gruwzame atmosfeer, van de onwe
zenlijke stilte, van die simpele maar
genadeloze stoel, die wel de mens,
niet echter diens probleem vernie
tigen kan. Het probleem van de ont
spoorde mens in een maatschappij,
die de voorwaarden tot die ontspo
ring helpt scheppen.
Het vertrek ziet er proper uit als:
een moderne toonzaal. Er ligt ner- -- -
gen-s een stofje, het schakelbord, dat de jeugdgevangenis, enfin, u weet
de moordende stroom bergt, glimt J zelf wel hoe dat Saat----
feestelijk. In een nabijgelegen ver- j Je weet het en we moesten
trekje staan een aantal keurige ont-
leedtafels. Straks zal uit de ver
schroeide lichamen van de twaali
mannen het hart worden gesneden
om de maatschappij desgevraagd te
kunnen bewijzen, dat de misdaden
jegens haar metterdaad zijn afge
straft. Hierna kunnen de misdadi
gers door diezelfde maatschappij
weer voorrechten worden geboden,
want enorme ijskasten wachten om
gaaf zijn dode lichaam te bewaren,
zo de familie op een eigen begrafe
nis prijs mocht stellen. Je verlaat
het zo steriele, maar tegelijk zo si
nistere dodenhuis weer langs de cel
len van de veroordeelden. Een van
hen slaat uitzinnig met de vuisten
tegen de stalen deur. „Het is haast
nog een jongen", vertelt je gids,
„maar hij vermoordde een bejaard
echtpaar om aan geld te komen.
„En zijn voorgeschiedenis?" wil
je weten.
„Het oude lied" zegt de man. „Op
gegroeid in een achterbuurt van
New York. Een vader, die liever
dronk dan werkte, en een moeder,
I die met haar kinderen meer slaag
kreeg dan eten. De eerste diefstal.
allemaal weten. Ook wij in Neder
land, waar jegens de ontspoorde
naaste zoveel méér ten goede wordt
gedaan, zoveel méér, maar altijd
nog te weinig
De roffelende vuisten op de cel
deur zijn als vuisten in je eigen ge
zicht. Was het zijn schuld, vraag je
je af, dat deze jongen werd groot
gebracht in de reddeloze armoede
van de achterbuurten? Was het zijn
schuld, dat zijn vader geen begrip
had en hem mei een stok de siraat
opjoeg Was liet allemaal zijn
chuld alleen Of ook en in
de allereerste plaats die van de
Maatschappij Of ook en in de
eerste piaats die van ons, vol
wassenen Het doffe geluid van
die beukende vuisten hoor je nog
als je weer buiten staat. Je voelt
je onpasselijk en geschokt. Vóór je
Amerika straks verlaten hebt, is
deze jongen, zijn deze twaalf man
nen ter dood gebracht. Door een
Maatschappij, die van misdadig
heid de oorzaak èn de gevolgen
kent, maar die onmachtig is in
haar behandeling ervan verbeie-
ring aan te brengen. Na Ame
rika kwam je in Saoedi-Arabië.
Daar zag je weer een andere me
thode om de misdaad te wreken.
Denkt u nu niet, dat ik u een fa
beltje navertel. Het gaat hier om
een realiteit, die ik met eigen ogen
zag. In het rijk van Ibn Saoed's
regeert nog de oude, meedogenloze
Mohammedaanse wet. Deze straft
de dief niet af met gevangenis,
maar en u leest het heus goed
met het afhakken van de linker
hand. Ik zag zo'n verminkte in de
straten van Djeddha. Zo ergens dan
gold hier dus de aloude, barre wei
van het „oog om oog, tand om
tand". Alsof de harde, genadeloze
straf de misdadigheid zou kunnen
verminderen, laat staan opheffen...
In Saoedi-Arabië neemt men de
misdadiger zijn hand. In Amerika
en in menig ander land neemt men
in het uiterste geval zelfs zijn le-
ven. Wat gebeurt er nu in óns
land Hier reikt men de ontspoor
de medemens de hand en rédt men
zijn leven, althans doet men door
de reclasseringsverenigingen voor
hem wat menselijkerwijze maar j
mogelijk is.
Kort na mijn oriëniatie-reizen i
naar Amerika en het Midden-Oos
ten en nog diep onder de indruk
daarvan, bezocht ik een Jeugdge
vangenis in Zutphen. Wat ik hier
ontdekte, trof mij minstens zo
diep. Hier toch vond ik een ge
vangenis, die met een strafplaats
maar weinig, met een reclasse-
ringsoord daarentegen alles te ma
ken had. Er bevinden zich een
honderdtal jeugdige delinquenten,
onder wie er zijn, die geen geringe
misdaden begingenloch zijn
hier geen cellen, maar kamertjes,
die de bewoners al naar hun ka
rakter en smaak zelf kunnen in
richten. De cipiers zijn eerder
maatschappelijke werkers dan ge
strenge bewakers. Er zijn een paar
dikgetraliede strafcellen, maar
wanneer ik vraag ze te mogen be
kijken, moet eerst de sleutel wor
den gehaald en gaat de deur maar
moeilijk open.... Al in geen ne
gen maanden deden ze dienst.
De directeur, de geestelijkheid,
de psychiater, de sociale ambte
naar, ze zijn hier niei om te ver
gelden, maar om ie observeren en
te peilen, te begrijpen en begrip te
wekken, om te genezen en op te
voeden. Wie deze methode verwe
kelijkt wenst (e noemen en zweert
bij de wraak en de vergelding, hij
zou als ik met de directeur van
deze gevangenis of de gevangenen
zelf moeten kunnen praten om dan
te ervaren door welke ellendige
oorzaken deze jongens vaak hier
belandden. Door wrijvingen in het
gezin, door (1e miserabele, ronduit
onzedelijke woontoestanden, dooi
de verderfelijke invloed van de
straat en het gebrek aan verant
woorde vrije-tijdsbesteding. Hij
zou zich dan met mij verheugen,
dat er mannen en vrouwen zijn,
die onverpoosd en door alle
onvermijdelijke teleurstellingen
heen het beste van zichzelf ge
ven om deze verknoeide levens
weer bezinning, zelfrespect en
moed bij te brengen en daar,
naar de uitkomsten bewijzen, voor
een goed deel in slagen. Over re
classering gesproken behalve het
massale werk dat zij doet om de
ontpoorde medemens weer in het
gareel te krijgen, ziet zij jaarlijks
nog kans ruim 10.000 voorlich
tingsrapporten uft te brengen, die
de rechter vóór het vonnis volle
dig inlichten omtrent de verdach
te, diens aard, millieu, voorge
schiedenis e.d., zodat bij de bepa
ling van de strafmaat en de lier-
opvoeding hiermee rekening kan
worden gehouden. De wel van de
liefde verplicht de gemeenschap,
dat niets zal worden nagelaten om
haar verdoolde burgers weer terug
te brengen op het pad van eerlijk
heid en fatsoen. Zo bezien moet de
straf niet alleen vergelding, maar
óók vergeving en óók verbetering
inhouden. Dan wordt de strafmaat
regel voor de veroordeelde, zo
goed als voor de Maatschappij een
zegen, inplaats van een vervloe
king en een schande. Het kan niet
anders of u zult dit met mij eens
zijn. En dan zult u het uwe willen
doen om hier te helpen. Bijvoor
beeld door een geldelijke gift aan
de Reclassering.
Niet uit goedkoop sentiment, niet
uit een beschermende houding,
maar uit het diepgevoelde besef,
dat we deze ongelukki.gen na de
gevangenis niet alleen het leven
moeten hergeven, maar ook fat
soenlijk werk voor hun handen en
moed en geloof voor hun hart. En
daarvoor zorgen de vrouwen en
mannen van de Reclassering, als u
en ik even noodzakelijk als' onzelf
zuchtig werk mogelijk maken. Mo
gen, kunnen we nog aarzelen
LEO UITTENBOGAARD.