Waalwijkse en Langstraatse Courani
NIEUWJAARSREDE
„STASSAR is SERVICE"
VRIJDAG 31 JANUARI 1958
Uitgever:
Waalwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur
JAN TIELEN
Dit blad verschijnt 2 x per week
81e JAARGANG No. 9
Abonnement:
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentiepr ij s
10 cent per mm.
Contract-advertenties:
speciaal tarief
Bureaux GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621 KAATSHEUVEL - TEL. 2002 - Dr. VAN BEURDENSTR. 8
OPGERICHT 1878
TEL.-ADRES: „ECHO"
uitgesproken door de Edelachtbare Heer
J. L. P. M. TEIJSSEN Burgemeester van
Waalwijk.
speciaal voob UW BRIL
Stassar, Stationsstr. 88, Waalwijk
I
DE ECHOTMHEI ZUIDEN
Het voorbije jaar.
Het is al weer even geleden, dat wij zijn
gegaan door de poort van het nieuwe jaar.
Naar goede gewoonte mag ik in deze
eerste vergadering in dit nieuwe jaar nog
even de blik wenden naar het gemeentelijk
leven en welzijn in het voorbije jaar.
Een beeld van wel en wee van het vol
einde jaar komt dan voor de geest.
Dit jaarbeeld herinnert aan tegenslag en
voorspoed; het is ook oriënterend en in
structief; het stimuleert tot verdere activi
teit en intensieve bestuursarbeid en roept
gedachten op met betrekking tot de per
spectieven van een toekomstig beleid.
De economische situatie en de
bestedingsbeperking.
Het beeld van gemeentelijke werkzaam
heden en mogelijkheden in het verstreken
jaar is voor een belangrijk deel mede be
paald door de ontwikkeling van de econo
mische situatie in ons land.
De toegenomen conjunctuur-onzekerheid,
de kapitaalschaarste, de monetaire ontwik
keling en met name het tekort op de lo
pende rekening van de Nederlandse beta
lingsbalans, gepaard gaande met een ver
hoogde inflatoire spanning, waaraan door
een drastische antiflationistische politiek -
de bestedingsbeperking - een halt werd
toegeroepen, zijn even zovele verschijnselen
en factoren, welke er op duiden, dat het ni
veau van de in 1956 in ons land bereikte
welvaart niet bleef gehandhaafd.
Gelukkig wordt vrij algemeen aangeno
men, dat de inzinking, welke zich landelijk
aftekent, niet de vorm van een ernstige eco
nomische depressie zal verkrijgen.
Nog verheugender is het, te mogen vast
stellen, dat - in tegenstelling met de toe
stand in andere delen der provincie - van
een werkloosheidscijfer in de gemeente
Waalwijk nauwelijks sprake is, terwijl, vol
gens mededeling van het Gewestelijk Ar
beidsbureau, - voor wat onze gemeente
betreft - de vraag naar arbeidskrachten
steeds nog groter is dan het aanbod.
De huidige economische situatie, welke
zich landelijk doet gelden en gevoelen, en
diverse ingrijpende overheids-maatregelen
tot gevolg had, heeft menige gemeentelijke
voorziening reeds naar de achtergrond ge
schoven en afgeremd, vooral, omdat de be
stedingsbeperking ook voor de gemeenten
zulk een diep ingrijpend effect sorteerde.
Gelukkig mag weer gezegd worden, dat
er nationaal enig licht aan de horizon komt,
althans er zijn meerdere tekenen, welke er
op wijzen, dat het dieptepunt gepasseerd is.
De Nederlandse handelsbalans is zich aan
het herstellen, onze goud- en deviezenreser
ve is tot bijna vier miljard gestegen, de
bankbiljettencirculatie is verder ingekrom
pen, de rentevoet vertoont misschien enige
neiging tot daling en een verlaging van het
disconto is juist weer een feit geworden.
Dit alles neemt evenwel niet weg, dat er
nog veel ongewisheid en voortdurende aar
zeling te constateren zijn.
Er is nog weinig grond voor optimisme.
Het is vanzelfsprekend, dat er een uiterst
sterke wisselwerking is tussen de geschetste
economische situatie enerzijds en de beste
dingen van de overheid anderzijds.
Voorlopig valt dan ook zeker niet te ver
wachten, dat de bestedingsbeperking, welke
de gemeenten uit harde noodzaak is opge
legd, met enige soepelheid zal worden ge
hanteerd. De van de zijde der centrale over
heid gegeven directieven wijzen ook geens
zins in deze richting.
De realiteit brengt derhalve mede, dat het
toekomstig gemeentelijk beleid tegen deze
achtergrond wordt geplaatst. Er zijn weinig
momenten in de historie van het Nederland
se gemeentewezen aan te wijzen, waarop het
gemeentelijk doen en laten zó zeer afhan
kelijk is geweest van 's lands economie als
thans het geval is.
Alleen economisch herstel kan weer voe
ren tot financieel herstel - en daarmede
tot zelfstandig bestuur - bij de gemeenten.
Gevolgen van de bestedingsbeperking.
Tot heden waren de gevolgen van de be
stedingsbeperking voor de gemeente Waal
wijk zeker niet schokkend, omdat, dank zij
een door U gevoerd vooruitziend beleid, een
grote voorraad aan door hoger toezicht
goedgekeurde credieten voor belangrijke
werken aanwezig was, welke werken - het
ene werk meer, het andere werk minder -
een begin van uitvoering hadden gekregen
toen de economische moeilijkheden intra
den en het eerste regime van de bestedings
beperking werd ondervonden.
In 1957 hebben evenwel geen betekenen
de nieuwe plannen de eindstreep meer kun
nen halen, omdat de vaste financierings
middelen daarvoor ontbraken. Het veraste
van de aanwezigheid dezer middelen is een
van de krachtigste wapenen ter bereiking
van de bestedingsbeperking, omdat vaste fi
nancieringsmiddelen in de gegeven omstan
digheden niet te verwerven zijn.
Geleidelijk aan wordt de voorraad cre
dieten voor uit te voeren werken derhalve
kleiner en dit betekent, dat - zo de toe
stand niet wijzigt - de gevolgen van de
bestedingsbeperking ook op de ontwikkeling
van onze gemeente steeds meer loodzwaar
zullen gaan drukken.
Nog vele en grote kansen in 1957.
Het voorbije jaar bood onze gemeente
nog grote kansen tot realisering van uiterst
belangrijke projecten.
Indien men bedenkt dat de meedogenloze
bestedingsbeperking in 1957 alle nieuwe
plannen - niet gedekt door vaste financie
ringsmiddelen en ook niet gedekt door van
wege hoger toezicht goedgekeurde kredie
ten - wegmaaide, dan mag er - in dat
licht gezien - toch wel grote voldaanheid
zijn over de ruime mate, waarin in 1957
in onze gemeente kapitale werken konden
Deze uitgevoerde werken geven de grond-
worden uitgevoerd.
slag voor een veelzijdige uitgroei van de
gemeente.
Aan de uitvoering van het uitbreidings
plan „Baardwijk" is een forse stoot gege
ven door in 1957 méér dan een miljoen
gulden te verwerken aan het totaal bouwrijp
maken van een terrein, hetwelk op het
ogenblik reeds ruimte biedt voor de bouw
j van 342 woningen. Dit betekent derhalve,
I dat de aanwezigheid van bouwrijp terrein,
I benodigd voor de verdere bouw van wonin-
gen in volgende jaren, volledig is veilig ge
steld en dat is een grote geruststelling bij
de huidige, nagenoeg onoverkomenlijke
moeilijkheden, welke de bestedingsbeper
king heeft opgeworpen, om gronden aan te
kopen en bouwrijp te maken.
Met doortastendheid is het laatste gedeel
te - het sluitstuk - van het uitbreidings
plan „St. Antoniusparochie" door wegaan
leg, terreinverkaveling en aanleg van gas,
water en elektriciteit ook volledig bouwrijp
gemaakt en de woningbouw ontwikkelt zich
daar verder reeds gestadig.
De grote bouwplannen van een particu
liere onderneming in het uitbreidingsplan
ten westen van de Besoijensestraat - wel
aangeduid als Tuindorp Besoijen -welke
thans in koene vaart tot uitvoering komen,
vroegen de aanleg van een geheel straten-
net om deze uitbreiding mogelijk te maken.
Een te dezer zake met de bouwonderneming
door het gemeentebestuur getroffen rege
ling, verwierf de goedkeuring van Gedepu
teerde Staten. Ook deze werken kwamen in
1957 tot stand en de voorgenomen woning
bouw is daarmede en daardoor thans geheel
en al verzekerd.
Ten aanzien van de scholenbouw wist on
ze gemeente in 1957 zich zelf nog op het
juiste en allerlaatste tijdstip enige wind in
de zeilen te blazen met als gevolg, dat nog
konden verrijzen een fraaie modern geoutil
leerde r.k. kleuterschool te Besoijen, welke
nagenoeg gereed is, en een niet minder
fraaie tienklassige r.k. ulo-school voor meis
jes in het centrum, 'welke in de loop van dit
jaar zal gereed komen.
Op het gebied van de scholenbouw kwam
overigens een windstilte, welke het verder
onmogelijk maakte om met andere plannen
nog enige Oever te bereiken.
Dankbaar mag worden geconstateerd,
dat de bouw van de nieuwe en betekenende
nijverheidsschool aan het Vredesplein, dank
zij een doortastend beleid van het school
bestuur, einde 1956, juist voor het intreden
van de moeilijkheden inzake overheidsfinan
ciering, en mede door het sluiten van een
rekening-courant-overeenkomst met de ge
meente, kon aanvangen en nu in 1958 ge
reed zal komen. Dit schoolgebouw, waarvan
de bouwkosten en de kosten van inrichting
ongeveer twee miljoen gulden bedragen,
mag letterlijk en figuurlijk een kapitale aan
winst voor stad en streek worden genoemd.
De r.k. huishoud- en industrieschool on
derging in 1957 een zeer belangrijke uit
breiding, welke zeer onlangs gereed kwam,
waardoor een zodanige schoolcapaciteit en
interne accommodatie werden verkregen,
dat deze school in elk opzicht aan alle eisen
beantwoord. Ook hier kon een actief be
stuur nog juist aan de greep van de beste
dingsbeperking ontkomen.
In de reeks gebouwen, welke nog juist in
aanbouw konden komen vóórdat de slag
boom totaal dicht viel, moet ook genoemd
worden het door de architect Kropholler
ontworpen politiebureau, niet alleen een
doelmatig en ruim gebouw ter huisvesting
van de politie-diensten, doch ook een in het
oog vallende architectonische verfraaiing
van het Raadhuisplein.
Het gebouw in de Mr. van Coothstraat,
waarin de R.K. Middelbare Handelsavond
school is ondergebracht, kon, als gevolg van
een uiterst gunstige beslissing door Gedepu
teerde Staten ten aanzien van het benodig
de krediet van f 55.000. -welk bedrag
echter niet als financieringsmiddel aanwe
zig was, geheel verbeterd en gemoderniseerd
worden, de aanleg van een centrale verwar
ming inbegrepen. De huisvesting laat thans
niets meer te wensen over.
Een inwendig geheel gerestaureerd ge
bouw met een fraaie, sprekende aanblik en
een uitstekende ruimteindeling - 't vroe
gere K.J.C.-huis in de Stationsstraat - zal
weldra de door particulier initiatief tot stand
gekomen R.K. Levensschool voor jonge ar
beiders herbergen, waarvoor van gemeente
wege mede de grondslag werd gelegd door
subsidiëring en door verstrekking van gel
den in rekening courant.
De omvangrijke en kostbare werken be
treffende de centralisatie van de vuilwater-
afvoer en de bouw van een rioolgemaal en
van een zuiveringsinstallatie, welke werken
een uitgave vergden van f 1.630.735.-,
konden, niettegenstaande de bestedingsbe
perkingsmaatregelen, worden voortgezet en
voltooid. Hiermede is Waalwijk een van de
weinige gemeenten in onze provincie, welke
over een vuilwater-zuiveringsinstallatie be
schikken. Binnen enkele maanden kan de in
stallatie volledig in gebruik worden geno-
De woningbouw in 1957.
Ook in 1957 kwam weder een beteke
nend aantal woningen, zowel in de woning
wetsector als in de sector van de particu
liere bouw, in aanbouw. De woningwetwo
ningen in de St. Antoniusparochie zijn ge
reed en bewoond. Verspreid over de ge
meente zijn nog ruim 30 particuliere en ge-
premieëerde woningen in aanbouw. De flat
met 30 woon-eenheden aan het Hertog Jan
park nadert haar voltooiing. De woningen,
welke door de Zuid-Nederlandse Bouw- en
Handelscombinatie aan de Tweede Zeine
worden gebouwd, zullen binnen enkele
maanden afgebouwd zijn.
De industriële ontwikkeling in 1957.
Het industrieterrein aan de Eerste Zeine
(west), dat in 1957 bouwrijp werd gemaakt
en aanstonds een begin van bebouwing kreeg
met de totstandkoming van de machinefa
briek der firma Verhulst en de bouw van
een schoenfabriek door de firma Chr. Aarts,
ontving verdere bebouwing door de vesti
ging van een handschoenenfabriek van de
firma A. Bakkers en van een lederwarenfa-
briek van de firma M. Schapendonk.
Op het industrieterrein aan de Zomer-
dijkweg werd een tweede stalenverenfabriek
van de firma van Gent-Gerolanda gebouwd.
In Baardwijk is de nieuwe confectiefa
briek Cowa gereed gekomen.
De bouw ving aan van de ruimten voor
een groot garagebedrijf van de firma van
Mossel aan het Hoekeinde.
Verschillende industrieën brachten uit
breidingen tot stand.
Gelet op de ter zake gevoerde bespre
kingen, valt te verwachten, dat de industri
ële ontwikkeling zich in dit jaar zal voort
zetten zowel door nieuwbouw als door uit
breiding.
Zorg voor de werkgelegenheid.
De toeneming van de werkgelegenheid
hangt geheel samen met de vergroting van
de productie-capaciteit der industrie.
Elk jaar wordt de beroepsbevolking uit
gebreid met een niet onbeduidend aantal
jonge arbeidskrachten. Zij melden zich aan
de poorten van het Waalwijkse bedrijfsle
ven en er zal derhalve werkgelegenheid aan
wezig dienen te zijn.
Het lijkt een overbekende waarheid, een
afgezaagd onderwerp, als dit probleem nog
eens met deze woorden wordt gesteld.
Dit is evenwel geenszins het geval.
Er dient voor gewaakt te worden het pro
bleem niet uit het oog te verliezen of het
onvoldoende in het oog te houden, hetgeen
zo gemakkelijk geschiedt, omdat er tot op
de dag van heden - nu Brabant over het
algemeen met gebrek aan werkgelegenheid
kampt - in Waalwijk nog volop werkge
legenheid is en er zelfs van een begin van
werkloosheid geen sprake is.
De zorg voor de werkgelegenheid mag
geen ogenblik worden los gelaten. Deze zorg
geldt niet alleen voor vandaag, doch ook en
vooral voor de toekomst. Een opgroeiende
generatie zal in de komende jaren het ar
beidspotentieel belangrijk vergroten en in
staat moeten zijn om zich door arbeid een
economisch bestaan en sociaal aanzien te
verschaffen.
De blik kan niet ver genoeg vooruit ge
richt zijn en daarom ziet het college van
burgemeester en wethouders het als een
centrale en cardinale taak de industriële ont
wikkeling van de gemeente met voortva
rendheid te blijven bevorderen.
Stedebouwkundige ontwikkeling in 1957.
De stedebouwkundige ontwikkeling van
de gemeente kon in 1957 nog met rasse
schreden voorwaarts gaan, omdat - zoals
ik reeds eerder opmerkte - de aanwezig;
heid van door hoger toezicht goedgekeurde
kredieten nog vele en grote kansen bood.
Moest ik vorig jaar in mijn nieuwjaars
rede een somber geluid laten horen ten aan
zien van de mogelijkheden tot uitvoering van
het uitbreidingsplan „Baardwijk", thans mag
ik met vreugde vaststellen, dat niet alleen
alle moeilijkheden zijn overwonnen, doch
dat een zeer uitgestrekt terrein volledig
bouwrijp ligt.
Het in 1957 door U vastgestelde nieuwe
structuurplan voor de stedebouwkundige uit
groei van de gemeente, welk plan is inge
steld op een toeneming van het inwonertal
tot 25.000, verkreeg op 1 augustus 1957 de
wettelijk vereiste goedkeuring van Gede
puteerde Staten en bezit thans algehele
rechtskracht.
Uitvoering structuurplan.
Voortdurend en met tempo wordt er
thans naar gestreefd om aan dit grote en
ver-reikende structuurplan uitvoering te ge
ven.
Daartoe is het nodig om op het grove
Weefsel van dit plan voort te borduren en
de detaillering van bepaalde nieuw te vor
men stadsgedeelten in partiële plannen vast
te leggen.
Met dit doel is U in deze vergadering
het uitbreidingsplan „Kloosterweg" ter
vaststelling aangeboden. Dit is het eerste
uit het structuurplan voortgesproten uitbrei
dingsplan.
Dit plan „Kloosterweg" is riant en ruim
van opzet en getuigt van modern stede
bouwkundig inzicht. Hier is een fraaie open
woonwijk van niet geringe allure ontwor
pen.
Niet alleen uit stedebouwkundig-, doch
ook uit sociologisch oogpunt bezien, is dit
plan ingrijpend voor het karakter van het
gehele gebied der St. Antoniusparochie.
De aard van de geplande bebouwing zal
tot gevolg hebben, dat er meer maatschap
pelijke schakering komt in dit gebied, het
geen voor een evenwichtige groei naar een
sterke en betekenende gemeenschap van bij
zonder belang is.
Het onderhavige plan voorziet in de bouw
van 196 woningen, waarin zijn begrepen 77
flatwoningen.
Het ligt in de bedoeling om, zodra de om
standigheden dit mogelijk maken, dit plan
„Kloosterweg" voor wat betreft grondaan
kopen, straataanleg, aanleg van gas, water,
elektriciteit, egaliseren bouwterreinen enz.
tot uitvoering te brengen.
Interne en externe factoren, welke de
ontwikkeling beïnvloeden.
Tot heden waren het goeddeels interne
factoren, zoals geboorte-overschot, vesti
gingsoverschot, industrievestiging en aan
trekkelijkheid als woongemeente, welke de
ontwikkeling van onze gemeente bepaalden
en waarop ook de planning van de ruimte
lijke structuur gebaseerd was.
Daarnaast zal evenwel ook aandacht moe
ten worden besteed aan de externe factoren,
welke de evolutie onzer gemeente kunnen
gaan beïnvloeden, nu de gehele ruimtelijke
ordening in ons land in beweging is als ge
volg van het Delta-plan, de door de Rijks
dienst voor het Nationale Plan uitgegeven
brochure „Het Westen en overig Neder
land" en de door het provinciaal bestuur
van Zuid-Holland uitgegeven studie „Rand
stad en Delta".
De daaruit en daarop gevolgde discussies
en reacties hebben de ontwikkeling van
Noord-Brabant in nauw contact gebracht
met de ontwikkeling van het Westen des
lands, meer in het bijzonder ten aanzien van
de doelbewuste, van overheidswege geleide
spreiding - de decentralisatie - van de
groeiende woon- en werkgebieden over een
veel groter territorium dan het Westen des
lands en met name ook over Noord-Bra
bant, waarbij dan de industrie-spreiding het
beheersende element is.
In dit licht gezien, komt de vraag op of
deze externe factoren - al zijn zij dan ook
nog slechts in de kiem aanwezig - op lan
gere termijn onze gemeente met haar be
duidende industriële potenties onberoerd
zullen laten en of het niet uitermate gewenst
is om deze verschuivingen, spreidingen en
perspectieven nu reeds in het oog te vat
ten en tegen de achtergrond daarvan te ko
men tot een taakstelling met betrekking tot
het voorbereiden en scheppen van voor
zieningen, welke primair nodig zijn om een
relatief gedeelte van het in de toekomst over
een groot gebied van Nederland te sprei
den uitgroeiende industriële productiever
mogen in onze gemeente uitstekende vesti
gingsmogelijkheden te bieden.
Het college van burgemeester en wet
houders meent, dat er alle aanleiding is om
deze vraag bevestigend te beantwoorden en
beraadt zich daarom verder over wegen en
middelen om tot een bestudering en plan
matige opzet van de nodige effectieve maat
regelen te komen. Eerlang zullen U hierom
trent nadere mededelingen en eventueel
voorstellen bereiken.
Het havenplan.
Het zal U duidelijk zijn, dat in het kader
van deze beschouwing over de interne- en
externe factoren, welke de ontwikkeling on
zer gemeente kunnen beïnvloeden, het ha
venplan nog méér accent verkrijgt, omdat
dit plan onder de bedoelde effectieve maat
regelen zeker een uiterst belangrijke plaats
zal innemen.
Van de zijde van het college van burge
meester en wethouders is er in 1957 dan
ook met alle kracht naar gestreefd om het
havenplan bij alle instanties de hoogste ur
gentie en prioriteit te doen verkrijgen.
Dit plan is de sleutel van een veelzijdige
ingrijpende en zich in snel tempo voltrek
kende ontwikkeling onzer gemeente.
Deze geprojecteerde haven zal Waalwijk
aansluiting verschaffen op de grote water
wegen van ons land en de gemeente daar
mede ontvankelijk maken voor de invloeden
van de stuwkracht in 's lands groei.
De betekenis van deze haven valt niet
hoog genoeg te schatten.
Zoals U bekend, bestaat het voornemen
om de uitvoering van het plan in drie sta
dia te doen plaats vinden.
Het eerste stadium van uitvoering om
vat het aanleggen van het meest zuidelijke
gedeelte van de haven tot en met de ge
projecteerde nieuwe zwaaikom.
Reeds eerder werd door U het hiervoor
nodige krediet verleend. De sedert einde
1956 aan de dag getreden moeilijkheden in
zake de financiering van overheidsuitgaven
voor kapitaalswerken vormden meteen een
ware bedreiging voor de verwezenlijking van
het bedoelde eerste stadium.
Het kapitale belang -van het werk was
voor het college van burgemeester en wet
houders evenwel aanleiding en aansporing
om niet te versagen, doch vol te houden en,
ondanks de barricade van de bestedingsbe
perking, de pogingen voort te zetten om
van hoger toezicht goedkeuring van het
krediet te verkrijgen.
De kansen zijn wel zeer groot en gunstig
geworden. Naar alle waarschijnlijkheid zal
voor de uitvoering van de eerste fase van
stadium-1 - dat is ongeveer de helft van
het in dit stadium begrepen werk - goed
keuring worden verleend, met beschikbaar
stelling van een lening van f 900.000, -
voor de vaste financiering daarvan.
Woningnood en Woningbouw.
Een beduidend facet van de ontwikke
lingsmogelijkheden der gemeente wordt ge
vormd door de kwantiteit van de woongele
genheid.
De sterke expansiedrang van ónze ge
meente vraagt een voortdurende toeneming
van de woningvoorraad.
Er is een uiterst grote en reële behoefte
aan méér woningen.
Het aantal ingeschreven woningzoeken
den bedraagt op dit ogenblik 1122 en daar
bij zijn dan nog niet gerekend de vele pen
delaars, welke dagelijks voor hun arbeid
naar Waalwijk komen en hier ook gaarne
woonplaats zouden hebben.
Vergelijking met vorige jaren voert tot
de conclusie, dat de situatie geenszins ver
beterd, doch eerder verslechterd is.
Het lijkt een oud thema, doch de stelling,
dat de aanwezigheid van voldoende woon
gelegenheid een onmisbare voorwaarde is
voor de ontplooiing van alle krachten, wel
ke de vooruitgang van een gemeente stuwen,
verkrijgt elke dag méér actualiteit en
spreekt steeds sterker aan.
Het gebrek aan woningen in onze ge
meente klemt nog te meer, omdat de om
vang van de nood niet alleen wordt gemar
keerd door een groot aantal ingeschreven
woningzoekenden, doch daarnaast nog ruim
30 gezinnen in onbewoonbaar verklaarde
woningen verblijven en vervolgens nog meer
dan 100 woningen onbewoonbaar dienen te
worden verklaard.
Het na-oorlogse Regeringsbeleid ten aan
zien van de woningbouw heeft als gevolg
van de omstandigheden nog al eens wisse
ling ondergaan.
Aanvankelijk was het de materialen-
schaarste, welke de woningbouw stagneerde,
daarna weer gebrek aan man-kracht en nu
weer gebrek aan geldmiddelen.
De koers, welke de regering sinds het
voorjaar 1956 had gekozen, kwam hierop
neer, dat de voornaamste maatstaf voor het
aantal te bouwen woningen en de spreiding
daarvan over de verschillende gemeenten
werd bepaald door de capaciteit van de
bouwbedrijvigheid ter plaatse en in de
streek.
Deze koers is nu weer geheel verlaten,
omdat de kapitaalschaarste hiertoe noopte.
De omvang van de woningproductie zal
in 1958 goeddeels worden bepaald door de
beschikbaarheid van kapitaal en de bouw
capaciteit zal dus niet langer maatgevend
zijn voor het aantal te bouwen woningen.
Vanuit deze gezichtshoek moet het aan
de gemeente Waalwijk toegewezen volume
voor de bouw van 108 woningwetwoningen
in 1958 worden bezien.
9 iedere brilreparatie in één uur klaar
iedere nieuwe bril in een halve dag
(uitgezonderd dubbele glazen)
9 ziekenfondskortingen worden onmiddellijk ingehouden
HET MODERNSTE optiekbedrijf der Langstraat
Deze toewijzing houdt tevens in, dat van
rijkswege de nodige financiën voor de bouw
van het aantal woningen worden verstrekt.
De gemeentebesturen zijn in verband met
het geldende rente-gamma niet in staat om
op de vrije kapitaalmarkt financiën aan te
trekken.
Bedoeld volume voor de bouw van 108
woningen moet - en dit is door Gedepu
teerde Staten bij de toewijzing uitdrukke
lijk als voorwaarde gesteld - worden aan
gewend voor de realisering van de voor
1958 voor de gemeente Waalwijk uit het
aangegane contract inzake de continubouw
„Brabant II" voortspruitende verplichting
tot de bouw van 100 woningen, welk aantal
- 1n verband met de groepering van de
complexen - naar boven op 108 is afge
rond.
Zeer spoedig zal de bouw van deze 108
woningen in het uitbreidingsplan te Baard
wijk kunnen aanvangen.
Ten aanzien van de premiebouw - dat is
dus de particuliere woningbouw - is het
aantal per gemeente te bouwen woningen
wel aan een voorlopige limiet, doch niet
aan een strikte limiet gebonden.
Deze premiebouw zal ook de moeilijkhe
den van de kapitaalschaarste ondervinden,
terwijl de gestegen rentevoet zeker eniger
mate remmend zal werken.
Aanstonds, nadat de regelingen ten aan
zien van de premiebouw voor 1958 bekend
waren, heeft het college van burgemeester
en wethoudersacti viteiten ontwikkeld en
contacten gelegd om deze premiebouw te
bevorderen.
Overigens vleit het college zich eniger
mate met de hoop, dat in 1958 nog andere
wegen zullen kunnen worden opengelegd om
te komen tot verdere woningbouw, buiten
en behalve de hier geschetste mogelijkhe
den.
Kapitaalschaarste en toekomstig beleid.
Was de kapitaalschaarste in 1957 een
volkomen remmende factor voor de werk
zaamheden van de gemeentebesturen, ook
op dit ogenblik is de toestand nog niet veel
gewijzigd, al is er dan wel zekere aanwij
zing, dat de rentevoet vermoedelijk iet
wat zal gaan dalen.
Exacte gegevens ontbreken, doch het
schijnt, dat de aller-scherpste kanten van de
kapitaalschaarste zijn afgevijld, waarmede
dan meteen gezegd is, dat nog diverse scher
pe kanten gebleven zijn.
Zonder vast kapitaal kan de gemeente
geen investeringen verrichten, hetgeen be
tekent, dat o.a. alle verdere, nog niet on
dernomen openbare werken uitgesloten zijn.
De vlottende schuld van onze gemeente
is - evenals bij andere gemeenten het ge
val is - hoog opgelopen. De handhaving
van het rente-gamma verhindert de conso
lidatie van deze vlottende schuld.
Evenals dit voor elke gemeente geldt, zal
ook onze gemeente zich moeten vertrouwd
maken - wellicht verzoenen - met de ge
dachte, dat het in de allernaaste toekomst te
voeren beleid geheel afhankelijk is van het
verloop der aanpassing van vraag en aan
bod van de kapitaalmarkt, waardoor meer
evenwichtige verhoudingen zullen tot stand
komen en als gevolg waarvan weer ruimte
ontstaat voor gemeentelijke investeringen,
waarmede de kapitaalswerken dan op gang
kunnen komen.
Het zal U duidelijk zijn, dat voor het
college van burgemeester en wethouders el
ke basis ontbreekt om U een program van
werkzaamheid voor dit jaar aan te bieden.
Ik kan U slechts zeggen, dat niets zal
worden nagelaten om de dynamiek in de
vooruitgang van de gemeente te behouden,
dat woningbouw vóórop staat, dat industrie
vestiging alle stimulans zal krijgen, dat
voortzetting van de uitvoering van openbare
werken voortdurend zal worden nagestreefd
en dat scholenbouw een dagelijkse zorg is.
Rentespaarbrieflening.
Voor de Rentespaarbrieflening is tot he
den vanuit onze gemeente een niet geringe
belangstelling aan de dag gelegd. Voor zo
ver gegevens ter beschikking staan, was tot
en met zaterdag 25 januari jl. door de ko
pers van rentespaarbrieven voorkeur ten
gunste van de gemeente Waalwijk uitge
sproken voor een bedrag van 60 van
f 174.075. - is f 104.445. -
Het laat zich aanzien, dat dit bedrag
nog aanmerkelijk zal groeien, mede ook,
omdat de rentevoet in het algemeen een da
lende tendenz gaat vertonen en het rende
ment van de rentespaarbrieven op een ren
tevoet van 6 is gebaseerd. Behalve dit
rendement, heeft deze Rentespaarbriefle
ning nog de aantrekkelijkheid, dat men ten
eerste gebruik kan maken van het bijzon
dere tarief der inkomsten-belasting en ten
tweede zelf kan bepalen in welk jaar men
die belasting wil betalen, aangezien immers
het tijdstip van verkoop bepalend is voor
het desbetreffende jaar.
De opbrengst van de bedoelde 60
wordt door de Bank voor Nederlandse Ge
meenten als vaste lening aan de gemeente
Waalwijk beschikbaar gesteld. Het bedrag
is bestemd voor de totstandkoming van wo
ningbouw en daarmede verband houdende
werken.
Budgetaire positie der gemeente.
In budgetair opzicht is onze gemeente
evenals zovele andere gemeenten - in een
moeilijke positie komen te verkeren. Voor
goed begrip van zaken wijs ik er op, dat on
derscheid moet worden gemaakt tussen de
financieringsmoeilijkheden als gevolg van de
kapitaalschaarste, waarover ik gesproken
heb, en de budgetaire moeilijkheden, welke
uit velerlei oorzaken voortspruiten en waar
door de begroting niet in evenwicht is te
houden.
De financiële verhouding tussen Rijk en
gemeenten, welke voor de jaren 1953 tot en
met 1957 eerst in 1955 een wettelijke re
geling verkreeg, schoot meteen volkomen
tekort, omdat via wettelijke en andere re
gelingen diverse nieuwe lasten op de ge
meenten werden geladen, welke zonder
meer niet te torsen waren.
Daarbij valt te bedenken, dat de alzijdige
groei van onze gemeente en de verhoging
van het verzorgingspeil daarnaast de no
dige eisen hebben gesteld aan de finan
ciële capaciteit.
Voor 1958 zal ten aanzien van de finan
ciële verhouding tussen Rijk en gemeenten
een noodvoorziening tot stand komen, doch
de perspectieven hiervan zijn zeker niet
gunstig.
Het is U bekend, dat de wettelijke rege
ling van bedoelde financiële verhouding de
mogelijkheid opent tot subjectieve verho
ging van de algemene uitkering uit het ge
meentefonds, welke de gemeente als zeer
belangrijke inkomst ontvangt. Onze ge
meente heeft reeds gedurende verschillende
jaren deze subjectieve verhoging verkregen
op grond van de vèrreikende voorzieningen,
welke door de ontwikkeling van de ge
meente Waalwijk zijn geboden.
Op dit ogenblik is de gemeente-begroting
voor 1957 nog niet door Gedeputeerde Sta
ten goedgekeurd, omdat het overleg met de
Rijksoverheid ten aanzien van de hoogte
van de subjectieve verhoging van de alge
mene uitkering uit het gemeentefonds nog
niet is beëindigd.
De gemeente-begroting voor 1958 is in
concept gereed. Het was voor burgemeester
en wethouders evenwel uiterst moeilijk om
bij de opstelling van deze begroting een
vaste lijn te volgen, omdat de hoogte van
de genoemde subjectieve verhoging voor
1957 nog onzeker is en het uitgaven-niveau
daarvan weer afhankelijk is, terwijl de ba-
sis-1957 in feite ook de basis-1958 zal be
tekenen, daar het bedrag van de subjectie
ve verhoging voor 1958 niet noemenswaard
zal uitgaan boven het bedrag van 1957, het
geen wel duidelijk zal zijn, indien ik ver-
vermeld, dat de Regering voornemens is om
slechts ongeveer 20 miljoen gulden in to
taal voor alle gemeenten des lands te beste
den aan vermeerdering van het bedrag der
subjectieve verhoging voor 1958.
Het Regeringsbeleid ten aanzien van de
financiële verhouding tussen Rijk en ge
meenten leidt er toe, dat de gemeente in
het voeren van een eigen beleid en het ont
plooien van eigen initiatieven in steeds ver
der gaande afhankelijk van de rijksover
heid geraken.
Weerslag voor het particulier initiatief.
Als gevolg van de budgetaire positie on
zer gemeente welke - en dit is de conse
quentie van het Regeringsbeleid op dit stuk
- geen mogelijkheid laat tot verruiming
van het huidige uitgaven-niveau, dreigen
ontluikende particuliere initiatieven, welke
op grond van de doelstelling en van de be
tekenis voor de plaatselijke gemeenschap
wellicht voor gemeentelijke subsidiëring in
aanmerking zouden kunnen komen, meteen
al in de knel te komen, omdat deze subsidi
ering kwalijk nog in het huidige budget is
in te passen.
In het algemeen moet gesteld worden, dat,
afgezien van ter hand te nemen nieuwe ta
ken, zoveel loffelijke en waardevolle arbeid,
welke door en vanuit een geactiveerd en ge
stimuleerd particulier initiatief op de grote
terreinen van cultureel en maatschappelijk
leven reeds wordt verricht, en welke voor
verder ontplooiing juist meerdere geldmid
delen vraagt, wordt geremd en bemoeilijkt
door de weerslag van de beperktheid van de
overheidsfinanciën.
Plannen in portefeuille.
Al staat mijn beschouwing in het teken
van de beperkingen, welke ook onze ge
meente zich noodgedwongen moest en moet
opleggen en waarvan de gevolgen eerst in
de allernaaste toekomst effectief zullen blij
ken, neemt dit niet weg, dat dient te wor
den voortgewerkt aan de voorbereiding van
plannen, welke voor verwezenlijking in aan
merking komen, zodra de acute moeilijk
heden in de kapitaalsvoorziening geweken
zijn.
Daarnaast bestaat de mogelijkheid, dat
door enige oorzaak - welke dan ook - be
paalde plannen eerder gerealiseerd zullen
kunnen worden dan thans is te verwachten.
Het kan bv. zijn, dat op een gegeven ogen
blik - naar het inzicht van de centrale
overheid - met het oog op de conjunctu
rele ontwikkeling de uitvoering van een hoe
veelheid openbare werken noodzakelijk
wordt en dan behoren concrete plannen,
welke aanstonds voor uitvoering vatbaar
zijn, voorradig te zijn, wil onze gemeente
deze kans kunnen benutten.
Het college van burgemeester en wethou
ders heeft maatregelen getroffen om de
plannen voor enige projecten in portefeuille
te hebben.
Mede met het oog daarop komt in deze
vergadering een voorstel aan de orde tot be
schikbaarstelling van een krediet ter voor
bereiding van een plan tot aanleg van een
sportpark in Besoijen.
Aantal inwoners.
In 1957 vermeerderde het aantal inwo-