wAAlwijkse en LanqstRAAtse coimnt
Randstad Holland en recreatieprobleem
BINNEN- EN BUITENLAND
Bloedgeven een menselijk voorrecht
&fêP SUWTOM»'
en
AUTO-FINANCIERING
BRILLEN
rij
ter
Jan H w**
ella'»
Achterlijke toestanden in Nederiand
Nijmegs
Snel
Discreet
Betrouwbaar
W. Timmermans Zonen
PROF. H. JANSSEN OPVOLGER
VAN DRS. STUBENROUCH
Provinciaal nieuws
VANMAAREN
Dat is de Zaak voor
Oüo
otngevia.
of.
Weired
MAANDAG 4 JUNI 1962
84e JAARGANG No. 43
De rcho van het Zuióen
ulwijkse Stoomdrukkerij
A n+AATI
An toon Tielen
lacteur: JAN TIKT .EN
^nummer 60798
blad verschijnt 2 x per week
Abonnement:
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contract-advertenties: speciaal tarief
1878
Btrrtskirï Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres ..Echo"
verk-afj
- Zeim
«21
3°r dim,!.
®noeljilde||,
Prof. Koningsberger heeft eens gezegd dat geen diersoort zijn
nest zo uitwoont als de mens. Het wekt geen verwondering dat
juist 'n Nederlands hoogleraar deze woorden uitsprak. Want
het ruimtevraagstuk is het voornaamste probleem van de Ne
derlandse volkshuishouding. Vooral de bevolkingsconcentra
tie in de Randstad Holland vraagt nodig om voorzieningen.
Hier woont 37 van de Nedei landse bevolking, hoewel het ge
bied slechts 5% van het landoppervlak uitmaakt. Vooral de
recreatie komt hier ernstig in het gedrang. Zo ernstig, dat het
nauwelijks te geloven is, dat ondanks alle aandrang nog nim
mer een concreet plan voor het scheppen van voorzieningen is
gereed gekomen.
e grote vei
voor Eind
teer dan 2D1
nemen, fon
nooit geziet
aces, in an-
•nnie-rijdea
oud.
ote keuze"
De bevolkingsconcentratie in
de Randstad Holland zal zich in
de jaren zestig voortzetten. In
1970 zullen er circa vijf miljoen
mensen wonen (ongeveer 40
van de gehele Nederlandse be
volking op een grondgebied van
even vijf procent van het totaal),
evenveel als de gehele Nederland
se bevolking in het jaar 1900.
Ook huiten de Randstad Hol
land zal er verstedelijking zijn.
De Randstad zal gaan uitvloeien
naar het oosten door stedenvor-
ming op de Veluwe en de Velu-
wezoom. De Brabantse steden-
gordel zal zich meer en meer
aaneensluiten en uitbreiden en
uiteindelijk aansluiting vinden
bij de centra in het Ruhrgebied.
Omstreeks 1970 zal meer dan
65% van de Nederlandse bevol
king in gemeenten van meer dan
20.000 inwoners wonen.
Nieuwe steden zullen in 1970
bezig zijn te verrijzen, zoals
Alexanderstad ten oosten van
Rotterdam, de woonstad ten zui
den van de Europoort voor de
werkers daar. alsmede de twee
steden in zuidelijk Flevoland ter
ontlasting van het vol geraakte
Gooi.
Kan men zo nog leven?
Deze snelle en aanzienlijke
structuurveranderingen noodza
ken op velerlei terrein tot een
heroriëntering. De industrialisa
tie, de mechanisering of zelfs
automatisering, met hun gevol
gen voor de menselijke arbeid,
alsmede de concentratie van de
bedrijven in het westen des lands
hebben met elkaar een nieuw
probleem geschapen, wel aange
duid met de term „leefbaarheid",
dat vooral actueel is in de Rand
stad Holland.
Economisch Statistische Be
richten wijdde reeds eerder een
publicatie aan dit probleem,
waarbij in 't bijzonder aandacht
werd geschonken aan de recrea
tiemogelijkheden. Naast het ver
zekerde gunstige productiekli
maat zal immers nu ook voor 'n
goed sociologisch klimaat in de
meest ruime zin moeten worden
eezorgd. Wit toch in bedoeld
klimaat een minimum aan
psychische evenwichtigheid ver
zekerd zijn, dan dient tegenover
de inspanningen en spanningen
regelmatige ontspanning te staan
opdat de in de mens aanwezige
positieve krachten niet uitgeput
raken, doch steeds weer worden
aangevuld en versterkt. De des
kundigen zijn het er over eens,
dat een essentieel onderdeel van
deze recreatie in de vrije natuur
geschiedt. Zo acht het rapport
over de ontwikkeling van 't wes
ten des lands van de rijksdienst
voor het nationale plan voldoen
de recreatie in de vrije natuur
niet alleen erkend element van
een volledige ontplooiing van het
mens-zijn, maar ook voorwaarde
voor het behoud van de arbeids-
produktiviteit in die moderne sa
menleving. Als de vrije natuur
inderdaad zo belangrijk is voor
de recreatie, dan vraagt men zich
af, hoe in de Randstad Holland
in deze behoefte kan worden
voorzien.
Toestand wordt ernstig
De situatie inzake de recreatie
ruimte is volgens E.S.B. ernsti
ger dan men veronderstelt. Dit
wordt in de volgende tabel ge
noegzaam uitgedrukt.
Recreatieruimte in m2 per in
woner rondom de stadskern bin
nen een straal van:
5 km 10 km 15 km 20 km
A'dam 1 10,6 9,7 10,9
's-Hage 12,1 16,4 19,8 25,2
R'dam 1,3 2,7 2,3 2,5
Uit deze cijfers blijkt afdoende
de ernst van het gebrek aan re
creatievoorziening in het westen
des lands. Vooral de situatie voor
de Rotterdamse bevolking is bij
zonder ongunstig. Alleen al voor
actieve recreatie rekent men als
norm aan sportvelden 6 m2 en
aan volkstuinen 3,8 m2 per inwo
ner De aanzienl.ijk belangrijker
passieve recreatieruimte zou vol
gens E.S.B. nog veel meer ruimte
vergen.
Tot de z.g. primaire recreatie
ruimten behoren bos en woeste
gronden. Nederland, maar in het
biizonder Randstad Holland zijn
echter verbijsterend arm aan
primaire recreatieve ruimte. De
oppervlakte bos en woeste gron
den in m2 per inwoner bedraagt
voor Nederland 394 (voor België
1034, voor Wcst-Duitsland 1800).
Voor Zuid-Holland bedraagt dit
cijfer echter slechts 41, voor
Noord-Holland 122. Deze cijfers
liggen dus nog aanzienlijk bene
den het toch al lage Nederlandse
gemiddelde.
„Verzuiling" van de natuur
Merkwaardig is het dat in an
dere landen in veel groter kring
dan in Nederland openlijke be
zorgdheid blijkt over de in de
toekomst te verwachten tekor
ten. In West-Duitsland heeft men
b.v. als doelstelling meer z.g. na
tionale parken aan te leggen, of
schoon dit land thans reeds twee
maal zoveel m2 nationaal park
per inwoner heeft als Nederland.
De deskundige stelt dan ook,
dat Nederland tot de meest ach
terlijke landen op het terrein van
de primaire ruimtelijke voorzie
ningen behoort. De situatie wordt
nog aanzienlijk ernstiger als men
overweegt dat de inkomstenstij
ging, de toename van 't arbeids-
en levenstempo, de urbanisatie
en de motorisering de behoefte
aan recreatieruimte zal stimule
ren.
Verontrustend is volgens E.S.
B. de „verzuiling" van bossen en
woeste gronden. Organisaties op
de grondslag van godsdienst,
maatschappelijke beschouwing
en werknemersbonden kopen
grote stukken bos op en reser
veren die voor hun leden. „Dit
alles leidt tot versnippering, ver
spilling en natuurbederf, waar
door uiteindelijk niemand meer
aan zijn trekken komt".
Buitenlands toerisme
extra belasting
In de randstad Holland zoekt
90% van de totale bevolking op
EXCLUSIEF
C H O E N EN
Grotastraat 1 53 - Waalwijk
Tel. 2505
zondagen recreatie binnen een
straal van 30 km. van de eigen
stad. Wanneer het aantal perso
nen beneden de tien en boven de
65 jaar relatief groot is, wordt
een sterke wissel getrokken op
de recreatiemogelijkheden in de
onmiddellijke omgeving van de
grote stad (stadsparken e.d.).
Belangrijk is hierbij, dat op de
schaarse recreatiegebieden van
de Randstad Holland nog een ex
tra druk wordt gelegd door 't be
zoek van buitenlandse toeristen
ten getale van naar schattig
425.000 per jaar. Ruwweg 2/3
van het buitenlandse toerisme
betreft dus Randstad Holland.
Dit alles maakt de urgentie
van een snelle totstandkoming
van belangrijke, voorzieningen
duidelijk. Het is daarom teleur
stellend dat er nog altijd niet een
concreet plan tot actie gereed is
gekomen.
Vraagt vrijblijvend inlichtingen bij
ASSURANTIËN WAALWIJK
Grotestraat 341 Telefoon 04160 - 2141
SOCIALE UITKERINGEN GAAN
OMHOOG
Als huurverhoging feit wordt
De regering heeft besloten de
evolgen van de voorgestelde
luurverhoging als volgt in de
sociale verzekeringen en uitke
ringen te compenseren:
Verhoging van de kinderbij
slag met een cent per dag voor
het eerste tot en met het derde
kind, en met 2 cent per dag voor
vierde en volgende konderen.
Verhoging van de AOW- en
AWV-uitkeringen aan gehuwden
en aan weduwen met kinderen
met 84 gulden per jaar. De uitke
ringen voor ongehuwden en we
duwen zonder kinderen zullen
met 78 gulden per jaar (6 gulden
meer dan de Stichting van de Ar
beid adviseerde) worden ver
hoogd.
Verhoging met 7,4 percent van
de ongevals- en invaliditeitsren-
ten en de daarop verleende toe
lagen.
Een verhoging met 3 percent
van de uitkeringen op grond van
de wet buitengewoon pensioen
1940-1945 en de wet buitenge
woon pensioen zeelieden-oorlog
slachtoffers 1947.
Prof. dr. H. H. Janssen (51),
hoogleraar te Nijmegen, is bij
Koninklijk Besluit van - juni be
noemd tot staatssecretaris van
Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen.
Hij volgt drs. G. C. Stuben-
rouch op, die in de paasnacht is
overleden. Prof. Janssen wordt
vandaag beëdigd.
Prof. Janssen zal meer in het
bijzonder belast worden met de
behartiging van de zaken, die
liggen op 't terrein van de hoofd
afdelingen lager onderwijs, nij
verheidsonderwijs, voorbereidend
hoger en middelbaar onderwijs
en van de afdelingen sociaal pe
dagogisch onderwijs en vor
mingsinstituten voor de leer-
plichtvrije jeugd. (Hiervan is het
wetsontwerp op het voortgezet
onderwijs de „Mammoetwet"
uitgezonderd, gezien het stadi
um waarin de openbare beraad
slaging over dit wetsontwerp
zich bevindt).
Het salarisbeleid in deze secto
ren zal evenals in het verleden
bij de minister blijven berus
ten.
ALPINISTENPAAR DOOD
GEVONDEN
Een Oostenrijkse bergpatrouil-
le heeft vrijdag in een beekbed-
ding nabij Innsbruck het stoffe
lijk overschot gevonden van het
Nederlandse echtpaar Dalmulder
uit Bilthoven. De man, de 57-ja-
rige accountant H. P. Dalmulder,
en zijn 52-jarige echtgenote wa
ren reeds op Hemelvaartsdag in
de bergen verongelukt.
De alpinisten hadden per ka
belbaan vanuit Rcutte in Tirol
de Höfener Alm bestegen. Zij wa
ren van plan naar Höfen te wan
delen, doch raakten op hun voet
tocht de weg kwijt en stortten in
een 60 meter diep ravijn. Het
stoffelijk overschot van het echt
paar is naar Breitenwang overge
bracht.
EICHMANN WERD
GECREMEERD
Het stoffelijk overschot van de
terechtgestelde Adolf Eichmann
is op zee gecremeerd. De as is
over het water uitgestrooid. Vol
gens 'n Israëlisch regeringscom
muniqué geschiedde de crematie
in een speciaal daarvoor vervaar
digde oven nabij Ramleh. Eich-
mann's laatste wil bevatte een
verzoek om te worden gecre
meerd. In verband met de veras
sing zei het communiqué, dat de
zelfde procedure was gevolgd als
destijds met de stoffelijke resten
van de Duitse oorlogsmisdadi
gers, die op last van het interna
tionale tribunaal te Neurenberg
waren terechtgesteld.
SPECTACULAIR EVENEMENT
TE DONGEN
Holland - België-Derby in de lucht.
Voor de Nederlandse „première"
van een grote ballonwedstrijd tussen
de beste balloncommandanten van
Nederland en België heeft de wed
strijdleiding Dongen gekozen, omdat
in deze Brabantse gemeente een goe
de gasaanvoer, een prima terreinac-
comodatie en een interessante ten
toonstelling wordt gehouden.
De enige organisatie in Nederland
die de ballonvaart nog beoefent, is de
Haagsche Ballonclub, aangesloten bij
de: Koninkl. Ned. Ver. v. Lucht
vaart. De ballonsport is helaas snel
aan het uitsterven. Vóór 1940 waren
er op de gehele wereld nog 400 bal
lons in de vaart, nu nog slechts 40.
In Europa wordt nog in slechts zes
landen, waaronder Nederland en Bel
gië, actief gevaren. Tn ons land heb
ben wij nog drie ballons; met de twee
grootste daarvan zal de Haagsche
Ballonclub op 16 juni te Dongen ar
riveren.
Uit België komen o.a. een zeer bij
zondere ballon, nl. de grootste, die
een inhoud heeft van 1 millioen liter
gas. Deze aerostaat werd ruim tien
jaar geleden gebouwd om deel te ne
men aan de Gordon Dennett Lucht-
race, de klassieke kampioenen-wed
strijd over lange afstand. Men startte
daartoe dikwijls te Brussel en landde
dan in de toendra's van Siberië, er
gens op de Balkan of in Schotland.
Daar de Russen niet gaame bal
lons uit bet Westen over hun grenzen
zien komen en de wedstrijddeelne
mers zelf niet graag achter het IJze
ren Gordijn verdwijnen, is deze Gor-
Don Dennett-wedstrijd na de oorlog
niet meer georganiseerd. De Belgi
sche ballonvaarder Albert van den
Bemden heeft deze ballon, die al zo
veel jaren ongebruikt lag, aange
kocht. Hij verbouwt hem nu en hij
hoopt met dit oranje pronkstuk op 16
juni voor de eerste maal te Dongen
de lucht in te gaan.
Een andere unieke ballon is de 00-
BGM van Francois Schaut. De bij
zonderheid van deze tere gasbol is,
dat hij is gemaakt van geverniste bal-
lonstofSchaut is de enige balloncon
structeur ter wereld die deze fragiele
vemis-vehikels nog bouwt. Er zijn
momenteel nog slechts twee vernis-
ballons op de gehele wereld in de
vaart.
Voor de vulling gebruikt men cokes-
ovengas uit de Staatsmijnen in Lim
burg. Een speciale gasleiding wordt
voor deze ballonwedstrijd naar het
Gemeentelijk Sportpark te Dongen
aangelegd. De wedstrijdleider, Drs. J.
Boesman, verwacht dat de ruim drie-
millioen liter gas zullen worden af
genomen in zeven uur. Om een vlotte
vulling te bevorderen zal hiermede
reeds 's nachts worden begonnen. Zo
dra het sein is gegeven: „Gaskraan
openzullen de ballons door
ongeveer 300 ballastzakken en 60
balloniers op de grond worden ge
houden. De ballastzakken zijn gevuld
met ongeveer 5000 kg fijn gezeefd
zand.
De Haagsche Ballonclub heeft ter
gelegenheid van deze eerste ballon
nen-wedstrijd Holland - België ver
schillende prijzen beschikbaar ge
steld. De hoofdprijs is de Zilveren
Ballon, een fraaie wisselprijs, inder
tijd beschikbaar gesteld door Prins
Hendrik. Er zijn voorts kunstprijzen
voor de beste Belgische prestatie en
voor de deelnemer, die onderweg met
de meeste pech had te kampen.
Jubileumvaart van Jan Boesman.
Tijdens het luchtvaart-evenement
op 16 juni te Dongen zal de Haag
sche Balloncommandant Jan Boesman
een jubileum vieren. Het wordt name
lijk zijn 175ste vaart. Maar ook de
Nederlandse ballonpiloot Ben Steer
man viert een jubileum. Te Dongen
hoopt hij zijn 25e opstijging te ma
ken.
In tegenstelling tot hetgeen in sommige landen gebruikelijk is, stelt de
donor in Nederland zijn bloed geheel gratis ter beschikking. Hij (of
zij) weet daarbij nooit voor wie hij het geeft, evenmin als de ontvan
ger hém kent. Door dit principe blijft de daad van naastenliefde zijn
waarde volledig behouden.
Geen bloed, geen leven. Als de
mens van zijn vijf liter bloed een i
min of meer groot gedeelte verliest,
is hij ten dode opgeschreven
tenzij dit tekort zeer snel kan wor
den aangevuld. Dit is de grondslag
van de door het Nederlandsche Roo-
de Kruis in het leven geroepen
Bloedtransfusiedienst.
Anders gezegd: de overheveling
van bloed van de ene mens naar
de andere. De eerste pogingen daar
toe werden reeds eeuwen geleden
ondernomen, ook wel eens met het
doel mensen „wier bloed te oud
was geworden of ziek was" nieuwe
levenskracht of gezondheid te
schenken. In bijna alle gevallen
hebben deze ingrepen toentertijd de
dood tengevolge gehad. Het is de
medische wetenschap eerst sedert
enige decennia bekend waardóór.
Dank zij deze kennis is het nu mo
gelijk het leven van een zieke, bij
te groot verlies van bloed, te be
houden. Sinds men wist, dat het
menselijk bloed in enige groepen
kan worden ondergebracht en nadat
gebleken was dat sommige groepen
wel, doch de meeste niet met elkaar
kunnen samengaan, was in beginsel
de weg geopend.
Oorspronkelijk werd de overbren
ging rechtstreeks van bloedgever of
patiënt tot stand gebracht; thans
geschiedt deze indirect: de donor
laat zich een kleine halve liter af
nemen en de fles met bloed gaat
naar de zieke, die het zo hard nodig
heeft. Het is de taak van de Bloed
transfusiedienst er voor te zorgen
dat er voldoende donors zijn gere
gistreerd; dat zij medisch worden
gekeurd, dat hun bloedgroep wordt
bepaald en dat zij in noodzakelijke
gevallen zo spoedig mogelijk ter
plaatse zijn.
Het is duidelijk dat hiervoor een
organisatie nodig is waaraan, wat
accuratesse en snelheid van hande
len betreft, grote eisen worden ge
steld. Die organisatie IS er en dui
zenden danken daaraan hun leven
en gezondheid.
Gezondheid, zeker: want dank zij
de mogelijkheid van bloedtransfusie
is de chirurg in staat operaties te
verrichten bijvoorbeeld in de
borstholte die tot voor enkele ja
ren niet uitvoerbaar werden geacht.
Het is voor een donor een buiten
gewoon voorrecht door zijn bloed-
gift mede te mogen werken aan het
behoud van het leven van 'n mede
mens. Maar voor een bepaalde groep
heeft de natuur nog een extra be
loning tot haar beschikking: 't red
den van het leven van pasgebore
nen. Behalve de bloedgroepen O, A,
B en AB is er nóg een onderscheid:
dat tussen rhesus-positief en rhe-
sus-negatief. Ieder mens behoort tot
een van deze categorieën. Voordat
de wetenschap tot deze ontdekking
was gekomen, kwam het vaak voor
dat bepaalde vrouwen kinderen ter
wereld brachten die geringe of in
het geheel geen levenskansen had
den. De ontdekking van de rhesus-
factor heeft deze kwade kans tot op
een minimum teruggebracht
In dit korte bestek kunnen wij
uiteraard niet precies op het hoe en
waarom hiervan ingaan; wij vol
staan er derhalve mede te zeggen
dat in een huwelijk van een rhesus-
positieve man met een rhesus-nega-
tieve vrouw het kind een zogenaam
de rhesuslbaby kan zijn.
Deze samenhang werd eerst in '40
als juist geaccepteerd en sedert die
tijd kan het grote leed wetenschap-
DEN BOSCH VUGHTERSTRAAT 25
TILBURG MARKT 32
BREDA Nwe GINNEKENSTR. 23
pelijk worden bestreden. Het mid
del is, het bloed van een dergelijke
pasgeboren baby te vervangen door
dat van een rhesus-negatieve donor;
door toepassing van een z.g. wissel-
transfusie.
Het afstaan van bloed voor trans
fusiedoeleinden is alleen mogelijk
in plaatsen waar een medisch cen
trum is gevestigd. Dit sluit evenwel
niet uit dat zij, die in kleine steden
of dorpen wonen, hun medewerking
aan deze prachtige taak achterwege
moeten laten. Zij krijgen n.l. op ge
regelde tijden gelegenheid hun bloed
SUNIL
NEDERLANDS MEEST GEBRUIKTE WASMIDDEL
af te staan tijdens zgn. „plasma
avonden". Daar wordt massaal bloed
ingezameld met het doel dit in het
Laboratorium te Amsterdam tot
plasma te doen verwerken. Plasma
is een droog, wit poeder dat zeer
lang houdbaar is en dat in de han
den van een medicus door oplossen
in zuiver water de functie van vers
bloed vrijwel geheel kan overne
men. Het is duidelijk dat deze sub
statie in gevallen waarin plotseling
grote vraag naar bloed ontstaat, zo
als bij rampen, oorlog e.d., van on
schatbare waarde is.
Van 't beschikbaar gestelde bloed
worden ook nog voor medisch ge
bruik zeer belangrijke preparaten
vervaardigd.