VAN LANSCHOT BANKBOEKJES 3,6% ♦At FILMJOURNAAL «Ér „LEERDAM" renteverhoging: Het glas van Raadsel in Nijmegen 2 DE ECHO VAN HET ZUIDEN VAN VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1957 2 In gevecht met een bok Ook uit deze renteverhoging blijkt, dat een bankboekje van Van Lanschot een aantrekkelijk bezit is. Zó kunt U immers profiteren van een stijgende rentevoet. Bovendien loopt U bij deze belegging geen koorsrisico, hebt U geen kosten, terwijl Uw geld toch steeds gemakkelijk beschikbaar is. Vraag telefonisch, schriftelijk, of aan onze kas de folder "Bankboekjes". 1737 BANKIERS 's-HertogenboschlHoge Steenweg27»31, Telefoon,885J*. Eindhoven, Keizersgracht 17, Telefoon 7442*. Tilburg, Stationsstraat 17, (toekomstig adres). In het begin van deze maand publiceerden wij een bericht over de verfraaiing van de voor gevel van het dr. Mollercollege door een drietal ramen, waarin de Leerdamse kunstenaar W. Heesen op vrije, moderne wijze het klassieke gegeven „Vogels- Planten-Vissen" heeft uitge werkt tot een zeer fraai geheel. Naar aanleiding van deze prach tige aanwinst voor het dr. Mol lercollege menen wij er goed aan te doen eens wat nader in te gaan op de Nederlandse glasin dustrie en op die van „Leerdam" in het bijzonder. De glasindustrie is voor Ne derland van grote betekenis, speciaal waar het de vervaardi ging betreft van flessen, inmaak- glazen e.d. Indien Nederland geen inheemse industrie bezat, zou men verschillende voedingsmid delen e.d. in flessen en glazen van buitenlandse herkomst moe ten verpakken of deze moeten afleveren in een minder hygië nische en smaakvolle verpak king dan thans het geval is. De productie van het indus triële gebruiktglas dekt thans grotendeels de binnenlandse be hoefte, terwijl die van huishoud- glas en glas naar ontwerp van kunstenaars ook zeer belangrijk is voor de, uitvoer. De stoot tot de vervaardiging van huishoudglas en dat naar kunstenaarsontwerp langs in dustriële weg werd door de Glas fabriek reeds in 1914 gegeven. Twee vooraanstaande architec ten, t.w. K. P., C. de Bazel en Dr. H. P. Berlage, alsmede de kunst- nijvere C. de Lorm verrichtten te dezen opzichte pionierswerk. Hun aanvankelijke opdracht was tam'elijk beperkt. Zij moesten n.l. modellen ontwerpen, die althans gedeeltelijk machi naal konden worden gemaakt, teneinde binnen het bereik van ieders beurs te vallen. Maar dat was niet het enige. Praktische bruikbaarheid, schoonheid en „en avoir pour son argent" moes ten samengaan. De pioniers, moesten de weg hanen (en zij hebben dit gedaan) oni een in nige samenwerking tot stand te brengen tussen kunstenaar jen fabrikant, zodanig, dat beide partijen werden tevreden ge steld. Allerlei conservatisme, waaronder dat van de glasbla zers zelve, dienden te worden overwonnen. De publieke smaak moest men leiden en vormen. Het experiment slaagde volko men, zo zelfs dat hetgeen in glas en kristal werd volbracht, een stimulerende werking uitoefen de op andere takken van indus trie, waar men tot dusver nog niet met kunstenaars had ge werkt. Men kan de beweging, waar van hierboven sprake is, ken schetsen als onderdeel van een algemeen réveil in de ambachts kunst (men gebruikt tegenwoor dig gaarne het woord „industri ële vormgeving") gevolgd op de inzinking, die deze als conse quentie van de overwegende in dustrialisatie en mechanisatie in de tweede helft van de 19e eeuw had ondergaan. Het is te dien aanzien begrijpelijk, dat de pio niers, wier arbeid men kan ka rakteriseren als een soort late „Jugendstil'' van strenge begin selen uitgingen. Stijlkopie was uit den boze. Het glas moest een voudig zijn, zowel naar de vorm als ten aanzien van de versie ring. Men beoogde het zogenaam de „eerherstel van het materi aal", waarbij het glas uit en door zichzelf móest spreken, eerlijk en naar, z'n beste eigenschappen. De voorafgegane periode had zich n.l. onder meer gekenmerkt door een overladen versiering, waarbij het glas tot louter fond werd verlaagd. Thans werd slechts die decoratie gewild, welke in organisch verband tot de norm stond, om een voorbeeld FEUILLETON van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN" door G. PLANTEMA. 41) „Maar een volgende kamer pro beren?" Maar Ohlquist keek naar de muren en streek zich over z'n kin. Hij zag er uit, of hij iets niet kon vinden. Toen stapte hij op de plan ken met boekwerken toe en opeens glimlachte hij. De commissaris staar de met verbazing naar hem, zijn ge zicht was een groot vraagteken. De reeks horizontale planken aan de wand tegenover de ramen was door verticale schotten verdeeld in vie ren. Nu stond Ohlquist voor een van die verticale schotten en bestu deerde dat met aandacht. De com missaris tuurde mee. Hij keek de inspecteur aan. en de beide agenten die dichterbij kwamen, bemerkten dat op het brede gezicht van hun chef een grijns verscheen, terwijl Ohlquist er uit zag of hij een kwa jongensstreek wilde uithalen. Maar de scherpe ogen van de twee agen ten zagen meer. Het verticale schot bestond namelijk niet uit één plank, maar uit twee. En een van die twee te geven als .slijpsel aanvaard de men slechts een simpel facet- slijpsel, dat meelopend met de contouren van glas of vaas niets aan de werking van de vorm met zijn schonte verhoudingen (De Bazel werkte graag met gulden snede-verhoudingen) kon be derven. Ofschoon veel van het werk der genoemde pioniers niet meer geheel van deze tijd is, hun in vloed werkt door tot op de hui dige dag. Een hele rij glaskun stenaars, die voor Leerdam werkten, hetzij in vast verband hetzij als „free lance" ontwer pers, volgde hen op. Deze kun stenaars /hebben ieder in hun eigen stijl werkend en met hun tijd meegaande, vrijwel alle mo derne strevingen op het terrein der kunst in glas verwerkelijkt, voor zover dit mtogelijk was. Onder de nieuwe ontwerpers moge allereerst A. D. Copier (geb. 1901) worden genoemd. Zijn scheppende arbeid, waar mede hij omstreeks 1915 aan ving, duurf nog steeds voort. Ze is veelomvattend en betekent 'n tijdperk in de moderne Neder landse glaskunst. Hij ontwierp drinkserviezen van uiteenlopen de vorm en kleur. Zeer bekend werd het Gilde-servies, waarvan de glazen voldoen aan alle eisen die wijnkenners er aan stellen en dat dan ook in overleg mlet deze experts is ontworpen. Voorts gaf hij gebruiksglas, bloemvazen en vele zogenaam de Unica. Verscheidene van de ze kunstwerken vonden hun weg naar particuliere verzamelingen en musea. Ze kwamen uit expe rimenten voort en danken hun ontstaan aan een innige samen werking tussen ontwerper en meesterglasblazer, waarbij de eerste zijn inspiratie onmiddel lijk op de laatste overdraagt. Het werk van Copier kenmerkt zich vooral door de kracht van de vormgeving. Zijn modellen zijn strak en elegant, zonder conces sies aan burgerlijke smaak. In zijn Unica toont hij een voor liefde voor verfijnde kleurscha keringen, tussenglasversieringen fantasierijk en van ongedachte schoonheid, craqueleringen ter oppervlaktedecoratie van veler lei aard. Naast Copier noemen wij als jongeren, van wie nog veel ver wacht mag worden F. Meydami (geb. 1919 en W. Heesen (geb. 1925). Meydam vervaardigt ontwer pen zowel voor hol- als voor vlakglas. Zijn ontwerpen voor vlakglas (ramen en andere deco ratieve panelen) worden meest al uitgevoerd door het materiaal te bewerken door middel van zandstralen, etsen of slijpen, dan wel in combinatie dezer tech nieken. Zijn Unica onderschei- j derf zich door het gebruik van fraaie pasteltinten, samenge- smolten met blank glas of wel verrassende combinaties (ge- j waagd lijkend) van allerlei kleu- j ren glas. Zeer origineel zijn de z.g. abstracte composities, plas- f tieken uit blank of gekleurd kristal, non-figuratief, maar des- alniettemin door abstrahering en volledig gebruik van de pracht van het materiaal, ongemeen suggestief. Heesen ontwerpt ook decora ties voor vlakglas, te 'weten pa nelen, platen voor klokken e.d. Zijn stijl kenmerkt zich door 't direct-symbolische ivan de voor stelling, alsmede door modern- dynamische opvattingen. Ofschoon Heesen het stand punt inneemt, dat elke versie ring (slijpsel, gravure e.d.) een „kwetsen" van het glasopper vlak is, weet hij zijn decoraties altijd zó te maken, dat ze orga niek bij materiaal en vorm pas sen. Heesen heeft voorts een oud handwerk opgenomen, n.l. de kunst om met een! diamant por- stak iets verder naar voren dan de andere. Dat was niet langs de hele hoogte het geval, maar alleen tot de vierde horizontale plank. En die plank bestond uit twee delen, ter wijl het onderste deel ook iets ver der naar voren stak. Commissaris te Kempe knikte tegen Sven. Die pak- te nu het naar voren stekende schot beet en trok er aan. Er kwam be- j wegjng in en het kwam naar voren, maar aan de andere kant bleek het j om scharnieren te draaien. Het was een deur. „Kom er maar uit", zei de com missaris droogjes. De deur was open j en zij keken in 'n grote kast, die j achter het arsenaal met boeken ver- j borgen was geweest. Ja, een van de mensen die zich daar verborgen had was er niet voldoende in geslaagd j de deur weer dicht te trekken, zo dat Sven het naar voren steken had ontdekt. Het was donker geweest in de kast. Het felle lamplicht viel er nu in, zodat de mensen daar stonden te knipperen met hun ogen. Het was er benauwend vol binnen. Op 't eerste j gezicht kon de politie zelfs niet zien hoeveel personen er eigenlijk tegen elkaar geperst stonden. Toen men ging tellen, bleken het er zeven te zijn. Zij waren te verrast om te vechten. Na het bevel van commis- tretten, voorstellingen, lijnen spel of abstracties op glas te stippen of te schrijven, daarme de aanknopend (echter op zijn moderne wijze) bij: de beroemde Hollandse glpsgraveurs uit de 17e en 18e eeuw, als de dames Greenwood, Van Heemskerck en Roemer Visscher, Schouman, Wolff. Het is niet wel doenlijk alle kunstenaars, die voor Leerdam werkten of nog werken, aan een uitvoerige bespreking te onder werpen. Wij vermelden dus slechts kort enkele hunner pres taties. Glasplastieken werden ont worpen door beeldhouwers als Stel' Uiterwaal (o.a. zijn bekend geworden „madonna"), Lucien- ne Bloch (kleine plastieken, waarbij originele dierfiguren), Jules Vermeire (o.m. een heel fijn meisjeskopje en profil) en mevrouw Van Asch Van Wijk (masker, het enige in glas uit gevoerd beeldhouwwerk van de ze jong gestorven kunstenares). Al deze plastieken zijn massief en door etsing fraai gesatineerd, zodat ze slechts een diffuse LUXOR. „VAN HET MOEDERSCHAP VERSTOKEN". De Italiaanse filmindustrie» die enerzijds zo veel voortreffe lijke films op haar naam heeft staan, vervalt anderzijds her haaldelijk in rolprenten van het koèkkoek-één-gezang-genre, waarbij vooral al dan niet buiten hun schuld ontspoorde moeders het voornaamste ingrediënt vor men. In deze films doet men bij voorkeur een beroep op de me dewerking van de filmster Am)e- deo Nazzari; hij schijnt een goe de invloed op deze vrouwen te hebben. Het gegeven van de film, die dit weekeinde in Luxor draait, heeft men wel zeer losjes uit de mouw geschud en van dat soort gaan er ongetwijfeld dertien in een dozijn. Het is allemaal zo gemakkelijk en zonder vinding rijkheid en werkelijke bewogen heid in elkaar gezet, dat men zich afvraagt hoe lang het bios cooppubliek dergelijke goedkope kitsch nog zal blijven waarde ren. Er wordt in dit filmverhaal op een ietwat grove en wel zeer voor de hand liggende wijze ge- saris te Kempe, ging eerst een van hen aarzelend naar voren, dan volg- den de anderen. j „Meer zijn er denk ik niet in huis", meende Sven, terwijl hij het gezel- schap snel bekeek. Toen mompelde hij verrast: „Ja, tochZeven mensen kwamen voor de dag. Maar het waren zeven man! In de ca bine van de vrachtauto had toch een vrouw gezeten. Wel was iemand, nadat de gevangenen binnenge bracht waren, met de vrachtauto weggereden, maar Sven had on danks de duisternis kunnen consta teren dat dit niet de vrouw in de overall was geweest. Die moest zich dus op een andere plaats in 't huis verborgen houden. Commissaris te Kempe had 't raam van de kamer opengemaakt en j tegen de jonge inspecteur in de tuin i gebruld, dat er een paar man naar j boven moesten komen om mee te I helpen de vangst te bewaken. Met een agent was Sven ondertussen op zoek gegaan naar meer verstopten. Op deze étage vonden zij niemand en ook geen aanduiding van een kast achter een boekenplank. Toen bleef alleen de zolder over. „Het zou me trouwens niets ver bazen als een vrouw zich op zolder verbergt", zei de agent, die een snugger uiterlijk had. Hol klonken lichtval doorlaten, die ze een schoon-verstild aanzien geven. Vermelden wij tenslotte nog Chris Lanooy (f 1948,* beroem de pottenbakker; vazen, schalen en unica), Ida Falkenberg-Lief- rinek (drinkservies, vazen), Joep Nicolas (de bekende glazenier; monumentale vazen), S. Valke- ma (drinkserviezen, bloemvazen en fruitschalen), C. J. Lebeau (t 1945; bloemvazen, hoogst origineel van vorm), Dom Gre- gorius de Wit (liturgisch glas voor de r.k. eredienst), Jaap Gidding (glad- en barokbeschil- derd glas), en last but not least Frank Lloyd Wright, de beroem de Amerikaanse architect, die 'n monumentale vaas, uitgevoerd in diepgroen glas, voor Leerdam ontwierp, dan willen wij daar mede slechts een denkbeeld ge ven van hetgeen door kunste naars van uiteenlopende opvat ting voor Leerdam werd gedaan. Zonder overdrijving kan wor den getuigd, dat de Leerdamse prestaties een epos vormen in de moderne glaskunst, een hoog tepunt, ook van internationaal standpjmt bezien. speculeerd op het massa-senti ment en daarom moet men deze film dan ook rangschikken on der de zeer middelmatige klasse. Het thema van de vrouw, die 'n kind verwacht, maar door de daarvoor verantwoordelijke man in de steek is gelaten, is helaas al zo platgetrapt, dat het indus trie-ingrediënt is geworden. Bij een weinig eisen stellende bios- coonbezoeker moet dit op de duur wrevel wekken. Maar goed, er zullen er altijd zijn, die aan dit soort films hun hart genoegzaam künnen opha len en van deze omstandigheid maakt de Italiaanse filmindus trie met de regelmaat van een klok gebruik. Hieraan kan de bioscoopexploitant ook niets doen, hij moet nu eenmaal roei en met de riemen, die de film industrie en de smaak van het grote publiek hem bieden. „Van het moederschap versto ken" draait van vrijdag tot en met zondag. Toegang 18 jaar. „PARACHUTISTEN VALLEN AAN". Een onderhoudende en boei ende oorlogsfilm volgens 't pro hun voetstappen, toen zij naar bo ven gingen. De zolder was een grote ruimte met een ongeverfde houten vloer. Een deel er van was afge schoten en daar waren een paar kleine kamers. Toen zij een der ka mertjes binnen gingen, zagen zij ook geen spoor van een vrouw. In het kamertje was een kast. Het ka mertje lag aan de voorkant van het huis, onder het schuine dak en de kast reikte niet tot aan het dak. Er was een ruimte open en boven op de kast zagen zij een wanordelijke massa van behangselpapier, een wollen deken en een lampetkan wel een merkwaardigheid in dit huis met stromend water en vaste wastafels. In het kamertje stond een stoel. Daar ging Ohlquist op staan en toen kon hij goed bekijken, wat zich ei genlijk op de kast bevond. En ter wijl agent Ver straten nieuws gierig toezag, trok Sven wat pa pier weg. De lampetkan wan kelde en viel op de grond in scherven. „Geluk", mompelde Verstra- het standpunt van Sven. Geen ten onwillekeurig. Geluk ja, van geluk voor de vrouw, die zich boven op de kast probeerde te verstoppen, en die nu merk waardig bedaard over de rand cedé dat de Amerikanen na twaalf jaar bevrijding tot in de finesses beheersen. Het verhaal geeft de strijd van de Amerikaan se parachutisten tegen de Duit se weerstandsnesten achter het invasiefront. Het gegeven is boeiend uitgewerkt en de film zit dan ook van de eerste tot de laatste meter vol spanning. Door al dat strijdgewoel heen loopt ook de draad der betere „human relations", zodat we kunnen keek, om zich even later door Ohlquist, als een hoffelijk ltava- lier, er af te laten helpen. Agent Verstraten had reden om ver baasd te zijn. „Karnaval is er niks bij", zei hij. De vrouw was nog altijd ge maskerd en zij was gekleed in een verfomfaaide overall. „Per- mettez-moi", zei Sven en hij stak zijn hand uit naar het masker. Maar zij rukte het zelf al af... „Ja, ja", zei kommissaris te Kempe voldaan, terwijl hij rond keek naar de verschillende per sonen die zich op zijn uitnodi ging in zijn dienstvertrek op het hoofdbureau van politie hadden verzameld. „Ja, ja, Broekman, ze zijn geknipt." Het was de volgende morgen. Inspekteur Broekman, mr. Ernst Verhagen, André Boorneman en als speciale gunst Else Verhagen en Madeleine Uitten- terpe, hadden de uitnodiging ge kregen en toen zij kwamen, von den zij de kommissaris en in spekteur Ohlquist als de beste maatjes naast elkaar achter het grote schrijfbureau zitten, om 't hardst rook uit hun pijpen trek kend. spreken van een geslaagd ver haal over de eerste dagen yan de bevrijding van Europa. Maandag en woensdag. Toegang 14 jaar. MUSIS SACRUM. „SISSI, DE JONGE KEIZERIN". Dat er een vervolg zou komen op „Sissi", de film die miljoenen harten heeft veroverd ein die ook in Nederland een grandioos succes heeft gekend, lag voor de hand. Het enthousiaste bios cooppubliek was zo unaniem in zijn verlangen om te zien hoe 't verder zou gaan met de jonge keizerin, dat het antwoord van de filmindustrie niet kon uit blijven. En zo hebben we dan gekregen „Sissi, de jonge keize rin", met weer de uitstekende bezetting, die de eerste film tot triomfen heeft gevoerd Romy Schneider, Karl-Heinz Böhm en Magda Schneider en vele ande ren. Ook in deze film ontvouwt zich weer de pracht en praal van het Weense hof en de indruk wekkende schoonheid van het Alpenlandschap en de Hongaar se steppe. In tal van landen heeft deze tweede Sissi-film weken lang volle zalen getrokken, zodat ook Musis Sacrum besloot deze film de hele week op het pro gramma te nemten. Zoals bekend eindigde „Sissi" met 't sprook jesachtige huwelijk van het jon ge keizerlijke paar in Wenen, de nieuwe film „Sissi, de jonge kei zerin'' begint vier weken na het huwelijk en schildert de eerste huwelijksjaren. Ongetwijfeld zullen velen dit charmante, sprankelende en be toverende vervolg op „Sissi" willen zien. Deze film draait van vrijdag tot en met zondag en op maan dag en woensdag. Toegang alle leeftijden. Te Kempe had zijn gasten ver welkomd en belangstellend ge vraagd hoe André het maakte. De jongeman was wel tegen de wens van de dokter per auto naar het politiebureau vervoerd en door twee agenten binnenge dragen, maar voelde zich goed. Vooral omdat zijn verloofde nu bij hem was. Allereerst zal het u interesse ren, te horen hoe wij het gezel schap gepakt hebben", begon hij dan. Nadat hij had ontdekt, dat iedereen in spanning naar hem luisterde, vertelde hij de telefo nische waarschuwing, die Sven hem had gegeven en van de ge volgen, die daaruit waren voort gevloeid. „En zo is de hele troep, acht personen sterk, veilig en wel achter slot en grendel gezet", zo eindigde hij zijn verhaal, waar van hij zelf had genoten. De he ren van de pers moesten later maar genoegen nemen met een veel zakelijker resumé, maar die wisten daar op hun manier wel raad mee. ,,'t Is prachtig" zei Broekmjan toen. „Maar..." (Wordt vervolgd). KINDERVERHAAL Olieke Bolleke's wonderland Op een goede dag wandelde Olleke, de kleine jóngen, die met zijn ouders in een klein huisje aan de rand van het bos woon de, door het dichte woud. Hij was op weg naar zijn vriendjes, de konijntjes. Bij het hol aange- komen„zag hij de jonge konijn tjes vrolijk op het mos spelen, terwijl moeder konijn voor haar hol heerlijk in het zonnetje zat en toekeek. „Ha, Olleke!" riepen de dier tjes en ze kwamen dadelijk op hem toe. Natuurlijk werd er krij gertje gespeeld en Olleke holde met de dieren dat het een lieve lust was. Na een poosje waren ze allen doodmoe en ze gingen bij moeder konijn in 't zonnetje zitten uitrusten. Toen ze daar zo zaten, kregen ze de schrik van hun leven, want plotseling kraakten de takken. Vader konijn kwam in doods nood aanrennen en achter hem stormde een grote bok, de kop gebogenv en de horens tot stoten klaar. Zonder op of om te kij ken, vloog vader konijn zijn hol binnen en moeder met de klein tjes volgden met grote spoed. Het was net op het nippertje, want nauwelijks was de pluim staart van moeder verdwenen of met een doffe bons dreunde de kop van de bok tegen het hol. In het kamertje bibberden de ko nijntjes van angst. Het mikpunt- Olleke, die natuurlijk niet in het konijnenhol kon vluchten, had het gevaar gezien en was op zij gesprongen. Maar nu de bok het konijn niet te pakken had kunnen krijgen en bovendien hoofdpijn had van de verschrik kelijke bons tegen het hol, draai de hij zich om en wilde zijn w7oede koelen op de kleine jon gen. Olleke begreep pas in wel ke gevaarlijke situatie hij was. gekomen, toen de bok zich om keerde, zijn kop boog en in zijn richting stormde. Bliksemsnel sprong de jongen weer op zij; en het dier vloog langs hem heen. De bok keerde en de grond dreunde onder het getrappel van zijn vinnige 'poten. Weer moest Olleke een nocdsprong maken. Hijgend van inspanning keek hij hoe de bok wTeer keerde en op nieuw tot de aanval over ging. Vanuit de ingang van hun' hol loerden de konijnen naar het spannende gevecht dat zich voor hen afspeelde. Wat te doen Nadat de bak al enige malen had aangevallen en Olleke het dier steeds had weten te ontwij ken door zijsprongen, begreep de jongen, dat het op die manier nog heel lang zou kunnen duren want de bok toonde geen teke nen van vermoeidheid. Olleke daarentegen had bemerkt, dat dit spelletje enkele malen goed ging, maar dat één kleine mis stap hem noodlottig zou kunnen zijn en daarom zon hij op een ander middel. Weer kwam de bok aanstor men en weer sprong de jongen op zij, maar nu greep hij reso luut de staart van het dier. Hij kon beter achter, de bok hangen dan voor hem staan, meende hij. Het dier werd nu verschrikkelijk kwaad en stormde met Olleke achter zich aan door het bos. In woeste vaart ging het tussen de struiken door, waardoor het dier hoopte zijn belager kwijt te ra ken. Maar de jongen hield ste vig vast. Plotseling nam de bok een scherpe bocht dwars door de struiken en Olleke voelde de staart tussen zijn handen weg glippen. Met een flinke vaart en

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1957 | | pagina 6