DE LBflBÏHUT
Waalwijkse en Langstraaise Courant
DRUNEN
ELSHOUT
VLIJMEN
HAARSTEEG
SPRANG
GAPELLE
WASPIK
Hoogmis-uitzending vanuit Waspik.
r.
r
L he" raaL°yntenr de he8r H V' Iersi!l; or«anisi
X°ÜS öSvo~tfe„dit We6r 6enS een gelegenh8id
VRIJDAG 9 DECEMBER 1955
Uitgever
Waalwijkse Stoomdrukkerij
An toon Tielen
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad
verschijnt 2 x per week.
DE ECHO VU HET ZUIDEN
78e JAARGANG No. 99
Abonnement
19 cent per week
f 2.45 per kwartaal
f 2.70 franco p. p.
Advertentieprijs
10 cent per m.m.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Bureaux
GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621 Dr van BEURDENSTRAAT 8, KAATSHEUVEL TEL. 2002.
OPGERICHT 1878
TELEGR.-ADRES „ECHO"
UITVOERING.
f -*rr
De Kon. Erk. Harmonie De Volhar
ding geeft a.s. Zaterdag in de zaal van
café Elshout haar eerste winteruitvoering
voor haar donateurs.
Na het concert, onder leiding van haar
dirigent de heer Joh. Verhoeven, volgt
het optreden van de toneelvereniging Fo
rum uit Heusden met het toneelspel: Ste
fan Borhos. De donateurs staat Za
terdag dus weer een gezellige avond te
wachten.
WINKELACTIE.
De St. Nicolaas Winkelactie Drunen-
Elshout is dit jaar een zeer groot succes
geworden. Er werd een top-omzet ge
haald. A.s. Zaterdagavond 10 Decem
ber zal in café P. Klerks de laatste prij
zen- en attractieavond worden gehouden.
Aanvang 8 uur.
VOETBAL.
R.K.D.V.C. heeft Zondag drie elftal
len in het veld. DVC I krijgt een van
de kopploegen op bezoek, nl. SCB uit
Best. Dit is een ploeg waartegen in
competitie-verband nog niet gespeeld is.
Het is jammer dat DVC hoogstwaar
schijnlijk met enkele invallers zal moe
ten verschijnen, voor enkele spelers die
in militaire dienst zijn. We hébben ech
ter het volste vertrouwén in deze ver
vangers en hopen op een fraaie thuis
wedstrijd, na al de uitwedstrijden van de
laatste weken. Aanvang half drie.
Het derde elftal ontvangt Noad IV.
Hier zal alles in het werk gesteld moeten
worden, om weer eens een-succes te
boeken, wat ook wel nodig is.
PKDVC V gaat naar Herptse Boys
en zal het daar ook niet gemakkelijk
krijgen.
RATTENBESTRIJDING.
t
In het kader van de grote landelijke
actie ter bestrijding van ratten, welke
van 14 t.ra. 21 December zal worden ge
houden, zal ook in onze gemeente in dit
tijdvak een campagne worden gevoerd.
Wil deze campagne slagen, dan is het
nodig dat zij intensief geschiedt en dat
alle haarden totaal worden uitgeroeid.
De schade welke jaarlijks door ratten
wordt aangebracht is enorm en het is
derhalve een algemeen belang aan deze
bestrijdingsactie, welke geschiedt door
middel van het uitleggen van vergif zijn
volle medewerking te verlenen. Opge
merkt zij dat dit vergif niet schadelijk is
voor mens en dier. Het lokaas kan be
steld worden ten gemeentehuize, waar
ook nadere inlichtingen kunnen worden
verstrekt.
ZONDAGDIENST.
Dienst Dr. Verhaak.
TONEELAVOND.
De toneelvereniging der K.A.B. geeft
a.s- Zondagavond in het Dorpshuis een
toneeluitvoering. Opgevoerd wordt een
toneelspel in drie bedrijven van Hans
Nesna, getiteld: De Gouden Kooi.
Zondag na de Hoogmis is het plaats
bespreken tot 1 uur. i
LEZING OVER HET LEVEN VAN
DR TITUS BRANDSMA.
Maandagavond zal in het dorpshuis
een Titus Brandsma-avond worden ge
houden, met lezing en film over het le
ven van deze grote priester, die in Da
chau het leven liet.
De Vice-Postulator van het Bisschop
pelijk gerecht. Pater P. P. Starman zal
deze avond de voordracht houden. Een
avond die vrij toegankelijk is voor ieder
en die niemand missen mag. Deze avond
wordt gehouden onder auspiciën van de
K.A.B. Aanvang 7.30 uur.
Geslaagd.
Voor het diploma machineschrij -
ven slaagde P. v. Huiten Az.
Derde verloting.
Het slot van de Winkelweek-actie
zal zijn de derde verloting van ruim
400.aan prijzen, welke a.s. Za
terdag zal plaats hebben in café P.
Klerks. Zoals beide voorgaande ke
ren zal de avond aangevuld worden
met verschillende attracties. Aan
vang 8 uur.
Herstelwerkzaamheden
De herstelwerkzaamheden aan de
kerk vorderen zienderogen. De ver
nieuwde electrische installatie is al
gereed gekomen, wat een groot
voordeel betekent met de donkere
dagen voor Kerstmis in zicht.
Burgemeester Van Hout 60 jaar.
Zondag 11 December is het de dag
dat burgemeester Van Hout 60 jaar
wordt. Dit mag niet onopgemerkt
voorbij gaan. Een comité heeft de
huldiging voorgesteld door een dé
filé van alle verenigingen uit Groot-
Vlijmen. Bijeenkomst op het plein
te Vlijmen; aanvang 2 uur. De ver
enigingen die costuums hebben,
worden verzocht daarin aanwezig
te zijn.
Na afloop van het défilé wordt 't
cadeau van de gezamenlijke vereni
gingen aangeboden. Wij bieden
gaarne de burgervader onze geluk
wensen aan.
Kruisboogsport.
Het kruisbooggezelschap „Het Ro
zenknopje" nam deel aan het tour-
nooi van „Rozenjacht", gevestigd in
café A. v. Vugt. De heer v. d. Pol
had het meest succes en wist in klas
B 24 punten te behalen. Willem Teil
was ook met enkele schutters aan
wezig; hiervan wist G. v. d. Hout
25 punten te behalen, wat zeker een
mooie prestatie mag worden ge
noemd.
Oprichting Schaakclub.
In café Van den Hout (den Braai)
had Zondag de oprichting plaats
van een schaakclub; een tiental le
den maakte een begin. Besloten
werd terstond te beginnen met
clubavonden. Degenen die nog lid
wensen te worden, kunnen Donder
dagavond op de clubavond komen,
of zich opgeven bij de heer A. van
Engelen, Station Vlijmen.
Kampioenen-dag.
Zondag gaan de leden van de
Postduivenvereniging „de Zwaluw"
naar de Kampioenen-dag te Til
burg, met de bus van Touringcar-
bedrijf J. Kiviets. Degenen die nog
willen meegaan, kunnen zich opge
ven.
Visclub „De Hut".
Zondag 11 December maandver
gadering van de Visclub „de Hut"
in café Vismalen.
Home training.
Zaterdag 17 en Zondag 18 Dec.
organiseert de wielerclub „de Zwa
luw" Home Trainer-wedstrijden; 'n
flink programma is opgesteld. Za
terdag 17 Dec. grote uitdagingswed
strijd omnium der vedetten tussen
Tini Wolfs en F. Liebregts, tijdrit,
spurt en achtervolging. Hiervoor
zal zeer zeker grote belangstelling
bestaan. Andere renners van naam
komen bij de amateurs aan start:
Parijs, van de Ven, v. Baardwijk,
de Vlijmense favorieten, en verder
renners uit Waalwijk en 's-Bosch.
Bij de nieuwelingen gaat alle be
langstelling uit naar v. Heesch, een
nieuwe aanwinst voor „de Zwaluw".
Verder v. Dal, Fitters, H. Kuijs, v.
Engelen, Kiviets, v. Weert en v. d.
Berk, allen uit Vlijmen, en ook en
kele renners uit Den Bosch en om
streken. Het zal er zeker storm lo
pen in het clublokaal bij A. v. Vugt.
Aanvang 8 uur.
BURGEMEESTER VAN HOUT
60 JAAR.
Op Zondag 11 December a.s. zal ge
legenheid bestaan om de Edelachtbare
Heer J. van Hout, Burgemeester van
Vlijmen, ter gelegenheid van zijn 60e
verjaardag vanaf 15 tot 16 uur (3—4 uur
n.m.) ten gemeëntehuize geluk te wen
sen. Dit feit zal voor de ingezetenen een
gerede aanleiding zijn, om hun Burge
meester op die dag te feliciteren.
GESLAAGD.
Op het dezer dagen te Scheveningen
gehouden examen slaagde onze dorpsge
noot Th. Siegers voor le monteur in het
automobielbedrijf.
Zijn broer N. Siegers slaagde dezer
dagen in Boxtel voor het diploma „Boe
ren leergangen". een drie-jarige cursus
voor het boerenbedrijf.
LEZING OVER KALKBEMESTING.
Voor de leden van de N.C.B. en de
R.K.J.B. hield dezer dagen in café M.
Siegers, de heer H. A. E. Wenderink,
landbouwkundig medewerker van de
Stichting „Nederlands Landbouw Kalk-
bureau" te De Bilt een lezing met als
onderwerp „De Kalkbemesting in het
land- en tuinbouwbedrijf"
Omstreeks 8 uur opende de voorzitter
van de C.H.V. hier ter plaatse, de heer
L. van Veluw de bijeenkomst en heette
allen hartelijk welkom, in het bijzonder
de spreker de heer Wenderink; hij sprak
de hoop uit dat de causerie zeer leer
zaam zou zijn en dat het een nuttige
avond zou worden.
Spreker besprak in het kort de bete
kenis van kalk, het gebruik er van en
het juiste toedienen van deze meststof.
Hij onderstreepte met nadruk dat men
zeer voorzichtig moet zijn met het toe
dienen van deze meststof, omdat het
kan voorkomen dat door een onoordeel-
kudig gebruik ervan de grond eer slech
ter wordt dan beter.
Om terdege te weten hoe men kalk
op de juiste manier diént aa nte wenden,
moet men weten welke bestanddelen de
grond bevat. Om dit te kunnen achter-
halen is het gewenst de grond te laten
onderzoeken. Dit punt besprak de heer
Wenderink zeer uitvoerig, want zonder
onderzoek kan men onmogelijk te weten
komen aan welke meststof de grond be
hoefte heeft. Hij adviseerde de aanwe
zigen zich omtrent dit punt te wénden
tot de plaatselijke assistent van de R. L.
V. D., die dan wel het juiste advies zal
geven.
Als de grondeigenaren in het bezit zijn
van een grondanalyse dan zal de assis
tent hun wel verder helpen bij het toe
dienen der meststoffen. Hiermede aan het
einde gekomen van zijn uiteenzettingen,
vroeg spreker als er iets niet duidelijk
was, er na de pauze nog gelegfenhfcid be
stond om vragen te stellen.
Van deze gelegenheid werd na de pau
ze een druk gebruik gemaakt en zij wer
den door de heer Wenderink tot ieders
tevredenheid beantwoord. De avond
werd verder gevuld met vertoning van
de film „De vergeten meststof" ten toe
gelicht met vertoning van een aantal
fraai gekleurde lichtbeelden.
Na afloop dankte de voorzitter van de
C.H.V. de spreker voor zijn duidelijke
en leerzame lezing en de aanwezigen
voor hun belangstelling.
ORANJEVERENIGING JULIANA.
Zoals wij in ons vorig nummer reeds
mededeelden biedt de Chr. Oranjever
eniging a.s. Zaterdag aan de kinderen
van de leden 'en aan de leden een film
voorstelling aan. Des middags zal voor
de kinderen (die toegang hebben op ver
toon van de lidmaatschapskaart hunner
ouders) een speciaal kinderprogramma
gegeven worden, en wel om 2 uur voor
de kinderen woonachtig ten Oosten van
de Molenstraat en om 4 uur voor de
kinderen ten Westen van de Molenstr.
Des avonds om 8 uur zal een film
voorstelling worden gegeven voor de
leden; eveneens toegang op vertoon van
de lidmaatschapskaart.
C.N.V.-FAMILIE-AVOND.
Onder leiding van de voorzitter van
de Chr. Besturenbond Sprang-Capelle, de
heer C. Braspenning, werd j.l. Woens
dagavond in de zaal van de Chr. Volks
bond alhier de jaarlijkse C.N.V.-familie-
avond gehouden. De zaal was tot de laat
ste plaats bezet, toen de voorzitter, de
bijeenkomst opende 'en namens het be
stuur de aanwezigen een hartelijk wel
kom toeriep, in 't bijzonder de Chr. Ge
mengde Zangvereniging Looft den Heere
(directeur de heer P. Christ), die haar
medewerking aan deze avond zou ver
lenen, en aan de spreker van de avond
dc heer Harthoorn, penningmeester van
de Ned. Chr. Beambtenbond, uit Utrecht.
Hij stelde het bijzonder op prijs dat de
zaal geheel bezet was en sprak de hoop
uit op e'en goede avond, waaraan hij ge
zien het gevarieerde programma, niet
twijfelde.
Onder leiding van haar directeur de
heer Christ, zong „Looft den Heere"
vervolgens een viertal nummers, die op
keurige wijze werden uitgevoerd en waar
voor de voorzitter een hartelijk dank
woord richtte tot de vereniging en haar
dirigent, welk dankwoord door de aan
wezigen met een hartelijk applaus werd
onderstreept.
Vervolgens werd een film vertoond,
getiteld: Mens en Machine, waarin e'en
duidelijk beeld gegeven werd van de
wederopbouw van de industrie in Euro
pa na de oorlog.
Dan verkreeg de heer Harthoorn Jiet
woord, die sprak over het onderwerp
Christelijk Sociaal Nu
De spreker begon met te zeggen dat dit
geen nieuw onderwerp is. want Christe
lijk Sociaal behoort men iedere dag op
nieuw te zijn; het C.N.V. heeft ditmaal
speciaal gezegd: als ge nu spreekt over
Christelijk Sociaal, zeg dan eens iets
over welvaart en gerechtigheid.
De welvaart, zegt spr., is niet voor
iedereen gelijk; de Amerikaan denkt
daarbij aan zijn „car" en achter het ijze
ren gordijn staat bij de gedachte aan de
welvaart een fiets op het verlanglijstje.
Wij leven in een periode van betrek
kelijke welvaart, maar welvaart is moei
lijk uit te drukken in bepaalde cijfers;
als men de welvaart moet gaan verdelen
rijzen er problemen op, want er zijn al-
leilei mogelijkheden om die welvaart uit
te smeren. Maar het nationale inkomen
is gestegen en dus kunnen wij wat rui
mer leven. Spr. hoopt dat het systeem
van algemene loonronden voorbij is; men
is nu op weg naar het systeem van meer
vrijere loonvorming. In ons Christelijk
vakbewegingswerk doet het C.N.V. niet
alleen aan loonpolitiek, maar werkt en
streeft men naar gehoorzaamheid aan
Gods gebod. Op het terrein van het
maatschappelijk leven moeten wij de
naastenliefde laten spreken en dan denkt
spr. aan het systeem der publiekrechte
lijke bedrijfsorganisatie, dat ruimte schept
voor het dragen van verantwoordelijk
heid, maar waarin nog niet voldoende
vooruitgang zit. Als ge wilt dat de po
sitie van uw kinderen beter wordt dan»
die van U. zegt spreker, geeft dan uw
steun aan de Chr. Vakbeweging, die voor
de verwezenlijking van de P.B.O. vecht.
Spr. wijst voorts op de noodzakelijk
heid van vorming en scholing, die voor
allen een eerste vereiste is en hij wekt
in dit verband op deel te nemen aan de
slreekcursussen van het C.N.V. Wij le
ven in een wereld die elke dag veran
dert; de industrie verovert het platteland
en dan worden de verhoudingen steeds
ingewikkelder, want door de techniek
gaat de mens zich hoe langer hoe kleiner
voelen. He mens moet beschermd wor
den; de Chr. vakbeweging wil in de mens
iets indragen van het Koninkrijk Gods,
Gij die voor Jezus Christus hebt gekozen,
aldus spr., moet het beginsel van de Chr.
vakbeweging uitdragen, en besluit hier
mede zijn met aandacht gevolgd betoog.
Nadat de voorzitter de spreker had
dank gebracht voor 't gesprokene wordt
dc film De Open deur, vertoond, die,
gezien het applaus aan het slot van de
film, door de aanwezigen zeer op prijs
werd gesteld.
Na een slotwoord van de voorzitter,
waarin hij dank bracht aan allen die aan
't welslagen van deze avond hadden me
degewerkt, werd de samenkomst met
dankgebed beëindigd.
SINTERKLAASFEEST VAN DE
PLATTELANDSVROUWEN.
In een lokaal van de Landbouwhuis-
houdschool aan de Nieuwevaart hield de
afd. Sprang-Capelle van de Ned. Bond
var. Plattelandsvrouwen onder leiding
van de presidente, Mej. P. J. Rijken, het
St. Nicolaasfeest. dat uitstekend slaagde
en waarvan de dames ten zeerste vol
daan huiswaarts keerden.
Nadat Mej. Rijken de aanwezigen
hartelijk verwelkomd had, kregen de da
mes eerst enige zakelijke mededelingen te
horen, waarna het Bondslied werd ge
zongen en mevr. Van der Mast en mevr.
Minnaard de samenspraak brachten,
welke zij Woensdag 23 Nov. 1.1. tijdens
de te Breda gehouden vergadering van
de Provinciale afdeling van de Bond ter
ere van de scheidende presidente van de
afdeling Noord-Brabant, mevr. Blomhert-
Barm'en 't Loo, hadden voorgedragen.
Het uitdelen en daarna uitpakken van de
surprises gaf zo nu en dan aanleiding
tot veel vrolijkheid, evenals een bijdra
ge van de secretaresse, waarbij de lach
spieren soms danig op de proef werden
gesteld. Een en ander werd afgewisseld
met het zingen van Sinterklaasliedjes en
ook de inwendige mens werd niet te kort
gedaan, want tussén beide liet men zich
zijn natje en zijn droogje goed smaken.
Het is een gezellige avond geworden,
die de dames veel te genieten gaf
en waaraan zij een lieve herinnering zul
len bewaren.
BURGERLIJKE STAND
SPRANG-CAPELLE
over November 1955.
Geboren Anne Johanna dv A J Ro-
zenbrand-dc Roon Dirk zv D van de
Werken-Vos Hermanus zv J Hoef-
nagel-Rijsdijk Marinus zv C Groene-
veld-Verduijn Gerard zv A de Roon-
Oostdijck Jan zv H Timmermans-
Kuijsten Hendrikus Pieter Johannes
zv A v Dongen-Verduijn Dimphena
Johanna Clemens dv H J Coenraad-
Koks Hendrikus Johannes Antonius
Christiaan zv J Wittebol-van Peer.
Gehuwd Willem Dirk Branderhorst
27 j en Huiberdina Pieternella Snijders
20 j Cornelis Nicolaas Meijs 38 j en
Bartholomea Maria Elisabeth van den
Born 36 j Cornelis Wagemakers 26 j
en Hendrika Antonia Wagemakers 22 j
Albert Wiggers 25 j en Johanna van
Willigenburg 24 j.
OverledenCornelia de Rooij 79 j
cchtg van A W Ockers Johanna
Buurmans 77 j echtg v A Lips daarvoor
gehuwd geweest met H Brans Caro
lina Antoinette Leonie Jacqueline Goos-
sens 79 j echtg v A J C Meijer.
Gevestigd: A W v d Schans en echtg
van Loon op zand C N Meijs van
Waspik L J Keizer-v Achterberg van
's Bosch J M v Dam-Langermans van
Waspik.
Vertrokken J Wiggers-v Willigén-
burg naar Capelle a d IJssel J v d
Hoek naar Loonopzand M v Over-
steeg-Michaël en kind naar Den Haag
A J Pols en gezin naar Raamsdonk
T Rosenbrand naar Enschede J M J
Langermans naar Geertruidenberg T
de Bie-Gouda naar Bergen op Zoom
C H D voor de Poorte naar 's Bosch
H P Branderhorst-Snijders naar Eethen
S v Willigenburg naar Vlaardingen
Chr Haverhals naar Den Haag.
NUTS A VOND.
Het najaarsprogramma van het dept.
Langstraat van de Mij. tot Nut van t
Algemeen wordt volgende week beslo
ten met een lezing met lichtbeelden door
drs. L. A. Pennock, die zal spreken over
het onderwerp: „Ijzer en staal, vroeger
er. nu". Deze avond wordt gehouden in
hel Stationskoffiehuis van de heer P.
Pruijssers, niet op Woensdag 14 Dec.,
zoals aanvankelijk in de bedoeling lag,
doch Donderdag 15 Dec. e.k. des avonds
8 uur. Tot slot van de avond zal de
schitterende film „Uit vuur en vlam"
van de Kon. Ned. Hoogovéns en Staal
fabrieken worden vertoond.
Het bestuur van 't Nut mag zich ge
lukkig prijzen, dat het zijn leden tot be
sluit van het eerste gedeelte der ont
spanningsavonden seizoen 1955/1956
een dergelijk programma, dat uniek ge
noemd kan worden, kan aanbieden en
men vertrouwt, dat dit programma, de
grote belangstelling, die het verdient, ten
volle deelachtig zal worden.
Voor de Waalwijkse led'en, die deze
avond willen bijwonen, wordt een extra-
bus ingelegd, welke des avonds kwart
over zeven van het Raadhuisplein ver
trekt en vervolgens via Sprang en Vrij-
hoeve-Capelle rijdt, zodat de aldaar wo
nende Nutsleden eveneens van deze bus
gebruik kunnen maken.
strijding van de bruine rat gehouden.
Ondanks de in de voorafgaande jaren
in deze gemeente georganiseerde bestrij
ding zijn nog veel ratten en muizen aan
wezig.
Teneinde allen enig inzicht te geven
omtrent de omvang van de rattenplaag
zal de Plantenziektekundige diénst te
Wageningen. een propaganda- en in-
structieavond geven door middel van
film en lichtbeelden, waarbij de volgen
de onderwerpen worden behandeld
1. het leven van de ratten;
2. de schade die zij veroorzaken;
3. de bestrijding.
Deze voordracht, welke voor eenieder
gratis toegankelijk is, zal worden gehou
den hedenavond, Vrijdag 9 December,
om 7,30 uur, in de zaal van Hotel Van
Iersel.
Aangezien deze avond niet alleen in
teressant, doch bovendien zeer nuttig zal
zijn, wordt iedereen verwacht die hinder
heeft van ratten en/of muizen.
Het is zowel in het particulier als in
het algemeen belang noodzakelijk, dat
men op de hoogte is van de omvang van
de rattenplaag. Dit voorkomt veel scha
de aan Uw bezittingen 'en aan die van
anderen.
Met de Land- en Tuinbouworganisa
ties in deze gemeente is terzake overleg
gepleegd. De organisaties verwachten,
dat al hun leden deze voordracht zullen
bijwonen.
WASPIKSE WINKELWEEK.
Dinsdagavond j.l. vergaderde in Ho
tel Van Iersel de Waspikse Winkeliers
vereniging. Ten overstaan van notaris
J. Waverijn geschiedde de trekking van
de loterij die verbonden was aan de
w:nkelweekverkoop.
Voor de uitslag *ie men de desbetref-
fer.de advertentie in dit blad.
Zondag 11 December a.s. zal de Hoogmis door de K.R.O. wederom
worden uitgezonden vanuit de Sint Bartholomeuskerk te Waspik
De Hoogmis is om 10 uur. Clebrant is de Weleerw. Heer Klomp-
utois, terwijl Pater Servatius O.C.D. de predicatie zal houden
RATTEN- EN MUIZEN-
BESTRIJDING.
In de periode van 14 tot 21 Decem
ber a.s. wordt de landelijke actie *er be-
Palestrina's Missa Papae Marcelli.
Zondag 11 December is het de
derde Zondag van de Advent, ook
wel half-Advent genoemd. Van
oudsher wordt deze Zondag in de
liturgie, als zijnde de naaste voor
bereiding op het Kerstfeest, door de
kerk luisterrijk gevierd. De blijd
schap om het naderend heil wordt
o.a. in het Introïtus opvallend be
nadrukt. Gaudéte in Domino sem
per; iterum dico, gaudéteDo-
minus enim prope est staat er;
dat is: Verblijdt u altijd in de Heer;
ik herhaal het: verblijdt u, de Heer
is immers nabij.
Terwijl als proprium de mis Gau
déte gezongen wordt, heeft de koor
leiding besloten om als ordinarium
de Missa Papae Marcelli van G. P.
da Palestrina uit te voeren.
Voor deze Zondag, die is als een
oase in de boetetijd van de Advent,
is dit ongetwijfeld een goede keus
uit het repertoire van 't kerkkoor.
In deze stralende muziek proeft
men inderdaad iets van de blijde
vervulling die volgt op een boetend
verhopen, zou men kunnen zeggen.
Feit is in elk geval dat deze a
capella-mis van zulk een allure is,
dat de populaire aanduiding als
„mis zonder orgel" te veel iets ne
gatiefs suggereert om karakteristiek
te zijn voor de muziek met zulk een
klankenweelde. Het is juist de gro
te verdienste van Palestrina ge
weest dat hij de middeleeuwse po
lyfone muziek, zoals die met name
onder de Nederlandse meesters was
opgebloeid, vervolmaakte in de
richting van wat we zouden kunnen
noemen het perspectief in de mu
ziek. Weliswaar hadden de Neder
landers vóór hem reeds het contra
punt ingenieus toegepast, maar tot
die dieptewerking, die ontstond bij
de ontdekking van het accoord, was
men toen nog niet gekomen.
Bovendien wist Palestrina de zgn.
vocabilita nog aanmerkelijk te ver
hogen, waarmee bedoeld wordt het
eigen karakter dat de menselijke
stem geeft aan het koorwerk. Het
meerstemmige koorwerk verraadde
bij hem niet meer zijn afkomst van
een zangstem met begeleidende in
strumentale tegenmelodieën. Hier
mee kreeg het koorwerk zijn eigen
autonome klankwaarde, een aard
die onmogelijk instrumentaal bege
leid gedacht kon worden.
De Missa Papae Marcelli is een
goed voorbeeld van de muziek van
Giovanni Pierluipi da Palestrina, of
zoals men indertijd z'n naam graag
in het Latijn vertaalde: Joannes Pe
trus Aloysius Praenestinus. Het is
een van de 93 missen die deze com
ponist schreef, in het midden van
de zestiende eeuw.
Volgens een legende zou Palestri
na deze mis speciaal hebben gecom
poneerd om op het Concilie van
Trente te worden uitgevoerd bij
wijze van tegendemonstratie tegen
de contra-reformatorische actie, die
door sommige kardinalen gevoerd
werd om alle meerstemmige muziek
radicaal uit de kerken te weren. Dc
hoogwaardige jurie zou dermate be
geesterd zijn door de goede kwali
teiten van deze kerkmuziek, dat 't
gevreesde verbod in de pen bleef
steken. Palestrina was dus de red
der van de kerkmuziek.
Al heeft deze legende de histori
sche feiten wel enig geweld aange
daan, staan blijft dat deze mis,
geschreven in de jaren van 't Con
cilie van Trente, waar o.m. de pro
blemen van de kerkmuziek aan de
orde kwamen en de naam dragend
van een strenge, vrome en idealis
tische paus die de liturgische zang
bijzonder ter harte ging de geest
draagt van de toenmaals -actuele
vernieuwingstendens. Er zijn feiten
bekend die aantonen dat de kerke
lijke overheid gunstig oordeelde
over de muziek van Palestrina in
verband met het functionele karak
ter er van. En dit oordeel is merk
waardigerwijze voor de -twintigste-
eeuwer tot in zijn onderdelen te on
derschrijven.
D® boa waren die toentertijd aan-
de orde waren, golden voorname
lijk het wereldse karakter van de
meerstemmige muziek, waarbij de
woord-toon-verhouding als centraal
probleem werd gesteld. Nu is het
opmerkelijk hoe geniaal dit pro
bleem in het onderhavige werk is
opgelost. Er is een volmaakte har
monie tussen woord en toon, tussen
muziek en tekstvoordracht. De com
positie is duidelijk berekend op de
verstaanbaarheid van de tekst, zo
zelfs dat hierdoor het strikt muzi
kale er van werd bepaald. De korte
lyrische teksten zoals Kyrië, Sane-
tus (met Benedictus) en Agnus-dei
zijn overwegend polyfoon verwerkt,
terwijl de langere „verhalende"
teksten van Gloria en Credo groten
deels homofoon van structuur zijn.
Het is verbluffend hoe eenvoudig
en natuurlijk dit meesterwerk in
wezen is. Met de meest gewone en
voor de hand liggende middelen
heeft de componist hier waarlijk
grandioze effecten bereikt soms.
Een mooi voorbeeld hiervan is het
machtige „Amen" van het Credo,
dat een echt Palestrijns jubilant slot
mag heten. Maar ook de rustige de
len waarin het liggend accoord do
mineert, weet Palestrina steeds le
vendig en dynamisch te houden
door de ongelijktijdige inzetten van
de verschillende stemmen. Hiervan
bevat het „Et in carnatus est" uit
het Credo typerende voorbeelden.
Een dergelijke natuurlijke een
voud kan bij de vertolking natuur
lijk gemakkelijk opgeblazen wor
den door loos theatraal effectbejag,
maar in zich is deze muziek, hoe
simpel ook, nergens oppervlakkig of
banaal.
De tekstuitgave die door 't koor
gebruikt wordt, is een arrangement
van de musicoloog J. Pagella Oor
spronkelijk is de mis namelijk ge
schreven voor gemengd koor. Pa
gella heeft de compositie gezet voor
vierstemmig mannenkoor. Er is dus
eigenlijk eerder sprake van bewer
king, dan van een transcriptie, want
hier heeft men niet eenvoudig een
sleutel veranderd of de toonaard
gewijzigd om b.v. een sopraanpartij
door tenoren te laten uitvoeren,
maar hier moesten noodzakelijk
kleine wijzigingen worden aange
bracht waar de melodie steeg bo
ven, of daalde beneden de grenzen
van het stembereik.
De „cantabilita" (welke term we
misschien nog het duidelijkst ver
talen als we hem letterlijk omzet
ten als „zingbaarheid") zal daar on
getwijfeld iets onder geleden heb
ben. Palestrina wist in zijn werken
'de stemmen zo te plaatsen, dat ze
zo gemakkelijk en voordelig moge
lijk uitkwamen. Nu het gemengd-
koorwerk is omgezet voor mannen
koor, is de ligging voor de tenoren
vaak erg hoog en voor de bassen
vaak erg laag. Overigens blijkt een
dergelijk karwei bij Pagella in goe
de handen te zijn geweest. Het werk
heeft niets van zijn glans verloren.
Of moeten we zeggen dat 'n waar
lijk groot kunstwerk zoiets kan
hebben?
HEERLIJK
OM TE ROKEN
VOORNAAM
OM TE PRESENTEREN
AMERIKAANSE MANOEUVRES
EISEN 32 xMENSENLEVENS.
Bij de grote „atoomoefeningen", die on
der de codenaam „Sagebrush" zojuist in
de Amerikaanse staat Louisiana zijn be
ëindigd, zijn 32 officieren 'en manschap
pen om het leven gekomen. In totaal na
men 140.000 militairen aan de manoeu
vres deel.
De oefeningen hebben ongeveer drie
weken geduurd. Zij waren de grootste
sinds het einde van de oorlog.
Vijftien militairen werden gedood bij
ongelukken met legervoertuigen en zeven
tengevolge van verkeersongevallen, ver
oorzaakt door burgers. Twee soldaten
zijn verdronken, twee gedood bij een
ongeluk met een hefschroefvliegtuig. De
overige sterfgevallen waren het gevolg
voa kleinere ongevallen en ziek we.