ZWITSAL
BINNEN- EN BUITENLAND
Waalwijkse en Langstraatsc Courant
MOEDER WORDEN...
Regering verduidelijkt loon-spelregels
Geertruidenberg heeft ideale mogelijkheden
voor industriële expansie
Diensttijd twee maanden korter
over drie jaar mogelijk
Dongemond-gebied heeft natuurlijke voorbe
stemming tot industrievestiging
MAANDAG 5 OKTOBER 1959
Uitgever
Waalvvijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Dit blad verschijnt 2 x per week
82e JAARGANG No. 80
Abonnement:
22 cent per week:
per kwartaal ƒ2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contract-advertenties: speciaal tariel
Gironummer 50798
Bureaux: GROTESTRAAT 205. WAALWIJK
TEL. 2621
KAATSHEUVEL - TEL. 2002 - Dr. VAN BEURDENSTRAAT 8
OPGERICHT 1878
TEL.-ADRES „ECHO'
Werving van vrijwilligers direct.
De regering heeft het advies
gekregen ernstig te streven naar
een verkorting van de militaire
diensttijd bij land- en luchtmacht
met twee maanden. Tot deze
maatregel zal op zijn vroegst pas
over drie jaar, in de zomer van
1962 kunnen worden overgegaan.
De lichting 19(51-1 kan er als eer
ste van profiteren. Het advies is
afkomstig van de Commissie
„Werkelijke diensttijd dienst
plichtigen", die er voor alle be
trokkenen waarschuwend aan
toevoegt niet te optimistisch te
zijn over de mogelijkheden. Bij de
zeemacht acht de commissie een
verkorting van de diensttijd zelfs
in het geheel niet uilvoerbaar.
Bij de landmacht dienen offi
cieren, onderofficieren en specia
listen thans 21 maanden, de rest
18 maanden. Bij de luchtmacht is
die verhouding 24 maanden en 21
maanden. Bij de zeemacht dient
iedereen 21 maanden.
Om straks de diensttijd te kun
nen verkorten, moet volgens de
commissie onverwijld uiterlijk
1 januari aanstaande worden
begonnen met de werving van
vrijwilligers. Elke lichting dienst
plichtigen dient in de eerstko
mende jaren 5800 man op te leve
ren, die bereid zijn een zesjarig
contract of een vast dienstver
band aan te gaan bij land- pf
luchtmacht. Daarnaast zullen in
deze jaren per lichting 2000 man
„na-dienenden" beschikbaar moe
ten komen, die bereid zijn tegen
een zeer behoorlijke vergoeding
de thans reeds bestaande tekor
ten aan personeel tijdelijk aan te
vullen.
Wil de werving van vrijwilli
gers slagen, dan is een verhoging
van de bezoldiging nodig. Dat
kost 38.2 miljoen gulden. Als de
verkorting eenmaal is doorge
voerd, komt daar jaarlijks nog 48
milioen bij. Totaal dus rond 8(5
miljoen gulden per jaar. De com
missie stelt uitdrukkelijk vast,
dat onder de huidige internatio
nale omstandigheden het paard
niet achter de wagen mag worden
gespannen. Ze adviseert daarom,
pas te verkorten als de wervings
resultaten dit wettigen.
Om het jaarlijks contingent
dienstplichtigen op te voeren,
moeten wegens de geringe ur
gentie de bestaande vaste vrij
stellingen voor mijnwerkers en
kostwinners worden opgeheven.
Afhankelijk van de situatie op de
arbeidsmarkt is ook herziening
van het koopvaardij reglement
wenselijk. Hoe groter het contin
gent dienstplichtigen, hoe kleiner
het benodigde aantal contractan
ten, aldus de commissie.
De kosten worden geraamd op
50 miljoen gulden. Wanneer
daarna gestreefd wordt naar ver
korting van diensttijd van drie
maanden of een half jaar, zal dat
oplopen tot 80 en 100 miljoen
gulden en moet het aantal vrij
willigers naar verhouding telkens
groter worden.
„HERRIJZEND NEDERLAND"
BIJ PHILIPS IN EINDHOVEN
HERDACHT.
In de foyer van het Philips
Ontspanningsgebouw te Eindho
ven is maandag herdacht, dat die
dag vijftien jaar geleden de radio
zender „Herrijzend Nederland"
vanuit Eindhoven voor het eerst
in de ether kwam.
De voorzitter van het herden
kingscomité, de heer G. Vente,
herdacht in zijn openingswoord
de overleden oud-medewerkers
Henk van den Broek en Kees
Gehrels. Ook ir. F. J. Philips
wijdde enige woorden van dank
bare herinnering aan beide pio
niers van „Herrijzend Nederlad".
Wij herinneren ons, zo zei hij,
waar het in de oorlog om ging;
helaas weten dat velen tegen
woordig niet meer.
Prof. P. S. Gerbrandy wees op
het machtige wapen van 't woord
in de oorlogsjaren dat door Chur
chill zo magnifiek werd gehan
teerd via de BBC. De Nederlandse
BABYSET DE LUXE
Evenwijdigheid nodig tussen ver
hoging van loon en produktiviteit
De regering heeft de knoop
doorgehakt in de bijna onontwar
baar geworden kluwen van uit
legmogelijkheden van de „spelre
gels", die op 31 juli werden vast
gesteld voor de vrijere loonpoli
tiek. Zij heeft haar beslissing aan
de looncommissie van de Stich
ting van de Arbeid meegedeeld.
Aan deze beslissing zijn de laat
ste dagen verschillende gesprek
ken voorafgegaan, waarbij geto
verd is met cijfers, lijnen, grafie
ken en wat dies meer zij. De kern
van de moeilijkheden zat bij punt
drie van de aanwijzing aan het
college van' Rijksbemiddelaars,
die handelt over de berekening
van de produktiviteit in de ver
schillende bedrijfstakken.
In haar nadere toelichting gaat
de regering voor het bepalen van
het peil van de produktiviteits-
stijging in 1959 uit van de datum
1 oktober 1958. De produktiviteit
op die dag stelt zij op 100. Wan
neer in een bepaalde bedrijfstak
de stijging van de produktiviteit
op bijvoorbeeld 4 percent per jaar
zou kunnen worden aangenomen,
betekent dit, dat voor het bereke
nen van de beschikbare ruimte
over 1959 op de datum 1 januari
1959 uitgegaan zou kunnen wor
den van een produktiviteits-ni-
veau van 101.
De ruimte over het jaar 1959,
die op deze manier door de pro-
duktiviteitslijn wordt aangege
ven, zal in de nieuwe cao's kun
nen worden verwerkt, maar dan
zou voor de in 1959 afgesloten
contracten gerekend van de in
gangsdatum van de cao af
hoogstens in aanmerking mogen
worden genomen de netto pro-
duktiviteitsruimte, die in de zes
voorafgaande maanden gegroeid
is. Voor de cao's die tussen 1 ja
nuari 19(50 tot uiterlijk 1 april
1960 worden afgesloten, geldt, dat
tot 1 juli 1959 mag worden terug
gerekend.
Negen maanden.
De produktiviteits-ruimte, die
in aanmerking mag worden ge
nomen, kan dus tot maximaal ne
gen maanden oplopen. Aan deze
voorwaarde is dan ook slechts te
voldoen door een langer lopend
contract af te sluiten, of wel een
uitkering ineens te geven. De
voorkeur van de regering gaat
daarom uit naar meerjarige con
tracten. Dit stond ook al in de
aanwijzing van 31 juli.
Een belangrijk punt in de be
slissing is ook, dat nimmer tij
dens de looptijd van een nieuw
contract de zogenaamde „loon-
lijn" de lijn van de produktivi-
teitsontwikkeling met méér mag
overschrijden dan met de helft
van de produktiviteitsstijging. Er
moet dus een zekere evenwijdig
heid blijven bestaan.
Deze laatste beslissing van de
regering zal de vakcentrales wel
aan het rekenen zetten. Ze zijn er
namelijk nog lang niet zeker van
of de werknemers hierbij on
der alle omstandigheden ..hun
rechtvaardig deel zullen krijgen.
Het eerste gesprek over de uit
legmoeilijkheden werd gehouden
op 24 augustus. Dit leidde tot vol
ledige overeenstemming, aldus
een officieel communiqué van 't
ministerie van Sociale Zaken.
Toch zijn er daarna in de Slich
ting van de Arbeid verschillen
van inzicht aan de dag getreden.
Op verzoek van de Stichting van
de Arbeid heeft de regering op 1
oktober met de looncommissie
uit de Stichting gesproken. Van
de kant van de regering zijn toen
enige voorstellen gedaan om de
partijen in de Stichting bij el kaal
te brengen. De regering meende,
dat de verschillen van inzicht in
de Stichting niet onoverkomelijk
waren. Toch hebben haar sugges
ties geen resultaat gehad.
„Onder deze omstandigheden
heeft de regering zich genood
zaakt gezien zelf een uitspraak te
doen over het in de Stichting ge
rezen verschil", aldus het com
muniqué. Ter voorkoming van
misverstand wordt er op gewezen
dat in de op 31 juli overeengeko
men aanwijzing aan het college
geen wijziging is gebracht.
regering in Londen zag de bete
kenis daarvan en dat zo verklaar
de hij, heeft geleid tot de geboor-
teslond van Radio Oranje en ook
tot de stichting van „Herrijzend
Nederland". Tenslotte herinnerde
hij aan de noodkreet van Van den
Broek via de zender in Eindho
ven over de honger in het toen
nog bezette gebied.
Al had „Herrijzend Nederland"
niets anders gedaan dan het uit
zenden van deze noodkreet, dan
was dat alleen reeds voldoende ge
weest om er recht op te hebben in
de dankbare herinnering van het
gehele Nederlandse volk te blij
ven voortleven, aldus prof. Ger
brandy.
Voorts werd nog het woord ge
voerd door George Sluizer, eens
de naaste medewerker van Van
den Broek, die vele herinneringen
ophaalde uit de korte, doch zeer
bewogen historie van „Herrijzend
Nederland" ep door Frank Gil-
lard, oud-oorlogscorrespondent
van'de BBC, die een boodschap
van de directeur-generaal van de
BBC overbracht en vertelde van
zijn belevenissen en ervaringen
tijdens het laatste oorlogsjaar in
Eindhoven.
De herdenking werd besloten
met een zeer indrukwekkend
klankbeeld, samengesteld door
Karei Nord, van hoogtepunten in
de uitzendingen van „Herrijzend
Nederland".
spaarbank Sint Jazef te Sneek
gearresteerd. Hij wordt er van
verdacht in vijf jaar circa 35.000
gulden te hebben verduisterd,
met name ten nadele van zeer ou
de en zeer jonge spaarders.
VERMISTE BELG
VERDRONKEN.
Uit het water van de Buiten
singelgracht te Amsterdam in de
boent van de Stadhouderskade en
de Amstel, is zondagochtend het
stoffelijk overschot opgehaald
van de 62-jarige gemeenteontvan
ger M. J. uit het Belgische plaats
je Gosselies. De man, die sinds
28 september werd vermist, werd j
door de Belgische justitie ver-
dacht van verduistering van onge
veer 400.000 frank (30.000 gul
den). De man had zijn vrouw een
briefje geschreven, waarin hij de
verduistering bekende.
VAANDRIG VERONGELUKT
IN FRANKRIJK.
De 21-jarige vaandrig H. H. Ros
uit Haaksbergen is bij Rocroix,
even over de Belgisch-Franse
grens, om 't leven gekomen door
een auto-ongeluk, waarbij twee
Nederlandse legervoertuigen be
trokken waren. Vaandrig Ros
maakte deel uit van een bataljon
dat radio-verbindingen voorbe
reidde in verband met komende
transporten naar Frankrijk. Een
jeep van dit bataljon vloog bij
Rocroix een bocht uit en kwam
in een zes meter diep ravijn te
recht. Een truck, die achter de
jeep reed, trachtte een op de weg
geslingerde militair te ontwijken
en schoot toen eveneens het ra
vijn in. Vaandrig Ros werd ge
dood. Drie andere militairen lie;
pen lichte verwondingen op. Zij
zijn overgebracht naar een zie
kenhuis in Mézières.
In La Courtine gebeurde een
ongeluk, waardoor de 20-jarige
soldaat W. Habink uit Emmen
waarschijnlijk zijn rechterhand
zal verliezen. De soldaat vond een
projectiel en behandelde dat on
deskundig, waardoor het tot ont
ploffing kwar
am.
BUITENLAND
KOEL AFSCHEID IN PEKING
VAN KROESJEF.
Kroesjef en zijn gevolg zijn uit
Peking vertrokken na daar een
zeer bevreemdende ontmoeting te
hebben gehad met Mao Tse
Toeng, I.ioe Sjao Sjie en de an
dere Chinese communistische
topleiders. Een week lang hebben
Russen en Chinezen achter geslo
ten deuren vergaderd. Gewoon
lijk gaven zij na dergelijke ont
moetingen een communiqué uit.
Ditmaal is niet bekend gemaakt,
waarover zij hebben gesproken.
De ontvangst van Kroesjef is
zelfs koel geweest; het afscheid
nog koeler. Partijleider Mao Tse
Toeng was bij beide gelegenhe
den aanwezig met een aantal an
dere partijleiders. Kroesjef voer
de beide keren het woord op het
vliegveld van Peking, maar er
was geen Chinees, die ook maar
één woord terug zei.
RUSSEN STUREN SATELLIET
ROND DE MAAN.
De Russen hebben de wereld
een nieuwe verrassing gepresen
teerd in de ruimtevaart: een vol
instrumenten gepakt vliegend ro
bot-observatorium raast in de
richting van de maan „met op
dracht" er omheen te zwiepen en
foto's van de steeds van de aarde
afgewende achterkant te maken.
Op terugweg naar de omgeving
van de aarde moeten deze foto's,
alsmede andere wetenschappelij
ke gegevens naar de waarne
mingsposten op de grond geseind
worden. Het „onbemande auto-
I matische interplanetaire ruimte
station", zoals het officieel door
Moskou is gedoopt, werd zondag
morgen door een raket in zijn
baan gebracht, zond precies op
tijd zijn eerste gegevens uit en ge
draagt zich zoals verwacht werd.
Na zijn reis rond de maan keert 't
vliegende laboratorium, eigenlijk
een satelliet, terug tot op onge
veer 2000 kilometer van de aarde.
het goede anker-horloge
Waarnemingen vandaag zullen
duidelijk maken of Loenik III
daarna nog een keer om de maan
zal gaan, dan wel voor langere
tijd een satelliet van de aarde zal
gaan worden.
Het Russische ruimtestation de
Loenik 3, dat zondagmorgen door
de Russen de ruimte werd inge
schoten, voldoet aan de gestelde
verwachtingen en zou dinsdag
om 15 uur Nederlandse tijd zijn
kortste afstand van de maan
7000 km. bereiken. Dit werd
maandagavond door het Russi
sche persbureau Tass bekend ge
maakt. De technische apparatuur
werkt nauwkeurig volgens het te
voren vastgestelde schema, aldus
het Russische persbureau, en van
tijd tot tijd worden signalen van
de twee ingebouwde radiozenders
j opgevangen. De grote radio-teles
coop te Jodrell Bank heeft maan
dagmiddag zeer krachtige seinen
van de beide zenders opgevangen.
GEN VOOR TROEPENTRANS-
INDONESIË KOOPT VLIEGTUI-
PORT.
De Amerikaanse Lockheed vlieg
tuigfabrieken zullen Indonesië 5
grote vliegtuigen voor troepen
vervoer van het type C 130 C le
veren. De vliegtuigen worden af
geleverd in januari 1960 en 18
maanden daarna.
petroleum
DE HAARDOLIE
met het hoogste rendememt
zainig - qeen roei
Het centraal in de westelijke Langstraat gelegen gebied aan de
monding van de Donge kan gekenmerkt worden als een ge
bied, dat als het ware door de natuur is voorbestemd voor in
dustrievestiging. Met één blik op de kaart namelijk kan men
constateren, dat de verkeersgeografische situering van dit Don
gemond-gebied zeer gunstig te noemen is. De gemeente Geer
truidenberg is zich deze gunstige situering bewust en gelooft,
dat in de toekomst een aanmerkelijke industriële ontwikkeling
gewenst en ook realiseerbaar te achten is."
Aldus mr. Faure, burgemeester van Geertruidenberg, tpdens een
persconferentie, waarbij hij een beeld gaf van de drie ver
keersgeografische accomodaties, welke het gebied van de Donge-
mond ongeveer samenvallende met de gemeenten Geertrui
denberg en Raamsdonk potentieel tot een der optimale en
in Brabant spaarzaam voorkomende vestigingsgebieden voor
die industriële bedrijven maken, welke een combinatie van ver
voersmogelijkheden te land en te water behoeven.
P.N.E.M. bracht Geertruidenberg buiten de wallen.
BINNENLAND
NYLON SCHEEPSSCHROEVEN.
De Ontwikkelings- en Research
afdeling van Lips N.V. te Drunen
bestudeert momenteel in coördi
natie met 'n ontwikkelingsgroep
van Bayer A.G. te Leverkusen de
mogelijkheid tot het gebruiken
van nylon voor scheepsschroe-
venconstructies.
Alhoewel de studie van dit ob
ject nog niet geheel is beëindigd,
ziin de resultaten hierbij momen
teel al reeds van dien aard, dat
mede door de moderne outillage
van het bedrijf het mogelijk is,
gebruik makende van de speciale
eigenschappen van 't nylon, ook
aan de individuele eisen van de
klant betreffende nylon schroe
ven tegemoet te komen.
De toepassing van het nylon
behoeft niet te worden beperkt
tot de productie van scheeps
schroeven, doch eveneens voor de
fabricage van schroefmutsen,
vleugels voor mengapparaten en
eventuele andere producten. Te
zamen met Bayer A.G. zullen ge
durende de kunststoffenvakbeurs
te Düsseldorf 2 Lips-HMF ver
stelbare schroeven, voorzien van
nylon bladen, worden tentoonge
steld.
Gezien de eigenschappen van
dit nylon wordt verwacht dat de
toepassing daarvan voor scheeps
schroeven een nieuwe fase in de
ontwikkeling van de scheeps-
schroevenconstructie zal inlui
den.
Ons depót te Breda,
Stationsemplacement,
tel. 32886,
zal u desgewenst gaarne het
adres van een Esso haard-
oliehandelaar geven.
WERKLOOSHEID DAALT NOG
STEEDS.
Het aantal werklozen daalde in
september met meer dan driedui
zend en kwam daardoor van 50
duizend 37 op 46.623. Daarvan
waren er 7567 manrien werk
zaam op aanvullende werken te
gen 8832 een maand tevoren.
Het aantal werkloze vrouwen
steeg van 5906 tot 6441. Het aan
tal vacatures gaf een kleine da
ling te zien. Eind september be
droeg het 40.148 voor mannen en
30.077 voor vrouwen tegen 41.905
en 31.182 een maand tevoren.
FRAUDE 35.000.
Onder verdenking van fraude
is de administrateur De J. van de
Het heeft heel lang geduurd
oordat de gemeente Geertruiden
berg in haar uitbreidingen buiten
de oude stadswallen trad. De ex
pansie in woonruimte heeft zich
zo lang mogelijk binnen de stads
wallen voltrokken en het is dan
ook nog niet zo lang geleden dat
geen enkele inwoner van Geer
truidenberg bereid was zich bui
ten de stadswallen te vestigen,
alsof men daarbuiten in het wij
de polderlandschap bloot stond
aan velerlei gevaren uit alle
windrichtingen. Met de komst
van de P.N.E.M. is Geertruiden
berg in westelijke richting buiten
de wallen getreden en in de laat
ste vier jaar is de ontwikkeling
zodanig geweest, dat men mo
menteel zelfs graag buiten de
wallen woont.
Hetzelfde beeld kan men zien
in de industriële ontwikkeling.
Ook hier trad men vroeger niet
buiten de wallen en omdat er bin
nen de wallen slechts weinig mo
gelijkheden waren voor indus
trievestiging, heeft de gemeente,
zoals trouwens dit hele gebied
van de westelijke Langstraat,
zich gekenmerkt door een spaar
zame werkgelegenheid. Het ge
volg hiervan was, dat zich in dit
gebied steeds vrij aanzienlijke
negatieve migratiesaldi voorde
den en dit gebied lange tijd een
vrij stationaire bevolkingsom
vang behield.
In de naoorlogse jaren ver
dween de hogere migratie, maar
daarvoor in de plaats kwam een
hoge uitgaande pendel (in 1956
ruim 39 van de mannelijke be
roepsbevolking). De aard van de
mobiliteit van de bevolking is
dus verschoven van vertrek naar
pendel.
IDEALE MOGELIJKHEDEN
Over deze spaarzame werkge
legenheid in net gebied rond
Geertruidenberg kan men zich
overigens alleen maar verwonde
ren, want dit gebied is als het
ware voor industrievestiging ge
schapen.
Daar is vooreerst de ligging
aan diep vaarwater, hetgeen in de
praktijk betekent dat alle belang
rijke economische centra vanuit
dit Dongemond-gebied over wa
ter bereikbaar zijn voor de groot
ste binnenvaartschepen.
Daarnaast is het gebied geac-
comodeerd voor het goederenver
voer via de spoorwegen over
Moerdijk en 's-Hertogenbosch,
aansluiting gevend op de centrale
spoorwegen naar de overige de
len van het land.
En ten slotte is daar de ligging
aan de Rijksweg 27, welke dit
Dongemond-gebied doorsnijdt en
die op korte termijn een perfecte
noord-zuid verbinding voor het
snelverkeer via de in 1960 gereed
komende brug bij Gorinchem ge
noemd mag worden. Deze rijks
weg wordt in dit gebied gekruist
door de nieuwe provinciale oost
west verbinding, welke reeds tot
Waalw;;k gereed is.
Het is derhalve duidelijk dat
Geertruidenberg. gelegen aan de
westeliike monding van de Don-
ge, en Raamsdonk aan de ooste
lijke, beschikken over belangrij
ke sociaal-economische potenties
en een belangrijke sociaal-econo
mische ontwikkeling tegemoet
kunnen gaan, hetgeen voor de ca.
35.000 inwoners tellende gebieden
van de westelijke Langstraat van
grote betekenis zou zijn.
26 HA. INDUSTRIETERREIN
Ter realiseringn van een bete
kenende industriële ontwikkeling
heeft de gemeente Geertruiden
berg langs de Donge-mond 26 ha.
industrieterrein geprojecteerd.
Deze terreinen worden ontslo
ten door de Donge, de Amer en
de P.N.E.M.-haven. Zijn ten dele
reeds geaccomodeerd met electra
en waterleiding, met rondweg en
spoorwcg-racc.ordement en het
ligt in de bedoeling aan de Don-
ge-zijde eeen 150 m. lange loswal
aan te leggen. Over land en over
water zuilen dus alle belangrijke
economische centra zeer goed be
reikbaar ziin. Van hieruit kan
men namelijk met de grootste
binnenvaartschepen (2000 ton)
en coasters Amsterdam, Rotter
dam, Antwerpen en West-Duits-
land bereiken.
WOONKLIMAAT
Het gemeentebestuur van Geer
truidenberg is er zich bij de ont
wikkeling van de plannen en ini
tiatieven van bewust, dat aan een
eventuele verdere industriële uit
breiding een verbetering van het
woonklimaat moet voorafgaan.
Van vertrekgemeente is Geer
truidenberg in de naoorlogse ja
ren gegroeid tot een gemeente
en
pijn weg-
wrijven met
DAMPO
met regelmatig positieve migra
tiesaldi. Ruimtelijk had dit tot ge
volg, dat de wallen overschreden
moesten worden. Er ontstonden
moderne nieuwe woonwijken bui
ten de oude stad en deze ruimte
lijke doorbraak wordt thans uit
gebreid met eigentijdse aantrek
kelijke woningtypen en nieuwe
woonwijken waarin royale groen
stroken gepland zijn. Dit tweeër
lei aspect van de gemeente
enerzijds de oude stad met zijn
rijke traditie en historie en an
derzijds de nieuwe uitbreiding
buiten de wallen biedt speci
fieke mogelijkheden met betrek
king tot net woonklimaat. Want
men is er zich van bewust, dat
het sociaal-economische vesti
gingsklimaat geen resultante is
van technische en rationeel-eco-
DE ECHO m HEI ZUIDEN
Dit is de titel van het nieuwe boek van
Dr.W. de Kok. Alles over zwangerschap,
geboorte, babyverzorging en kleuter
opvoeding. Dit waardevolle boek (184
pagina's in fraaie omslag) krijgt U ten
geschenke bij aanschaffing van een
(Iet op het rode driehoekje)
