wAAlwijkse en LanqstRAAtse couraïu
Geen bouwvallig boerderijtje
Moderne mijnbouw
BINNEN- EN BUITENLAND
ernstig gedupeerd door liquidatie
van Argentijnse Luchtvaartmij.
Waalwijkse pater L. v. d. Sanden
Bliksemactie Pater v. d. Sanden
STASSAR BRILLEN
BETERE BRILLEN
MAANDAG 15 JANUARI 1962
84e JAARGANG No. 5
Uitgever:
Waaiwijkse Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur: JAN TIELEN
Gironummer 50798
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement:
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contract-advertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres „Echo'1
DIT JAAR:
Beslist meer last dan gemak
Niet omkomen in de welvaart
Het nieuwe jaar is best om door te komen. Gesteld dan na
tuurlijk dat er geen echte oorlog komt, dat onze dijken het mo
gen houden en dat we geen verdere welvaartsstijging behoe
ven mee te maken.
Ais we een beetje kalm aan doen en niet al te veel nodeloze
zaken overhoop halen, kunnen we ook in dit jaar onze lichame
lijke en geestelijke gezondheid heel goed in orde houden.
Een klein autootje en een papegaai
Het is natuurlijk een beetje
moeilijk om niet aangestoken te
raken door de algemene ruste
loosheid, de wijdverbreide heb
zucht en de daarbij behorende
permanente ontevredenheid.
Maar mensen met een elektri
sche klok, een elektrisch strijk
ijzer, een elektrische stofzuiger,
een elektrische koffiemolen, een
elektrisch scheerapparaat en een
elektrisch broodrooster hebben
toch al een heleboel comfort!
Van ons mogen ze daar nog
best iets bij hebben, b.v. een ra
diotoestel, een grammofoon, een
televisieontvanger, een telefoon,
een aquarium, een leesportefeuil
le, een bromfiets.
Nee werkelijk, we willen niet
kinderachtig zijn: er mag best
nog een heel klein autootje bij en
een hand of een poes of een pa
pegaai, een douchecel en een
siertuin.
Leven niet compliceren
Maar als we er over denken
wat we nu nog eens aan zullen
schaffen, of zullen laten doen,
mogen we ons toch wel terdege
afvragen of we van het vurig be
geerde ook werkelijk plezier en
gemak zullen hebben.
We moeten dat dan werkelijk
even goed doordenken, want veel
dingen die we bestellen omdat
het zo geriefelijk en zo aange
naam is, blijken ons leven vaak
allerakeligst te compliceren.
Een wasmachine: daar heeft
een mens beslist gemak van. De
voordelen van zo'n apparaat we
gen duidelijk op tegen de nade
len van afbetalingstermijnen, te
gen de rompslomp bij storingen
en tegen het in de weg staan van
het ding.
Ook een elektrische borden
wasser (messen, vorken, lepels
en kopjes gaan er ook in) is ge
makkelijk besteld, het plaatsen
gaat vrij eenvoudig, de vuile voe
ten in de gang die daardoor ont
staan, zijn in een wipje opge
dweild.
Heleboel gezeur
Met karweitjes in huis, waar
mee het o zo gezellig kan worden
liggen de dingen meestal anders.
Dat geeft doorgaans zoveel rom
mel, overlast en ergernis, dat de
nadelen de voordelen overtreffen.
Hel maakt doorbij meestal niet
veel verschil of we „het zelf
doen" of dat we het werk over
laten aan timmerlieden, metse
laars, schilders, elektriciens, stof
feerders en loodgieters.
Dagen en weken ligt alles on
der 't kalkstof, onder de stukjes
afval of onder de pluizen. Ieder
een vaïl over gereedschappen,
verfpotten en plaktafcls.
En als 't dan klaar is, zit er
iets scheef of laat er iets los,
bladdert de verf of ontstaat er
lekkage. Dan begint de ergernis
en de ruzie en een heleboel an
der gezeur.
Plezierig weekend-huis
Het is erg de vraag of het ver
standig is, terugkomend van de
wintersport, al weer zenuwachtig
te gaan bladeren in een catalo
gus over zomerreizen, omdat ze
anders volgeboekt zijn.
Het lijkt ons niet zo verstan
dig om, uit angst maar iets mis
te lopen, vóór het laatste abon
nementsconcert alweer een serie
voor het volgende seizoen te be
stellen.
Maar de allerlaatste modegril:
het kopen van bouwvallige boer
derijtjes ergens in Nederland om
die krotwoningen te laten moder
niseren tot plezierige weekend
huisjes, moet in dit licht toch
beslist worden afgeraden.
Toegegeven, het idee is niet
onaantrekkelijk. Maar wie even
doordenkt wat er allemaal voor
moet gebeuren om 't zo te krij
gen en om 't zo te houden, zal
toch moeten toegeven dat hij
daar beter van af kan zien.
Dr. H. W. S.
Samenspel tussen mens en machine
De strategie aan het koolfront van
de Staatsmijnen is gewijzigd. Demas-
sale aanval van werkkrachten, die als
infanteristen in de vuurlinie, de kool
direkt te lijf gaan, overheerst niet
meer. De mijnbouwkundigen hebben
zwaar materiaal laten aanrukken
machines, die als tanks op een slag
veld, onverstoorbaar voortgaan. Zij
delven meer dan de helft van de totale
jaarproduktie van 7,7 miljoen ton ko
len volmechanisch. Mijnbouw anno
1962 is een bliksemoperatie gewor
den in vergelijking met het moeizaam
kolenwinnen van oudsher.
Het mechanisatieproces bij de
Staatsmijnen heeft geleidelijk de on
dergrondse werkzaamheden een ge
heel ander karakter gegeven; de
brains van de mijnwerker zijn belang
rijker geworden dan zijn spierballen.
Deze verschuiving van „hand naar
hoofd" betekent een veredeling van
het mijnwerkersberoep.
De uitdrukking „ondergronds wer
ker" heeft speciaal tijdens de Tweede
Wereldoorlog een bekende klank ge
kregen omdat met deze term de man
van het verzet werd aangeduid. Min
der krijgshaftig, maar even manne
lijk klinken deze twee woorden als zij
in hun direkte betekenis gebruikt
worden voor de mijnwerker, die let
terlijk ondergronds werkt.
De mijnwerker van vandaag is al
lang vertrouwd met de techniek. De
dagen dat hij in een ton aan een ka
bel, gewapend met een toorts in een
donker gat werd neergelaten, behoren
tot de mijnbouwkundige prehistorie.
Nu suist hij in een lift snel naar be
neden. Binnen enkele minuten wordt
hij honderden meters de diepte in ge
voerd. Ondergrondse treinen, waar
wereldsteden als Parijs, Londen en
New York zo trots op zijn, rijden in
de mijnen al jarenlang.
De T.V.-camera heeft ondergronds
ook zijn intrede gedaan. Op het
scherm van een monitor kan de man
die ondergronds het vervoer regelt, de
bewegingen van mens en machine
nauwkeurig gadeslaan.
Wat is een mijn eigenlijk? Populair
gezegd is een mijn een ondergrondse
flat-stad, opgebouwd uit verschillende
étages, een stad met verdiepingen, die
via gangenstelsels onderling met el
kaar verbonden zijn. De toegangsweg
naar de ondergrondse bedrijven van
een mijn is geen brede poort, die bij
het eerste belgerinkel openzwaait,
maar een enorm diep en breed gat in
de grond, waarvan de wanden bekleed
zijn met staal en beton. „Een schacht"
zeggen de mijnbouwers. Iedereen, die
naar beneden moet - en dat zijn bij
de vier Staatsmijnen zo'n 16000 man
per etmaal - moet met een lift door
die schacht. De schacht is de verbin
dingsbuis tussen de ondergrondse en
bovengrondse wereld van een mijn.
De schacht is ook het ademhalings
orgaan van een mijn. Verse lucht
stroomt er door naar binnen. Afge
werkte lucht gaat via een andere
schacht weer naar buiten. Een picco
lo van een groot warenhuis zou het
waarschijnlijk een onmogelijke karwei
vinden om dagelijks duizenden men
sen op verschillende étages af te zet
ten, maar de ophaalmachinist van een
mijn regelt dat feilloos. Hij werkt met
grote stevige liftkooien, die onophou
delijk op en neer suizen, soms met
snelheden van 70 km per uur. Als de
mijnwerker eenmaal met de lift via
de schacht naar de diepte is afge
daald, dan heeft hij behalve dat ver
ticale tochtje van boven naar beneden,
nog een horizontaal ritje voor de
boeg. Want de werkpunten liggen
dikwijls een aantal kilometers van de
toegangspoort, de schacht verwijderd.
Geen nood. De ondergrondse trein,
die doet denken aan krachtige geslo
ten pantserwagentjes, staat gereed om
de dieptereiziger te vervoeren dooi
lange slingerende gangen, waar het
soms kan waaien alsof er een frisse
strandbries staat.
De ondergrondse auto, de Unicar,
heeft het voertuigenpark van de
Staatsmijnen vergroot. Hij wordt ge
bruikt voor het vervoer van materiaal.
Vervoer van mensen met liften en
treinen, vervoer van kolen met trans
portbanden en kolenwagens, het
brengt een druk verkeer teweeg in die
ondergrondse stad, die toch wel een
toevoer van enorme hoeveelheden
energie moet krijgen om machinerie-
en, apparaten, voertuigen, verlichting,
ventilatie enz. in werking te houden.
De ondergrondse bedrijven van de
Staatsmijnen gebruiken per jaar zo'n
kleine 400 miljoen kwu elektriciteit
en vele miljoenen kubieke meters
perslucht, allemaal energie om de
mens te helpen bij het delven van
steenkool. Deze vervanging op grote
schaal van spierkracht door pk heeft
de mijnarbeid op een geheel ander
niveau gebracht.
Want in de pijler, d.i. de eigenlijke
winningsplaats van de kolen, die men
zich moet voorstellen als een vrij lan
ge, tamelijk smalle gang, hebben ma
chines het werk al lang overgenomen.
Zeker er zijn nog wel pijlers, waar de
mijnwerker met behulp van een pneu
matisch aangedreven werktuig, de z.g.
afbouwhamer, de kolen uit de wand
losmaakt, maar in het totaalbeeld
overheerst toch de nieuwe stijl, de
machine, steeds in meer geperfectio
neerde vorm, die met scherpe messen
langs de koolwand schaaft en zo gro
te brokken kolen losmaakt uit de
wand. Deze kolen vallen op een z.g.
transporteur, die de kolen uit de pij
ler vervoert en vervolgens via een
transportband hun weg naar een cen
traal punt, waar kolenwagens staan
opgesteld. De kolenwagens worden
per locomotief naar de schacht ge,-
trokken en verdwijnen dan een voor
een in de lift naar boven. De moderne
mijnbouw maakt ook gebruik van een
nieuwe methode van vervoer naar bo
ven. Volle mijnwagens worden onder
gronds in een machtige kiepinstalla-
tie gelost. De wageninhoud komt in
een z.g. skip terecht, een stalen bak
waarin tien ton kolen tegelijk in een
ruk naar de oppervlakte kunnen stij
gen.
Deze gehele skipinstallatie wordt
automatisch bestuurd door een appa
raatje van enkele centimeters lang,
een z.g. fotocel. Dit is dus vervoer op
volkomen automatische wijze.
De mijnbouwkundigen zijn nog lang
niet aan het einde van hun latijn. Zij
stellen zich voor om zoveel mogelijk
zware arbeid door machines te laten
verrichten en tot nog toe zijn zij daar
voortreffelijk in geslaagd. Want de
jongste ontwikkeling op dit gebied bij
de Staatsmijnen gaf daar een nieuw
bewijs van. Het winnen van kolen in
een z.g. pijler brengt natuurlijk met
zich mee dat er ondergronds voor
speciaal stutwerk moet gezorgd wor
den, omdat men niet zo maar grote
happen uit een wand kan nemen, zon
der dat het plafond zou gaan zakken.
Dit stutwerk geschiedde vroeger met
houten palen, die ter ondersteuning
van het dak van de pijler werden op
gesteld. Geleidelijk werden die hou
ten stutten vervangen door ijzeren
stutten, die een veel grotere druk kon
den hebben.
Het is begrijpelijk, dat hierbij nog
intensief handwerk moest worden
verricht. De stutten moesten gezet
worden, en naderhand, als de werk
zaamheden naar een andere plaats
verlegd werden, weer worden wegge
haald. Doch nu is er een z.g. wandel
ondersteuning in bedrijf gekomen, die
het mogelijk maakt om een geheel re
giment van ijzeren stutten van specia
le vorm en constructie, volkomen me
chanisch te laten voortbewegen, waar
bij dus alleen maar een bedienings
man noodzakelijk is, die het mecha
nisme in beweging stelt en de zaak
onder controle houdt.
Deze wandelondersteuning is de al
lernieuwste toepassing, die de Staats
mijnen op het gebied van de mecha
nisatie van hun werkzaamheden on
dergronds, in bedrijf hebben.
In de mijnbouw is de machine de
mens op alle fronten te hulp geko
men. Mijnbouw is een spel van mens
en machine geworden, een fascine
rend spel, waarbij de mens zich niet
meer behoeft uit te putten in zware
lichamelijke inspanningen, maar
waarin hij de machine als trouwe se-
kondant heeft gekregen.
VERHOGING AOW MET 15%
HEEFT FIAT VAN SER
Hogere premie pas in 1963
De Sociaal-Economische Raad
gaat akkoord met het plan van
minister Veldkamp (Sociale Za
ken) om per 1 juli van dit jaar
de AOW-pcnsioenen met 15 per
cent te verhogen.
Nog enige dagen voor de da
tum waarop minister Veldkamp
gaarne uiterlijk het advies van
de SER in zijn bezit wilde heb
ben 15 januari heeft de
Raad zijn mening kenbaar ge
maakt. De minister kan nu een
wetsontwerp bij het parlement
indienen; als dat tijdig wordt
aanvaard, kan zijn plan per 1
juli doorgaan.
Gaat de verhoging door,dan zal
de AOW voor ongehuwden 1362
gulden (nu 1182 gulden) per jaar
gaan bedragen, voor gehuwden
2154 gulden (nu 1872 gulden).
Bovendien is per 1 juli nog een
verhoging te verwachten ter com
pensatie van de huurverhoging.
De SER becijfert, dat door deze
verhogingen de uitkeringen in to
taal over 1962 en 1963 jaarlijks
met 230 miljoen gulden stijgen.
Daartegenover staat, dat de on
dersteuning op grond van de ar
menwet, die nu door 75.000 be
jaarden wordt ontvangen en die
'gemiddeld 225 gulden per jaar
Dedraagt, met 30 miljoen gulden
zal verminderen.
De verhoging van de uitkerin
gen zal tot' een stijging van de
premie (thans 5,75 percent van
maximaal 8250 gulden) moeten
leiden, aldus de SER. Een verho
ging van de premie tier 1 juli
1962, die gepaard zou moeten
gaan met een compensatie in de
lonen, wijst de SER af, omdat de
loonsverhogingen dit jaar de be
schikbare ruimte reeds te boven
gaan.
STORM TEISTERDE LAND EN
ZEE ELF DODEN
De vliegende storm, die don
derdag met windsnelheden van
100 tot 120 kilometer per uur
heeft huisgehouden op de Noord
zee, het Kanaal en langs de kus
ten van Engeland, België en Ne
derland, heeft voor zover be
kend elf slachtoffers geëist:
zes in Engeland, een in België en
vier op zee. In Engeland werden
vier personen dodelijk getroffen
door ontwortelde bomen; twee
anderen werden gedood, toen een
windstoot van 160 km. per uur
een auto overeind tilde en tegen
een vrachtwagen gooide. In Char
leroi (B.) stortte een schoorsteen
in: de stenen troffen een 19-ja-
rig meisje dodelijk. Op zee heb
ben aanvaringen in de haven van
Antwerpen en in de Oostzee een
tragische afloop gehad.
LAWINE BEDELFT ZES
DORREN IN PERU
Een ontzaglijke aardverschui
ving, die zich woensdagnacht
langs de met regen doordrenkte
hellingen van' de Huarcaran, de
hoogste berg van Peru, naar be
neden stortte, heeft een zestal
dorpen onder een metersdikke
laag rotsblokken, ijs en modder
bedolven. Hoewel het dodencij
fer moeilijk te schatten is, kan
worden aangenomen dat onge
veer drieduizend mensen de dood
hebben gevonden.
Een verkenningsvliegtuig van
de Peruviaanse luchtmacht heeft
boven het rampgebied gevlogen,
doch geen tekenen van leven
waargenomen. Een bataljon ge
nietroepen is onderweg naar de
onheil spiek.
AMERIKA BREIDT MILITAIRE
EN ECONOMISCHE MACHT UIT
„Een vreedzame wereld van
vrije en onafhankelijke staten" is
het grote doel, waarop de Ame
rikaanse binnenlandse en buiten
landse politiek .in de komende
maanden zal zijn gericht. „Wij
moeten komen tot één grote men
selijke familie, die de haat en de
vrees, welke ons tijdperk ver
scheuren, ontgroeit en te boven
gaat", zo heeft de Amerikaanse
president John Kennedy donder
dag in zijn „State of the Union"
de jaarlijkse „troonrede"
gezegd. Hij sprak deze boodschap
'aan het Amerikaanse Congres
met veel meer vertrouwen uit
dan verleden jaar januari, toen
hij niet verheelde, dat hij in het
Witte Huis problemen had ge
vonden, die groter waren dan hij
had kunnen vermoeden. In een
uitvoerig zakelijk relaas heeft
Kennedy nu een politiek pro
gramma ontvouwd, dat gericht
is op verdere ontplooiing van de
nationale economie, versterking
van Amerika's militaire macht
en een nauwer aanhalen van de
vriendschapsbanden tussen Ame
rika en zijn bondgenoten.
De State of the Union bevatte
geen verrassingen, óók niet op
het punt Berlijn, dat de wereld
nog steeds in spanning houdt.
Kennedy zei wel er op te ver
trouwen, dat „een wederzijds
aanvaardbare oplossing van de
Berlijnse kwestie mogelijk is".
Hij gaf nog eens de verzekering,
dat het Westen de vrije toegang
tot de stad en de •vrijheid van de
WestberTijnse bevolking nooit
zou opgeven en bereid was daar
zo nodig voor te vechten.
Retourbiljet waardeloos! Waalwijk moet helpen
De vacantie, die pater L. van de Sanden, Winterdijk 41, in Waal
wijk is komen doorbrengen en waarvan hij had gedacht, dat deze
hem nog „enkele centjes" voor het bouwen van zijn school zou op
brengen, dreigt voor deze pater op een bittere ontgoocheling uit te
lopen.
Pater van de Sandenmissionaris van de Heilige Familie, is op -2
oktober 1961 vanuit Argentinië, om precies te zijn vanuit Jose
Carlos Paz, een parochie van 25 kilometer in doorsnede met een
bevolking van 70.000 d 80.000 zielen, met een Argentijnse lucht
vaartmaatschappij naar Nederland gekomen. Dinsdag 9 januari be
reikte pater van de Sanden in Vk aalwijk het noodlottige bericht dat
deze luchtvaart-maatschappij failliet verklaard is en totaal geliqui
deerd. Pater van de Sanden zit hier in Waalwijk met een retour
biljet, dat waardeloos is; het ontbreekt hem aan de nodige con
tanten om een nieuw biljet bij een andere maatschappij te kopen
en dit, terwijl hij eigenlijk medio januari in Argentinië terug had
moeten zijn, omdat daar nog zoveel zaken liggen te wachten die
geen uitstel gedogen. In het kort: Pater van de Sanden zit diep,
diep in de pat. I- "nr~"
en de financiële moeilijkheden waar
mee men in Argentinië op zijn missie
post kampte, is pater van de Sanden,
nu, na zeven jaar weer naar Waal
wijk gekomen, in de hoop van familie
en bekenden wat financiële steun te
krijgen. Als alles was gegaan zoals
pater van de Sanden het zich had
voorgesteld, dan was hij begin deze
week, financieel en moreel weer wat
opgekikkerd, naar zijn missiepost te
rug kunnen gaan.
Door de liquidatie van de lucht
vaartmaatschappij „Trans Atlantic
Argentina" kan van deze terugreis
voorlopig niets komen, terwijl de vier
achtergebleven missionarissen (op een
bevolking van ongeveer 80.000 zie
len!!!) om zijn hulp zitten te schreeu-
Deze nog jonge pater is een ras
echte Waalwijker. Hij werd in 1920
geboren in de Grotestraat 87a, een
pand in Besoijen, dat inmiddels is af
gebroken.
Na de oorlog dreigde de missie in
Argentinië, waar Duitse paters had
den gewerkt, verloren te gaan, omdat
men geen enkele Duitse priester had,
die daar heen gestuurd kon worden.
Pater van de Sanden heeft zich toen,
met nog twee anderen, als vrijwilliger
opgegeven, om daar in dat haast on
metelijke iand te gaan werken.
Op 17 april 1946 is hij naar de
missie in Argentinië vertrokken. Pas
negen jaar nadien kwam hij voor de
eerste keer weer naar Nederland om
wat op verhaal te komen en tevens,
om hier en daar wat geld los te peu
teren voor de verdere voortzetting
van deze missie.
Mede in verband met de leeftijd
van zijn vader, die bijna negentig is,
wen.
1500 gulden!
Pater van de Sanden heeft tot op
heden van niemand hulp te verwach-
Pater van de Sanden
ten. De Argentijnse regering, die een
totaal godsdienstig neutrale politiek
voert, steekt voor de missie geen hand
uit.
Van zijn vier mede-missionarissen
die in Argentinië zitten, kan hij even
eens geen enkele financiële steun ver
wachten. Het beetje geld dat men
daar had, heeft men moeten besteden
aan de bouw van twee kerkjes, een
patronaatszaal en een school.
De bevolking in Argentinië is zo
arm, dat zij zelf nauwelijks in hun
levensonderhoud kunnen voorzien.
Toen pater van de Sanden enige
tijd terug, met de bouw van zijn
kerk begon, zag hij zich genoodzaakt
een lening af te sluiten van 300.000
pesos (f 10.000), tegen een rente van
12 (normale rentevoet bij de
banken bedraagt 20 Iedere drie
maanden moet 10 van de schuld
De rcho vAn het Zuióen