wAAlwijkse en UnqstRAAtse coimnt mét veel Een jaar spanningen STASSAR Scherpere koude oorlog Pulles-Heesbeen Een voorspoedig 1961 JONGE NEGERSTATEN De Kongolese anarchie Strijdtoneel Cuba Algerijns probleem Koude oorlog VRIJDAG 30 DECEMBER 1960 83e JAARGANG No. 102 De rcho van het Zuióen Uitgever Waalwykse Stoomdrukkerij Antoon Tielen Hoofdredacteur: JAN TIELEN Gironummer 50798 Dit blad verschijnt 2 x per week Abonnement 22 cent per week per kwartaal 2.85 3.10 franco p.p. Advertentieprijs: 10 cent per m.m. Contract-advertenties: speciaal tarief Opgericht 1878 Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002 Telegram-adres „Echo" Het is wel zeer waarschijnlijk, dat het jaar 1960 in de geschie denis zal voortleven als „het jaar van Afrika". Niet alleen dat 1960 begon en eindigde met bizondere aandacht te vragen voor het Algerijnse probleem. In de loop er van werden alle Franse koloniën onafhankelijk (behalve dan Frans Somali- land) benevens Italiaans Somaliland en de grootste Afrikaanse staat: het voorheen Britse Nigeria, met 35 miljoen inwoners. Dan was het grote feit de onverwachte en onvoorbereide ont voogding van Belgisch Kongo, wat tot een drama leidde. Nauw daarmee samen hing de verheviging van de koude oor log, de botsing van belangen en ideologieën juist in Afrika. Ook elders werd die oplaaiïng van de tegenstelling tussen de Atlantische en de Sovjetwereld voelbaar, o.a. in Latijns Ameri ka (Cuba) en door de mislukking in mei van de topconferen tie in Parys. Een en ander bracht mede, dat de meningsver schillen tussen Moskou en Peking geringer werden, zoals op de conferentie van communistische leiders in Moskou in no vember duidelyk werd. Een radicalisering van het communis me in zijn strijd met het zogenaamde „imperialisme" werd ge demonstreerd. Alles tesamen een jaar van toegenomen span ningen. I)e Fransen hebben, sneller dan werd verwacht, de leden van. de Frans-Afrikaanse gemeen schap volkomen onafhankelijk heid verleend. Een deel van die staten is zo zwak, dat zij finan cieel en militair nog geheel van de subsidies en steun van het moederland afhankelijk zijn ge bleven. Doch andere, zoals de Franse Soedan (nu Mali ge naamd) volgden het voorbeeld van Guinea en kwamen in oppo sitie te staan tot Parijs. Merkwaardig was, dat zelfs de Ivoorkust, met de zeer gematigde leider Houphouet-Boigny, zijn beleid begon te radicaliseren. Mali en Guinea gingen op de weg van een soort unie, zoals Guinea reeds eerder had aangegaan met het vroeger Britse Ghana, dat on der leiding van Nkroema ook al linkser werd. Dat wil zeggen dat de communistische invloeden er toenamen, vooral die van China, dat meer aanhang in Afrika won dan de sovjet-unie, omdat die tenslotte Europees en overwe gend blank is. Het voorbeeld van Ghana en Nigeria inspireerde de Oostafri- kaanse (Britse) negers tot het eisen van snelle ontvoogding. Tot ernstige conflicten kwam het in Niassaland, dat zich wilde vrij maken uit de federatie met Rho desia, omdat daar blanken de leiding hebben. Niassaland wilde zich eerder aansluiten bij Tan- ganjika. Het is geen wonder, dat in Zuid-Afrika ernstige onlusten voorkwamen, waarbij de negers staakten en demonstreerden, ten einde grotere bewegingsvrijheid, hogere lonen en meer rechten te verkrijgen. De apartheid bleef gehandhaafd, doch voor het eerst kon men spreken van politieke woelingen, waarbij tientallen do den vielen. Doch duurzaam bleken de wanorde en de gevechten in Kon go, dat tot ontbinding over ging, nadat de Belgen het op 30 juni de onafhankelijkheid schonken. Bel gië deed dit in de overtuiging dat 'het nog jaren lang als economi sche macht en politieke raads man kon optreden. Dat zou ook wel heilzaam zijn geweest, want er waren geen intellectuelen, geen militaire bevelhebbers, geen technici en geen bestuursambte naren uil de negers gevormd. Maar de golf van onafhankelijk- heidsdrang overspoelde alles. De centrale regering van Loe- moemba, de premier die door het parlement was benoemd, had geen gezag. Een Kongolese natie was er niet, slechts zes provin cies waarin bepaalde figuren in vloed hadden onder hun stamge noten. In de anarchie schiep Tsjombe de onafhankelijke mijn- próvincie Katanga onder Belgi sche economische en administra tieve voogdij. President Ivasavocboe stond toe, dat plotseling opgekomen le geraanvoerders premier Loe- moemba en het j)arlement naar huis zonden. De Belgen voelden zich bedreigd en vluchtten bij tienduizenden. Daarna kwamen er echter duizenden terug om als adviseurs in Katanga en als een macht achter Kasavoeboe weer een rol te spelen. De Ver. Naties zonden een politieleger om te trachten de Europeanen te be schermen en burgeroorlog te verhinderen. Zij erkenden na veel geharrewar Kasavoeboe als president. De Sovjetlanden en vele Afro- Aziatische staten spraken van Doch het was duidelijk dat de spanningen waren toegenomen. Zij bleken ook rond Berlijn, waar de Oostduitsers het verkeer met west-Berlijn bemoeilijkten. En toen in november te Moskou de hoogste communistische lei ders bijeen waren, werd 'n agres sieve resolutie aangenomen tegen het „westelijke imperialisme", dal een oorlog zou willen ontke tenen zoals de Chinezen steeds hadden beweerd. Wel werd ge zegd, dat de opstandige arbeiders en de anti-koloniale krachten zulks zouden verhinderen en dat oorlog niet onvermijdelijk was door de revolutionaire tegen stand daartegen. Doch meer dan voorheen *werd een beroep ge daan op het bevorderen van de wereldrevolutie tegen het „impe rialisme". Op vele fronten werd de strijd gestreden. China ging voort India te verontrusten. In Laos duurde de burgeroorlog tussen pro- en anti-communistische bewegingen voort. Met genoegen zagen de Russen, dat Turkije, een weste lijk bolwerk, innerlijk verdeeld bleek: een militaire staatsgreep leidde tot de arrestatie van het ministerie-Menderes. De leden van de N.A.V.O. dron gen aan op verdere uitrusting van hun legers met kernwapenen. Doch spectaculair was het bin nendringen van Sovjet-invloed in Cuba, waar een links-socialis tisch regime allerlei communis tische maatregelen nam, in hef tig conflict kwam met de V.S. en toen economische steun kreeg van alle sovjetstaten. Op de drempel van de vonden de communistische lan den een ideologische basis. Dit feit illustreerde meer dan iets anders, in welke mate 1960 het jaar was van verontrustende spanningen. Dr. A. C. ningwetwoningen, brak medio febru ari de staking van de bouwvakarbei ders uit, die enkele weken lang het economisch leven totaal ontwrichtte. Deze staking was met recht een tragische gebeurtenis. Niet omdat de regeringspolitiek, die beoogt de ver hoging van de kosten niet door te be rekenen in de prijzen, hier op 't spel stond. Niet, omdat deze staking het bewijs leverde welk een kloof de werkgévers en werknemers nog scheidt. Maar omdat deze staking tot gevolg had, dat duizenden Neder landers nog langer op een woning zouden moeten wachten. Toch zullen de nog te bouwen wo- V.S. i ningen er eerder komen dan de IJ- nieuwe kolonisatie en bleven Loemoemba erkennen. Deze viel in handen van de legeraanvoer der Moboetoe en werd 'ernstig mishandeld, wat de gemoederen nog meer in beweging bracht. Aan het einde van het jaar was de koude oorlog overgeslagen op Afrika en deden de gematigde re gimes al hun best, de communis tische invloeden te weren. De Amerikanen onthielden zich van militaire interventie om geen olie op het vuur te werpen. Maar het was duidelijk dat het nieuwe jaar zou ingaan met als voor naamste probleem het zwarte werelddeel. De Franse president De Gaulle begreep, dat hij actief trachten moest, een einde te maken aan de oorlog in Algerije, omdat an ders ook dit Franse gewest het toneel zou worden van de koude oorlog. Reeds dreigden de vech tende nationalistische moslims de hulp te aanvaarden van Chi na. Daarom vroeg De Gaulle het Franse volk, zich op 8 januari 19(51 uit te spreken voor het zelf beschikkingsrecht der Algerijnen op voorwaarde dat eerst het vu ren zou zijn gestaakt. Intussen wilde hij reeds een autonome Al- BANKETBAKKERIJ wenst haar klanten, vrienden en kennissen zalig nieuwjaar gerijnse regeringsraad instellen, zodat in dit gewest de moslims als meerderheid der bevolking de vertegenwoordigende en uit voerende organen zouden be heersen. De negerrepublieken be gonnen aan te dringen op erken ning van het recht op onafhan kelijkheid van Algerije en De Gaulle deed nieuwe concessies. AI verleden jaar september had De Gaulle een en ander in uitzicht gesteld. In januari 1960 was daardoor een muiterij ont staan onder de Europeanen in Algerije, die van geen zelfstan digheid van dit gewest wilden weten. Toen had De Gaulle geze gevierd. In december ontstond een nieuwe onrust, maar bij zijn bezoek aan Algerije wist de Fran se president te tonen, dat het le ger geen gewone zaak maakte met de Europese extremisten. Hij zette zijn pogingen voort de mos lims voor zich te winnen door hun zelfbestuur toe te zeggen en de vechtende nationalisten te iso leren. Van onderhandelingen met deze rebellen was nog geen spra ke. De vraag was of het Franse leger dit zou aanvaarden. Zo bleef de oorlog in Algerije woe den. Maar verondersteld werd, dat onderhandelingen met de re bellen in 1961 toch wel mogelijk zouden zijn. Intussen was in mei gebleken, dat de pogingen tot ontspanning tussen Rusland en Amerika schipbreuk hadden geleden. Het verschijnen van een Noordameri kaans spionage-vliegtuig boven de Oeral, dat werd neergescho ten, was voor Kroesjef aanlei ding de topconferentie in Parijs te doen mislukken voordat zij was begonnen. Hij hield officieel vast aan de stelling, dat vreedza me coëxsitentie mogelijk was. Nederland 1960 Zekerheid in een wereld vol onzekerheid Het jaar 1960 snelt naar zijn einde en over enkele dagen zijn weer 366 bladzijden van het boek der geschiedenis omgeslagen. 1960 zal als een zeer belangrijk jaar in de wereldgeschiedenis worden geboekstaafd. Op internationaal vlak hebben zich belangrijke wij zigingen voltrokken, die van beslissende betekenis kunnen zijn voor het lot van de komende mensheid. In Afrika worstelden vele volkeren zich naar de vrijheid, in heel Azië borrelt en gist het, de tegenstellingen tussen de grote mogendheden hebben zich ver scherpt. Veel van deze internationale beroeringen drongen slechts via krant, radio en televisie door tot onze lauwe westerstranden. In velerlei opzicht bleef Nederland dit jaar een oase in een woestijn vol onrust, een zekerheid in een wereld vol onzekerheden. De wel vaart in ons land nam toe, de politieke tegenstellingen bleven be staan, doch terwijl de aardbol overal roodgloeiend begon aan te lopen, konden wij ons nog druk maken overde voetbaltoto... INTERNATIONALE R.OI, BEPERKT tunnel, nu de regering prioriteit ver leent aan de bouw van de Coentunnel. Maar als die woningen er eenmaal zullen staan, dan mag men de deuren wel goed sluiten. Want het politie- tekort in ons land is zodanig, dat de handhaving van orde en veiligheid steeds meer in het gedrang komt. Er bestond niet veel animo, de salarissen van het politiepersoneel drastisch te verhogen, hoewel vele ernstige mis drijven ons een zeer gepeperde reke ning hebben gepresenteerd. De politiek in het afgelopen jaar Minister de Quay heeft gelukkig niet het ganse jaar aan cocktailglaas jes genipt. Hij wist het regerings schip ondanks hevige beschietingen van de linkerzijde door de bochtige kreken van het parlementaire water heen te loodsen, maar kon toch niet voorkomen dat het op de valreep op de A.R.-rotsen strandde. Het kabinet viel over 5000 woningen, waarbij het teken aan de wand van de innerlijke stuurman van de A.R.-partij mocht heten dat minister van Aartsen door zijn eigen partij werd uitgerangeerd. We noemden de behandeling van de totowet al, maar ook op De zevende juli heerste er span ning in den lande. In vele huiskamers stond de radio aan en volgde men aandachtig het kamerdebat over de voetbaltoto. Zou de regering ge spietst worden op de pieken van de oppositie? Zou men voortaan slechts f 50.000 kunnen winnen bij een juis te blik in het voetbalkoffiedik of zou de regering zwichten voor de inge diende amendementen en een hogere maximumprijs vaststellen? Met deze vragen hield het Nederlandse volk zich bezig. Op dezelfde avond werden duizen den Belgen uit Leopoldstad verdre ven en snelde het drama in de Kongo naar een hoogtepunt. Op dezelfde dag verkondigde Fidel Castro dat hij de Amerikaanse bezittingen op Cuba zou naasten en confronteerde hij de wereld met de aanwezigheid van een rode brandhaard in de nabijheid van de Amerikaanse kust. Op dezelfde dag hield de premier van rood-China een rede, waarin hij de Russische po litiek van vreedzame samenwerking attaqueerde. Deze feiten accentueren het scherpe contrast tussen de ge beurtenissen hier en elders in de we reld. Toen enkele maanden later het ont werp totowet in de Eerste Kamer door de oppositie werd verworpen, werden tienduizenden Nederlanders door een zekere schaamte bevangen. Moest men zich druk maken om dit totowetje, terwijl in New-York de grote politieke Olympiade was be gonnen, waarin de tragische ver scheurdheid van de huidige mensheid zich op zijn scherpst openbaarde...? De Quaye cocktail Slechts eenmaal kwam ons land dit jaar in het centrum van het wereld nieuws te staan. Dat was toen minis ter-president De Quay op een inmid dels beruchte cocktailpartij ten over staan van buitenlandse journalisten liet doorschemeren dat de Nederland se regering niet direct afwijzend stond t.o.v. een eventuele internatio nalisatie van Nieuw-Guinea. En zwaar beladen met deze - achteraf ontkende - verklaring, moest minis ter Luns enige dagen later zijn Nieuw- Guinea beleid voor het forum der Verenigde Naties verdedigen Ook een andere pijnlijke ervaring op internationaal vlak trok de aan dacht. De Japanse regering, beïn vloed door agitaties van Indonesische zijde, zegde het goodwillbezoek van de Karei Doorman af. Pijnlijk wer den wij ons in 1960 ook bewust van onze geringe invloed in het politieke machtsblok der westerse naties. De Amerikaanse regering, zich bewust dat Nederland voor haar geen even waardige partner is, weigerde ons de begeerde landingsrechten op de west kust van de V.S. Gelukkig wist Ne derland wel zijn gezag in Curaqao te handhaven, waar in februari van dit jaar onlusten waren uitgebroken. Zwarte draden door wit kleed Enkele tragische gebeurtenissen lopen als zwarte draden door het wit te kleed van het Nederland van 1960 heen. In januari sloeg onze oude erf vijand, het water, de eerste maal toe. De doorbraak van de dijk rondom de Noorder IJpolder veroorzaakte een ernstige overstoming, die het Am sterdamse Tuindorp-Oostzaan bijna geheel onder water zette. Duizenden Tuindorpers moesten hun woning tij delijk verlaten. Talrijke vormen van hulpverlening brachten de schade tot een minimum terug, maar de bezit tingen, waaraan men zich had ge hecht, gingen verloren En enkele weken geleden openden de hemelsuizen zich zo wijd boven ons land, dat in talrijke plaatsen het water de woningen binnengulpte. Een groot aantal plaatsen werd ge troffen, ontelbare gezinnen moesten de sinterklaasavond op een boven verdieping vieren, terwijl beneden in de woonkamer de meubelen ernstig werden beschadigd. En eigenaardig genoeg werd er nu maar weinig aan dacht aan geschonken. Van een na tionale hulpactie was geen sprake. Veel onverwacht leed in duizenden Nederlandse gezinnen en veel ano niem lijden kwam op de voorpagina's van de kranten niet tot uiting... Er vonden meer gebeurtenissen plaats, die beroering wekten. Het aantal kindermoorden en aanrandin gen steeg en brachten ons moderne strafrecht in het geding. Het gaf mi nister Beerman, een van onze meest op de voorgrond tredende ministers in het afgelopen jaar, nog meer zor gen dan hij al had. Want ook het lot van de spijtoptanten, tegenover wie de minister een scherp bestreden be leid voerde, werkte op het sentiment. Bouw- en contra-bouw Terwijl in het dynamische Rotter dam de plannen voor een metro wer den opgesteld, terwijl men in politie ke kringen kibbelde over de hoogte van het percentage te bouwen wo- de Lauwerzee stormde het, toen het regeringsschip daar binnenvoer. De regering wilde de inpoldering nog uitstellen. Stromen protesten uit de noordelijke provincies deden de post zakken zwaar wegen en ook de socia listen hadden weinig goede woorden over voor het departement van ver keer en waterstaat. Nochtans, het staatsschip doorstond de stormen. En ijverig dienden de onderscheiden mi nisters nieuwe wetsontwerpen in. Weliswaar hadden de meeste Ne derlanders deze zomer bepaald meer aandacht voor de (teleurstellende) weerberichten, dpch enkele geïnteres seerden konden toch lezen hoe minis ter Cals zich de inrichting van ons hoger onderwijs voorstelde en waar om mej. Klompé de alimentatieplicht wilde verlichten. Beide wetsontwer pen, het eerstd overigens in gewijzig de vorm, werden aangenomen, maar op dat moment praatte iedereen nog over de Plantaziekte, die niet alleen jeuk, maar ook enkele sterfgevallen veroorzaakte. Deze affaire werd ook in de Tweede Kamer besproken en eerlijk gezegd had het gros van de bevolking er toen meer aandacht voor dan voor de verklaring van de minis ter-president, dat er in het Nieuw- Guinea beleid géén verandering zou komen Wel vermocht het belastingdebat, waarin de mogelijkheid tot belasting verlaging werd besproken en waar de datum van de verlaging bij stabilisa tie van de huidige conjunctuur op 1 juli 1961 werd gesteld, wat méér be langstelling trekken. Maar in Gronin gen had men daar geen tijd voor, om- ger dan 2 maal de gestelde duur nodig zouden hebben om een bepaald uni versitair examen af te leggen, van de universiteit te verwijderen, sprak men in Nederland druk over het gerucht makende boekwerk van dr. Luning Prak, waarin de industriespreiding ten koste van de Randstad Holland werd gelaakt. Opvallend was de rol van minister Cals. dit jaar. De mammoethwet vormde niet zijn enige zorg en bezig heid. Immers, in maart had hij bij de Tweede Kamer de sportnota inge diend, waarin vooral aan de lichame lijke opvoeding veel aandacht werd besteed. En hoewel in vele gemeen ten wat smalend werd gelachen om de opmerking dat het met de sporrtac- comodatie nog wel losloopt, was de nota toch een belangrijk stuk en moest ieder erkennen dat de heer Cals in elk geval niet behoort tot het lijstje zwakke ministers, waarvan de meeste Nederlanders (blijkens een en quête) de namen niet eens kennen... Een verbetering van de lichamelijke opvoeding werpt pas veel later zijn vruchten af. Misschien over 4 jaar al, bij de Olympische Spelen in Tokio, waar de Nederlandse sportwereld be tere resultaten zal behalen dan dit jaar in Rome het geval was. Voor al dit constructiewerk zouden wij het de heer Cals haast vergeven, dat hij zolang wachtte met het indie nen van de televisienota.... Ofschoon wij begrip hebben voor het feit, dat minister Cals heel wat tijdrovende manoeuvres moet maken om niet te hard op te botsen tegen de vele heili ge huisjes, die men in Hilversum de laatste jaren heeft gebouwd. I960 in het teken van de welvaart Een stralend blauwe hemel welft zich boven onze economie. Onder in- viced der thans heersende hoogcon junctuur is de welvaart in ons land in 1960 sterk gestegen. De lonen gingen in vele sectoren van het be drijfsleven omhoog, de prijzen ble ven practisch op hetzelfde peil. De snelle aanwas van het aantal televi sietoestellen en de gestadige groei van ons autopark markeren de toe nemende welvaart in ons land. On der zulke gunstige omstandigheden werd het ons volk ook gemakkelijker gemaakt het bevrijdingsfeest uitbun dig te vieren. De stijgende welvaart manifesteerde zich overigens meer in symbolen van uiterlijke welstand, dan in culturele hoogtepunten. Vele be drijven voerden de vijfdaagse werk week in. Ondertussen is men in ons land niet verblind door de gunstige con juncturele omstandigheden. Men weet. goede relaties met het buitenland op zijn juiste waarde te schatten. Daar om werden de staatshoofden van Pe ru en Argentinië hier ook bizonder hartelijk ontvangen. En ook 't Thai- landse koningspaar zal wellicht met genoegen terug kijken op zijn bezoek aan Nederland. In ons economisch optimisme zou den we haast vergeten, dat het be- jaardenvraagstuk in 1960 niet tot een oplossing heeft geleid. Duizenden oudjes, die het van hun a.o.w. moe ten hebben, leven als stille armen en zij kunnen niet staken. 31 december om 12 uur 's nachts zulen de klokken weer beieren en het jaar 1960 uitluiden. En in de ge- schiedboeken zullen dan de voor naamste gebeurtenissen van dat jaar wenst U WAALWIJK Opticien en Horloger. dat in dezelfde periode daar - tus sen Slochteren en Delfzijl - drie aardgasbronnen waren aangeboord, die de economische mogelijkheden van dit (achtergebleven) gebied aan zienlijk meer perspectieven gaven. Cals en de heilige huisjes En terwijl de studenten nog fuif den op de verwerping van minister Cals' voorstel om studenten, die lan- opgetekend worden. Het nageslacht, dat later dit boek weer zal raadple gen, zal hierin lezen, dat 1960 een gunstig jaar was voor de Nederland se natie, die buiten de stormen bleef, die in veel andere delen van de we reld zoveel onherstelbare schade heb ben aangericht. Katholiek Nederland mocht zich verheugen in de benoeming van aarts bisschop mgr. Alfrink tot kardinaal.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1960 | | pagina 13