wAAlwijkse en LAnqstPAAtse couRAnt
Tweede kamer in mineurstemming
tijdens Nieuw-Guinea debat
NIEUW-GUINEA
WORDT ONTRUIMD
Binnenkort praten
zien tegelijk
en
E.E.G.-delegatie bezoekt Noord-Brabant
Vrijstelling dienstplicht
wegens
„Belofte aan Papoea's moet gehouden worden"
STASSAR BRILLEN
BETERE BRILLEN
Hinder ironie
Janus-kop
SCHOEN EN
Schuldvraag
München
VIA VISIEFOON
P.T.T. speelt toekomstmuziek
MAANDAG 10 SEPTEMBER 1962
84e JAARGANG No. 71
De rcho vAn het Zuióen
fSSse Stoomdrukkere
Antoofi Tielen
gcofdredacteur: JAN TIELEN
rironununer 1069687
J blad verschijnt 2 x per week
1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167- 2002
Abonnement:
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contract-advertenties: speciaal tarief
Telegram-adres „Echo"
Qe Tweede Kamer toonde zich
'anderdag iets minder zwaarmoedig
ovjrhet Nieuw-Guinea-akkoord met
Indonesië dan de regering zelf. De
listers en de diplomaten kregen
veel lof voor wat zij nog uit het vuur
kdden kunnen slepen. Het lijdt dan
ooi geen twijfel of het akkoord zal
rtrden goedgekeurd.
Het debat verliep rustig. Hevige
noties toonden slechts de socialis-
e eenling Scheps en de heer
ïelter, die de Katholieke Volkspar
tij uitgelopen toen Indonesië zelf-
ijndig werd en nu - terug in de
- bewogen verklaarde ook
•jus niet eraan te kunnen meewer
ken, dat „het laatste kleinood van de
Gordel van Smaragd" wordt afge-
ain. Maar zijn fractieleider, dr. De
aanvaardde namens de grote
neerderheid van de KVP het ak
koord als het maximaal bereikbare -
il deed hij het met spijt en zorg -
.geen bitterheid".
De liberale prof. Oud slikte de
CTfreenkomst, omdat Nederland door
;;ermacht gedwongen is. De anti-re-
rJotionair Bruins Slot zei, dat voor
di Papoea's meer was bereikt dan hij
hd durven hopen. En de socialisti-
sie oppositie-leider, mr Burger,
nor het laatst optredend als fractie-
Bonitter, meende dat Nederland nog
kelngrijke rechten voor de Papoea's
ud verkregen en méér niet te berei-
kmwas. Dit ontlokte dr De Kort de
forking, dat de oppositie dan toch
iribaar een „cum laude"-verklaring
inde regering gaf. Mr. Burger ech-
srhuldigde niet minister Luns - die
Ij liever zag verdwijnen - maar de
:!omaten.
Dat de opmerkingen van de frac-
ileiders wat optimistischer klonken
ndievan de regering, is te verkla-
!H door de omstandigheid, dat de
'frwachtingen van de Kamer zeer ge-
r:j waren, terwijl de regering veel
rsrhad hopen te bereiken. De ver-
uring is niet, dat de Kamer erg veel
«rouwen meer heeft, dat In-
:oesië het akkoord loyaal zal uit
wen.
Mr Burger, die verheugd was een
i:!ensteen van Hollands hals te zien
ijlen, had ook zijn twijfels. Dr De
Kt wist, dat het moeilijk was, maar
«od het toch nodig „enig vertrou-
ffl" op te brengen in Indonesië,
serikaen de Verenigde Naties, dat
ht akkoord wel zal worden uitge-
wd. Bij de heer Welter was het
mouwen er helemaal niet. Nog
»it, zei hij, is Indonesië één ak-
i»rd, één afspraak, één belofte na
komen.
was stil in de berstensvolle
"gaderzaal van de senaat, toen de
jaar oude heer Weiter sprak. Er
fllmet minder ironie naar hem ge
told, omdat zijn rede nu minder
L' vroeger, toen 't om Nederlands-
ging, een koloniale bijsmaak
Kcn omdat hij vertolkte, wat velen
tólen.
Huw en onbehouwen worden we
^en zes weken uit Nieuw-Guinea
en wij moeten onwezenlijke
betrachten om dat mogelijk te
ta. Plotseling wordt een einde
'aakt aan de prachtige bescha-
•pwbeid. Indonesië, aan de rand
c het bankroet, kan het werk niet
toetten", zei de heer Weiter.
-ide gevoelens, die hem bewogen,
tik ook bij anderen.
-Heer Scheps zei: „Het geweld
"•gewonnen". Hij wilde niemand
*ijten maken, maar hijzelf bleef
-Een belofte moet men hou-
1 Hij wilde niet schuldig staan
straks Papoea's als Jouwe en
•siwor net zo vergaat als Sharir
Roem.
heer De Kort ei ontroerd te
^Nederland hoopte in zijn kolo-
geschiedenis enige bladzijden te
®en schrijven, die niet werden ge-
door eigen voordeel. Dat is
^'ijk gemaakt. Dr De Kort
zijn taak zwaar en onaange-
Als vriend adviseerde hij de
Papoe's: „Zie eerst was Indonesië
bieden zal en oordeel later".
Prof. Oud gaf mensen, die nei
ging voelden tegen te stemmen de
raad de overmachtssituatie niet te
negeren. Zij mogen er niet van uit
gaan, dat anderen het akkoord er wel
door zullen halen. Zij moeten beden
ken wat het gevolg zou zijn van een
verwerping van het akkoord chaos.
De heer Welter was feller dan wie
ook in zijn kritiek op de Verenigde
Staten. De energieke minister Luns is
in de Bunker-valkuil, behendig door
de Amerikanen neergezet, terecht ge
komen.
Het is de tweede maal, aldus de
heer Weiter, dat Amerika Nederland
dwingt beloften niet te houden. De
eerste keer waren het de toezeggin
gen aan het volk van Java.
Mr Burger vond het „een onver
antwoordelijke stunt" van de rege
ring om Amerika de schuld te geven
en zo de communisten en andere te
genstanders van de NATO in de
kaart te spelen. Amerika heeft zware
offers gebracht voor de vrijheid van
Nederland en voor Nederlands eco
nomisch herstel. Amerika is van ge
dachte veranderd, maar doet het ka
binet-De Quay dat nooit?
De communist Bakker verbaasde
de Amerikaanse houding niet. Was
hington immers heeft een Janus-kop,
maar toch heft de Nederlandse re
gering telkens het hooglied van ra
dio-Veronica aan „Janus, Janus,
pak me nog een keer".
Het was een mooi mopje, vooral
omdat alles werd uitgezonden door de
televisie.
De heer De Kort was onaangenaam
getroffen door de volledige omme
keer in de Amerikaanse politiek, na
het bezoek van Robert Kennedy aan
Indonesië. Robert Kennedy had mis
schien geen grote invloed gehad op
het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken, maar wel op zijn
broer, de president.
Prof. Oud had waardering voor al
les wat Amerika in het verleden ge
daan heeft, maar het weerhield hem
niet diep teleurgesteld te zijn.
Dr Bruins Slot nam het Amerika
alleen kwalijk wapens aan Indonesië
te hebben.geleverd.
Mr Burger was - zich wellicht
vorige tv-uitzendingen herinnerend
- voor zijn doen zeer subtiel.
Alle socialistische partijen zijn voor
Voor schoolschoenen
Grotestraat 153 Waalwijk
Tel. 2505
dekolonisatie, zei mr Burger, maar 't
effect van zijn opmerkingen werd wat
verknoeid toen hij weer moest mede
delen, dat de PvdA-afgevaardigde
Scheps het niet met het Nieuw-Gui-
nea-beleid van de PvdA eens is en
toen dr De Kort er op wees, dat mr
Burger in 1961 nog geen heil zag in
een arrangement met Indonesië.
Mr Burger zei niet te willen doen
alsof het met de PvdA in de regering
allemaal veel beter zou zijn gegaan,
alsof er dan geen slachtoffers zouden
zijn gevallen. De regering nam hij
kwalijk het onvermijdelijke niet tijdig
te hebben ingezien. Ware het anders
geweest dan zouden mensen als Jou
we nu minder ongelukkig zijn.
Dr De Kort vond, dat iedereen
voor zichzelf de schuldvraag moet
beantwoorden. Hij liet echter even
blijken, dat het gebrek aan eenheid
in Nederland een belangrijke factor
is geweest. Dr De Kort maakte van
Het Nederlandse commando in
Hollandia zal medio oktober naar
Biak worden overgeplaatst, zo is don
derdag bekend gemaakt. Het troepen
schip „Seven Seas" zal begin okto
ber Nederlandse troepen van garni
zoenen aan de zuidkust ophalen.
Het terugtrekken van schepen van
de Koninklijke Marine is een kwestie
voor overleg tussen de marine en het
V.N.-commando, omdat de V.N. wel
licht oorlogsschepen zal zenden ter
bescherming van de kusten van Nw.-
Guinea tegen het voortijdig binnen
trekken van Indonesische troepen.
Bij de Nederlandse strijdmacht is
intussen een ware inpakkoorts uitge
broken. De gehele strijdmacht, waar
van de sterkte geschat wordt op 8000
man, is bezig voorbereidingen te tref
fen voor de grote militaire operatie
„thuisvaart".
Buitenlandse, meestal Australische,
opkopers zijn naar Hollandia geko
men om met het Nederlandse com
mando te onderhandelen over het
overnemen van kleine landingssche
pen en ander legermateriaal.
Er zijn ook vele internationale op
kopers die door Nieuw-Guinea rei
zen met het doel eigendommen van
vertrekkende Nederlanders goedkoop
over te nemen.
Vele Nederlanders zijn evenwel
niet bereid grote verliezen te lijden,
zodat de opkopers vaak vergeefs op
koopjes hebben gehoopt.
Ook zijn er Nederlanders die er de
voorkeur aan geven Papoea's te be
voordelen, zoals een garagehouder in
Hollandia die zijn gehele bedrijf kos
teloos overdroeg aan Papoea-mon
teurs, met het verzoek: „Als jullie
winst maken, stuur mij dan wat
geld".
De uittocht van Chinezen heeft ook
geleid tot sluiting van alle gerenom
meerde Chinese restaurants, waar
door de gelegenheid tot ontspanning
weer kleiner is geworden.
Nieuw-Guinea is in de ban van het
afscheid'. Een afscheid dat sneller na
dert, dan men zich ooit had gereali
seerd. Bijna iedere avond is er een
slotbijeenkomst of een liquidatie-ver
gadering van een of andere vereni
ging.
In Indonesië heerst overigens gro
te ontevredenheid over het feit, dat
Portugal zijn strijdkrachten op het
eiland Timor, dat voor de helft Por
tugees grondgebied is, versterkt.
Voor de tweede maal in de afge
lopen twee maanden is in Dili, de
hoofdstad van de Portugese kolonie,
een schip met versterkingen aange
komen. Het betreft ditmaal 1500 of
ficieren en manschappen en een grote
hoeveelheid oorlogsmateriaal.
In Indonesische kringen vraagt men
zich af wat de bedoeling kan zijn van
wat men een provocatie noemt, terwijl
juist in zuid-oost-Azië pogingen in
het werk worden gesteld de spannin
gen te verminderen en meningsver
schillen langs vreedzame weg op te
lossen.
Verder zegt het Indonesische pers
bureau, dat tijdens de crisis om Nw.-
Guinea honderden inwoners van Dili
zijn gearresteerd en dat de afgelopen
maand 30 leden van de bevrijdings
beweging werden geëxecuteerd.
Een luchtincident, waarbij op 18
augustus j.l. een straalvliegtuig van
de West-Duitse marine van 't type
Seahawk boven Oostduits gebied
vloog, is volgens een in Bonn uitge
geven verklaring te wijten geweest
aan een defect aan het kompas van
het vliegtuig.
de omstandigheid, dat geheimhou
ding niet langer nodig is, gebruik
om de KVP-politiek te rechtvaardi
gen.
De KVP heeft de regering steeds
gesteund omdat zij wist, dat ook de
regering geen oorlog zou voeren, dat
ook de regering het belang van de
Amerikaanse steun inzag en omdat
dit kabinet het uiterste zou doen om
voor de Papoea's zoveel mogelijk te
bereiken. Dat is gebeurd. Het laatste
grote succes van de Nederlandse mi
nisters en diplomaten was, dat het
zelfbeschikkingsrecht nog in het plan
Bunker kon worden gebracht. Het
had dr De Kort verbaasd, dat een
klein-machteloos land zoiets nog had
kunnen bereiken.
De meeste afgevaardigden vonden,
dat het akkoord niet in strijd is met
de grondwet en dat dus geen twee
derde meerderheid en nieuwe verkie
zingen nodig zijn. Al zou er strijd
met de Grondwet zijn, dan nog zou
het akkoord moeten worden aan
vaard, want er is sprake van een po
litieke en militaire noodtoestand.
De anti-revolutionair Meulink ver
geleek het akkoord met de overeen
komst van München. Het kon er bij
hem niet in, dat als het grootste deel
van het Koninkrijk, dat in de Grond
wet genoemd wordt - Nieuw-Gui
nea - wordt losgelaten, dit niet in
strijd met de Grondwet zou zijn. Ge
lukkig is er de Grondwet om te voor
komen, dat mensen als koopwaar van
de hand worden gedaan. Het zelfbe
schikkingsrecht is een fopspeen; Ne
derland mag de Papoea's niet uitle
veren aan de despoot Soekarno.
In de avondvergadering overheer
sten de tegenstanders van het ak
koord. Het is in strijd met de Grond
wet, in strijd met de internationale
rechtsorde, met het geweten, met de
menselijke solidariteit, zei mr Van
Rijckëvorsel. Er is wel eens een crisis
ontstaan over 5000 woningen. Waar
om nu niet over 750.000 mensen? De
Papoea's worden, meende de staat
kundig-gereformeerde heer Van Dis,
verraden.
Welk alternatief hebben de tegen
standers: het eiland gewoon ontrui
men onder protest. Zou dat niet met
de Grondwet strijden? In ieder geval
is het, meende de heer De Kort, een
heilloos alternatief.
Zie vervolg pag. 2 kolom 3)
MARINER II
NU IN GOEDE BAAN
Een poging om de Mariner II van
de grond af zodanig van koers te
doen veranderen dat hij de planeet
Venus in december binnen een af
stand van ruim 14.000 km zal passe
ren, is dinsdagavond geslaagd. Een
uur nadat het radiosignaal werd ge
geven op de grond veranderde het
ruimtevaartuig van richting, zo werd
meegedeeld.
Het radiosignaal vanaf de aarde
deed een kleine raket ontbranden, die
het ruimtevoertuig dichter langs Ve
nus zal voeren. Had de Mariner niet
op het sein gereageerd dan zou hij
op een afstand van rond 320.000 km
langs Venus zijn getrokken.
De PTT heeft onlangs wat tipjes
van een sluier opgelicht en iets la
ten horen over de toekomstplannen
die binnen niet al te lange tijd moe
ten worden gerealiseerd. Als men
de PTT-ingenieurs mag geloven,
gaan er grootse dingen gebeuren'
Dat op twee plaatsen in Nederland
proefnemingen zijn begonnen met
storings- en antennevrije draadtele
visie. is wel bekend. Een ander vers
uit de toekomstmuziek van de PTT
bezingt de „televisiefoon", de com
binatie van televisie en telefoon,
waarbij men met elkaar kan praten
terwijl men de partner bovendien
kan zien.
De verwezenlijking van dit oude
aroombeeld is technisch geen vraag
stuk meer. In Amerika heeft men al
op verschillende plaatsen dergelijke
apparaten in werking gesteld Het
toverwoord, dat de deuren voor de
„visiefoon opent, is de coaxiaalka-
bel. Een ontwikkeling van de laat
ste jaren in de kabeltechniek, waar
bij het mogelijk wordt één en de
zelfde kabel voor verschillende
doeleinden te gebruiken. Het klinkt
allemaal erg technisch, maar het
komt er op neer, dat men een zes-
baanssnelweg heeft geconstrueerd,
terwijl men het vroeger met zand
paadjes moest doen.
De PTT heeft van een groot Ne
derlands bedrijf al een aanvrage
binnen gekregen voor een particu
liere „visiefoon"-verbinding. Eigen
lijk zou de naam „televisiefoon"
moeten zijn, wat dan in slecht Ne
derlands vertaald zoiets als verzien-
spreker kan worden. Het lange
woord ligt nogal moeilijk op de
tong, men spreekt daarom bij de
PTT maar van visiefoon. Een woord
dat binnenkort net zo ingeburgerd
zal geraken als bijvoorbeeld de te
lefoon. Naast particuliere verbin
dingen wil de PTT in postkantoren
openbare visiefooncellen opstellen.
Zoiets zou natuurlijk pas echt zin
krijgen als men een net kan aan
leggen, zoals ook bij de telefoon het
geval is. Maar de nodige investerin
gen kan de PTT niet opbrengen. Nu
al kijkt men bij het gewone men
zou haast zeggen ouderwetse te
lefoonnet tegen een achterstand aan
van 65 duizend aanvragen om een
verbinding. De PTT heeft 120 mil
joen gulden nodig om deze achter
stand in te lopen. Zou het geld er
zijn dan zit men nog met een tekort
aan werkkrachten, dat een groot
scheepse aanpak onmogelijk maakt.
Daarbij groeit de vraag naar tele
foon steeds meer. Veranderde le
vensgewoonten en maatschappelij
ke omstandigheden doen de vraag
naar telefoonverbindingen sterk
toenemen. In 1975 moet de PTT, zo
verwacht dit bedrijf, alle zakenper-
celen en de helft van alle particu
liere woningen op het telefoonnet
hebben aangesloten. Nu al worden
twéémaal zoveel telefoongesprek
ken gevoerd als brieven verzonden,
in 1975 zal het driemaal zoveel zijn.
Tegen die tijd moet het aantal cen
trales worden verdubbeld.
De vraag is in hoeverre men bij
de visiefoon gebruik kan maken
van het telefoonnet. Zoals bekend,
onderzoekt de PTT wegen om via
straalverbindingen en coaxiaalka-
bels een drastische vernieuwing en
uitbreiding tot stand te brengen.
Maar de visiefoon is niet de enige
klant, die wacht om van het tele-
foonverbindingsnet gebruik te ma-
Prof. Dr. Lionello Levi Sandri, lid van de Commissie der Euro
pese Economische Gemeensc hap en voorzitter van de werkgroep
sociale zaken van de commissie, zal op uitnodiging van de Minis
ter van Maatschappelijk Werk, Mej. Dr. M. A. M. Klompé, op
donderdag 13 september een werkbezoek brengen aan de provin
cie Noord-Brabant, daarbij vergezeld door een aantal hoofdamb
tenaren van de E.E.G.
Het ligt in de bedoeling enige
aspecten te bestuderen van de regio
nale en de gemeenschapsontwikke
ling.
De hoofdambtenaren van de E.E.G.
zullen dit werkbezoek vrijdag 14 sep
tember voorzetten.
Op het grogramma van de eerste
dag staan een ontvangst door de
commissaris van de Koningin in
Noord-Brabant, Dr. C. N. M. Kort-
mann, in het Provinciehuis in 's-Her-
togenbosch, gevolgd door inleidingen
door de Minister van Maatschappe
lijk werk over het beleid van de over
heid met betrekking tot de regionale
ontwikkeling en van Prof. Dr. W.
Heere over sociale planning op pro
vinciaal niveau.
's middags worden de gemeente
Uden, het Gemeenschapshuis te Mill
en het Sociaal Cultureel Centrum
„De Cuyck" in Cuyk bezocht.
Voor de tweede dag staan bezoe
ken op het programma aan het Land
van bleusden en Altena - in ver
band met de ruilverkaveling en de
welzijnsstichting aldaar - en aan de
industriekern Etten en Leur, waarbij
een bedrijf (de n.v. Tornado) zal wor
den bezichtigd.
In het gemeenschapscentrum „De
Nobelaer" aldaar zal een slotbijeen
komst worden gehouden.
ken. De PTT denkt ook aan andere
toepassingsmogelijkheden van de
coaxiale kabels, die immers door
hun brede frequentieband meer
„verkeersvormen" kunnen verwer
ken.
Dat het snel tot een visiefoonnet
in Nederland zal komen, wordt ook
afgeremd door de hoge kosten, die
de gebruikers zelf zullen moeten
maken. De grote firma, die voor de
Rotterdamse en Amsterdamse filia
len een gesloten visiefooncirquit
laat aanleggen, zal de apparatuur
zelf moeten betalen; de PTT zorgt
alleen voor de verbindingskabel. De
kabels van het telefoonnet kan de
PTT, mits zij van het nieuwe coaxi
ale model zijn, ook gebruiken voor
de draadtelevisie. Men kan er ook
voor speciale groepen bijzondere
programma's langs verzorgen, zoals
muziek voor fabrieken en werk
plaatsen, plaatselijke sportuitzen-
dingen en gemeenteraadsdiscussies.
De mogelijkheden zijn theoretisch
eindeloos.
Iets, waarin de PTT wel brood
ziet, is het „meten op afstand" van
de gas-, water- en electriciteitstel-
lers. Alle meetapparaten in een ge
meente kan men via de coaxiale ka
bels verbinden met een tamelijk
eenvoudige reigstreercentrale op 't
kantoor van de waterleiding of het
energiebedrijf. Deze registreercen-
trale kan dan zodanig worden geau
tomatiseerd, dat als een bepaalde
grens wordt overschreden, automa
tisch via ponskaarten rekenin
gen worden uitgeschreven. Dit zou
een enorme arbeidsbesparing bete
kenen. In ziekenhuizen kan men op
afstand temperatuur en bloeddruk
meten. Bij het huidige verpleeg
sterstekort een welkome hulp van
de techniek.
Vóór dergelijke ontwikkelingen
in de praktijk worden gebracht,
moeten eerst heel wat jaren voor
bereidend werk worden verricht.
Niemand bij de PTT-directie zal
durven zeggen, wanneer bepaalde
mogelijkheden worden gerealiseerd.
Veel hangt af van de vraag die naar
een vinding ontstaan. Zeker is, dat
over een tiental jaren het begrip
visiefoon even gewoon zal zijn als
nu de telefoon.
Bij beschikking van de minister van
defensie, is, zo blijkt uit de staats
courant van woensdag, bepaald, dat
vrijstelling van dienst als gewoon
dienstplichtige wegens kostwinner
schap zal worden verleend aan de in
geschrevene, die enig of hoofdkost
winner is ten behoeve van een of
meer personen, zoals omschreven in
de dienstplichtwet. Als enige of
hoofdkostwinner wordt aangemerkt
de ongehuwde ingeschrevene wienst
werkelijke bijdrage in het inkomen
van de in het betreffende artikel der
dienstplichtwet bedoelde personen
tenminste het dubbele bedraagt van 't
totaal der overige inkomsten en de
gehuwde ingeschrevene, op wie het
vorenstaande van toepassing is en die
bovendien een of meer kinderen te
zijnen laste heeft.
Als werkelijke bijdrage in het in
komen wordt ten aanzien van de in
geschrevene, die enig of hoofdkost
winner is voor andere personen dan
echtgenote en kinderen, ten hoogste
85 procent van zijn bruto-inkomsten
in aanmerking genomen.
KENNEDY WIL RESERVISTEN
OPROEPEN
President Kennedy heeft het
Amerikaanse Congres gevraagd om
hem te machtigen „met het oog op
de kritieke internationale toestand"
maximaal 150.000 reservisten onder
de wapenen te roepen. Kennedy
wil de machtiging voor het tijdperk
van 1 oktober tot 1 maart. De pre
sident is niet van plan de reservis
ten reeds nu op te roepen.
