DE DOOD VAN PIUS XII
DE JEUGD KAN GAAN SPAREN
Waaiwijkse en Langsiraaise Courant
Toenemende gerichtheid op toneel van meer allure
De verkiezing van een nieuwe Paus
25 JAAR BAARDWIJK TONEEL
MAANDAG 13 OKTOBER 1958.
Uitgever:
Waaiwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur:
JAN TIELEN
Dit blad verschijnt 2 z per week
81e JAARGANG No. 80
Abonnement:
22 cent per week
per kwartaal 2.8T
f 8.10 franco P P.
Advertentieprijs:
10 cent per mm.
Contract-advertenties:
speciaal tarief
Bureaux GROTESTRAAT 205, WAALWIJK TEL. 2621
KAATSHEUVEL - TEL. 2002 Dr. van BEURDENSTRAAT 8
OPGERICHT 1878
TELEGR.-ADRES„ECHO"
De dood van Z. H. de Paus Pius
XII heeft in de gehele wereld, zoals
begrijpelijk, diepe indruk gemaakt en
de reacties zijn dan ook legio fen
hoogst waarderend.
Van de gehele wereld, van vorsten
en presidenten werden betuigingen
van rouwbeklag ontvangen, van de
hoofden der regeringen, van de Ver
enigde Naties, kortom de dood van
Pius XII heeft diepe indruk gemaakt
over de gehele wereld en niet 't minst
is de pers unaniem in hare grote
waardering en bewondering voor de
ze grote Paus en dan doelen we voor
al ook op de niet-katholieke pers, zo
wel in Nederland, als Amerika, En
geland, Frankrijk, enz.
Om een en ander te staven, laten
we hier volgen wat enige prominente
niet-katholieke persoonlijkheden en
pers-organen zegden en schreven.
President Eisenhower zegt in een
uitgegeven verklaring: „De wereld is
armer geworden door de dood deze
nacht van Paus Pius XII. Zijn leven
was geheel gewijd aan God en aan de
dienst van zijn medemens. Als ter za
ke kundig en uitgesproken tegen
stander van tirannie, was hij een me
devoelend vriend en weldoener voor
de onderdrukten, en hij was altijd be
reid tot snelle hulp aan de ongeluk
kige slachtoffers van de oorlog. Zon
der vrees en zonder begunstiging
heeft hij steeds -gestreden voor de
zaak van een rechtvaardige vrede on
der de volkeren op de aarde. Hij was
een man met een diepe visie, die op
de hoogte bleef van een snel veran
derend heelal, maar die toch nooit de
eeuwige bestemming van de mens
heid uit het oog verloor. Ik had het
voorrecht hem persoonlijk te kennen.
Tezamen met de mensen van goede
wil overal rouw ik om zijn heengaan".
Averell Harriman, gouverneur van
New York, legde een verklaring af,
die als volgt luidde
„Het volk van de staat New York
treurt tezamen met de natie en de
wereld over het verlies, dat ons allen
heeft getroffen. Als niemand in onze
tijd en als weinigen in de historie
heeft Paus Pius XII de simpele prak
tijk van de menselijkheid verheven tot
heiligheid. De gelegenheden, dat ik
door hem werd ontvangen, waren mo
menten van enorm belang voor mij,
evenals voor allen, die deze grote er
varing hebben gehad. In ruimere zin
echter heeft hij de gehele mensheid
ontvangen en wij allen zijn rijker ge
worden door het privilege in zijn te
genwoordigheid te hebben geleefd."
„De wereld heeft een der beste
kampioenen van de menselijke waar
digheid, de vrijheid en de vrede ver
loren", aldus de Amerikaanse vice-
president Nixon.
Namens de Anglicaanse kerk in
Engeland werd de volgende bood
schap door dr. Geoffrey Fisher uit
gegeven De aartsbisschop van Can
terbury wenst uitdrukking te geven
aan zijn diepe sympathie met de
Rooms-Katholieke Kerk, die Haar
geliefde leider heeft verloren. Zijn
hele leven lang, tot 't laatste moment,
heeft Hij de christelijke Kerk gediend
met grote bekwaamheid en toewij
ding. Alle christenen hadden de
grootste eerbied voor Hem, vanwege
Zijn heiligheid. Zijn karakter, Zijn
eenvoud en Zijn christelijke getuige
nis".
De president van de methodisten-
conferentie, dr. Norman Sniath zei:
„Ik was met Pasen in Rome en zag
toen de Paus. Ik werd getroffen door
zijn grote vriendelijkheid. Hij was
werkelijk een man Gods".
Tenslotte een deel van de herden
kingsrede van Mgr. Dr. Alfrink,
aartsbisschop van Utrecht
Onze H. Vader Paus Pius XII is
van ons heengegaan, tenslotte heeft
de dood overwonnen. Want al mag
de rots waarop de Kerk gebouwd is
naar Cristus' woord en door Chris
tus' macht onverwoestbaar zijn, de
gene die door Christus wordt geroe
pen als zijn plaatsbekleder hier op
aarde, blijft onderworpen aan alle
menselijke zwakheid, tot aan de dood.
Christus die Petrus, de eerste paus,
de marteldood voorspelde, heeft
thans de 263e opvolger van Sint-Pe
trus opgeroepen en over heel de we
reld treurt de Kerk over het heen
gaan van deze grote paus, deze lief
devolle vader van al zijn kinderen,
deze trouwe beheerder van het erf
goed, dat Christus hem had toever
trouwd.
Toen ik in mei 1952 bij mij eerste
bezoek ad limina de H. Vader van
zeer dichtbij mocht gadeslaan, ben ik
geschrokken van de overgrote moe
heid die op zijn gelaat gespreid lag.
Maar er kwam een nieuwe frisheid
in zijn trekken en een nieuwe tinte
ling in zijn goedige vaderlijke ogen,
toen hij begon te spreken over zijn
gelovigen van Nederland, over hun
geloof en godsdienstzin, over hun
trouw aan paus en bisschoppen en
over hun grote ijver voor de missie
Enkele dagen na mijn eerste be
zoek aan de H. Vader heb ik hem de
Sint Pieter zien binnendragen, op een
draagstoel, met zulk een overgave aan
zijn taak van het ogenblik, met zo
veel liefdevolle toewijding voor de
menigte gelovigen, die hem toejuich
ten in de Sint Pieter, zo totaal zich
zelf vergetend, dat de persoon van
Eugenio Pacelli totaal verdwenen
was en niets anders overbleef dan de
paus, de vader van heel de christen
heid, de opperherder en de plaatsbe
kleder van Christus. Wanneer de his
torici het pontificaat van Pius XII
zullen gaan beschrijven, zullen zij
hem zonder twijfel rangschikken on
der de grote pausen van de Kerk.
Zij zullen de Voorzienigheid prij
zen, die in de uiterst moeilijke en
zware jaren van de tweede wereld
oorlog en in de gistende periode er
na aan zijn Kerk een paus gegeven
heeft als deze. Een diplomaat die van
jongs af aan in de leerschool van de
pauselijke diplomatie was groot ge
worden, een man die verschillende
delen van de wereld uit eigen erva
ring kende, omdat hij een groot deel
van zijn leven in het buitenland had
doorgebracht, en door zijn reizen met
de Oude en Nieuwe Wereld bekend
was geworden.
Een talentvolle redenaar en een
grote geest, die in ontelbare rede
voeringen en toespraken leiding gaf
aan de Kerk Gods en aan alle grote
en zelfs kleine problemen van het
menselijke leven, waar geloof en
godsdienst een woord mee te spre
ken hebben. Een verkondiger en vei-
ligsteller van het geloof in de dogma
verklaring van Maria Tenhemelopne
ming en in zijn encycieken. En bo
venal een man van gebed en ascetisch
leven.
Na het verscheiden van Z.H. paus
Pius XII in de vroege morgen van
donderdag 9 oktober 1958 staat de
katholieke wereld voor de keuze van
een nieuwe paus. Op de 15de of op
zijn laatst de 18e dag na het vacant
worden van de pauselijke stoel zullen
de kardinalen in het conclave gaan
om een nieuwe paus te kiezen.
Conclave betekent afgesloten
ruimte, het is de plaats waar de kar
dinalen bijeenkomen. Zij zijn daar
met hun gevolg en het nodige dienst
personeel als in een klooster, zeer
streng van de buitenwereld afgesloten
om elke invloed te weren. De bewa
king is toevertrouwd aan de mar
schalk van het conclaaf. Tegenwoor
dig heeft het conclaaf plaats in een
deel van het Vaticaan.
Toen na de dood van paus Cle
mens IV in 1268 de kardinalen niet
tot overeenstemming konden komen
over de te kiezen paus, sloten de bur
gers van Viterbo, waar de kardina
len bijeen waren, het bisschoppelijk
paleis en dreigden de levensmiddelen
voorziening te verminderen en zelfs
het dak boven hun hoofden te zullen
afbreken om hen zo te dwingen,
spoedig een paus te kiezen. Dit was
het eerste conclave.
In 1274 werd het decreet Ubi peri-
culum uitgevaardigd, waarin het con
claaf verplicht gesteld werd om een
te lang openstaan van de H. Stoel
tegen te gaan.
Welke kleur rook?
De eigenlijke stemming vindt plaats
in de Sixtijnse kapel. Deze stemming
is geheim en wordt verricht op spe
ciale briefjes, die na afloop worden
verbrand. Aan de rook die uit de
schoorsteen opstijgt kunnen de wach
tenden buiten op het plein zien of de
uitslag negatief of positief is. In het
eerste geval worden de briefjes ver
brand met stro, zodat er een zwarte
rook uit de schoorsteen opstijgt, in
het andere geval is de rook vrijwel
wit.
Dat de uitslag negatief kan zijn,
volgt uit het feit, dat de gekozene
tweederde van de uitgebrachte stem
men op zich moet hebben verzameld.
Kiesgerechtigd zijn alle aanwezige
kardinalen, verkiesbaar is eigenlijk
iedere rechtgelovige katholiek. Sedert
Bonifacius IX in 1389 is de keuze
echter steeds op een kardinaal geval
len en sedert paus Clemens VII in
1523 steeds op een Italiaan. Zo zul
len de kardinalen ook deze keer weer
vermoedelijk uit hun midden een Ita
liaan kiezen tot paus. En de nieuws
gierige menigte buiten zal vol belang
stelling naar de schoorsteen kijken
om te zien of de katholieke kerk weer
een nieuw hoofd heeft gekregen.
De kroning.
Is het resultaat van de stemming
positief, dan wordt de gekozene ge
vraagd of hij de Heilige Stoel wil
bezetten. Weigert hij niet, dan is hij
paus. Ten teken van de verandering,
die in hem heeft plaats gevonden,
neemt de nieuwe paus gewoonlijk een
andere naam aan en gaat dan het toe-
gestroomde volk zijn eerste zegen ur-
bi et orbi geven. Op een zondag of
feestdag, spoedig na de verkiezing,
heeft in de Sint-Pieter de plechtige
kroning plaats, waarbij de nieuwe
paus door de kardinaal-diaken de
tiaar of pauselijke driekroon wordt
opgezet.
Met min of meer zekerheid wordt
de nieuwe paus de 260ste genoehd.
De regeringsjaren der eerste opvol
gers van St. Petrus kunnen niet met
volledige zekerheid bepaald worden.
De katholieke wereld leeft deze
weken in spanning en afwachting.
Wie zal het nieuwe hoofd der kerk
worden?
ROME BEREIDDE PIUS XII EEN
INDRUKWEKKENDE
THUISKOMST.
Rome en de Romeinen hebben hun
overleden bisschop en Paus, Pius
XII, een indrukwekkende thuiskomst
bereid bij zijn laatste tocht van het
zomerverblijf Castel Gandolfo naar
de hoofdstad. Honderdduizenden be
volkten vrijdag de straten van Ro
me, waar de grote monumenten de
indruk wekten uit levende mensen
samengesteld te zijn, om in rouw,
magr ook in grote dankbaarheid ge
tuige te zijn van de laatste tocht van
de grote Vredespaus door de straten
en over de pleinen van de Eeuwige
Stad. Maar niet alleen doe Romeinen
lieten hun huizen stil en leeg achter
om een plaats te zoeken op de over
volle, door soldaten afgezette trot
toirs, van heinde en verre waren de
boeren met paard en wagen naar Ro
me gekomen om deel te nemen aan
dit triomfantelijke eerbetoon jegens
de grote, nederige Paus Pius XII.
Tegen drie uur verscheen de stoet
in de straten van Rome, voorafge
gaan door een muziekcorps van cara
binieri, dat een treurmars speelde.
Daarna het leger in bijna eindeloze
gelederen en vertegenwoordigd door
alle wapens. De soldaten van de staat
werden gevolgd door de soldaten
van de kerk duizenden wereld- en
ordegeestelijken, de priesters en mon
niken, de bisschoppen en de in pur
per gestoken kardinalen. Hierachter
de staatsiewagen van Pius XII een
auto, waarvan het zwart schuil ging
onder rode, met goud omrande dra
perieën; op de hoeken vier gouden
engelen en in het midden daarboven
de gouden tiara, het symbool van het
opperpriesterschap
Leden van de pauselijke eregarde
in hun rode uniformen en bepluimde
helmen flankeerden de stoet. Vlak
achter de staatsiekaros een afvaardi
ging van de Italiaanse regering onder
leiding van president Fanfani. En
dan voortschuifelend achter een drie
voudige rij motorrijders de Romei
nen, rijk en arm, jong en oud in ein
deloze rijen. Biddend en met droef
heid in het hart begeleiden zij hun
Paus naar de basiliek van Sint Pieter.
Vandaag zal het stoffelijk over
schot worden bijgezet in de crypte
van de St. Pieter.
en vijfhonderd gulden verdienen.
Het is dan nu zover, de jeugd kan
gaan sparen met de wetenschap dat
haar geld een mooie rente oplevert,
dank zij de vrijgevigheid van onze
regering. Er is een jeugdspaarwet
afgekondigd, speciaal voor jonge
Nederlanders tussen 15 en 21 jaar
en zij die in militaire dienst zijn en
afzwaaien voor hun 24ste jaar.
Onze regering heeft aan deze
spaarders een premie toegezegd van
maar liefst 10 bóven de normale
rente. In principe moeten zij er voor
tekenen dat er minstens 6 jaren ge
spaard zal worden.
Zodra zij hun handtekening ge
plaatst hebben onder de overeen
komst, zijn de volgende regelingen
op hen van toepassing
1) Ieder jaar moet er tenminste
30 gulden gespaard worden. Wie het
het ene jaar beter heeft dan wellicht
het volgende, kan in dat „betere"
jaar ook 60 gulden inleggen, tegelijk
voor 2 jaar dus. Als het gemiddelde
maar 30 gulden per jaar bedraagt.
2) De spaarovereenkomst duurt
tenminste 6 jaar en ten hoogste 9
jaar. Houdt de spaarder zich aan de
ze regeling dan geeft het rijk een
premie van 10
Het mag meer zijn.
De jeugdige spaarder is niet ge
bonden aan het genoemde bedrag van
f 30, hij mag ook meer sparen na
tuurlijk, maar de extra premie geldt
slechts voor een spaarbedrag van ten
hoogste f 200. - per jaar.
Na 6 jaar kan het gespaarde be
drag opgevraagd worden, plus de ex
tra premie. Natuurlijk kan dit ook ge
schieden na 7 of 8 jaar, maar de
spaarovereenkomst loopt af na 9 jaar.
De door het rijk bepaalde premie is
belastingvrij. Wij schreven hierboven
reeds dat „in principe" 6 jaar ge
spaard zal moeten worden, dat wil
dus zeggen dat er wel uitzonderingen
zijn. Zo is het o.m. mogelijk de over
eenkomst te beëindigen voordat er 6
jaren om zijn, maar wie het niet kan
volhouden krijgt de extra premie niet.
Een andere uitzondering is het huwe
lijk. Wie tenminste 3 jaren gespaard
heeft en dan wil gaan trouwen, kan
zijn gespaarde geld toch terugkrijgen
plus de gekweekte rente plus de extra
premie van 10 Dit is een rege
ling dus die de a.s. jonge bruidsparen
ten goede komt.
Twee rekensommetjes.
Sparen moet iedereen leren en om
de jongelui hierin te helpen, heeft de
regering deze regeling getroffen. Het
is dus zo, dat de jeugd door trouw te
sparen, de dank van de regering
oogst, die daarvoor een beloning
geeft van 10 Geen kleinigheid,
als men de volgende rekensommetjes
eens aandachtig bestudeert.
Als een spaarder elk jaar f 200
(dat is per maand nog geen f 17) in
legt en in 6 jaar tijds f 1200 spaart,
krijgt hij daarop een rente van b.v.
3(4 dat is f 122.92, maakt to
taal f 1322.92.
Hierop krijgt hij dan 10 en
ontvangt dus f 132.29 is in totaal
f 1455.21.
De premie van het rijk wordt na
melijk ook gegeven over de rente.
Indien hij nu 9 jaar spaart in plaats
van 6 jaar, ziet het rekensommetje
er als volgt uit.
Ingelegd 9 x f 200. - f 1800. -
Rente 3 Vi hierop f 285.78
Samen
10% rijkspremie
Totaal
f 2085.78
f 208.56
f 2294.34
Ga op weg
Zoals u ziet is 9 jaren sparen voor
deliger dan 6 jaar sparen en als het
kan om na 6 jaar door te gaan, laat
dat dan niet achterwege, het voordeel
is beduidend.
Sparende jongelui, wij geven u de
raad even aan te lopen bij een spaar
bank, de boerenleenbank, of het post
kantoor. Zet de eerste stap op weg
naar rijkdom, want zoals u boven
reeds gezien zult hebben, ontvangt
u op een gespaard bedrag van f 1800
maar eventjes ongeveer f 500. -
meer in handen en dat is toch wel de
moeite waard.
Het voordeel dat u er later van
hebt, als u zich nu enige beperkingen
oplegt, is dit dubbel en dwars waard.
„Wie spaart, vergaart".
Belangrijke culturele taak werd met toewijding vervuld
We blijven nog even in Baardwijk
met de jubilea. Na gisteren de jubi
lerende harmonie St. Jan in haar
smaakvolle nieuwe uniformen be
wonderd en gelukgewenst te hebben,
richten we het feestelijke oog al weer
op a.s. zondag, de 25ste verjaardag
van het Baardwijks Toneel.
Evenals St. Jan neemt ook het
Baardwijks Toneel een belangrijke
plaats in het gemeenschapsleven in.
Ieder jaar immers levert dit gezel
schap een prijzenswaardige bijdrage
tot het culturele leven in de vorm van
toneeluitvoeringen, die vooral de
laatste jaren een duidelijke gericht
heid op het toneelspel van meer al
lure heben te zien gegeven. Hieruit
bijkt niet alleen de grote vitaliteit
van de 25-jarige, maar ook de ern
stige wil om het ontspanningsleven
op een hoger niveau te brengen.
Hierin slaagt men uiteraard niet in
twee of drie weken, het is een proces
dat enkele jaren in beslag neemt en
dat in zijn ontwikkeling belangrijk
wordt beïnvloed door het aanwezige
spelersmateriaal en vooral ook döor
de omvang van de toevloed van nieuw
spelersmateriaal. Voor de spelen met
meer inhoud moet men immers kun
nen kiezen uit veelzijdig begaafde
krachten, omdat in het toneelspel op
hoger niveau zo veel meer van iedere
rol wordt gevraagd.
Het Baardwijks Toneel steunt al
jarenlang op een aantal geroutineer
de krachten, maar zij zijn o.i. toch te
weinig in aantal om alle uitvoeringen
het accent en de inhoud te geven
welke zij nodig zouden hebben. Het
bestuur is daarvan zelf ook ten volle
overtuigd, getuige het feit dat reeds
meermalen een beroep op jeugdige
krachten werd gedaan. Men mag bij
dit zilveren jubileum dan ook hopen,
dat het Baardwijks Toneel in de na
bije toekomst onder de belangstellen
de jeugd de krachten zal mogen vin
den, die het mogelijk zullen maken
om met nog meer succes op de inge
slagen weg te kunnen voortgaan en
om de belangrijke culturele taak met
toewijding te kunnen blijven vervul
len. Misschien dat de 500 woningen
in het nieuwe uitbreidingsplan de ge
wenste en noodzakelijke uitbreiding
van spelersmateriaal zal brengen,
zonder welke geen enkele toneelver
eniging kan floreren.
STUKJE HISTORIE.
Bij een jubileum hoort een brokje
historie, en voor het Baardwijks To
neel moeten we daarvoor teruggaan
tot de 15e sept. 1933, toen als on
derafdeling van de Werkliedenver
eniging door enkele jongeren een
toneelvereniging werd opgericht on
der de naam „Kunst Na Arbeid".
Tweemaal per jaar begaf men zich
voor het voetlicht met stukken voor
„Herentoneel", want het „gemengd"
spelen was er toen nog niet bij. Als
eerste regisseur trad op de heer Lam
bert v. d. Geldt, die met de jonge
vereniging verschillende aantrekke
lijke successen wist te boeken. Wist
men zich op de planken aardig te
bewegen, finantieel kon men minder
goed uit de voeten, hetgeen nauwe
lijks verwondering mag wekken, want
men speelde immers voor „de'n
Bond",, wiens leden vrije toegang
hadden of, als het heus niet anders
kon, tegen betaling van een minimale
entree. En omdat er van buiten de
Werkliedenvereniging maar bitter
weinig belangstellenden kwamen op
dagen, moest er iedere keer zwaar
geld bij. Voeg daarbij de omstandig
heid, dat de kas van de parochiële af
deling niet bij machte was de tekor
ten telkenmale aan te zuiveren, en
men zal zich er niet over verbazen,
dat er op een goede (of kwade) dag
het voorstel kwam, dat de vereniging
het maar eens zelfstandig moest pro
beren. Nadat het stof hierover was
opgetrokken, zag men een zelfstan
dige vereniging met kapelaan Bol-
scher als geestelijk adviseur. Daar
vóór had men echter al een nieuwe
regisseur gekregen, n.l. „Keesje"
Mol, die de vereniging weer een stuk
verder in de goede richting stuwde
met o.a. stukken als „De Gouden
Clown" met L. v. Cromvoirt in de
hoofdrol, en het destijds zo bekende
werk „Onder de Sovjetvlag".
De oorlogsjaren brachten stilte rond
„Kunst Na Arbeid", dat zich uiter
aard ook niet wenste te lenen voor
de Duitse cultuur van die dagen. Wel
RMBlISlI!
De jubileumfoto van „Baardwijks Toneel'', dat zondag a.s. zfjn
25-jarig bestaan zal vieren.
0\MHEÏ
In het conclave en de Sixtijnse kapel zal de keuze geschieden
