wAAlwijkse en UnqstRAAtse couRAnt
Beroering in Zuid-Afrika
VIJF HUURVERHOGINGEN!
BINNEN- EN BUITENLAND
NOORD STER
82
Exclusief interview met
Yves Saint George
SPAAR
BIJ DE
N.H.H.
3 V4 rente tot f 30.000»-
NEDERLANDSCHE HANDEL MAATSCHAPPIJ
Spanningen
Sociaal probleem
1 januari 1951
1 januari 1954
1 september 1955
1 april 1960
Particuliere woningen
i»
1 augustus 1957
Bedrijfsruimten
1 augustus 1957
„Kale" huurprijs
...en zo'n grote fles
koffiemelk
72 liter
OPROEP
U ontvangt over uw spaarsaldo
VRIJDAG 1 APRIL 1960
83e JAARGANG No. 26
YAn het Zuióen
ritgever
Waalwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
f- oofdredacteur: JAN TIELEN
ironummer 50798
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p c-
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contract-advertenties
speciaal tarief.
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk - Tel. 2621 Kaatsheuvel: lel.
2002 Dr. van Beurdenstraat 8
Tel.-adres: „Echo"
Terwijl eerst de telegrammen
uit Zuid-Afrika nog gewaagden
van een „rel" in de buurt van Jo
hannesburg, bleek een volgende
dag dat het hier een ernstig inci
dent betrof. Niet alleen door het
aantal van meer dan zestig en
volgens andere berichten ruim
tachtig doden en enige hon
derden gewonden op twee plaat
sen, waar de politie met mitrail
leurs het vuur had geopend. Maar
vooral door de oorzaak van de
opstand.
Het gaat hier omi lijdelijk ver
zet tegen een wet, die beveelt, dat
alle negers moeten zijn voorzien
van een pas, die ook een werk
boekje en controlekaart is. Zon
der die pas mogen de negers zich
niet bevinden in hun inboorlin-
genwijk, noch op het werk van
een blanke patroon. Met die pas
mogen zij ook niet verder reizen
dan binnen hun woongebied en
het terrein van hun arbeid. Te
vens is daarop het „ras" aange-
feven: een neger mag geen an-
ere dan zakelijke contacten heb
ben met een halfbloed (kleur
ling) Aziaat of blanke. Woonge
bieden zijn gescheiden, huwelij
ken mogen onderling niet plaats
vinden, politieke of vakorganisa
ties zijn voor alle gekleurden ver
boden.
Die pas geldt dus als symbool
voor 't feit, dat de negers vreem
delingen zijn, die worden geduld,
maar geen politieke rechten heb
ben. Zij zijn ingeschreven als le
den van een stam of volk, dat in
een reservaat zit opgesloten, en
waaraan een zekere mate van
zelfbestuur binnen het eigen ge
bied is toegezegd. Op den duur
hoopt men daarvan autonome
„zwarte staten" te maken, onder
voogdij van het centrale blanke
bestuur. Van dit bestuur zijn zij
evenwel uitgesloten.
Wat de reservaten aangaat,
kan men toch nog spreken van
een ontvoogdingspolitiek, al gaat
die beperkte grenzen niet te bui
ten. Een strenge scheiding tussen
deze zwarte wereld en de blanke
gemeenschap zou op die basis
wel mogelijk zijn, al zou zulk een
systeem leiden tot „balkanise
ring" van Zuid-Afrika. De span
ningen ontstaan, doordat onder
de drie miljoen blanken ongeveer
vier miljoen negers wonen, an
derhalf miljoen halfbloeden (na
komelingen van Hottentotten
en Bosjesmannen, geïmporteerde
Maleiers, en blanken van de eer
ste jaren der kolonisatie) en een
half miljoen Aziaten, die aan het
einde der vorige eeuw hierheen
zijn geïmmigreerd. Zij zijn de
goedkope arbeidskrachten, waar
op de economie is gebaseerd, en
zij vormen in alle steden, mijnen
en industriegebieden de meerder
heid.
In de reservaten wonen naar
schatting zes miljoen negers. Die
vormen niet het hoofdprobleem,
al gaan zij ook een hoger levens
peil eisen. Maar „apartheid" ten
aanzien van de gekleurden, die
onder de blanken leven, bestaat
er niet bij het werk, in winkel
straten, niet bij produktie en dis
tributie. Die „apartheid" betreft
alleen aparte woonwijken, ver
bod van onderlinge huwelijken,
scheiding van amusement en
sport enz.
Zo lang men kan doen geloven
aan de minderwaardigheid van
een bepaalde kleur, wordt die
scheiding geduld. Maar in deze
wereld, met haar Handvest der
V. N. en verklaringen omtrent de
mensenrechten, kan kleur geen
argument zijn voor discriminatie.
De Britse premier MacMillan
heeft in Kaapstad zelf de rassen
leer veroordeeld.
Vervalt dit argument van de
kleur, dan wordt de beoordeling
van de Zuidafrikaanse maat
schappij een geheel andere. Dan
is er een slecht betaald proleta
riaat met een matige opleiding
en dat voor het overgrootste deel
géén geschoolde arbeid mag ver
richten. Dan ontstaat er 'n strijd
voor sociale emancipatie, voor
verheffing van dit proletariaat.
Die „klassenstrijd" heeft ge
leid tot het verscheuren van de
passen. Duizenden begaven zich
demonstratief naar de politie
bureaus om aan te kondigen, dat
zij geen passen meer hadden. Zij
daagden de overheid uit, hen
massaal te arresteren en zo de
patroons te beroven van hun ar
beidskrachten. Daarbij zijn dan
de doden en gewonden gevallen.
Maar het ernstigste komt nog.
Dat is de sociale strijd, die nu is
begonnen. Dat op dit terrein con
cessies moeten worden gedaan is
wel onvermijdelijk. Daarmee valt
de apartheid. En dit proces is nu
begonnen.
Dr. A. C.
Blijkens de toelichting op het
ontwerp tot wijziging van de
huurwet, geldt ook thans bij de
komende huurverhoging als uit
gangspunt voor de bepaling van
de huren van het vooroorlogse
woningbezit, en in verwijderd
verband ook van de nadien ge
bouwde woningen, het huurpeil
van 1940. De regering gaat dus
uit van de huurprijs van 1940.
Aangezien ons uit de vele bin
nengekomen brieven bekend is,
dat vele lezers het huurbedrag
willen terugrekenen naar het peil
van 1940, geven wij hier een vol
ledig overzicht van alle verho
gingen sinds dat jaar.
Op deze datum werden de hu
ren van alle woningen die waren
gebouwd voor 27 december 1940,
verhoogd met 15 Afronding
van de huur moest plaats hebben
naar boven op een veelvoud van
5 cent. Berekening vond plaats
naar het bedrag, dat gold op 31
december 1950.
Na lang beraad kwam de twee
de huurverhoging tot stand. Het
percentage bedroeg 17 voor
woningen gelegen in 1ste klasse
gemeenten, 20 in de 2e klasse
gemeenten, 23 voor de 3e klas
se gemeenten, 20 voor de 4e
klasse gemeenten en 29 voor
de 5e klasse gemeenten. Hoofd
zakelijk werd hierbij aangenomen
de klasse-indeling zoals deze voor
de algemene ouderdomsverzeke-
ring werd vastgesteld. De huur-
vernoging van 1 januari 1954
ging uit van de huurprijs van 31
december 1953.
Op deze dag ging de derde
huurverhoging in en wel met een
percentage van 5 berekend
naar de huurprijs van 31 augus
tus 1955 (wederom met afron
ding naar boven on veelvoud van
5 cent) en geldende voor alle ge
meenten.
hogingen toegepast wegens aan
gebrachte verbeteringen en ver
goeding voor gebruik van meube
len en stoffering worden afge
trokken, dan pas de verhoging
wordt berekend en tenslotte de
reeds eerder afgetrokken kosten
er weer worden bijgeteld.
De a.s. huurverhoging kan als
volgt worden samengevat:
a) De huren van alle voor 5
mei 1945 tot stand gekomen wo
ningen worden met 20 ver
hoogd. Dit geldt ook voor wonin
gen met huren van 5.tot en
met 9.per week, mits deze
aan de gestelde kwalitatieve ei
sen voldoen en in goede staat van
onderhoud verkeren, e.e.a. ter be
oordeling van de huuradviescom
missie. De verhuurder moet een
verklaring kunnen tonen.
b) voor woningen in de eerste
vijf jaren na de oorlog gebouwd
mot steun volgens de beschik
king bijdragen woningwetbouw
1948 geldt eveneens een huurver
hoging van 20
c) Woningen gebouwd na 1950
waarvan de huur bij de algemene
huurverhoging in 1957 hoger is
geworden, worden opnieuw ver
hoogd met 20
d) Woningen gebouwd na 1950
maar in 1957 niet bij de huurver
hoging betrokken, kunnen even
eens voor een hogere huurprijs
in aanmerking komen. Deze ver
hoging behoeft echter geen 20
te bedragen, maar wordt vastge
steld op een percentage van 0 tot
20 Het gemeentebestuur be
oordeelt in deze gevallen de wo
ning op woongerief, grootte enz.
in verhouding tot vergelijkbare
woningen, waarvoor de automa
tische huurverhoging van 20
geldt. Definitieve vaststelling van
de huurverhoging geschiedt later
na goedkeuring door de minister.
Noodwoningen gebouwd na de
oorlog komen niet voor huurver
hoging in aanmerking, tenzij het
gemeentebestuur de minister op
goede gronden daarom verzoekt.
Hiervoor kunnen we onder
scheid maken tussen drie groe
pen.
Particuliere woningen gebouwd
met bijdragen volgens de regelin
gen uit 1947 en 1948, worden met
Van figurant tot cameraman
20 verhoogd.
De huren van
woningen die
met rijkssteun volgens een van
ids
de sinds 1950 geldende premiere
gelingen werden gebouwd en bij
de algemene huurverhoging van
1957 betrokken waren, mogen
met 20 worden verhoogd.
De huren van woningen, die
wel met rijkssteun volgens een
van de sinds 1950 geldende pre
mieregelingen werden gebouwd,
maar niet bij de huurverhoging
van 1957 betrokken waren, mo
gen alleen met 20 worden ver
hoogd, wanneer de huurprijs ligt
onder die van vergelijkbare wo
ningen na de komende huurver
hoging. In alle andere gevallen
dus geen verhoging. Ook hier
volgt beoordeling volgens verge
lijking in grootte, woongerief,
enz.
BISSCHOPPEN IN HERDERLIJK
SCHRIJVEN OVER DE
BENOEMING VAN KARDINAAL
ALFRINK
Mgr. Alfrink tot kardinaal
gecreëerd
Bij gelegenheid van de verheffing
tot kardinaal van mgr. Alfrink, heb
ben de bisschoppen en de vicaris-
generaal van het aartsbisdom, mgr.
Th. Hendriksen, zich in een herder
lijk schrijven tot alle katholieke
kerken van Nederland gericht. De
brief is zondag in de kerken voor
gelezen, samen met een andere brief
over de gebed- en boetedag voor de
vervolgde Kerk, die evenals verle
den jaar is bepaald op Passie-zon
dag (3 april).
Yves Saint George stond ons te
woord in het landgoed „De Dom-
melsche" te Soerendonk, dat be
hoort aan het Instituut Voor Behoud
van Oud-Brabantse Cultuurmonu
menten, de initiatiefnemer voor de
film over het Waalwijkse volks
leven.
Met kauwgum in de mond de
enige herkenning van zijn „Ameri
kaanse periode" begint hij ons
vriendelijk te vertellen dat hij op
22 maart 1932 het levenslicht zag in
het rustige Franse dorpje, Colombey
des Deux Eglises, thans zo bekend
als verblijfplaats van president de
Gaulle.
Zijn vader was een slecht
dorpskleermaker, waarvan Yves de
gave geërfd heeft met z'n filmdiva's
als B.B. zoveel mannen naar zijn
films te trekken. Zijn moeder werk
te hard in het kleine lingerie-win
keltje der familie, hetgeen Yves
Saint George ook goed te pas kwam
bij zijn latere filmcarrière.
Tot aan zijn I5e jaar gebeurde er
niets bijzonders in het leven van
onze Yves. Toen werd hij plotseling
Toen ging de laatste huurver
hoging in van 25 voor a) alle
vooroorlogse en daarmede qua
huurprijs gelijkgestelde op of na
27 december 1940 tot stand geko
men woningen;
b) voor woningen tot stand ge
komen met steun uit 's rijks kas
overeenkomstig de hypotheekre
geling 1940 en 1941;
c) voor woningen tot stand ge
komen met een bijdrage uit 's
rijks kas ingevolge de linancie-
ringsregeling woningbouw 1947
of 1948;
d) voor woningen op of na 27
december 1940 tot stand gekomen
met een rijksbijdrage in geleden
oorlogsschade, voor zover voor
de inwerkingtreding van de wet
or> de oorlogsschade tot stand ge
komen (van deze huurverhoging
werd de helft geblokkeerd).
Bij de huurverhoging voor be
drijfsruimten had geen blokke
ring plaats. Onder bedrijfsruim
ten'vielen alle winkels al dan niet
gecombineerd met woonruimten,
alle bedrijfsruimten zonder woon
ruimten en alle bedrijfsruimten
met woonruimten waarvan de
eerste tenminste 40 van het ge
zamenlijk oppervlak uitmaken.
Panden bestaande uit woon-
annex bedrijfsruimten worden
dus niet als bedrijfspanden in de
zin der wet beschouwd, indien 't
oppervlak van de bedrijfsruim
ten kleiner dan 40 is van het
totale oppervlak. In dit geval
geldt dus de 25 huurverhoging
als voor woningen.
Alle huurverhogingen worden
berekend over de „kale" huur
prijs, d.w.z. dat voor de toepas
sing van de huurverhoging de in
begrepen leveringsbestanddelen
zoals voor levering van water,
gas, elektriciteit, stookkosten,
verwarming e.d., alsmede de ver-
eSJ. «CONDENSEERDE MÉLK VOOR DE
De bisschoppen wijzen er op hoe
deze eervolle benoeming de katho
lieken heeft verblijd, omdat er uit
blijkt dat Z.H. de Paus ook Neder
land ziet als een belangrijk deel van
Christus Wereldkerk, waarover ook
vele niet-katholieken zich verheu
gen, als een openlijke waardering
van ons vaderland. Zij vragen een
vurig gebed, opdat ook de nieuwe
kardinaal een symbool zij onzer
eenheid.
De uiterlijke landelijke feestvie
ring zal eerst na enige tijd geschie
den. Zodra hierover concrete bijzon
derheden kunnen worden aangege
ven, zullen deze aanstonds bekend
worden gemaakt. Het is de bedoe-
groot succes, de volgende films van
Saint George werden, eerste klas
kasstukken, toen de bisschoppen
van Italië de hun toevertrouwde ge
lovigen afriedden deze te gaan zien.
Deze films kwamen ook niet door
de Nederlandse censuur, zodat we
van deze films verstoken zijn ge
bleven.
Yves Saint George begaf zich ech
ter naar zijn vaderland, waar de
filmindustrie bijna failliet dreigde
te gaan. Met de opzienbarende crea
tie van „La chatte au plat" luidde
hü echter een nieuwe succesrijke
vooral rijke periode van de Fran
se film in. Te Cannes behaalde de
rolprent niet minder dan 5 gouden
medailles en eervolle vermeldingen.
De hele filmwereld was in verruk
king door de gouden medaille die
B.B. behaalde voor de meest sobere
rol van het jaar.
Op dit festival te Cannes, waar de
Nederlandse filmers aanwezig wa
ren zonder films, leerde hij Hans
Bertstra kennen en de twee knoop
ten een blijvende vriendschap aan,
waaruit spoedig een eigen filmmaat
schappij groeide, de BEMELUX, die
ling, dat heel het katholieke volk
daaraan zo intens mogelijk zal deel
nemen. Wij verwachten een grootse
demonstratie.
Intussen had maandag in Rome
de officiële bekendmaking van de
benoeming van mgr. Alfrink tot
kardinaal plaats in het Nederlands
college te Rome. De decretans wer
den voorgelezen door mgr. Damen
en mgr. Smit, waarbij tal van auto
riteiten tegenwoordig waren.
In bewogen woorden bracht de
nieuwe kardinaal dank aan Z.H. de
Paus, maar ook aan het katholieke
Nederlandse volk, dat door zijn hou
ding zich waardig toonde een kar
dinaal van het H. College benoemd
te krijgen.
Tenslotte kwam 't hoofdmoment:
het creëren van mgr. Alfrink tot
kardinaal door Z.H. de Paus.
De Paus was omgeven van zijn
voltallige hofhouding, toen hij de
consistorie-zaal betrad, waar niet
minder dan 37 kardinalen aanwezig
waren. Na de gebruikelijke gebeden
tot de H. Geest te hebben verricht,
gaf de Paus een teken en verlieten
allen de zaal en bleef de Paus al
leen met de kardinalen achter.
In zijn toespraak tot de kardina
len, wees de Paus op het lot van de
priesters en gelovigen in de commu
nistische landen en noemde dit een
dagelijks hartzeer. In het bijzonder
vermeldde hij de dood van kardi
naal Stepinac. Sedert het laatste
consistorie zijn er gelukkig geen an
dere gebeurtenissen geweest die
zorg verwekken, aldus de Paus. De
creatie van de zeven kardinalen (3
nieuwe nog onbekend, zijn als nog
benoemd) vormt de hoofdmoot van
het consistorie, zoverklaarde de H.
Vader. Hij wees er op dat de laatste
creatie van nog grotere internatio
nale allure is dan de vorige creatie
in 1959.
In het bijzonder wees de Paus op
de komst in het H. College van pre
laten uit Japan, Philippijnen en
Afrika. „Al deze volkeren zijn ge
lijkelijk geschapen, ter verheerlij
king van God, die de volkeren hei
ligt zonder onderscheid te maken
naar taal, afkomst of kleur. Deze
gebeurtenis is werkelijk een novum
in de geschiedenis der Kerk, maar
zij is toch ook een bekrachtiging
van de oude leer en traditie der
Kerk".
In het vervolg van zijn rede sprak
de Paus nog even over het komende
concilie, dat hij een groots werk
noemde. Hij zei zeer tevreden te zijn
over de voortgang der voorbereidin
gen.
Over de situatie in de wereld ver
klaarde de Paus met bezorgdheid de
ontwikkeling te volgen en dikwijls
ontroerd te zijn door het vele lij
den, misverstand en wanbegrip,
welke het maatschappelijk leven
verstoren en de verhouding in de
wereld bederven.
KROETSJEF IN FRANKRIJK
Wij behoeven over dit bezoek niet
veel te vermelden. De premier doet
niets dan rondtrekken van de ene
naar de andere stad en overal hul
debetuigingen en veel enthousias
me. Hij wijkt van het officiële pro
tocol af als hij daar zin in heeft en
bezorgt daardoor veel moeilijkhe
den. Vooral in plaatsen waar veel
communisten wonen is het zeer le
vendig. Kroetsjef houdt veel spee
ches en het belangrijke moet nog
komen: conferenties met De Gaulle.
AAAAAAAAAA4
AAN DE INGEZETENEN VAN WAALWIJK
Deponeer vandaag
Uw verhalen over het Waalwijkse volksleven
en
Uw foto (niet ouder dan 1 jaar) met naam en adres in de
brievenbus van
het oude Schoenenmuseum, Kloosterwerf 6, Waalwijk.
Minderjarigen moeten een briefje insluiten van de ouders,
waarin deze hun toestemming verlenen op te treden in
de film.
tSisaffli
gegrepen door de wereld van de
film en liet zijn hardwerkende ou
ders in de steek en toog naar Ame
rika, als verstekeling op een Neder
lands emigrantenschip. Na allerlei
omzwervingen in Amerika, bereikte
hij Hollywood, waar hij als figurant
begon in de film David en Bath-
scheba". Toen bij de grote produc
tie van „De mijnen van Koning Sa
lomo" de beroemde Victor Moun
tain, de cameraman, tijdens de op
namen overleed, maakte een gelijk
tijdige staking van de bij de bona
fide vakorganisaties aangesloten
cameramensen het hem mogelijk als
cameraman in te vallen. Zijn in
vrije tijd opgedane ervaringen ble
ken toen ruimschoots voldoende om
de film tot een kassucces te maken.
Langlopende en ogenschijnlijk gun
stige contracten wees Yves toen
echter van de hand. Hü stak de
oceaan weer over, thans echter als
beroemd man, en nam in Italië de
verfilming van „De Twee Weesjes"
ter hand. Was deze film reeds een
zich om belastingsfaciliteiten vestig
de in Luxemburg.
Thans heeft BEMELUX haar eer
ste opdracht voor het vervaardigen
van een speelfilm.
Zü is 't I.B.O.B.C. zeer dankbaar
en Yves Saint George is er van over
tuigd dat zijn werk over het Waal-
wükse volksleven zal slagen. Van
het Waalwijkse zwakke geslacht
verwacht hij zeer veel. Tijdens zijn
kort verblijf in Waalwük wist hij
niet anders te constateren dan „trés
charmante". En typische schoenma
kers zün er in onze plaats ook vol
doende. Bovendien verwacht hij ook
wel het een en ander van de Waal
wijkse amateur-toneelverenigingen,
die een goede reputatie blijken te
hebben.
Hij hoopt alleen," dat velen hun
schroom zullen overwinnen om hun
foto vandaag in de brievenbus van
het oude Schoenenmuseum te depo
neren, zodat er een ruime keuze zal
zijn voor de hoofdrollen en de figu
ranten.
Ten laste van uw spaartegoed
zorgen wij op uw verzoek voor
automatische betaling in termijnen
van uw belastingaanslagen.
Folder op aanvraag of bij ontvangst
van eerste storting van minimaal
f 250.- bij één van onze kantoren
of op de postrekening van dat
kantoor, onder vermelding
„spaarrekening".
NIEUWE ONLUSTEN
IN ZUID-AFRIKA
In onrustig Zuid-Afrika is het op
nieuw tot uitbarstingen gekomen.
In de negerwüken van Johannes
burg zfjn de kerken van de calvinis
tische en katholieke missies in Doe-
be door neger-betogers platgebrand.
Treinen, die op weg waren naar Jo
hannesburg, werden bü de rand van
de stad vanaf een brug met stenen
bekogeld. In de negerwijk Moroka
werd een politiepost aangevallen
door negers. In Kaapstad kwam het
tot een botsing tussen kleurlingen
en politie, toen een menigte van
1000 negers met stenen gooide naar
bussen en trams. Eerst werden en
kele waarschuwingsschoten gelost.
Daarna viel de politie aan met
traangas en knuppel. Bij het hand
gemeen dat daarbü ontstond, liet
een politieman het leven. Er zijn
verschillende gewonden gevallen.
In de negerwük Worcester van
Kaapstad zijn alle kerkgebouwen,
scholen, gemeentelüke administra
tiegebouwen en de huizen van ne
ger-politiemannen in brand gesto
ken.
AFDOENDE MAATREGELEN
TEGEN INFILTRATIES OP
NIEUW-GUINEA
De regering heeft afdoende maat
regelen in voorbereiding ter bestrij
ding van infiltraties op Nederlands
Nieuw-Guinea. Over de uitvoering
is overleg gaande met gouverneur
Platteel. Dit deelt staatssecretaris
Bot (Nieuw-Guinea) mee op schrif
telijke vragen van het Tweede Ka
merlid, de heer Ritmeester.
In 1959 hadden vier landingen van
Indonesiërs plaats.
VALLENDE MUUR DOODT
17 BRANDWEERLIEDEN
Bij een ontploffing in een bran
dende opslagplaats in de haven van
Glasgow zijn maandagavond zeven
tien brandweerlieden om het leven
gekomen.
De slachtoffers, uitgerust met zuur
stofmaskers, bestreden de enorme
brand vanuit een smalle straat aan
de achterkant van het gebouw. Plot
seling deed zich een enorme explo
sie voor. Instortende muren bedol
ven de mannen, die in een dood
lopende straat geen veilig heenko
men konden vinden. De opslagplaats
bevatte onder andere tienduizenden
flessen whisky.