Waalwijkse en Langs
UIT EIGEN LAND
f
?JöitÉ
Buitenland.
Amerikanen in Nederland.
10 JAREN ZIJN WE BEVRIJD.
Droeve en blijde herinneringen
aan onvergetelijke dagen.
Onrustig, gejaagd?
huwelijksvoorwaarden.
!Aj wke
VRIJDAG 29 OCTOBER 1954
77e JAARGANG No. 86
Uitgever
Waal wij kse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week
Abonnement
19 cent per week
2.45 per kwartaal
2.70 franco p. p.
Advertentieprijs
10 cent per m.na.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Bureaux: GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621
Dr. van BEURDENSTRAAT 8, KAATSHEUVEL TEL. 2002.
OPGERICHT 1878
TELEGR.-ADRES „ECHO"
Met grote meerderheid (alleen de
6 communisten waren tegen) heeft
de Tweede Kamer Dinsdagmiddag
haar goedkeuring' gehecht aan de
legering van Amerikaanse Lucht
machttroepen op Soesterberg. Er
zal één squadron worden gelegerd,
bestaande uit totaal 500 man, en
beschikkend over de meest moder
ne straaljagers.
De Amerikanen zullen hun eigen
boontjes doppen, alle kosten van
deze legering zullén door Amerika
betaald worden, terwijl Soester
berg Nederlands blijft en onder
Nederlands commando blijft staan.
Het was meer dan begrijpelijk
dat de communisten zouden tegen
stemmen. Gortzak was hun spreek
buis en wat hij ook zei, de Kamer
heeft hier heel flegmatiek op gere
ageerd, slechts enkele leden bleven
in de vergaderzaal, de rest achtte
het onnodig te luisteren naar het
geen de communistische woord
voerder naar voren bracht.
Dat was ook heel weinig nieuws.
Natuurlijk betoogde hij dat de Ame
rikaanse bezetting van Nederland
nu begint en dat de komst van de
Amerikanen de goede betrekkingen
met de Sovjet-Unie zeer belemmer
de. Hij hield zich echter heel rus
tig, ook zijn partijgenoten-afge
vaardigden en de communisten op
de tribune. Hij zeurde om meer
spreektijd, kreeg die tenslotte ook,
maar gebruikte die toen niet eens
helemaal.
Mijnhardt's Zenuwtabletten
sterken en kalmeren Uw zenuwen.
De communisten zullen, geloven
we, onder de hand wel gaan inzien
dat er voor lien in Nederland wei
nig, heel weinig meer te doen is.
De tijd dat zij met agitatie te ver
wekken nog' wel een indruk kon
den maken en wellicht wat zieltjes
konden winnen ook, is voorbij. Zij
weten zich staan tegenover een
machtig anti-communistisch front,
dat hun tactiek volkomen doorziet
en waartegenover zij geen schijn
van kans hebben. Nederland is in
zijn geheel zo anti-communistisch
en weet zo wél dat er uit het Wes
ten meer werkelijke hulp is te ver
wachten dan uit het Oosten, dat '1
eigenlijk helemaal geen lolletje is
in Nederland op te komen coor de
voortreffelijkheden van de Sovjet
staat en voor een nauwer contact
met het Oosten. Het laat Nederland
syberisch koud, wat Gortzak en
zijn mannen te vertellen en ie be
togen hebben. Dat bleek heel dui
delijk in de bijeenkomst van de
Tweede Kamer, toen heel rustig
nagenoeg alle kamerleden de zaa!
verlieten, zodra Gortzak 't woord
kreeg. Hij praatle voor de tafels en
de stoelen en vormde zo een levend
ymbool van de verhoudingen tus
sen Nederland en 't communisme.
Dat de Tweede Kamer voor de
rest zich volkomen achter het re
geringsvoorstel schaarde, is even
eens een blijk van deze houding.
Één spreker voerde buiten Gortzak
nog het woord en dat was de heer
Goedhart van de PvdA, die niet
anders sprak dan om de dankbaar
heid van zijn Partij jegens de Ame
rikanen, die onmiddellijk voor ons
klaar stonden nu, te vertolken,
hetgeen zijn collega's elders men
deiike aan Engeland niet zo ge
makkelijk en zo vlot zouden heb
ben gedaan.
Kortom, er bleek niet de minste
tegenstand 'te zijn buiten die der
communisten dan tegen de
komst van de Amerikanen met hun
nachtjagers, die een welkome aan
vulling vormen van het Nederland
se luchtmachtpotentiëel, dat voor
al op dit onderdeel wel degelijk
aanvulling behoefde.
Deze nachtjagers, minister Stat
heeft het nadrukkelijk verzekerd,
zullen niet voor agressieve doelein
den worden gebruikt, nademaal zij
slechts geschikt zijn voor het on
derscheppen van vijandelijke bom
menwerpers.
Zonder te willen beweren dat
dit squadron een geweldige aan
winst is voor de Nederlandse ver
dediging in de lucht, zouden we
toch willen stellen dat de komst
der Amerikanen van zeer groot be
lang is, van zeer groot belang na
melijk in zoverre deze komst ons
grotere zekerheden verschaft. Ne
derland wordt niet aan zijn lot
overgelaten, Nederland staat niet
alleen, wanneer het tot agressie zal
komen. In 1940 werden we onder
de voet gelopen, zoals ook België
en Frankrijk, Denemarken en Noor
wegen, Polen, zoals eerder al Oos
tenrijk en Tsjecho-Slowakije onder
de voet werden gelopen. Tegen
dergelijke agressiviteiten van een
usurpator heeft de wereld zich rui
gewapend. En de wereld zal niet
toestaan dat een land, dat Neder- j
land in casu, zonder meer wordt j
gebracht onder de heerschappij
van een vreemde mogendheid.
In de vorige oorlog duurde het
tot 1942 voor de Amerikanen de
strijd aanbonden tegen de Nazi's,
thans staat het machtige Amerika
met zijn geweldig potentiëel, als
een sterke beschermengel achter al
de zwakkere landen, gereed om bij
het minste gevaar in te grijpen, en
'thans ook hebben al die zwakkere
landen zich met Amerika verenigd
in een hechte coalitie, in een ster
ke bundeling, waarmee het voor
wie ook slecht kersen eten zal zijn.
Nederland staat daar niet ver
weesd tussen, Nederland heeft ook
de volle aandacht in dit verdedi-
gingsstelsel, de komst van dit ene
Amerikaanse squadron - hoe een
gering onderdeel van dat machtige
verdedigingsapparaat het ook is
is hiervan een duidelijk bewijs.
MINISTER CALS MOET RUST
HOUDEN.
Uit mededelingen van mr. Kor-
tenhorst aan de Tweede Kamer ge
daan, blijkt, dat minister Cals op
doktersadvies enige weken rust
moet houden.
Het wetsontwerp inzake de hef
fing van schoolgeld is in verband
hiermede van de agenda der Ka
mer afgevoerd.
De regeling van het onderwijs in
de Friese taal zal door de staatsse
cretaris mej. dr. A. de Waal, ver
dedigd worden.
De poitefeuille van het departe
ment van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen zal ad interim be
heerd worden door de minister van
Zinnenlandse Zaken, prof. dr. L.
J. M. Beel.
TIEN NEDERLANDERS VRIJ
GELATEN IN INDONESIË.
Van de 11 Nederlanders:, die op
28 September j.l. op last van de In
donesische autoriteiten in arrest
zijn gesteld, is bekend dat er thans
10 wederom op vrije voeten zijn
gesteld.
I VICE-VOORZITTER K.V.P.
TREEDT AF.
De heer Chr. G. Matser, burge
meester van Arnhem, zal binnen
kort zijn functie van vice-voorzit-
ter van de Katholieke Volkspartij
neerleggen. Hij heeft zulks meege
deeld tijdens de Zaterdag in Nij
megen gehouden vergadering van
de kring' ArnhemNijmegen van
de K.V.P. De heer Matser heeft dit
besluit genomen wegens drukke
werkzaamheden.
De kringvergadering benoemde
de heer H. C. J. Erkens uit Ooster-
j beek tot afgevaardigde van Gelder-
i land in het partijbestuur van de
K.V.P.
Minister Donker heeft het wets
ontwerp om de handelingsonbe-
I kwaamheid van getrouwde vrou-
wen op te heffen, op verschillende
punten gewijzigd en aangevuld.
Volgens 't nieuwe ontwerp kun
nen huwelijkse voorwaarden niet
meer alleen vóór, maar ook tijdens
het huwelijk worden gemaakt, al
thans wanneer de echtverbintenis
reeds drie jaar heeft bestaan. Maar
er zijn tevens bepalingen gemaakt
i waardoor wordt tegengegaan, dat
een echtpaar dergelijke voorwaar
den tijdens het huwelijk opstelt om
aan vorderingen van schuldeisers
te ontkomen.
tengevolge van de schok, waarmee
de straaljager aan de grond kwam,
overleden. Een injectie van een
ijlings toegesnelde arts mocht niet
meer baten. Kapiteinvlieger Schip
pers, die bekend stond als 'n zeer
ervaren vlieger, was gehüwd en
vader van een kind.
VIJFTIENDUIZEND GULDEN
GESTOLEN.
Naar eerst thans bekend wordt,
hebben in de nacht van Vrijdag op
Zaterdag tot nu toe nog onbeken
den zich door inklimming toegang
verschaft tot het warenhuis van
Vroom en Dreesman in de Heuvel
straat te Tilburg. Zij doorzochten
de kantoorruimten en troffen in
een der kasten een bedrag aan van
ongeveer 15.000.dat werd
buitgemaakt.
ELF EUROPESE
TV-UITZENDINGEN.
s Hoewel de uitzendingen voor de
tweede helft van December nog
I niet vast staan, is inmiddels beslo-
i ten dat in de komende weken door
de Nederlandse televisie elf extra
j uitzendingen uit verschillende lan
den zullen worden gegeven.
J Sfc-lW^trK'l'A.i.'+i' I "Writ#
GEEN VERHOGING DER
SPOORTARIEVEN.
Naar aanleiding van berichten
1 over een verzoek van de Nederl.
I Spoorwegen aan de regering tot
verhoging der tarieven, vernemen
i wij van bevoegde zijde, dat het op
het ogenblik niet in de bedoeling
ligt hiertoe over te gaan.
PILOOT OVERLEED NA
PERFECTE BUIKLANDING.
Een Thunderjet-straaljager van
de vliegbasis Eindhoven heeft op
een weiland achter de Oude Bos
sche Baan een buiklanding ge
maakt. Bij deze perfecte noodlan
ding, waardoor een vliegramp in
het dichtbevolkte stadsdeel Woen-
sel werd voorkomen, is de 37-ja-
rige kapitein-vlieger B. W. Schip
pers uit Eindhoven evenwel om 't
leven gekomen. Hij is een half uur
na de buiklanding, waarschijnlijk
VOLKSSTEMMING IN DE SAAR
IN MAART—APRIL.
Eind Maart of begin April van
het volgend jaar kan in het Saar-
gebied een volksstemming worden
gehouden over de vraag, of het ge
bied een Europese status moet
krijgen. De volksstemming zal on
der toezicht staan van een neutra
le commissie. Aldus heeft de mi
nister-president van het Saarland,
Johannes Hoffmann meegedeeld.
Tevoren was in Bonn meegedeeld,
dat krachtens de overeenkomsten
van Parijs voor deze volksstem
ming alle beperkende bepalingen
op politieke partijen, de pers: en
het houden van vergaderingen
moeten worden ogeheven. Maar el
ke buitenlandse inmenging of be-
invloeding van de partijen zal ver
boden zijn. Kanselier Adenauer
van Duitsland heeft verklaard, dat
hjj de Parijse overeenkomsten be
gin November aan het parlement
ter bekrachtiging zal voorleggen.
In Parijs rekent men met een Fran
se ratificatie op half December.
VISHINSKY ZIET
TOENADERING.
De Russische afgevaardigde Vis-
hinsky heeft in de politieke com
missie van de V.N. verklaard, dat
de standpunten van de Sovjet-unie
en de Westelijke mogendheden
over de stadia van het ontwape
ningsplan elkaar nu; zeer dicht ge
naderd zijn. In het verleden liepen
de standpunten op dit punt ver
uiteen, aldus de Rus. Dit meningS'
verschil is,, nu de Sovjet-Unie de
stadia zoals voorgesteld door de
Westelijke mogendheden, aanvaard
heeft, afgeschreven, zo betoogde
Vishinsky.
AANSLAG OP NASSER.
Dinsdagavond is op kolonel Ga-
mal Abdel Nasser, premier van
Egypte een moordaanslag gepleegd
die echter is mislukt. De aanslag
geschiedde toen Nasser ter gele
genheid van de ondertekening van
de overeenkomst met Engeland
voor een geweldige menigte op het
bevrijdingsplein in Alexandrië een
rede hield. Vijf schoten werden op
hem afgevuurd door iemand die
tien meter van hem vandaan op de
eerste rij van genodigden zat. De
dader, wiens naam niet werd ge
noemd, werd gevangen genomen.
De man zou tegen de politie heb
ben gezegd dat hij met zijn revol
ver „slechts in de lucht schoot" om
uiting aan zijn vreugde te geven.
Het zou een jonge arbeider uit
Alexandrië zijn.
FRANS-DUITSE ECONOMISCHE
SAMENWERKING.
Te Parijs is officiëel medege
deeld dat Frankrijk en West-Duits-
land overeenstemming hebben be
reikt over het beginsel van econo
mische samenwerking' op grote
schaal tussen beide landen, alsme
de over handelsverdragen op lan
ge termijn. De volgende maand zul
len handelsbesprekingen tussen de
beide landen beginnen.
274 DODEN IN ITALIË.
Bij wolkbreuken, die werden ge
volgd door aardverschuivingen,
zijn in het gebied van Salerno in
Zuid-Italië 204 personen om het
leven gekomen. Zeventig personen
worden vermist. Het aantal daklo
zen wordt geschat op 5000. Volgens
een officiële opgave werden 100
personen ernstig gewond. De mees
te doden vielen door het instorten
van huizen, waarvan de funderin
gen door de zware regenval waren
ondermijnd. Het Italiaanse leger
heeft geniesoldaten en artilleristen
met bulldozers naar het rampge
bied gezonden. Uit Rome en Na
pels gingen brandweerlieden met
amphibievoertuigen op weg. De
schade bedraagt tientallen milli-
oenen guldens.
VLIEGTUIG VERMIST BOVEN DE
MIDDELLANDSE ZEE.
Britse, Franse en Italiaanse
vliegtuigen en schepen hebben het
Westelijk deel van de Middellandse
Zee afgezocht naar een Amerikaans
transportvliegtuig, dat met 21 per
sonen aan boord sinds Zondag ver
mist wordt.
Een enthousiaste menigte begroet de Britse bevrijders voor het Waalwijkse stadhuis.
Zie hoe spontaan de vreugde is.
„Will you have an appel?"
Hjj was de eerste Engelse soldaat die we zagen; hij maakte
deel uit van een patrouille die door de Baardwijkse Binnen-
polder omzichtig in de richting van het afwateringskanaal
trok.
In onze dolzinnige vreugde stoorden we ons niet aan moei
zaam geleerde Engelse spraakkunst en de Tommy stoorde
zich daaraan al evenmin, z'n zwart gemaakte gezicht grijnsde,
zijn witte tanden beten blikkerend in de appel, het enige wat
we te geven hadden, maar in dit kleine geschenk hebben we
al onze genegenheid, al onze dankbaarheid en al onze vreugde
gelegd.
En we geloven, dat hij dat begreep.
En even daarna reden de jeeps naar het Hoogeinde in een
oogwenk stonden enkele honderden meters voor de opgeblazen
brug de mortieren en schreef de eerste granaat zijn ellips tegen
de heldere hemel.
Waalwijk was bevrijd, wisten we, maar we stonden nog heel
vreemd tegenover dit feit, een klein feitje in de roemruchte
geallieerde overwinning'shistorie, waarvan die eerste mortier
granaat weer de volgende regel schreef.
Maar dit ene regeltje misschien is het niet eens een re
gel, is Waalwijk alleen maar een naam in een lange opsomming
van bevrijde plaatsen was voor ons het begin van een nieuw
hoofdstuk, van een nieuwe episode, van een nieuw stralend
leven in vrijheid.
IEDER HEEFT ZIJN
EIGEN HERINNERINGEN.
Ieder heeft zijn eigen herinnerin
gen aan deze onvergetelijke dagen,
blijde herinneringen, maar ook
zeer droeve. Onze bevrijding, de
bevrijding van de Langstraat, heeft
offers gekost. In Engeland en Ame
rika, in Canada en Polen, heeft
onze bevrijding tranen doen
schreien want we zijn bevrijd
door 'talloze in vrijheid levende of
aan de slavernij ontvluchte jonge
mannen, we zijn bevrijd door die
prachtige eensgezinde samenbun
deling van alle vrije krachten, die
als een machtige vuist de tyran in
de nek greep en hem op de knieën
dwong.
We hebben dat toen allemaal
niet zo beseft, en ook nu is het ons
bqna niet mogelijk in volle duide
lijkheid de geweldige betekenis te
zien van de gigantenstrjjd, waar
toen heel de wereld in gevangen
was, de grote betekenis, de grote
draagwijdte ook van de immense
offers, die toen zijn gebracht. Er
hebben moeders geschreid in En- j
geland en Canada, in Polen en in
Amerika, in alle vrije landen waar
vrije jongens de daad stelden van
zich in! te zetten voor de algehele
vrijheid.
Ook hier is geschreid. Ook hier
heeft de bevrijding offers gevraagd,
ook in en rond de Langstraat zijn
mensen gevallen onder de onmee
dogendheid van de oorlog. We
denken aan de dapperen die stier
ven in de concentratiekampen, aan
de onschuldigen die het slachtoffer
werden van de onmenselijke haat
van het Nazidom (wie van ons zal
burgemeester Moonen en Joep
Hoffmans1 ooit vergeten we den
ken aan de weerlozen die een
prooi werden van een zinloos gra-
naa'tvuur, we denken aan de kel
ders van het Heusdense stadhuis,
door beulen gemaakt tot een sinis
ter massagraf, we denken aan Dru-
nen en Nieuwkuijk, waar de doods
angst in een infernaal trommel
vuur de losprijs was voor de vrij
heid we denken aan al diegenen
die tien jaren geleden de aardse
vrijheid niet meer mochten genie
ten. En we kunnen, bij dit herden
ken, ontroerd, slechts bidden dat
God hun de hemelse vreugde om
de eeuwige vrijheid mag hebben
geschonken. Mogen zij allen rusten
in eeuwige vrede.
OOK AANGENAME.
Er is veel leed geleden voor en
ten tijde dat we bevrijd werden en
ook daarna heeft de dood velen uit
ons midden weggenomen. We den
ken aan de zinloze Duitse beschie
ting, aan de willekeur van de raad
selachtige V-wapens, we denken
aan de mijnen, die nog overal la
gen gezaaid.
Er was ontegenzeggelijk nog veel
leed, en voor velen van ons zal
dat leed in de herinnering aan die
dagen overheersen. Maar toch, we
waren vrij, vrij
Wat hebben we er lang naar ver
langd, in de jaren dat de Duitsers
ons leven aan banden legden, dat j
zij ons het zwjjgen oplegden (ons
blad wel heel in het bijzonder,
hoewel we uit eigen verkiezing
voortaan zwegen, inplaats van de
leugens die de Duitsers ons opga
ven, te melden, inplaats van de
verplichte propaganda te voeren
voor de N.S.B. en verwante land-
verraderljjke organisaties), dat zij
ons koeieneerden en ons aantast
ten in onze diepste en innigste ge
voelens, in de jaren dat verachte
lijke sujetten als landwachters ons
hebben getergd, dat onze jongens,
en mannen naar Duitsland moesten
voor de arbeidseinsatz, dat de jo
den als vee naar een gruwelijke
slachting werden gevoerd, in de
jaren dat we werden geplunderd
en leeggeroofd, dat talloze goede
vaderlanders: vielen als helden
Het waren opwindende dagen,
die aan de bevrijding voorafgin
gen er was het moment dat de
vluchten dakota's, gliders en ja
gers over onze streken zwermden,
op weg naar Arnhem en naar Nij
megen, er was dolle Dinsdag, toen
de kortstondige roes plaats maak
te voor de vreselijke verschrikking
van de tweevoudige Waalwijkse
moord op burgemeester Moonen en
Joep Hoffmans.
yyCo. de weken van 4 September
fot 30 October werd er geplunderd
en geroofd op grote schaal, onze
boerenbevolking werd beroofd van
paarden en wagens, onder ^leiding
van „opper-roverhoofdman" Den-
iienborg zijn wagonladingen schoe
nen, leer, rubber en andere grond
stoffen uit onze fabrieken gesleept,
en de laatste dagen werd al wat
een schop kon hanteren, geprest te
gaan graven aan de loopgraven
ten zuiden van Waalwijk, die de
Duitsers in alle haast tegen de na
derende geallieerden opwierpen.
De NrS.B-ers ~fm-pro-Duitser!
gonnen het benauwd te krijgepf'er
waren er zelfs die bijzondcfe be
scherming, nu der Nederlandse
autoriteiten, vroegen- fm zelfs hun
vlag, die ze zo ïérg'uisd hadden,
al voor den dag gingen halen
We wisten 'dat het einde nader
de maar velschillende onzer inwo
ners mdesten zich aan de woede
der Wanhoop van de echte en pro-
Djiftsers onttrekken door onder te
iken: Er waren berichten van
de Engelse zender, de berich
ten van mensen die door de linies
waren heengebroken, zwermen
vluchtelingen zagen we uit Den
Bosch en de streken rond Berli-
cum, die geëvacueerd werden, we
wisten van de corridor van Ant
werpen naar Nijmegen, en ook het
steeds naderend dreunen van de
kanonnen sprak een duidelijke
taal.
Woensdag 25 October kwam
Loonopzand onder het vuur te lig
gen van de naderende Engelse
troepen, de Duitsers hebben zich
met de moed van de wanhoop ver
dedigd, maar onweerstaanbaar
drongen de geallieerden op en
veroverden het zwaar getroffen
dorp.
Op Zaterdag 28 October vielen
de eerste Engelse granaten op
Kaatsheuvel en de Zondag daarop
volgde opnieuw een hevig sper
vuur, dat 31 doden eiste. Maar de
angst en benauwenis verdwenen
als op slag toen omstreeks drie uur
in de middag de Engelse stoottroe
pen de Kaatsheuvelse straten bin
nenslopen en terwijl de mittrail-
leurs en stenguns nog blaften,
verwelkomde de bevolking de sol
daten met zeer grote vreugde.
WAALWIJK BEVRIJD.
Op diezelfde Zondag zag Waal
wijk de Duitsers zich in grote
wanorde en zeer gedemoraliseerd,
uit de bossen naar over de
Maas en achter het afwateringska
naal terugtrekken. Waren ze niet
meer in staat te vechten, het was
nog wel een roversbende, die in
de verspreide boerderijen ten zui
den van Waalwijk danig heeft
huisgehouden, de bewoners ervan
heeft geterroriseerd en vaak hun
woningen en schuren in brand
heeft gestoken.
In de nacht van Zondag op
Maandag vloog de Baardwijkse
brug' over het afwateringskanaal
de lucht in en toen we na deze
benauwde nacht weer buiten kwa
men, was onze stad bevrijd van de
gehate Duitsers. De bevolking wist
nog niet wat oorlog was we za
gen die morgen talrijke mensen
doodgemoedereerd staan kijken
naar de Duitsers die zich aan de
andere kant van het kanaal aan
het ingraven waren enkele kogels
zouden hun fatale uitwerking niet
hebben gemist
Toen kwam 't roemruchte 8e Brit
se leger op Mandaag 30 October
1944 Waalwijk binnen en verover
de dat zonder slag of stoot. Aan
stonds werden de mortieren en
geweren en mitrailleurs gericht op
de Duitsers achter de Maas en het
kanaal en achter elkaar ook vielen
de eerste granaten in Waalwijk,
dat tot de totale bevrijding, op 5
Mei 1945, steeds onder dreiging
lag van het Duitse vuur.
Maar we waren vrij nog was
er de angst bij de beschietingen,
nog' was er de spertijd en de ver
boden zones, nog de slechte voed
seltoestand, maar we waren vrij,
we leefden weer in een vrij Bra
bant. Er was de eerste Engelse si
garet, we zagen het eerste oranje
muntbiljet met de beeltenis van de
geliefde Vorstin.