wAAlwrjkse en LAnqstRAAtse couRAnt
Eiiromarkt en de Nederlandse schoenindustrie
Rationele stedebouw is voor Nederland
een onontkoombare noodzaak
Wie verre reizen maakt
Verlovingsringen
Prov- Staten van Noord-Brabant
STASSAR WAALWIJK
VRIJDAG 15 DECEMBER 1961
83e JAARGANG No. 100
■tgever:
'aalwijksc Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
pofdredacteur: JAN TIELEN
■jonummer 50798
it blad verschijnt 2 x per week
Abonnement:
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs; 10 cent per m.m
Contract-advertenties: speciaal tarief
■pgericht
1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk TeL 04160-2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167-2002
Telegram-adres „Echo"
Op 25 maart 1957 werd door
vertegenwoordigers van regerin
gen van zes Europese landen, t.
°v, de drie Benelux-landen, bene
vens Frankrijk, Italië en West-
Duitsland, te Rome het verdrag
tot oprichting van de Europese
Economische Gemeenschap on
dertekend. Van dat ogenblik af
trad een voornaam verdrag in
werking en werden aan de aan
gesloten landen verschillende ge
boden en verboden opgelegd,
waaraan zij zich strikt dienen te
houden.
Deze Economische Gemeen
schap stelde zich tot doelbevor
dering van de economische en
sociale vooruitgang van de aan
gesloten landen, verbetering van
de levensstandaard en arbeids
voorwaarden van de bevolking en
het opruimen van de belemme
ringen in de internationale han-
del, door het voeren van een
j gemeenschappelijke handelspoli
tiek.
Geleidelijk in de loop van een
overgangsperiode van twaalf ja
ren zal deze gemeenschappelijke
markt worden ingesteld. De over
gang is verdeeld in drie etappes
van ieder vier jaar, die eventueel
verlengd kunnen worden, echter
met dit maximum, dat de totale
periode niet langer wordt dan 15
gar.
Er zijn sedert 1957 al veel moei
lijkheden gerezen op het gebied
van de E.E.G., maar er wordt
hard gewerkt om aan de tot
standkoming van dit orgaan te
komen en wanneer het eenmaal
zover is, zullen er belangrijke be
slissingen zijn genomen, beslis
singen, waarbij de Nederlandse
schoenindustrie ten zeerste zal
zijn geïnteresseerd, dus ook al
degenen die van deze industrie
„eten" of dit nog gaan doen.
Aanzienlijke stijging
uit huiden, die voor het overgro
te deel van buiten de E.E.G. moe
ten worden ingevoerd, maar vrij
van invoerrecht zullen blijven, en
looistoffen, ten aanzien waarvan
nog onzekerheid bestaat wat het
buitentarief betreft. De vergro-
BRILLEN
VRAGEN
De Nederlandse schoenindus
trie heeft na de oorlog een zeer
gunstige ontwikkeling doorge
maakt. Bedroeg in 1938 de pro-
duktie (produktie uitgedrukt in
ÏOÜO p.) 14.000, dan was deze in
1955 gestegen tot 26.000 (uitge
drukt in 1000 p.) en in 1957 tot
27.000! De uitvoer in 1938 be
droeg 250 (uitgedrukt in 1000 p.)
en in 1956 niet minder dan 4.300.
Uit deze cijfers die betrekking
hebben op alle soorten schoeisel,
inclusief dat welke door de rub
berindustrie wordt vervaardigd
blijkt toch wel overduidelijk,
dat de schoenindustrie in de na-
oorlogsse jaren een aanzienlijke
stijging heeft ondergaan, als ge
volg van op de eerste plaats een
belangrijke toename,van het bin
nenlands verbruik en op de twee
de plaats de ontwikkeling van 'n
niet onbetekenende export. Door
de uitzonderlijke vitaliteit van
de schoenindustrie in de eerste
na-oorlogse jaren kon de pro
duktie worden opgevoerd tot een
niveau, dat in 1950 reeds aanzien
lijk boven het peil van 1938 uit
ging, terwijl in geen enkel bui
tenlands land de vooroorlogse
produktie werd bereikt. De Ne
derlandse schoenindustrie heeft
hierdoor blijk gegeven dat zij
mee kan en meetelt, hoe zwaar
en beroerd de levensomstandig
heden in die dagen ook waren.
Een kwestie van
ting van de markt zal mogelijk
ten voordele van de afnemers
strekken.
Overleder en voeringleder. Het
wordt voor een aanzienlijk deel
geïmporteerd, echter in hoofd
zaak uit Duitsland, Frankrijk en
België. De afbraak van de bin-
nenrechten (dit zijn de douane
rechten, toegepast in het onder
ling verkeer tussen de deelne
mende landen) zal dus zwaarder
wegen dan de verhoging van het
buitentarief.
De rubberprodukten, die de
schoenindustrie verwerkt, wor
den in hoofdzaak uit grondstof
fen, die vrij van invoerrecht blij
ven, vervaardigd, zo niet in het
binnenland dan toch in het EEG-
gebied zelf. Alleen de crèperub-
tier wordt in de staat waarin het
door de schoenindustrie wordt
verwerkt, van overzee geïmpor
teerd, doch het buitentarief zal
vermoedelijk ook voor crèperub-
berzoolplaat op 0 worden
vastgesteld. Hier treden waar
schijnlijk dus geen nadelige ef
fecten op.
Doeltreffende maatregelen
Wat doet de ondernemer om er
voor te zorgen dat straks, wan
neer de EEG helemaal rond zal
zijn, de schoenindustrie stevig in
haar schoenen zal staan?
Op het gebied van produktivi-
teit zal zij zich waarschijnlijk
sterk gaan toeleggen op speciali
satie. Bovendien zal zij alle mo
gelijkheden benutten om met zo
laag mogelijke kosten een zo goed
mogelijk produkt te maken, zo
dat op dit gebied vooral de vak
man aan zijn trekken zal komen.
Zij houdt zich intensief bezig met
de vormgeving, omdat naarmate
het schoeisel zich steeds meer
ontwikkelt van gebruiksartikel
tot mode-artikel dit aspect steeds
belangrijker wordt.
Op het commerciële terrein
legt zij zich toe op de export door
systematische marktverkenning,
zowel in de EEG-landen als daar
buiten. Dit alles doet zij door de
aanschaf van de meest moderne
apparatuur, de meest rationele
produktiemethoden, een syste
matisch en doeltreffend arbeids-
potentiëel, model-ontwerpers die
zowel fantasierijk als produktivi-
teitsbewust zijn en tenslotte
tracht zij tot verkooporganisaties
te komen, die het produkt daar
weten te plaatsen, waar de
marktverhoudingen 't gunstigst
zijn.
Service Sociale (UCISS), die
weer nauw in contact staat met
de Unesco, waarin haar werd me
degedeeld, dat er in Mexico twee
scholen bestonden, aangesloten
bij de UCISS, die zeker bereid
zouden zijn haar het een en ander
te vertellen over het maatschap
pelijk werk daar ter plaatse.
Haar bedoeling is dus, een be
ter inzicht te krijgen aangaande
het leerprogramma en de manier
van werken. Men kent in Mexico
nog geen vereniging voor maat
schappelijk werk(st)ers, hiertoe
is wel een voorstel ingediend,
maar tot een werkelijke realise
ring is men nog steeds niet geko
men. Toch bestaat er de moge
lijkheid om, in het kader van de
Katholieke Actie, tot een derge
lijk stichten over te gaan, en al
leen al het bestaan van zo'n mo
gelijkheid is voldoende om een
poging in die richting te wagen.
Maar haar eerste opzet is: de
scholen voor maatschappelijk
werk met hun leerplan eens te
bekijken, om daarna te vertellen
hoe het er in Nederland naar toe
gaat en welke resultaten hier
met een vereniging worden be
reikt.
Samenwerking is belangrijk
Mcj. Hoffmans gaat niet uit
hoofde van 'n officiële opdracht,
zij doet dit omdat zij leeft voor
het maatschappelijk werk. Zij
begrijpt dat er in dit land nog
veel te doen valt op het gebied
van sociale voorzieningen, te
meer omdat er nog helemaal geen
wetgeving in die richting bestaat.
Door persoonlijke gesprekken
met de directrices van deze scho
len hoopt zij dat deze het belang
gaan inzien van verenigingen en
organisaties, dat zij zullen gaan
begrijpen dat er veel meer resul
taat geboekt kan worden, wan
neer men maar wil samenwer
ken. Zij zijn reeds lid van de
UCISS, maar dat alleen zegt _o
weinig, er moet ook daadwerke
lijk langs de weg getimmerd wor
den. Uiterlijk vertoon vindt men
er voldoende, zij organiseren gro
te demonstraties tegen de com
munisten, die profiteren van de
schrille tegenstellingen die er be
staan tussen arm en rijk, maar
van de werkelijke zin van het so
ciale en maatschappelijke werk
hebben zij vaak totaal nog geen
besef.
Zij hoopt op deze manier voor
bereidend werk te kunnen ver
richten, om straks, wanneer dit
mogelijk zou blijken, tot een ge
degen contact te komen tussen
Mexico en Europa; mede daartoe
zal zij na afloop van haar reis 'n
rapport opstellen, waaruit de be
treffende commissies hun con
clusies kunnen trekken en oorde
len of verdere uitbouw mogelijk
is. Wij hopen over haar reis en
bevindingen nog wel eens iets
meer te kunnen mededelen.
Pendel blijkt ingrijpende structuurverandering
in de streek tot gevolg te hebben.
De Commissaris beklemtoonde
dat de consequenties van de pen
del en het forensisme steeds meer
ingrijpende structuurverandering
in een streek tot gevolg blijken te
hebben, een structuur, die men
graag aanduidt met de term
„stadsgewest". De gevolgen hier
van voor de woongebieden, het
landschap en de onderlinge ver
bindingen vragen veel studie en
beraad. Doordat de regionale
consequenties, bij gebrek aan we
tenschappelijke analyse en be-
stuurservaring, niet konden
worden overzien, heeft het pro
vinciale en gemeentelijke beleid
hiermee nog niet voldoende reke
ning kunnen houden. Brabant is
door dit verschijnsel onverwacht
overvallen, daarom is het voor
alle daarbij betrokken bestuurs
colleges harde noodzaak, dat men
komt tot periodieke, toegespitste
en actieve samenspraak tussen
de tot een streek behorende ge
meenten onderling en met toe-
zichthoudende organen. De pla
ger die ontdekkingsreizigers deden, alleen doet zij dit op een nologie, het stedebouwkundig be-
andere manier, vanuit een ander standpunt. Haar bedoeling leid, is primair de taak van de
is- een kiikie te gaan nemen hoe het in Mexico nu allemaal gemeentebesturen, omdat zij van
Mej. Tonny Hollmans uit Waalwijk in Mexico
Het lijkt ons geen alledaagse gebeurtenis wanneer een onzer
inwoners of liever inwoonsters in 't vliegtuig stapt om n vacan-
tie van 'n half jaar in Mexico door te brengen, met een retour
tje over Curasao en New York.
Wij hebben dan ook de stoute schoenen aangetrokken en na n
telefoontje werden we vriendelijk en gastvrij ontvangen op
pand 146a door mej. Tonny Hoffmans, tot dusverre sociaal
werkster in onze gemeente, wier reis door bijzondere omstan
digheden een maand werd uitgesteld.
Er zijn altijd wat inleidende woordjes voor nodig voor men
tot de kern van de zaak komt, maar toen die achter de rug wa
ren werd ons al gauw duidelijk dat die reis naar Mexico niet
alleen zo maar een familiebezoek betrof, al was dat ook de al
lereerste aanleiding. Mejuffrouw Hoffmans gaat nog iets meer
doen dan theevisites houden; zij gaat pionieren, net zoals vroe-
De provincie Noord-Brabant is nog niet direct in de gevaren
zone van woekergroei terecht gekomen, maar meer dan voor de
meeste andere provincies geldt voor Brabant, dat zij deze geva
renzone toch angstig dicht begint te naderen. Het hoge geboor
tecijfer, het duidelijke vestigingsoverschot, de overrompelende
industrialisatie, het zijn alle factoren, waarover Brabant zich
alleen maar kan verheugen, maar het zijn ook factoren, die een
gerichte en rationele stedebouwkundige planning onontbeerlijk
maken. Brabant heeft globaal genomen het voordeel, dat de in
dustriële ontwikkeling zich breed over de provincie heeft ver
spreid, zij het dan dat er zwakke plekken in die spreiding val
len aan te wijzen. Maar toch is het zo, dat de meeste woonge
bieden zich harmonisch nabij de werkgebieden hebben kunnen
ontwikkelen, zo, dat het grootste deel van onze bevolking bin
nen een normale pendelafstand de dagelijkse arbeid kan ver
richten. Aldus dr. C. N. M. Kortmann in zijn openingsrede, uitge
sproken bij de aanvang van de tweede gewone zitting 1961 van
de Staten van Noord-Brabant.
Seven en nemen
Welke verandering zal de in
werkingtreding van het E.E.G.-
verdrag teweegbrengen in de fac
toren, die de positie van de Ne
derlandse schoenindustrie daad
werkelijk bepalen? Dat is mo
menteel nog vrij moeilijk te zeg
gen, zeker wanneer het gaat over
de gevolgen van onze, volkshuis
houding" als geheel. Een positie
ver antwoord zal zijn te geven
wanneer enkele „onderdelen" af
zonderlijk onder de loupe wor
gen genomen. De grondstofkos-
ten spelen hierbij dan een zeer
belangrijke rol.
1. Zoolleder: deze grondstof
komt hoofdzakelijk uit het bin
nenland. Het wordt vervaardigd
is: een kijkje te gaan nemen
reilt en zeilt op maatschappelijk terrein, om aan de hand daar
van richtlijnen te geven en conclusies te trekken. Ajj zal in
Mexico het nuttige met het aangename verenigen.
Maatschappelijk werkster
Er zijn tientallen mensen die mej.
Hoffmans van nabij zeer goed
kennen en er bijzonder prettige
herinneringen aan hebben, om
dat zij iemand is, die altijd graag
voor een ander klaar staat en
voor wie nooit iets te veel is.
In juli 1948 slaagde zij voor
maatschappelijk werkster, nadat
zij eerst in de oorlogsjaren 'n op
leiding daartoe in Amsterdam ge
volgd had. Iets dichter bij huis,
en wel in Tilburg, vond zij haar
eerste werkkring; in februari
1949 werd zij als maatschappelijk
werkster bij Hovers Constructie
in dienst genomen. Zij heeft hier,
zoals zij zelf zegt een prettige tijd
doorgemaakt, ook al bezorgden
de roblemen en moeilijkheden
van de mannen die daar werkten,
haar een druk bezette dagtaak en
talrijke overuurtjes. Acht jaar
aan een stuk stond zij iedereen
met raad en daad bij. Met ingang
van 1 mei 1957 kwam zij weer te
rug naar Waalwijk.
Hier vond zij een nieuwe taak
als maatschappelijk werkster bij
het inteparochieel centrum, dat
twee parochies omvat, de paro
chies St. Jan en St. Clemens, ter
wijl daarnaast nog een parochieel
centrum in de St. Antoniusparo-
chie bestaat. Haar werk bracht
mee, dat zij veel in contact kwam
met de St. Vincentius- en de St.
Elisabethvereniging. de Bond
Zonder Naam en talrijke andere
sociale en charitatieve instellin
gen, zodat zij op dit gebied een
ruime ervaring opdeed, die zij
steeds weer in dienst stelde van
de gemeenschap, zodat deze van
haar veelzijdigheid rijkelijk kon
profiteren als dit nodig was.
Mexico
gemeentebesturen,
nature en ingevolge de wet het
contact met de burgers onder
houdt. Immers alle stedebouw
kundige plannen monden ten
slotte uit in het gemeentelijk uit
breidingsplan en alleen dit plan
bindt de burgers rechtstreeks.
Totale verschuiving
den volgens spreker steeds meer
mensen neiging vertonen zich te
gaan vestigen in de rust van het
omliggende platteland in de na
bijheid van hun werkgelegenheid.
Corrigerend op het totaal effect
werkt de omgekeerde beweging
van de grotere-kern-zoekende
trek van de voormalige agrari
sche groepen. Voor vele platte
landsgemeenten betekent het fo
rensisme een nieuwe toekomst.
Tweeledige taak
De taak van de provincie werd
door de commissaris in tweeën
gesplitst. Allereerst bestaat er 'n
indirecte taak, n.l. het toezicht
van Gedeputeerde Staten op de
planologische handelingen van
de gemeentebesturen, het even
tueel stellen van termijnen voor
vaststelling of herziening van 'n
ven verstarrend werkt.
De tweede taak van het ge
meentebestuur is veel meer di
rect en wel de taak van Provin
ciale Staten, welke de bevoegd
heid bezitten, boven gemeentelij
ke en planologische eisen vast te
leggen in een streekplan.
Merkwaardig is, dat hoewel de
wet terzake reeds meer dan 25
jaar mogelijkheden opent, er op
31 december 1960 slechts dertien
goedgekeurde streekplannen in
Nederland bestonden, en nu deze
wet op het punt staat vervangen
te worden, zijn tientallen streek
plannen in voorbereiding geno
men.
Slechts twee streekplannen
in Brabant
De commissaris vestigde er de
nadruk op, dat Brabant slechts
twee streekplannen kent, die
beide slechts van geringe allure
zijn. Het facetstreekplan voor
natuurschoon en recreatiegebied
vordert goed. De planologische
voorstudie van het Kreekrakge-
bied is in handen gesteld van een
planologische werkcommissie. 't
Zal echter moeilijk zijn concrete
plannen uit te tekenen, zolang ue
onderhandelingen ten aanzien
van de Scheide-Rijnverbinding in
het vage en onzekere blijven.
De spreker verklaarde vervol
gens met grote nadruk, dat ten
aanzien van Brabant het vertrou
wen voorlopig nog in hoofdzaak
gesteld mocht worden op de re
gionale planning, de regionaal
Toen mej. Hoffmans het plan
had opgevat in Mexico op fami
liebezoek te gaan, nam zij alvo
rens te vertrekken, contact op
met het Nederlands UCISS-comi-
té, aan wie zij enkele adressen in
Mexico-City opvroeg, waarvan
men dacht, dat die haar vermoe
delijk kundig zouden kunnen in
lichten omtrent de gang van za
ken op 't gebied van maatschap
pelijk werk in dit land.
Het Nederlands comité stuurde
haar een uitnodiging en enkele
weken nadien ontving zij een
schrijven uit Brussel van de Uni
on Catholique Internationale de
Sommige kerkdorpen in Bra
bant beginnen hun aantrekkelijk
heid als woonoord te verliezen,
de middenstand kan er niet meer
gedijen, de dienstensector is
moeilijk te bezetten, school en
kerken ondervinden strubbelin
gen door de moeilijkheid van het
aantrekken van bekwaam perso
neel en zo wordt een dergelijk
kerkdorp gedraineerd van de
normale levenssappen, die een
evenwichtige groei moeten be
vorderen.
Diametraal tegenover deze cen
traliserende neiging van de eco
nomische en sociale samenleving,
die de grotere kernen opzoekt en
die mr. Kortmann als middel
punt-zoekende trend van Jiet mo
derne Brabant betitelde, ontwik
kelt zich een middelpunt-vlieden
de trend, met name in de grote
gemeenten. De commissaris ver
wees hiervoor naar wat zich in
Amerika heeft voorgedaan, waar
de sleden in sommige opzichten
zinnenstebuiten gekeerd dreigden
te worden. Ook in Nederland zou-
uitbreidingsplan, 't gelasten van
overleg met nabuur-gemeenten
omtrent het uitbreidingsplan.
Mr. Kortmann noemde het een
gelukkige omstandigheid, dat het
aantal gemeentebesturen, dat de
noodzaak van een actieve plano
logie niet inziet, steeds kleiner
wordt. Maar hij waarschuwde
voor het feit, dat het niet alleen
voldoende is om plannen te ma
ken of te laten maken, het be
langrijkste blijft de uitvoering,
de toepassing van het plan in de
dagelijkse bestuurspraktijk van
de gemeente.
In 1960 waren er nog 20 ge
meenten zonder uitbreidingsplan,
op dit moment is dit aantal, mede
door aanschrijving van Gedepu
teerde Staten gedaald tot 8, waar
bij in drie gevallen G. S„ bij ge
breke van tijdige vaststelling
door het gemeentebestuur, zelf 't
uitbreidingsplan heeft vastge
steld. Daarnaast zijn 27 gemeen
ten aangeschreven om hun ver
ouderde plannen te herzien; vier
daarvan hebben inmiddels deze
herziening vastgesteld. De com
missaris betreurde het, dat nog
te weinig gemeentebesturen er
van zijn doordrongen, dat 'n uit
breidingsplan als statisch gege-
geordende stedebouw van on
derop, te beginnen met de samen-
sprekende gemeentebesturen. In
dit opzicht kan ook de provincie
zich niet losmaken van regionale
gesprekken. Gedeputeerde Staten
hebben daarom een enquête in
gesteld naar de stand van zaken
bij de gemeentebesturen t.a.v. de
door deze beoefende samen
spraak.
Een groot voordeel is ook de
mogelijkheid om deze regionale
gesprekken over de gehele pro
vincie gelijktijdig te laten verlo-
uen. Het nadeel van zulke regio
nale planning van onderop is on
getwijfeld dat één enkele onwil
lige de voortgang van het gesprek
kan belemmeren.
Ruilverkaveling
Nog voor het einde van dit ka
lenderjaar komen nog circa tien
duizend hectaren ruilverkaveling
in stemming, terwijl het de be
doeling is, dat in 1962 nog eens
12000 hectaren in stemming zul
len komen. De achterstand, d:o
op het gebied van ruilverkave
ling in' Brabant bestond, wordt
snel ingehaald, alhoewel hier en
daar het overleg door onvoldoen-
)e tcho vAn het Zui6en
op de voet