De vrijheid kwam
maar de wrede niet
Waalwijkse en Langstraatse Courant
BABYDERM de Voo'igeschfie/Oen
99
Babyverzorging
ALS DE MOTOR VAN DE V-1 STOPTE
VRIJDAG 23 OKTOBER 195S
Uitgever
Waal wij kse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur: JAN TIELEN
Dit blad verschijnt 2 x per week
82e JAARGANG No. 85
Abonnement:
Z2 cent per wee*
per kwartaal t 2.85
3.10 franco p.p.
\dvertentieprijs: 10 cent per m.m.
Jontract-advertenties: speciaal tariel
Gironummer 50798
Bureaux: GROTESTRAAT 205. WAALWIJK
TEL. 2621
KAATSHEUVEL - TEL. 2002 - Dr. VAN BEURDENSTRAAT 8
Vijftien jaar geleden werd de Langstraat bevrijd
Wat vijftien jaar geleden een wonder genoemd mocht worden, is
nu al weer de gewoonste zaak van de wereld; zó gewoon, dat
slechts weinigen er zich blijvend van bewust zijn dal er toen een
wonder is gebeurd en dat welhaast niemand er nog aan denkt wat
er van de wereld geworden zou zijn indien dat wonder eens niet
was gebeurd. Als een wonder maar lang genoeg duurt, is het ten
slotte geen wonder meer maar iets heel gewoons, iets vanzelf
sprekends.
En toch hebben we het vijftien jaar geleden allemaal als een won
der ervaren. De eerste soldaten van het roemruchte 8e Britse le
ger hebben we als glorieuze engelen begroet, hoe zwart ze ovi ri-
gens ook waren. Na vier en een half jaar onderdrukking en i >r-
reur was daar plotseling het wonder, het licht van de vrijh- id,
dat weliswaar in vuur, bloed en tranen tot ons kwam, maar dat
daarom niet minder stralend en van God gezonden was.
Vandaag, vijftien jaar later, kijken we terug; uit tradiie, maar ook
uit dankbaarheid en piëteit en misschien ook wel om het vanuil
de veilige beschutting van de vrijheid nog eens allemaal te bele
ven, de bange vreugde en de wonderlijke roes van die dagen,
waarin we geloofden dat de wereld een blijvende en duurzame
vrede tegemoet zou gaan ja, dat geloofden we toen, zoals
we geloofden in de zegepraal van het recht.
Er is indie vijfien jaar veel ver
anderd en de meeste verwachtingen
van toen zijn (nog) niet in vervulling
gegaan. De vijanden uit die dagen
zijn nu onze bondgenoten en de me
destrijders van toen hebben zich ont
popt als de grootste vijanden (of zijn
zij nooit vrienden geweest?), die nog
altijd de wereldvrede in de weg staan
en ten koste van alles de vrijheid op
nieuw willen vermoorden.
Men zou zich daarom kunnen af
vragen of het in het belang van een
eenheid van West-Europa en in het
belang van de vrijheid dus nog wel
zin heeft om de oude wonden, die
nog lang niet allemaal geheeld zijn,
opnieuw open te halen. Hoezeer het
nazidom zich aan de mensheid ver
grepen heeft, weten de ouderen onder
ons allemaal. Velen hebben het aan
den lijve ondervonden, de overigen
hebben het kunnen lezen, zien en ho
ren. En nog altijd worden we in film
en literatuur geconfronteerd met het
onmenselijke en onherstelbare leed,
dat door een duivelse macht en een
meedogenloos systeem aan miljoenen
is berokkend, waarbij men zich overi
gens mag afvragen of deze onophou
delijke confrontatie wel altijd ge
schiedt vanuit een puur menselijke
bewogenheid en een diepe bezorgd
heid met het lot van de mens en van
de wereld. Met het nazidom zijn niet
alle schurken en onmensen verslagen,
want op het leed en de wonden van
miljoenen hebben zich de walgelijke
parasieten vastgezet, die nog altijd in
beeld en woord munt trachten te slaan
uit het weerzinwekkend bedrijf van
oorlog, terreur en onderdrukking.
Zijn deze levende „vrienden" niet
evenzeer te verafschuwen en nog veel
gevaarlijker dan de verslagen vijand?
Daarom, als we in deze dagen te
rugstappen in de geschiedenis en on
ze terugkeer vanuit de nacht in het
licht herdenken, laten we dan stil
staan bij het afschuwelijk bedrijf van
de oorlog in het algemeen, door wie
die ook gevoerd wordt en bij al het
leed dat door de oorlog de mensheid
wordt aangedaan.
Nazi-Duitsland heeft de wereld in
een hel van ellende, bloed en tranen
gedompeld en het heeft bijna onmen
selijke offers gekost om deze ver
schrikking van ons weg te nemen,
waarbij het aan beide zijden voor het
merendeel de onschuldigen waren die
de tol aan de waanzin betaalden. Na
zi-Duitsland is aan zijn eigen machts
orgie ten onder gegaan en verscheurd.
Op een sluwe manier verscheurd door
wat eens onze bondgenoten waren en
misschien zal deze verscheuring nog
eens onze zwakheid betekenen. West-
Duitsland is een bondgenoot gewor
den, Oost-Duitsland is een vijand ge
bleven, omdat de Russen nooit alleen
maar de bedoeling hebben gehad om
Duitsland te verslaan. De geallieer
den hebben de onvergeeflijke fout ge
maakt te menen dat met de val van
Duitsland de oorlog gewonnen was,
terwijl ze toch konden weten dat het
verraad in eigen boezem schuilde, het
verraad aan de vrijheid dat het Krem
lin nu al vijftien jaar lang continu
eert.
Laten we daarom bij de herden
king van ons vijftiende bevrijdings
jaar beseffen, dat we op haat niet
verder kunnen leven en sterker zelfs,
dat onze haat de bondgenoot van de
vijand is. Laten we ook beseffen, dat
evenmin als onze eigen jeugd iets af
weet van de verschrikkingen der oor
logsjaren, ook de Duitse jeugd van
vandaag onschuldig is aan het nazi-
vergrijp aan de mensheid.
Het is niet alleen ons christen
zijn dat ons dwingt om de Duitser
weer de hand te reiken, maar ook
het sluwe en valse spel der politiek.
Ons eigen behoud is ermee gemoeid I
DE VRIJHEID
Vijftien jaar geleden keken we er
anders tegenaan. Toen was er maar
één gedachte die allen bezielde: de«
bevrijding. Onmenselijk was het juk
geweest, dat het nationaal-socialisme
op ons land had gelegd. Maar wat
men ons ook had ontnomen en ont- j
stolen, één ding was ons onver- j
vreemdbaar bezit gebleven: het on- j
wankelbare geloof in de uiteindelij
ke overwinning. De Duitse onder-
drukking en terreur liepen zich te
pletter tegen de Nederlandse onbuig
zaamheid en de onuitroeibare vrij
heid: zin. Duizenden hebben daar
voor met hun leven betaald, maar zij
bereikten daarmee dat het vuur bran- j
dend bleef. De Leeuw heeft altijd
klauwen gehad, vijf jaar langl
Maar eindelijk was het dan zover.
Met de zon daagde op 6 juni 1944 j
ook de vrijheid. Met een geweldig
breekijzer aan mensen en materiaal
werd toen de Franse kust openge
broken. De vrijheidslegers stroomden
binnen en drukten de Duitse legers
steeds verder het iand in. Langzaam
aanvankelijk, want de nazi-bonzen
hadden voor hun soldaten slechts één
order: vechten tot de dood toel Eu-
ropa werd een vreselijk slagveld,
doordrenkt met het bloed van jongens
uit alle werelddelen.
Maar toen kwam in september 1944
plotseling de grote doorstoot van ge
neraal Montgomery. Tot ver in Bel
gië rukte het 8e Britse leger voor
waarts, de Duitsers als haveloze en
ontredderde troepen voor zich uitja-
gend. In Nederland en vooral in
Zuid-Nederland werd de nationale
driekleur al ontrold, want het was
immers nog maar een kwestie van
dagen.
Ook in de Langstraat bracht de
befaamde Dolle Dinsdag de bevrij-
dingsroes, die met de luchtlandings
troepen bij Arnhem en Nijmegen be
zit genomen had van ons land. De
vrijheid kon geen uur meer weg zijn!
Maar toen viel er in Waalwijk
plotseling een stilte, een stilte van
afgrijzen en droefheid. Als in het
nauw gedreven ratten vergrepen Ne
derlandse SS-ers onder leiding van
een Duitse officier zich aan het le
ven van onschuldige burgers. Op 6
sept. 1944 werden Burgemeester
Moonen en Joep Hoffmans achter
het gemeentehuis neergeschoten. Als
door een wonder wist Vincent Hoff
mans aan deze moordpartij te ontko
men.
In de weken van 4 sept. tot 30 okt.
werd er op grote schaal geplunderd
en geroofd. De boerenbevolking werd
beroofd van paarden en wagens onder
leiding van „opper-rover-hoofdman"
Dennenborg. Ook werden wagonla
dingen schoenen, leer en rubber uit
de Langstraatse fabrieken wegge-
sleept. Daarbij kwam ook de dwang
arbeid voor iedereen die maar een
schop kon hanteren. De burgerbevol
king werd gedwongen om loopgraven
j op te werpen tegen de naderende be
vrijders, maar het spreekt vanzelf dat
Het enthousiasme in de straat.
De belangstelling voor 't 6tadhuis, waar de bevrijders op 't bordes hadden plaatsgenomen.
zeer velen zich aan dit werk trachtten
te onttrekken.
Tenslotte echter, op 25 oktober
1944, werd de stem van de vrijheid
hoorbaar. Loon op Zand kwam onder
het vuur van de oprukkende Engelsen
te liggen. De Duitsers verdedigden
zich verbeten en met de moed der
wanhoop, maar moesten tenslotte toch
wijken. Het dorp zelf werd door de
gevechten zwaar getroffen.
Op zaterdag 28 oktober vielen de
eerste granaten op Kaatsheuvel. De
bevrijding eiste ook hier doden, op
zondag 29 okt. zelfs 31, maar op de
middag van diezelfde dag verschenen
de eerste „Tommies" in de straten van
Kaatsheuvel, waar zij uitbundig wer
den begroet.
In Waalwijk waren de Duitsers in
middels bezig aan een wanordelijke
aftocht. Achter Maas en Afwaterings
kanaal zochten ze een goed heenko
men. Hun laatste daad was het op
blazen van de Baardwijkse brug in de
nacht van zaterdag op zondag.
Maandag 30 oktober werd voor
Waalwijk de dag van vreugde, want
toen rukten de soldaten van het zege
vierende 8e Britse leger de stad bin
nen. Het werd een grandioos onthaal,
zoals uit de foto's uit die dagen wel
blijkt.
Maar de oorlog ging verder. De
zelfde dag nog ploften de eerste Duit
se granaten in Waalwijk neer en tot
de totale bevrijding op 5 mei 1945
heeft Waalwijk onder de dreiging van
het Duitse vuur gelegen. Het zijn
bange maanden geweest, die laatste
oorlogsmaanden, waarin nog vele
mensenlevens ten offer zijn gevallen
aan de waanzin van de oorlog. On
ophoudelijk sloegen de granaten na
der in en dag in dag uit trokken de
V-1's hun luguber spoor over de stad.
Iedereen hield zijn adem in wanneer
de motor van deze monsters afsloe
gen, want dat was het teken dat dood
en leed naderbij kwamen. Niet alleen
in Waalwijk, maar ook elders heeft
dit Duitse wanhoopswapen zijn
slachtoffers geëist.
Maar we waren vrij, we leefden
weer in een vrij Brabant. We rookten
de eerste Engelse sigaretten en we
zagen het eerste oranje muntbiljet
met de beeltenis van onze geliefde
Vorstin. Het was een ongekende
weelde en een gevoel van grote dank
baarheid beheerste ons hart.
DE WAALWIJKSE WIG
Waalwijk vormde een wig in het
Duitse front. Ten noorden, ten oos
ten en ten westen van Waalwijk za
ten de Duitsers nog als vermetele
desperado's. Waalwijk was een basti
on van Engelse mitrailleursnesten en
ten zuiden van de stad stonden de ge
allieerde batterijen in dreigende rijen
opgesteld.
Lang duurde deze vooruitgescho
ven positie van Waalwijk echter niet,
want twee legerafdelingen van het e
Britse leger wisten ook vrij spoedig de
rest van de Langstraat te veroveren.
Geertruidenberg, Raamsdonk en
Waspik werden na harde strijd ge
nomen en 's Zaterdags na Waalwijks
bevrijding kwamen ook Drunen, dat
het zwaarst getroffen werd, Elshout
en Nieuwkuijk onder een moordend
Engels spervuur te liggen, terwijl
Vlijmen vanuit Den Bosch werd be
schoten. Bij het licht van lichtkogels
en -fakkels trokken de Britten onder
bescherming van vlammenwerpers
over het afwateringskanaal en bezet
ten Drunen en Nieuwkuijk. Vanuit
Den Bosch gebeurde hetzelfde met
Vlijmen. Vanut Drunen stootte men
direct door naar Heusden en bereikte
men de Maasoever. In de hier gele
gen dorpen waren de chaos en de
vernieling nog groter dan elders.
Vooral rond de kerktorens waren
de zwartgeblakerde puinhopen ver
schrikkelijk. En wat men in Heusden
aantrof tart elke beschrijving. Hier
hadden de Duitsers het raadhuis op
geblazen terwijl zich 135 mensen in
de kelders bevonden, die daar be
schutting hadden gezocht tegen het
granaatvuur. Het was een vreselijke,
koelbloedige moord, waarmee alleen
gangsters zich inlaten en deze daad
tekent voldoende de mentaliteit van
de legers van het nazidom.
Dit alles kon de Duitse nederlaag
echter niet tegenhouden. Wel tracht
ten de Duitsers rond de jaarwisseling
nog het getij te doen keren, maar de
held van de Langstraat, Jan de Rooij,
wist de geallieerden tijdig in te lich
ten omtrent de geplande Duitse te
genaanval vanuit het overmaase ge
bied. Een vreselijk artillerie en lucht
bombardement heeft toen de bij el
kaar getrommelde Duitse legerresten
aan flarden geschoten. Het gevaar
was voorgoed voorbij, de bevrijding
was een feit.
Kort na de bevrijding van Waal
wijk, om precies te zijn op 4 novem
ber 1944, verscheen ook weer het
eerste nummer van ons blad. Het was
een bescheiden nummer, maar het
werd in enthousiasme en in dank
baarheid ontvangen. De vrije pers,
een groot bezit van elk democratisch
volk, mocht weer spreken. En zij
heeft sindsdien gesproken, vrij en
onverveerd, niet schromend om de
vinger te leggen op de misstanden die
de nieuwe vrijheid ons bracht en
vechtend voor de onvervreemdbare
rechten van de mens.
Vijftien jaar vrijheid zijn ons nu
beschoren geweest, maar de vrede is
ons nog niet ten deel gevallen. De
onmenselijke oorlog tegen het nazi
dom behoort tot het verleden, maar
daarvoor in de plaats kregen we de
z.g. „koude oorlog", waarin de span
ning meermalen bijna ondragelijk is
geweest en we enkele malen gewan
keld hebben op de rand van een der
de wereldoorlog, die een totale ver
nietiging van alle leven op aarde met
zich zal brengen.
We zijn weer vrij, maar de angst
is gebleven,
j De angst die altijd aanwezig is
waar de vrede ontbreekt.
BINNENLAND
WERELD-MISSIEDAG.
Katholiek Nederland heeft zondag
ter gelegenheid van Wereld-Missie-
dag royaal geofferd, vrijwel het dub- i
bele van 't vorig jaar. De opbrengst
kan op 't ogenblik worden vastge
steld op 1 miljoen gulden.
LOTERIJ „SAMEN PARAAT"
VOOR MILITAIRE
TEHUIZEN.
Nationaal Katholiek Thuisfront
heeft van het ministerie van Justitie
vergunning gekregen voor een loterij
ten behoeve van de bouw van mili
taire tehuizen. Katholiek Thuisfront
organiseert deze loterij onder de
naam „Samen Paraat". Het zwaar
tepunt ervan zal liggen op zondag 15
november.
Deze loterij moet de laatste twee
ton bijeen brengen die nodig zijn om
de bouw te financieren van acht
nieuwere r.k. Militaire Tehuizen.
De totale bouwsom van deze te
huizen bedraagt acht ton.
5 MEI 1960
NATIONALE FEESTDAG
VRIJE DAG VOOR RIJK.
Op 5 mei 1960, wanneer het derde
lustrum wordt gevierd van de bevrij
ding van Nederland, zal het rijks
personeel een dag vrijaf krijgen. Dit
deelt minister-president De Quay in
zijn memorie van antwoord aan de
Tweede Kamer mee.
In juli van dit jaar is van particu
liere zijde het initiatief genomen tot
oprichting van het „Nationaal comité
viering bevrijdingsdag 5 mei 1960".
FRAUDE VAN F 60.500.
Bij het Leeuwarder Autobedrijf
(LAB) is een geval van fraude aan
het licht gekomen, dat zich over ver
scheidene jaren uitstrekt. De malver
saties zijn gepleegd door de hoofd-
boekhouder van het bedrijf, J. T. uit
Leeuwarden, die reeds een bekentenis
heeft afgelegd. Het verduisterde be
drag bedraagt ongeveer 60.500 gul
den. De fraude werd ontdekt, toen
men stuitte op een dubbele boeking
van eenzelfde bedrag. De accountant
van de LAB controleerde daarop de
gehele boekhouding, waarbij de mal
versaties aan het licht kwamen.
DE ECHO OTHEÏ ZUIDEN
OPGERICHT 1878
TEL.-ADRES ..ECHO"
r»O n.i.é.«k..L rrjv m
Complete Babyderm-Set met Doktersboek en
voor navulling der Set: Poeder-Zalf-Olie-Zeop
het goede anker-horloge
(lel op het rode y? driehoekje)
i
