i
W aalwijkse en Langstraatse Courant
40 Jaren geleden werden Rijksvak-
schooi en Proefstation opgericht.
Blijf meester
F» U ROL
DE 40-JARIGE M.V.L.S. EEN GROOT BELANG
VOOR DE SCHOEN- EN LEDERINDUSTRIE.
Huidgenezing
Op 21 December 1909 kwam het verlossende
Telegram van Mr» Loeff.
over Uw zenuwen. Neem
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Vooral nu een modern geoutilleerde
looierij in gebruik kon worden genomen
BELEEFD VERZOEK.
v pi ID AG 8 JUL! 1955
Uitgever
Waflwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week
DE ECHO m HEI ZUIDEN
78e JAARGANG No. 55
Abonnement
19 cent per week
2.45 per kwartaal
2.70 franco p. p.
Advertentieprijs
10 cent per m.m.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Bureaux GROTESTRAAT 205, WAALWIJK - TEL. 2621 - Dr van BEURDENSTRAAT 8, KAATSHEUVEL - TEL. 2002.
OPGERICHT 1878
TELEGR.-ADRES „ECHO"
Hoe meer moeite de tot standkoming van iets heeft gekost, des te groter
is de vreugde over de tot standkoming. Moeilijkheden bij het streven
naar resultaten, maken deze resultaten des te eervoller.
Wanneer daarom de Middelbare Vakschool voor de Leder- en Schoen
industrie en het Lederinstituut T.N.O. j.l. Dinsdag hun veertig jaren be
staan in vreugde en dankbaarheid vierden, was er voor deze vreugde en
dankbaarheid alle reden en was de waardering die bij deze gelegenheid
gebleken is in hoge mate te bestaan in de hele uitgebreide kring der Ne
derlandse Schoen- en Lederindustrieën, volkomen op zijn plaats. Want zo
wel de voorgeschiedenis, als de geschiedenis der eerste jarén van school
en instituut, leert ons, hoeveel moeite de oprichting heeft gekost en met
hoeveel zorgen de ontwikkeling van beide instellingen gepaard ging.
Thans vormen school 'en instituut een zeer waardevol en trots bezit van
beide Nederlandse industrieën en van het centrum dezer industrieën: Waal
wijk. Maar het is goed dat de nieuwe generatie weet, hoe het verleden
was. Vandaar deze enkele regels over de oprichting en de groei van bei
de nauw met elkaar verbonden instituten.
ST FCHTS TWEE STEMMEN
5 - MEERDERHEID!
Er is in de Tweede Kamer der Staten
Generaal veel over deze school en dit
proefstation te doen geweest.
Toen de Schoen- en Lederindustrie het
eenmaal zover hadden weten te brengen
cat de Minister van Binnenlandse Zaken,
en van Landbouw. Nijverheid en Han
del de Tweede Kamer voorstelden te
Waalwijk te vestigen een Rijksschool
voor Leerlooiers, en Schoenmakers met
daaraan verbonden een Rijksproefstation
en Voorlichtingsdienst t.b.v. de Leder
industrie, wilde de Kamer, althans een
groot deel van de afgevaardigden hier
van aanvankelijk weinig weten. Deze
heren zagen liever e'en particuliere school
met Rijkssteun.
Het is vooral de oud-Baardwijker Mi
J. Loeff, oud Minister van Justitie en af-
qevaardigdc van het oude kiesdistrict
..Waalwijk" geweest, die het pleit voor
de Rijksvakschool gewonnen heeft.
In de Kamervergadering van 20 De
cember 1909 werd er over het regerings
voorstel gestemd: maar de stemmen
staakten (29 tegen 29).
Nogmaals pleitte Mr Loeff met vuur
voor de bestaande plannen en de volgen
de dag werd hét betreffende Hoofdstuk
van de begroting met 35 tegen 33 stem
men aangenomen.
Waalwijk 'en de Schoen- en Lederin
dustrie hadden het pleit gewonnen.
Het aandeel van de gemeente Waal
wijk in de tot stand koming van dezé
school is zeer beslissend geweest. Hier
toe in staat gesteld door een legaat van
Mr van Cóoth, Griffier der Staten van
Noord-Brabant, bood de gemeente Waal
wijk namelijk de grond en het gebouw
van de school aan, waarmee een bedrag
gemoeid was van pl.m. f 60.000.
Ook de Schoen- en Lederindustrie, met
name de Bonden van Schoenfabrikanten
en Leerlooiers hebben een grote ijver aan
de dag gelegd; zij zonden commissies van
deskundigen naar verschillende buiten
landse vakscholen, om de regering een
verantwoord plan te kunnen voorleggen.
Deze samenbundeling van krachten
heeft de basis gelegd voor de ontwikke
ling van school en Proefstation, en wan
neer die ontwikkeling niet steeds is ver
lopen, zoals men zich dat gewénst zou
hebben, dan lag dat niet aan de leiding
van de school, niet aan de medewerking
van de industrie, niet aan de samenwer
king met de gemeente Waalwijk, en ze
ker ook niet aan de deskundige leraren,
maar wel aan de „bezuinigingswoede
van de regering waarover de annalen
.meer dan eens min of meer. verontwaar
digd spreken en aan andere belemmeren
de tijdsomstandigheden.
ER GINGEN ENKELE
JAREN OVERHEEN
Het Koninklijk Besluit tot Oprichting
van de Rijksschool en het Rijksproef-
siation dateert van 7 Juli 1910. Op 3
November 1914 was het gebouw gereed
.'en kon men het in gebruik nemen na
enige tijd dus geduld te hebben moeten
beoefenen.
Ondertussen was het Proefstation al
begonnen in een particulier huis in de
Mr van Coothstraat en op 1 Maart 1911
werden daaraan verbonden Ir J. van Gijn
als directeur en Ir H. v. d. Waerden
als scheikundige.
In het eerste jaar van de oorlog 1914
1918 begonn'en de eerste lessen aan de
Rijksschool, die practisch vanaf dat eer
ste jaar onder directoraat van de heer
van der Waerden heeft gestaan, omdat
fr van Gijn vooral in de oorlogsjaren
zeer druk bezet was met andere functies
elders. i
Vier leerlingen volgden de looiers-cur
sus, waarvan twee de hele cursus en
twee alleen de theoretische lessen. In de
begin jaren zijn tal van gespecialiseerde
korte cursussen gegeven voor reeds ge
vestigde oudere looiers, waarvoor steeds
een grote belangstelling heeft bestaan.
Dank zij deze korte cursussen vooral
kon men op een gegevén moment zeggen,
dat practisch alle enigszins bekende looi
ers hun licht aan de school hadden op-
gestoken.
De Cursus 19161917 was reeds een
volledige twee-jarige cursus zodat zowel
de boven- als de onderwerkafdeling in
gebruik kon worden genomen.
Tot September 1934 kon de school
haar middelbaar karakter bewaren. Tot
die zoals men hem noemde „fatale"
datum was het gelukt de verschillende
vakken te doen doceren door middelbaar
bevoegden, tegen alle bezuinigingsmaat
regelen in. Toen echter werden drastische
be z uinigingsmaat regel en doorgevoerd
Warenleer we dan ook in de geschie
denis van de school de grootse viering
van het vijf en twintig jarig bestaan in
1939 naslaan, horen we veel geluiden
van critiek op wat genoemd wordt „de
bczuinigingswoede van de regering", die
zeer remmend werkte op de mogelijke
uitbreidingsplannen die het onderwijs ten
goede zouden zijn gekomen.
INTERNATIONALE
BELANGSTELLING.
In 1918 kwam de eerste buitenlandse
leerling de lessen van de school volgen,
het was de Duitser Max Marxsohn.
iainds dat jaar heeft de school zich
steeds in een internationale belangstelling
mogen verheugen.
Er kwamen vooral veel Duitsers: ver
der Roemenen, Zwitsers, Belgen, Fran
sen, Zweden, Noten, Polen enz.
1926 was wat dit betreft een topjaar,
toen waren er 21 Duitsers, 2 Zweden, 1
Zwitser, 1 Tsjecho-Slowaak, 1 Fin en 1
Joegoslaaf op een totaal aantal leerlingen
van 54.
Geleidelijk aan kwam de school in
Pirmasens omhoog, en het is begrijpelijk
dat de Duitsers voortaan de eigen school
bezochten, terwijl ook voor de andere
buitenlanders Nederland een duur land
begon te worden.
Toch hebben regelmatig steeds een
aantal buitenlanders de Waalwijkse
Rijksschool bezocht.
Heel bekend waren ook de winter
avondcursussen van de school, die be
zocht werden_door honderdtallen ambi-
tieuse jongelui, die overdag werkzaam
waren in de fabrieken.
De bedoeling van de eerste Commissie
was de school te doen zijn een Schoen-
makersvakschool, dus een school voor
het handvak. Men achtte dit nodig om
dat door de steeds verder gaande me
chanisatie van de schoenindustrie de mo
gelijkheid tot een vakopleiding voor de
werklieden begon te ontbreken. Men
vreesde dat in de toekomst de kwaliteit
van het Langstraatse schoeisel daardoor
zou achteruitgaan. Men liet deze oor
spronkelijke opzet varen, toen men di
verse buitenlandse scholen had bezocht.
Men wenste niet meer in dagonder
wijs de werklieden te bekwamen, maar
v.ildc een school voor bedrijfsleiders en
werkmeesters. In het schoolprogram werd
niettemin h'et handvak ook nog onder
wezen; er was een aparte leraar voor,
niet name de bekende Fred. Hoek, die
hand- en maatschoenmakerij onderwees,
en ze'er bekend was ook van de wandel
cursussen aan schoenmakerspatroons en
gezellen.
Het Proefstation ontwikkelde zich zeer
gunstig. In 1912 werden 163 monsters
onderzocht; dit getal zou oplopen tot
1314 in 1931.
En nu we toch met enkele getallen be
zig zijn: Tot de tweede wereldoorlog be
droeg het aantal leerlingen dat de school
bad bezocht of vanwege de school on
derwijs had genoten 8547, waarvan 888
oo de gewone dagschool, 296 volgden de
korte cursussen aan de dagschool, 4216
de wandel- en avondwerkcursussen en
3147 de winteravondwerkcursussen.
Aan het Proefstation werden tot Ja
nuari 1939 18338 monsters onderzocht;
1930 adviezen werden uitgebracht en,
terwijl 499 controlebepalingen van de
weekgewichten en de voetenmaat van
huiden en vellen voorkwamen.
M.V.L.S. EN LEDER
INSTITUUT.
Weer zijn er thans vijftien jaren voor-
bij;-'en wanneer thans het veertigjarig be-
staansfeest van de beide inrichtingen is
gevierd, dan werd dit gevierd door de
Middelbare Vakschool voor de Leder
en Schoenindustrie en door het Ledcrin-
stituut TNO. de namen zijn veranderd,
de organisatievormen zijn enigszins ge
wijzigd, maar geen verandering is geko
men in de grote en goede naam van
beide instituten, in de hoge betekenis van
beide instellingen voor de Nederlandse
en ook buitenlandse schoen- en leder
industrie.
Dat is wel gebleken Dinsdag, toen de
feestelijkheden plaats vonden; maar daar
over, en over de ontwikkeling in de
voorbije vijftien jaren kunt U elders le
zen.
Huidzuiverheid - Huidgezondheid
Voeten en oksels Iris door Purol-poeder
De Middelbare Vakschool voor de Leder- en Schoenindustrie is dus j.l.
Dinsdag in feeststemming geweest. Op de eerste plaats omdat op die
dag het veertig jarig bestaan van de school werd gevierd, maar niet min
der, omdat op die dag officieel de nieuwe uitbreiding van deze bekende en
zeer gewaardeerde onderwijsinrichting in gebruik werd genomen. Ueze
uitbreiding herbergt een geheel nieuwe, modern geoutilleerde looierij, een
prachtige verbetering, vergeleken bij de primitieve omstandigheden, waar
in de aspirant-looiers eerst hun praktijk-ervaring moesten opdoen.
Terwijl daarnaast ook de outillage van de machinale schoenmakeri| aan
merkelijk is verbeterd en uitgebreid, met de meest moderne machines.
Hier echter zijn nog wensen; wensen echter die ook, zoals wordt gehoopt,
spoedig in vervulling zullen gaan, wanneer het derde gedeelte van de
nieuwbouw wordt verwezenlijkt en de schoenmakerij de beschikking zal
krijgen over een nieuwe aanbouw van 17 meter lengte.
Dan zal de school werkelijk volkomen up to date zijn en haar taak in
het bestel der Nederlandse Schoen- en Lederindustrie, welke taak in het
verleden wel eens moeilijk uitvoerbaar was. door de beperkte ruimte 'en de
qebrekkige outillage, ten volle kunnen vervullen.
Wat die taak is en welke mogeliikheden de uitvoering van deze taak
schept is ons uitvoerig uiteengezet op deze bijzondere dag in de veertig
jarige geschiedenis van de MVLS.
DE SCHOOL VOORZIET IN EEN
GROTE BEHOEFTE.
Dinsdagmorgen was er namelijk een
bijeenkomst belegd met de vak-, streek-
dagbladpers en veel kranten lieten
zich op deze bijeenkomst vertegenwoor-
d'gen.
Burgemeester J. Teijssen, de voorzit
ter van het bestuur der school motiveer
de deze bijeenkomst, toen hij verklaarde,
dat de school helaas nog te weinig be
kendheid genoot, deze school die een
eigen karakter heeft en een eigen niveau,
die een belangrijk onderwijsinstituut is
in Nederland, omdat het de enige Mid
delbare Vakschool is in Nederland voor
de Schoen- 'en Lederindustrie en ook en
vooral omdat er in beide industrieën van
aag tot dag te constateren yalt een steeds
grotere behoefte aan wetenschappelijk
onderlegde mensen.
De school die in de kringen van de
schoen- en lederindustrie, en van de han
del in schoenen en leder een grote en
goede bekendheid geniet, is echter nrig
te weinig bekend buiten deze kringen.
Terwijl de mogelijkheden vooral ook
voor jongens die aanvankelijk geen it-
latie hebben met deze industrieën, maar
toch het önderwijs aan deze school vol
gen, zeer groot in aantal en erg aanlok
kelijk zijn.
Er ligt voor hen een goede carrière in
het verschiet. Tot nog toe is het immers
zo» dat de vraag naar dergelijke weten
schappelijk gevormde krachten het aan
bod verre overtreft.
De heer Ir Roelofs Heijrmans, direc
teur van de school heeft ook het een
en ander verteld over de verschillende
aspecten van de school en van het on
derwijs dat er gegeven wordt.
Hij formuleerde het doel van de school:
krachten op te leiden, die in de toekomst"
in staat zullen zijn leidende functies in
de leder- en scho'enbedrijven te bezetten.
De afgestudeerde jongelui komen in de
regel als afdelingschef in een schoenfa
briek, om de nodige ervaring op te
doen en om vertrouwd te raken met de
productie, spoedig echter kunnen zij op
klimmen tot assistent-bedrijfsleider, of
bedrijfsleider, of nog hoger en de mo
gelijkheden in de looierijen zijn van de-^
zelfde aard.
Het behoeft ge'en betoog, dat het on
derwijs aan deze school ook zijn groot
nut heeft voor degenen die in de schoe-
nenhandel willen gaan, die als winkelier
hun sporen willen verdienen, of leerhan
delaar willen worden.
INTENSIVERING EN UIT
BREIDING VAN HET
VAKONDERWIJS.
Voor enkele jaren ressorteerde de
school nog onder het Lager en Uitge
breid Lager Nijverheidsonderwijs. Na de
laatste oorlog kwam echter bij de indus
trie de wenselijkheid naar voren, dat het
enderwijs zou worden uitgebreid op de
eerste plaats door een verdere intensive
ring van het eigenlijke vakonderwijs,
maar verder ook door het geven van
onderwijs' in die vakken, die men kan
b'ttittelen als eigenlijke bedrijfsleiders
vakken, d.w.z. vakken waarvan iedere
toekomstige leidinggevende kracht in een
bedrijf enige kennis diént te bezitten.
Een dergelijke ontwikkeling van het
onderwijs betekende echter tevens, dat
de school in het Middelbaar Vakonder
wijs zou worden opgenomen; terwijl de
minister er bovendien nog de voorwaar
de aan verbond, dat de industrie ook
van haar belangstelling zou doen blijken
door voor het beheer van de school, die
tot dan toe een Rijksvakschool was ge
veest, een Stichting te formeren.
In 1949 kreeg dit alles zijn beslag en
burgemeester Teijss'en is thans het hoofd
van het Stichtingsbestuur, waarin voorts
vertegenwoordigers van beide industrie
ën zitting hebben.
Het is duidelijk dat door de verande
ring van de aard van dit vakonderwijs
ook de toelatingseisen verscherpt moes
ten worden. Voor het onderwijs in vak
ken als werktuigkunde en electro-tech-
niek en scheikunde moet immers een be
paalde vooropleiding worden veronder
steld en daarom is een diploma Mulo B
of een overgangsdiploma van de 3e naar
de 4e klas HBS, of een soortgelijke an
dere Vooropleiding wel vereist.
In dit verband dient gewezen te wor
den op de mogelijkheid om na de derde
klas HBS iieeds tot de school toegelaten
te worden. Maakt men immers eerst dc
gehele HBS af in vijf jaren, dan is men
lang niet zo ver, dan wanneer men, na
drie jaren HBS onmiddellijk de twee
jarige cursus aan deze Vakschool volgt,
zodat men dus na vijf jaren reeds een
vak kent en voor een heel groot deel
beheerst.
Bij deze toelatingseisen wordt een uit
zondering gemaakt voor gegadigden die
uit de praktijk afkomstig zijn. Zij die uit
blinkers zijn geweest in de praktijk en
van wie men kan veronderstellen dat zij
de studie aan de school met succes zul
len kunnen volgen, is de mogelijkheid
van een toelatingsexamen opengelaten.
TOEKOMSTMOGELIJKHEDEN.
Uit de aard van de zaak, deelde men
ons mee, bevinden zich onder de leerlin
gen ieder jaar eén zeker aantal zoons of
familieleden van leder- of schoenfabri
kanten en ook wel van leder- of schoen-
handelaren. Hun toekomst is wel verze
kerd, omdat zij meestal het onderwijs
volgen met de vooropgezette bedoeling
later in een bepaalde firma te worden
opgenomen.
De andere leerlingen van de school
solliciteren na het eindexamen naar eén
betrekking in de bedrijven en de vraag,
die in de industrie naar deze gediplo
meerden bestaat, kan men enigszins als
een criterium voor de doelmatigheid van
dit onderwijs beschouwen, hoewel deze
vraag natuurlijk ook sterk door andere
factoren wordt beïnvloed.
Het bestuur van de MVLS verzekerde
ons echter, het zeer noodzakelijk té ach
ten, dat de ouders van HBS- en Mulo
leerlingen er eens van op de hoogte ge
bracht zouden worden, dat de vraag naar
bezitters van de getuigschriften van de
MVLS ook 'in tijden welke niet gunstig
voor de Leder- en Schoenindustrie ge
noemd konden worden, zodanig was, dat
alk gediplomeerden een hun passende
betrekking kregen afgezien van enke
len die in dienst moesten. Ten opzichte
van de schoenindustrie is de situatie zelfs
zo, dat de vraag naar gediplomeerden
het aanbod overtreft.
WAAR HET OOK OM GING.
Het ging op deze bijeenkomst echter
ook om nog iets anders. Namelijk om
kennis te nemen van de belangrijke uit
breiding die de school heeft ondergaan
en de prachtige verbeteringen die in de
outillage van de school zijn aangebracht.
De plannen zijn, wat de afdeling le
derbereiding betreft volledig uitgevoerd.
Het bestuur en de directeur konden ons
een geheel modern geoutilleerde looierij
tonen. Zindelijk en kraakhelder zat alles
ii. de- verf; de opstelling van de nieuwe
machines, verzekerden ons vakmensen,
v.as zo rationeel mogelijk, terwijl het
nachinepark natuurlijk niet ingesteld
cp een grote productie in alle mo
gelijkheden van de chroom- en plantaar
dige looiing voorzag.
De directeur verklaarde dit prachtige
resultaat te danken aan de vasthoudend
heid van het bestuur, want heel wat
moeilijkheden zijn overwonnen moeten
worden; daarnaast echter ook aan de me
dewerking van de afdeling Nijverheids
onderwijs van het Ministerie van O. K.
W. en in het bijzonder van de beide
inspecteurs van het Nijverheidsonderwijs
Ir van den Hoek en Ir Bloem. De lei
ding bij het ontwerp en de bouw is in
handen geweest van de districtsbouw-
kundige van de Rijksgebouwendienst te
's Bosch de heer Batterman, die daarbij
werd geassisteerd door de heer van der
Ven en door de aannemer de fa. Hosli
en Zonen te Tilburg. De gehele techni
sche inrichting geschiedde onder leiding
van Ir Knoll en de heer Kokken van de
technische dienst van de Rijksgebouwen
dienst te Den Haag door de fa. A. T. I.
B. A. uit Amsterdam. De electrische in
stallatie werd uitgevoerd door de fa. v
d Heuvel, alhier.
De Machine-installatie is nu gedeelte
lijk van de fa. Turner uit Oberursel en
gedeeltelijk van de Badische Maschinen-
fabrik A.G. in Karlsruhe-Durlach.
Vermelding verdient bij deze installa
tie ook de aanwezigheid van een opplak-
apparaat met vijf plat'en, waardoor op
de school nu ook de lederdroging volgens
het modern principe kan worden uitge
voerd. Dit apparaat werd de school be
langeloos aangeboden door Trockentech-
nik G.m.b.H. in Homberg/Niederrhein.
NIEUWE MACHINES VOOR
SCHOENMAKERIJ.
Bij de afdeling Machinale Schoenfa-
bricage is men nog niet zo ver. Maar
toch konden reeds een groot aantal ma
chines worden getoond, waarvan de op
stelling nog wel niet geheel bevredigend
was, maar die, naar men hoopt, binnen
afzienbare tijd een plaats zullen krijgen
in de nieuwe uitbreiding van deze afde
ling, die aan de bestaande afdeling in
een lengte van 17 meter zal worden ge
bouwd.
Als belangrijke aanwinsten van deze
afdeling mogen worden genoemd
een contrefort voorvorm- en rilmachine
een contrefort voorvormpers
een moderne zool- en binnen zool vorm
machine
e'en moderne serie machines voor het
voorbereiden van de Good-Year binnen-
zool
een moderne zijdeklammer zwikmachi
ne voor Good-Yearwe.rk
een snellopende aflapmachine
een moderne snellopende kanten-
schrooimachine
een zoolhielbevestigingsmachine (doo
deze machine is het mogelijk de zoolhiel
te bevestigen zonder dat de schoen uit-
geleest wordt).
Hier waren de leveranciers, die het de
school door gunstige aanbiedingen mo
gelijk maakten, deze moderne machines
aan te schaffen: de V.S.M. en de fa.
Moenus in den Bosch.
Enfin, we hebben dit alles bezichtigd
en ons deskundig door de heren Riksen
en van Herwijnen, leraren van de school
laten voorlichten; onze conclusie kan
niet anders zijn, dan dat het onderwijs
aan deze thans veertigjarige school up
to date is, en waar het dit mogelijk nog
niet is, 't in elk geval heel spoedig zal
worden
Dit moge tot grote voldoening stem
men van al degenen die bij deze school
betrokken zijn en dat zijn allen die ge
ïnteresseerd zijn bij de Schoen- en Le
derindustrie 'ende ouders die hun
kinderen in deze industrie een goede en
interessante bestaansmogelijkheid willen
verschaffen.
DRUK BEZOCHTE RECEPTIE.
Om vier uur begon er in het school
gebouw een receptie waarvoor grote be
langstelling bestond en waarop we veel
prominente figuren uit de Schoen- en
Lederindustrie het bestuur der school
hun gelukwensen zagen aanbieden. Hier
onder waren de beide wethouders van
Waalwijk en de gemeentesecretaris, af
vaardigingen van de besturen der beide
Federaties, de oud-directeuren der school
Ir van Gijn en Ir van der Waerden, Mr.
R. van der Heijden, de secretaris van de
Kamer van Koophandel, de directeuren
van Dr Moller- en Willem van Oranje
college, Voorzitter, Secretaris en Bestuur
van de Nijverheidsschool voor Waalwijk
en Omstreken.
In een korte toespraak complimenteer
de de voorzitter van het Bestuur der Nij
verheidsschool de heer Jan Tielen het
bestuur der MVLS en wees op het feit,
dat beide scholen hetzelfde doel nastre
ven, zij dat op verschillend niveau; de
middelbare vakschool gaf opleiding aan
patroonszoons en leidinggevend perso-
neel, de nijverheidsschool streefde er
1 naar zo veel mogelijk krachten af te le-
veten aan de Nederlandse schoenindus
trie en hopelijk binnenkort ook aan de
looierij, wanneer daarvoor voldoende
ambitie en medewerking zou bestaan.
Hij sprak de hoop uit, dat de prettige
samenwerking tussen beide scholen zou
bestendigd blijven en wenste het bestuur
alle prosperiteit voor de toekomst.
Tijdens de receptie begaf het bestuur
zich op een gegeven moment naar de
bovenverdieping van de nieuw gebouw
de looierij waar een buffet was inge
richt en de meeste gasten zich ophielden;
hier sprak de voorzitter van het bestuur
Burgemeester J. Teijssen de aanwezigen
toe, omdat hij niet kon nalaten, zoals hij
zei, van de gelegenheid gebruik te ma
ken. om ieder die iets had gedaan voor
de tot stand koming van de school zeer
hartelijk dank te zeggen. Het bestuur was
zeer verheugd over wat was tot stand
gekomen. Het was niet éénvoudig ge
weest, maar dank zij de enerergie van de
directeur had men dit kunnen bereiken
en hij maakte de heer Roelofs Heijrmans
een extra compliment voor zijn daad
kracht, zijn zorg, zijn enthousiasme en
optimisme, ondanks soms veel moeilijk
heden.
De voorzitter wilde benadrukken dat
de school thans geworden is een onder
wijsinstituut met praktijkruimte, die de
toets van elke critiek kan doorstaan
niet alleen, maar waar menige looier ook
met lede ogen naar zal kijken.
MOEIZAME WEG.
De heer van Heesbeen, bestuurslid van
de school, sprak vervolgens in zijn kwa
liteit als voorzitter van de Kamer van
Koophandel. Hij wist eigenlijk niet waar
mee hij de school het meest geluk moest
wensen, met het veertig-jarig bestaan of
niet. wat hij noemde, de wedergeboorte.
Hij wierp een terugblik op de geschie
denis van de school, die een moeizame
weg had moeten gaan, om te komen tot
wat ze nu was.
In de analen van de Kamer las hij, dat
in 1904 al werd gesproken over de mo
gelijkheden van een Vakschool; maar
van 19041913 was het steeds knopen
tellen geweest, terwijl in 1910 de school
practisch van de baan was.. Toch kwam
in 1912 de goedkeuring en in 1913 kon
met de bouw worden begonnen.
Toen in 1914 de school klaar was,
maakten oorlogs- en mobilisatie-omstan
digheden het nog niet mogelijk meteen
volledig te beginnen; er werden toén
dagcursussen gegeven, aan een waarvan
de heer van Heesbeen zelf ook nog had
deelgenomen.
De school was gebaseerd op het Mid
delbaar Onderwijs, maar was jammer ge
noeg, zei de heer van Heesbeen, steeds
op L.O.-niveau gebleven. In 1944 wilde
zelfs de inspecteur de salariëring bren
gen op L.O.-niveau en in Juli 1945 ver
zocht hij zelfs het bestuur van de Lagere
Nijverheidsschool, het beheer van de
Vakschool over te nemen. Het bestuur
van de Nijverheidsschool echter, waarin
de heer van Heesbeen ook zitting heeft,
overwoog zelfs het voorstel niet. Het
Vakschoolbestuur had toén een onder
houd met de minister die er onmiddel
lijk voor te vinden was, dat het onder
wijs gebracht werd op Middelbaar plan.
Bijna tien jaren waren er toen nog over
heen gegaan vooraleer het zo ver was.
Maar thans kon de leerlingen een basis
worden gegeven die voor het verdere le
ven voldoende kon zijn, en waarbij zij
in staat zijn leiding te geven aan de
Schoén- en Lederindustrie.
De voorzitter van de K. v. K. richtte
ook nog een woord van erkentelijkheid
tot beide federaties, die, het belang van
de school beseffend, een bijdrage in de
kosten hadden gegarandeerd, toen het
gemeentebestuur van Waalwijk een
beetje huiverig was bij de afgifte van de
noodzakelijkheidsverklaring.
Ook de eerste directeur Ir van Gijn
voerde het woord en verklaarde, de
school, waarvan hij het eerste gedeelte
der lijdensgeschiedenis had meegemaakt,
een warm hart toe te dragen. Hij com
plimenteerde zijn opvolger Ir van der
Waerdén, die in al die jaren, dat hij
niet een onvoldoende apparaat moest
werken, er toch nog in geslaagd was
aan de leerindustrie een hele groep van
jongens af te leveren, die een goede
basis hadden, zowel theoretisch als prac
tisch. Vooral de praktijk bleek niet ver
waarloosd, als men op tentoonstellingen
het leder door de leerlingen vervaardigd,
zag.
Ik ben nog altijd de oudste leerling, zei
de heer N. Gragtmans, die graag sprak
namens de oud-leerlingèn en leerlingen en
het bestuur en de leiding van de school
feliciteerde met wat er was gepresteerd.
Hij roemde zeer de school, die in staat
was de Nederlandse Leerindustrie een
goede naam te geven ook buiten de gren
zen.
Bij een vorig jubileum, het vijf en twin
tig jarige, was er een fonds gesticht door
leerlingen en oud-leerlingen en belang
stellenden, die toen een bedrag bijeen
brachten voor een geschenk, dat vooral
door oorlogsomstandigheden niet kon
worden verwezenlijkt. Nu had men weer
een bedrag beschikbaar gesteld, hij wist
nog niet precies hoeveel het was, maar
het zou een mooi bedrag worden en dit
gevoegd bij het eerder bijeengebrachte
stelde hij ter beschikking van de directie
om er meè te handelen naar goeddunken;
maar de gevers hadden graag dat het
werd besteed voor hetzelfde doel, als
waarvoor het vijftien jaren geleden was
bijeengebracht, namelijk voor een her-
denkingsraam.
Nadat de voorzitter kennis gegeven
had van een brief van de Kon. Lederfa-
briek Oisterwijk, die een bedrag van
f 250.aanbood, uitsluitend te beste
den voor die doeleinden die steeds de
grootste zorgen hebben gebaard,werd
nog gesproken door een woordvoerder
van de fa. Bata, die de hoop uitsprak
dat ook de afdeling schoenfabricage bin
nen afzienbare tijd op dezelfde basis zou
worden vernieuwd.
De voorzitter dankte hartelijk alle
sprekers en men bleef nog enige tijd ge
zellig in de school bijeen; zeer bewon
derend het fraaie en doelmatige dat hier
was tot stand gebracht.
Zaterdag 9 Juli zullen de leerlingen
van de school dit feest vieren met een
tevëns slotbal in Bos en Duin.
We wénsen de school een in alle op
zichten voorspoedige toekomst.
Wy mogen nogmaals een dringend
beroep doen op onze adverteerders,
correspondenten e.a. hun adverten
ties en bydragen ZO TIJDIG MO
GELIJK in te zenden, in elk geval
vóór 9 uur op MAANDAG en
DONDERDAG maar zo mogelflk
ZONDAG EN WOENSDAG.
Bij voorbaat dank
REDACTIE.
