wAALwijkse en lAnqstRAAtse couRAnt
„Oefening en Vermaak" 100 jaar
WAALWIJKSE LIEDERTAFEL
VITAAL, STERK EN JEUGDIG KERMISKIND
FEESTPROGRAM MET EVENEMENTEN VAN
BIJZONDERE ALLURE
REPERTOIRE EN SOLISTEN
VRIJDAG 26 FEBRUARI 1960
-v l uuiMJrtiu ijuu 83e JAARGANG No. 16
De rcho van het Zuióen
Uitgever
Waal wij kse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur: JAN TIELEN
Gironummer 50798
Dit blad verschijnt 2 x per week
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk - Tel. 2621 Kaatsheuvel: Tel. 2002 Dr. van Beurdenstraat 8
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p. p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Tel.-adres: „Echo"
Er zijn jubilea die in hun oorsprong zo ver terugliggen in de
milde duisternis van het verre verleden, dat we geen ooggetuigen
meer in ons midden hebben om ons te vertellen hoe het destijds
allemaal begonnen is. Het zijn de zeldzame jubilea, de jubilea met
de drie cijfertjes, die men in ons vaderlandse verenigingsleven
slechts sporadisch tegenkomt. Om de oorsprong er van te kennen,
moet men in oude vergeelde folianten en notulenboeken duiken,
in de hoop dat de kroniekschrijvers van die dagen de betekenis
van hun werk voor het nageslacht hebben ingezien en waarheid
en verdichtsel op verantwoorde wijze met elkaar hebben verweven.
Een dergelijk jubileum is het 100-jarig bestaan van de Waal-
w ij kse Liedertafel „Oefening en Vermaak", dat dit jaar met waar
dige luister en klinkende vreugde gevierd gaat worden. Na het
gilde St. Crispinus en Crispinianus is de Liedertafel de oudste ver
eniging van Waalwijk en als zodanig heeft zij zich voor de Waal
wij kse gemeenschap verdiensten verworven, die niet in enkele
woorden verteld zijn.
Als het waar is dat de ouderdom met gebreken komt, dan geldt
dit toch niet voor de Liedertafel „Oefening en Vermaak", want
geboren temidden van de bruisende uitgelatenheid van de Waal-
w ij kse kermis op 15 juli 1860, is zij nog altijd hetzelfde vitale,
sterke en jeugdige kermiskind van weleer. Zeker, zij heeft grijze
en zelfs witomkransde hoofden in haar midden, maar de groei in
jaren heeft haar toch nooit de eeuwige jeugd kunnen ontnemen
en in deze wonderlijke mengeling van geëerbiedigde ouderdom en
onverwoestbare jeugd, gaat de Liedertafel haar eeuwfeest vieren,
in waardige ernst en sprankelende vrolijkheid.
Om te weten hoe het destijds
allemaal gegaan is, hebben wij
ons vele uren verdiept in de lijvi
ge boeken en bescheiden van se
cretaris Ad van Iersel (40 jaar
secretaris!) en daaruit de gege
vens en feiten gepeurd, die voor
een jubileumartikel dienstig en
van belang zijn.
We moeten daarvoor terug
naar de 15e juli van het jaar
18(30, naar het café van Jan de
Mosselaar aan de Haven, waar de
kcrmisvlam wel even hoog zal
hebben gebrand als in alle ande
re Waalwijkse drinkhuisjes. Bij
Janne dan zaten enkele jongelui,
dié onder de invloed van het goe
de bier en een vrolijk lied beslo
ten om staande de kermis een
liedertafel geboren te doen wor
den. Daar was uiteraard niemand
tegen, omdat een geboorte altijd
weer een nieuw glas op tafel
brengt en zo aanschouwde dan
op die gedenkwaardige 15e juli
de liedertafel „Oefening en Ver
maak" voor Waalwijk en Besoij-
en bet levenslicht. Wie precies
de „daders" geweest zijn, staat
niet helemaal vast, maar zeker
waren daarbij, zo zeggen de boe
ken, de heren A. v. d. Heijden, A.
v. d. Ven, L. Hurkmans en A.
Hurkmans.
Na deze oprichting moest er
natuurlijk ook gezongen worden
en omdat men schoenmakers
daartoe in die dagen echt niet
behoefde aan te sporen, kon
reeds eind I860 het eerste con
cert worden gegeven in het zaal
tje van het café van dc heer Tim
mermans aan de Markt.
De eerste directeur van de lie
dertafel was de heer J. v. Bladel,
terwijl als eerste president in de
hoeken vermeld staat mr. Sopers,
kantonrechter te Waalwijk.
MOEILIJKE TIJDEN
Van het zaaltje in café Tim
mermans verhuisde de liedertafel
al spoedig naar Adrianus Ver-
wiel, waar verschillende concer
ten werden gegeven. De voor
spoedige geboorte van de lieder
tafel werd helaas niet gevolgd
door even gunstige jeugdjaren.
De eerste tegenslag kwam toen
mr. Sopers werd benoemd tot
kantonrechter te Oss en om die
reden hel presidentschap van de
liedertafel moest neerleggen. Hij
werd opgevolgd door jhr. mr. de
Roy van Zuydewijn, maar ook
van deze nieuwe president had
men slechts kort plezier wegens
diens benoeming tot griffier aan
de rechtbank in Den Bosch. De
derde president werd de heer
Adr. Oomen.
In 1878 trad de liedertafel voor
het eerst naar buiten op en nam
deel aan een concours in Amster
dam, waar zij wel de lof van de
jury kreeg, maar geen prijs. In
dit'jaar ook verhuisde de lieder
tafel naar het adres dat zij tot nu
toe trouw gebleven is, namelijk
naar Musis Sacrum. Deze zaal
werd op 1 dec. 1878 met een con
cert in gebruik genomen. Dit con
cert werd de basis voor de lange
reeks concerten welke de lieder
tafel sindsdien in Musis Sacrum
tot vandaag toe heeft gegeven.
Directeur van Bladel werd in
1879 opgevolgd door de heer F.
dc Cortie, die de liedertafel op
uitstekend niveau wist te bren
gen. In dat jaar ook kreeg dc
vereniging een eigen vaandel.dat
werd aangeboden namens de bur
gerij van Waalwijk en Besoijen.
Langzamerhand dus kreeg de
liedertafel "meer allure, maar de
kaspositie hield daarmee geen
gelijke tred, hetgeen inag blijken
uit het feit, dat de directeur het
zonder honorarium moest stellen.
Rond deze jaren spreken de
hoeken voor 't eerst van „dames
concerten". Er is zelfs nog heel
wat te doen geweest voordat da
mes tot de liedertafel als lid wer
den toegelaten.
Successen boekte de liedertafel
in 1885 en 1886, toen resp. in
Gent en Mechelen een derde en
A. C. v. d. HEIJDEN f
gedurende ongeveer 60 jaar lid en 35 jaar
voorzitter van Oefening en Vermaak
een eerste prijs werden behaald
op internationale concoursen. In
Mechelen kreeg men bovendien
een tweede prijs voor „lecture
a vue".
Het zilveren beslaansfeest werd
gevierd met een groots festival
en een luisterrijke optocht. In
1888 kreeg de liedertafel weer een
nieuwe president, n.l. de heer
Jud. Timmermans Wzn., die in
1902 werd opgevolgd door de
heer H. Zecgers. Directeur de
Cortie werd in 1904 opgevolgd
door de heer Jac. Sars, die zich
met succes heeft beijverd om
nieuwe en jonge krachten tot de
vereniging aan te trekken. Onder
zijn leiding werd in Amsterdam
en Antwerpen op concoursen een
tweede prijs behaald.
Moeilijkheden in de betaling
van de contributie leidde er in
1910 toe dat het gehele bestuur
aftrad. De „wanbetalers" werden
door de nieuwe directeur, de heer
A. C. v. d. Heijden, krachtig aan
gepakt en daardoor kon het 50-
iarig bestaan toch nog met grote
luister worden gevierd.
Een zware slag trof de lieder-
tafcl „Oefening en Vermaak" in
het voorjaar van 1911, toen de
zaal van Musis Sacrum geheel
uitbrandde en vele waardevolle
bezittingen van de vereniging ge
heel verloren gingen. Het duurde
maanden voordat de liedertafel
weer hij de heer Gerris terecht
kon.
OPERETTES
Tijdens dc eerste wereldoorlog
bestond er naast dc liedertafel
ook een mannen-operettevereni
ging, die luisterde naar de naam
„Tavenu". Zij was wel geen on
derdeel van dc liedertafel, maar
toch wel een tweelingzusje, om
dat de leden er van bijna ook al
len lid waren van de liedertafel.
Het is de verdienste van Jac. Sars
geweest, dat hij „Tavenu", dat
een niet hijster florissant bestaan
leidde, nieuw leven heeft inge
blazen en tot zeer geslaagde uit
voeringen van een aantal operet
tes is gekomen, o.a. „La fille de
madame Angot", „Les cloches de
Corneville", „Franchemont de
marskramer". Dc begeleidingen
werden verzorgd door wat de hoe
ken noemen „Waalwijksche sym
phonic", waaruit blijkt dat er
toen reeds zoiets als een Waal
wijks orkest bestond.
In 1931 scheidde „Tavenu" zich
geheel van de liedertafel af, maar
heeft daarna niet lang meer het
hoofd boven water kunnen hou
den en werd enige jaren later op
geheven.
In 1920 krijgt de liedertafel een
nieuwe secretaris in de persoon
van de heer Ad van Iersel. Tot
vandaag toe heeft de liedertafel
in hem een functionaris van wie
een grote stimulerende kracht
uitgaat. Aan het 40-jarig jubi
leum van de heer van Iersel zal
dit jaar dan ook een speciaal ac
cent worden gegeven.
Een daad van betekenis van
Jac. Sars was ook de oprichting
van een apart gemengd koor. Het
doel daarvan was om aan de con
certen van de liedertafel meer va
riatie te geven. Dit koor kwam in
1928 onder leiding te staan van
de heer G. Duijvelaar.
Uit het jaar 1921 dateert even
eens de deelname van de lieder
tafel aan het Bestendig Festival
van de stad Antwerpen, een jaar
lijks terugkerend zangfeest, dat
prijzen toekent in de vorm van
een loterij. Zangkunst speelt
daarbij geen rol. In de twintiger
jaren kwamen ook nog andere
vererende uitnodigingen los,
maar de povere kasmiddelen van
de liedertafel waren helaas niet
toereikend om daaraan gevolg te
geven.
Groots was de herdenking van
het diamanten bestaan in 1920,
waarbij o.a. een nationale kwar-
tettenwedstrijd werd georgani
seerd.
Een overweldigend succes
oogstte de liedcrtafel in 1927 met
haar medewerking aan de eerste
Waalwijkse radio-avond.
Het 70-jarig bestaan werd ge
vierd met een grandioos drie
daags festival, dat door duizen
den belangstellende werd bezicht.
NIEUWE SLAGEN
In deze zo gunstige periode
werd de liedertafel opnieuw door
een zware slag getroffen. In 1931
namelijk overleed directeur Jac.
Sars die gedurende 27 jaar enorm
veel voor de liedertafel heeft ge
daan. Van de twee kandidaten,
dc heren G. Duijvelaar en G. Ger
ritsen (Oisterwijk) werd na felle
discussies laatstgenoemde geko
zen. Een en ander had tot gevolg
dat de heer A. C. v. d. Heijden,
na bijna 50 jaar de liedertafel op
briljante wijze bestuurd te heb
ben, zijn ontslag als voorzitter
indiende. Tot tijdelijk opvolger
werd benoemd de heer Th. Fes
ten, terwijl notaris L. Christ aan
gezocht werd als tweede direc
teur.
In 1933 keerde de heer van der
Heijden echter weer als voorzit
ter terug en in hetzelfde jaar
kreeg „Oefening en Vermaak"
een hoofdbestuur, dat bestond uit
notaris Christ, J. v. Iersel-Hol-
tus, Norb. van Loon, W. Tim
mermans, J. Tielen en J. Wies
man. Dit nam echter niet weg,
dat de moeilijkheden in de vere
niging bleven voortduren, die
zich vooral manifesteerden in een
volkomen gePrek aan ambitie hij
de leden. Het ledental liep terug
tot 55 en in 1934 kwam het zelfs
zo ver, dat de reeds lang bestaan
de zaterdagse repetities werden
afgeschaft, omdat er toch nie
mand meer kwam. Van een luis
terrijke viering van het 75-jarig
bestaan kon in 1935 dan ook niet
veel komen. De zaken gingen
steeds slechter en in 1936 mocht
terecht voor het voortbestaan
van „Oefening en Vermaak" ge
vreesd worden. Opnieuw werd
overgegaan tot de oprichting van
een gemengd koor, maar aan de
situatie veranderde dit ook niets,
evenmin als het feit, dat de heer
Louis Sars in 1937 tot tweede di
recteur werd benoemd. In 1938
was het ledental gedaald tot 39
en dc financiële toestand was
JACQUES SARS f
Directeur van 1901 - 1931
toen meer dan zorgwekkend. De
ondergang was nabij in 1939, toen
het bestaan van liet koor aan een
zijden draad heeft gehangen,
maar die laatste beslissende stap
heeft men gelukkig toch nooit
gezet. In hetzelfde jaar moest di
recteur Gerritsen plaats maken
voor Louis Sars, die tot op heden
het directeurschap van „Oefe
ning en Vermaak" bekleedt. Maar
het 80-jarig bestaan ging zonder
feestelijkheden voorhij.
OORLOG EN OPBLOEI
Hoewel het uitbreken van de
tweede wereldoorlog zeer sombe
re perspectieven opende, gaf het
jaar 1940 toch weer een verheu
gende stijging van het ledental te
zien. In juni van dat jaar waren
het er 60. Van uitvoeringen en
concerten is in de oorlogsjaren
echter niets kunnen komen, om
dat „Oefening en Vermaak" wei
gerde zich bij de Kultuurkamer
aan te sluiten.
De bevrijding bracht ook de
terugkeer van de liedertafel en
in 1945 werd voor het eerst weer
een volksconcert gegeven. In die
tijd moest ook de heer v. d. Heij
den het voorzitterschap neerleg
gen, omdat hij wegens hoge ou
derdom het vele werk niet meer
aan kon. Er werd een geheel
nieuw bestuur gekozen, bestaan
de uit de heren A. v. d. Meijden-
berg, L. Knepflé, A. van Iersel,
J. v. Bladel, L. v. Oudhcusden, J.
v. d. Griendt en H. Vestcrs. Een
nieuwe president kreeg de vere
niging in de persoon van de heer
M. P.' van Loon, terwijl dr. Lan-
gemeijer sr. bereid werd gevon
den het beschermheerschap op
zich te nemen. Het ging toen
weer crescendo met de liedcrtafel
en er werden talrijke concerten
gegeven, waaraan bekende solis
ten hun medewerking verleen
den. Direct na de oorlog werd
ook de heer Frans Wilmont als
vaste begeleider aangezocht, wel
ke taak deze tot op heden op
voortreffelijke wijze heeft ver
vuld. In 1948 stapte men over
naar het operagenre, nadat eerst
een damesafdeling aan de oude
liedertafel was toegevoegd. In die
jaren groeide de belangstelling
van het publiek voor de concer
ten van de liedertafel en in het
hijzonder de kermismatinée's
mochten zich in een druk bezoek
verheugen. In 1949 telde „Oefe
ning en Vermaak" 110 leden (50
dames en 60 heren).
Groots waren de plannen voor
de viering van liet 90-jarig be
staan, waarvoor o.a. een feest-
concert was gepland door de
Maastrichter Staar. Verder wilde
men Markt en Raadhuisplein in
een oud-hollandse marktplaats
herscheppen, maar een plotseling
uitgebroken paratyphusepidemie
De uitvoering van talloos
vele werken en het optreden
van zeer vele solisten van
nationale en internationale
faam hebben de 100 levens
jaren van „Oefening en Ver
maak" gemarkeerd. Het zou
ons te ver voeren om alle
werken en alle solisten hier
te noemen, maar een greep
in deze veelheid en rijkdom
van namen willen we hier
toch doen. Allereerst de so
listen:
In de tachtiger jaren tref
fen we dc namen aan van de
beroemde bariton Willem
Deckers, van Louis Vughts,
Mei. C. v. Besel, R. Hol, Li-
na Wijgers, Jos dc Leur, Jos
Defais, \V. de Hoogh. van
Reythoven, G. Dorrenoom en
uil eigen midden dc namen
van C. de Cortie, G. v. Iersel
en P. Snijders. Even later
zien we de naam van Jos
Groenen, aanvankelijk als
„eigen" solist, maar latei-
als grote man van de Ham-
lmrgse Opera. Verder dc so
praan mej. Bekkers uit Gent
en de bekende tenor Dela-
noy uit Brussel. In de twin
tiger jaren lezen we namen
als: Carl Butter, Isalberti,
Mevr. Noordewier, Orelio,
Nelissen, Maartje Offers.
Elise Haas, .1. van Haas, de
wereldberoemde bariton van
de Italiaanse Opera Signor
Spartaco Marchi; en rond
de dertiger jaren de sopraan
Pino Fantini en de grote te
nor Luigi Fort. Na de twee
de wereldoorlog heeft de lie
dcrtafel zich ook beijverd
om grote solisten naar Waal
wijk te halen, zoals Theo
Baylé, Frans v. d. Ven,
Maartje Cliffers, Frans
Vroons, Justus Bonn, Euge
ne Regnicr uit Brussel, Jan
Rietveld, Mimi Aarden, Ma
rijke v. d. Lugt, Sicmen
Jongsma, Heleen Verkley,
René Claassen, Louise de
Vries, David Hollestelle, An
ton Eldering, Ettore Babini
en Antoninette Blom. En
dan niet e vergeten de eigen
solisten als Mei. Cis v. d.
Griendt, Rinus Hesselberth,
Ilarry Vestcrs en Joh. v. d.
Griendt.
Indrukwekkend is ook het
repertoire dat „Oefening en
Vermaak" in deze honderd
iaar heeft gebracht. Uit de
beginperiode noteren wij
„Leiden's Ontzet", „Albrccht
Beiling", „Kine Nacht auf
den Meere", „In het woud",
„Hymne an die Musik", „Op
waarts", „In Leed", „Der
Frithofsage", „Vrede" en
„Nederlands Heil" welk laat
ste werk door dc dichter-
pastoor J. Sprangers en de
componist Richard Hol spe
ciaal aan „Oefening en Ver
maak" werd opgedragen.
Verder talloze fragmenten
uit de bekendste Italiaanse
en Duitse opera's. Aan dit
repertoire gaat „Oefening en
Vermaak" nu ook Handel's
grootse oratorium „Der Mes
sias" toevoegen.
strooide roet in het eten. De fees
telijkheden moesten worden af
gelast. Inmiddels was het leden-
lal gestegen tot 130.
In deze tijd ook werd 't hoofd
bestuur, tengevolge van het over
lijden van de heer J. van Iersel,
aangevul met notaris van Gurp.
Ook het bestuur onderging een
uitbreiding met de heren A.
Trimbach en J. v. d. Meijdenberg.
In 1951 kwam „Oefening en Ver
maak" voor het eerst met een
kerstoratorium op het podium in
samenwerking met 't Waal wij ks
Orkest, een samenwerking die
zich tot op heden op prettige en
vruchtbare wijze heeft voortge
zet.
In 1953 verleende de liedertafel
voor het eerst medewerking aan
de dodenherdenking op 4 mei, in
samenwerking met het Waal
wij ks Orkest, versterkt met leden
van Het Brabants Orkest, in de
uitvoering van het „Requiem"
van Mozart.
In 1956 kwam er weer een klei
ne neergang in de zo snelle en
florissante opbloei van „Oefe
ning en Vermaak". Het ledental
liep terug en ook de ambitie ver
minderde wat. Daarbij kwam ook
nog het zware verlies, dat de lie
dertafel in 1956 leed door het
overlijden van de voorzitter, de
heer A. v. d. Meijdenberg, die ge
durende 40 jaar zijn beste krach
ten aan de vereniging had gege
ven. Hij werd opgevolgd door de
heer L. van Oudhcusden, wiens
bestuur er mede toe heeft hijge
dragen dat het peil van de con
certen een stijgende lijn bleef
vertonen.
Na een 3-jarige activiteit moest
echter de heer van Oudheusden
zijn functie wegens drukke werk
zaamheden neerleggen. Nadat de
heer J. v. d. Meijdenberg enige
lijd als vice-voorzitter had ge
fungeerd, werd in het najaar van
1959 tot voorzitter aangezocht de
heer A. ten Bokum.
JUBILEUMJAAR
Dit was in grote trekken het
bestaan van onze jubilerende lie
dcrtafel van I860 tot nu toe. Het
zijn jaren geweest, waarin voor
spoed en tegenslag elkaar hebben
afgewisseld. Er is zelfs een ban
ge periode geweest, waarin het
hart van „Oefening en Vermaak"
maar heel zwak klopte, maar al-
lijd weer zijn er mannen geweest,
die de moed niet wilden opgeven
en steeds weer naar nieuwe mo
gelijkheden zochten om de lie
dertafel voor de Waalwijkse ge
meenschap te behouden. Zij heb
ben niet voor niets tijd, toewij
ding en energie aan de vereniging
geschonken en aan hen is het
dan ook op de eerste plaats te
danken, dat „Oefening en Ver
maak" nu haar eeuwfeest kan
vieren als een sterke, jonge en
enthousiaste vereniging, die bij
een wordt gehouden door sterke
vriendschapsbanden.
De jubilerende liedertafel „Oe
fening en Vermaak" heeft ge
ineend haar eeuwfeestviering
niet te moeten beperken tot een
eenmalige uitvoering en daarom
heeft zij voor dit jaar een aantal
evenementen gepland, die alle in
het teken staan van de herden
king van dit 100-jarig bestaan.
De feestelijkheden worden ge
opend op zondag 13 maart a.s.
met een uitvoering van het ora
torium „Der Messias" van Han
del. Medewerking aan deze uit
voering verlenen het Waalwijks
Orkest, versterkt met leden van
Het Brabants Orkest, en de so
listen: Heleen Verkley, sopraan,
Antoinette Blom, alt, Jan Waay-
er, tenor en Arie dc Rijk, bas.
Het clavecimbel zal worden be
speeld door Hans Philips. Deze
uitvoering heeft plaats in De Ge
croonde Lecrsse.
Dc receptie ter belegenheid
van dit eeuwfeest zal plaats heb
ben op zaterdag 28 mei. Op de
zelfde dag zal 's avonds een con
cert worden gegeven door de ge
zamenlijke Waalwijkse muziek
gezelschappen, Welk concert aan
geboden wordt door Waalwijks
Belang. Hieraan werken mee de
harmonieën St. Crispijn en St.
Jan, de KAJ-drumband, de drum
hand van dc Chr. Gem. Gymnas-
tiekver. „Kracht en Vlugheid"
uit Besoijen en de jeugddrum
band. Verder is het bestuur van
de liedcrtafel in onderhandeling
met een Duits koor tot het geven
van een concert op deze dag, die
zal worden besloten met een
groot bal champêtre op de Markt.
Oo zondag 29 mei zal 's mid
dags in het stadspark worden ge
concerteerd door de koren, welke
onder leiding staan van Louis
Sars, te weten de jubilerende ver
eniging, het Dameskoor St. Cae-
cilia uit Tilburg en het Vlijmens
Gemengd Koor. Om 6.30 uur zal
de Koninklijke Militaire Kapel
o.l.v. majoor R. van Yperen zijn
intocht doen in Waalwijk en een
korte rondwandeling door het
centrum maken. Om 8.30 uur zal
dit imposante korps een concert
geven op het Raadhuisplein en
dit concert besluiten met een
grootse taptoe in gala-uniform.
Na deze taptoe zal op de Winter
dijk een groots jubileum vuur
werk worden ontstoken, dat aan
geboden wordt door Waalwijks
Belang.
In het teken van deze jubileum
viering staan verder het kermis-
matinee en een extra najaars
concert, waaraan bekende solis
ten hun medewerking zullen ver
lenen.
Met deze waardige en luister
rijke feestviering zal „Oefening
en Vermaak" niet alleen dit 100-
jarig bestaan op bijzondere wijze
accent geven, maar zal zij ook
winnen aan sympathie, die zij
zich in de voorbije jaren reeds in
zo belangrijke mate onder de
Waalwijkse burgerij heeft ver-
1 worven.