wAAlwijkse en LangstRAAtse couraiu li jaar bestaan van COWA op stijlvolle wijze herdacht De naam „Waspik" heeft niets te maken met de „was - pikkers" isas^ SSS- St00mdrU^Sn Tielen TIELEN ■summer 1069687 i verschijnt 2 x per week Bedrijf kreeg, na een schuchter begin, een grote naam in de confectiewereld Talrijke sprekers hebben maandagmiddag, in de bedrijfshal van de COWA, ter gelegenheid van het vijfentwintig-jarig bestaan van dit bedrijf en het zilveren jubileum van de heer A. J. van de Ven, directeur van COWA, het woord gevoerd. Onder hen bevon den zich onder meer burgemeester J. L. P. M. Teijssen, namens het gemeentebestuur, de heer H. J. Mansveld, voorzitter van het Nederlands Economisch Verbond van de confectie-industrie, de heer L. de Jong, voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Fabrikanten van heren.- en jongensbovenkleding en de heer W. fanssens, die namens de gezamenlijke leveranciers, een in neon uitgevoerde reclameverlichting aanbood. Alle sprekers getuigden, zonder uitzondering, van het doorzettingsvermogen en het zakelijk inzicht van de zilveren directeur, door wiens toedoen en durf, het bedrijf na een schuchtere poging, uitgroeide tot een zaak die een naam heeft hoog te houden. Andere schakering ",.lk mag U namens het gemeente- vsiuur de hulde brengen, welke gij :oieer verdient, omdat gij het ook t geweest, die het bedrijf tot vol- -.issenheid hebt gebracht, voorna- relijk dank zij uw initiatief, zakelijk nicht en uw doorzettingsvermogen" tier deze woorden, duidde burge meester Teijssen, voorzitter van het jjdigingscomité, aan, hoezeer het ierken de moed van de heer v. d. ten er toe hebben bijgedragen om het iedrijf COWA naam te geven, niet i bij de directe relaties, maar :<t in bredere kring, hetgeen uit- delijk resulteerde in het feit, dat let bedrijf een welluidende klank neeg ook in het buitenland. De burgemeester zei er zich van remst te zijn, dat Waalwijk - dat in /kringen van de schoen- en leder- iziustrie een begrip is geworden, - het industriële patroon een ietwat eenzijdige kleur heeft gekregen, j zei het vooral te prijzen, dat on- ieraemers, zoals de zilveren jubila- :r. er direct aan meehelpen dit een eiige industriële patroon een andere schakering te geven. De heer Teijssen betitelde de jubilaris in deze, als een wibeeldig man en groot onderne mer, voor wie nooit iets teveel was ptpf Schuchter pogen „U moogt met trots terugzien op leze vijfentwintig jaar", aldus ver- mlgde de heer Teijssen zijn lof- ïïaak, „het zijn jaren geweest van de en voorspoed". In zijn te- "gblik memoreerde hij, hoe de heer T d. Ven in 1937 een eerste schuch- poging ondernam het bedrijf te -Aten. Ofschoon de dertiger jaren, Économisch bezien, jaren waren van •£pen en tegenspoed, kon door de lememingszin en het doorzettings- fnnogen, van de oprichter, aan de- poging een eerste gestalte worden Weven. De oorlogsjaren brachten -roe tegenslagen aan het bedrijf, W toen nog slechts enkele werkne- -Éis en werkneemsters bevatte, maar lit inmiddels is uitgegroeid tot een ■•ikvan ongeveer 140 man sterk. De J]itse laars bracht een sterke be ding van de produktie met zich, Wjl daarnaast een enorm tekort titond aan grondstoffen, na-oorlogse tijd kenmerkte zich, ;le dank zij de korte maar fikse ürloop van voor de oorlog, door een •imeldigende vlucht. Het bedrijf testeerde een grote groei en een fipanderende kracht, waardoor de COWA voor velen inderdaad begrip kon worden. ,,Gij hebt serieel een groot bedrijf gesticht, ::">ij steeds uw vertrouwen gericht -lend op God. Ik hoop dat aan U, bedrijf en aan Uw gezinsleden *?een lange levensduur beschoren ®jn aldus de burgemeester. "6rk in de schoenen de heer H. J. Mansveld, voor- yvan het Nederlands Economisch van de confectie-industrie, hoop uit dat voor het bedrijf '■'ioede toekomst weggelegd zou A die getoond hebt, zoals dat in ook niet anders te ver- tvben is, sterk in de schoenen te Weet wanneer de tijd is aan- 'en om dit bloeiende bedrijf 'Gelaten aan jongere krachten." De heer Mansveld getuigde, met een er in toegestemd te hebben, toen hem indertijd gevraagd werd zitting te nemen in het huldigingscomité. Hij toonde zich verheugd over het feit dat de heer v. d. Ven steeds alles in het werk stelde zijn bedrijf aan te passen aan de moderne eisen, waar door men vooral in de exportlanden kon tonen, waartoe men bij de CO WA in staat is. „Ik ben er van over tuigd, zo besloot de heer Mansveld, dat uw produkt op de E.E.G.-markt goed onthaal zal vinden. Ik hoop dan ook dat, wanneer uw bedrijf eenmaal aan een gouden viering toe is, U ge tuige zult kunnen zijn, van de verdere uitbouw van COWA. De Voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Fabrikanten van heren- en jongensbovenkleding, de heer L. de Jong, meende dat de kern van de zaak niet zozeer werd ge vormd door het feit dat èn de zaak èn de directeur een zilveren jubi leum vierde, dan wel door het feit, dat de heer van de Ven uit het juiste ondernemershout bleek te zijn ge sneden, hetgeen aldus de heer de Jong bleek uit het feit, dat ondanks vaak zeer moeilijke tijden, de heer v. d. Ven had doorgezet om het ge stelde doel te bereiken. Waardevolle adviezen ,,U bent een graag geziene gast bij de leveranciers, zo betoogde de heer Janssens uit Oisterwijk, die namens alle leveranciers het woord voerde, en dat niet alleen, ook uw waardevolle adviezen worden steeds in de grootste dank aanvaard. Hij zei o.m. niet al leen in de naam COWA de afkor ting te zien van Confectie Waalwijk, maar ook een aantal goede eigen schappen van de directeur van deze zaak. „De „C", aldus de heer Jans sens, „symboliseert uw correctheid, de „O" uw oprechtheid, de „W" uw werklust en tenslotte de ,A" uw aan dacht". Namens alle leveranciers bood hij de heer v. d. Ven een ontwerp van een Neonreclame-verlichting aan, die straks het bedrijf zal gaan sieren. De hele hand genomen „Had ik vermoed dat de bescheiden opzet, waarvan in het begin sprake is geweest, zo zou uitgroeien, had ik ge weten dat er zoveel prominente figu ren deze middag hier aanwezig zou den zijn, dan zou ik beslist gevraagd hebben dit alles achterwege te laten. Dit is voor mij te overweldigend en te De jubilerende directeur van de Cowa de heer A. J. v. d. Ven verrrassend. Ik heb het comité een vinger toegestoken, en dit nog op herhaald verzoek, maar ze hebben de hele hand genomen." De heer v, d. Ven bracht dank aan het gemeente bestuur voor de medewerking en de daadwerkelijke hulp waarmee steeds werd geholpen. Bijzonder benadrukte hij de steun, die hij steeds van zijn vrouw heeft mogen ondervinden en daarnaast het vertrouwen van zijn naaste medewerkers. Hij roemde de heilzame samenwerking met de heer Swinkels en de uitstekende kwalitei ten van zijn broer de heer H. van de Ven, die een groot aandeel heeft ge had in het naar buiten uit dragen van de naam COWA, van de heer L. Meeuwen, chef van de snijderij en van mej. Bets van Heijst, die de scep ter zwaait over de expeditie. Tot slot sprak de zooh van de ju bilaris, de heer Kees v. d. Ven. Hij memoreerde de goede geest en de sa menwerking. De twee grote factoren, waardoor het bedrijf is kunnen uit groeien. „Ik noem dit feest zinvol omdat het er toe bijdraagt de eenheid en samenwerking nog hechter te ma ken." Hierna sloten alle aanwezigen aan om de jubilaris en zijn familie de hand te drukken met dit dubbele jubileum van de Cowa. Fototoestel Deze bijzondere dag voor de Cowa was 's morgens ingezet met een Hei lige Mis in de kerk yan Baardwijk, die werd opgedragen door kapelaan Meeuwesen. Wat later op de ochtend kreeg het personeel de gelegenheid de direc teur te huldigen. De heer Swinkels opende de rij van sprekers; namens alle medewerkers bood hij een waar devol fototoestel aan, terwijl mevr. v. d. Ven werd verraèt met een met orchideën gevulde kristallen sier- vaas. De heer van Meeuwen, chef van de snijderij, haalde, wegens verkoud heid bij monde van de heer de Kroon, de menselijke factoren in de samen werking naar yoren. "Hij bracht me vrouw v. d. Ven dank voor de grote stimulerende kracht die er steeds van haar was uitgegaan. Juffrouw Bets van Heijst, in vertrouwde kringen „de moeder van deCOWA" ge noemd, kaatste prachtig terug op de ze betiteling door vopr te stellen de heer v. d. Ven tot vader van de CO WA te benoemen. „Ik feliciteer U van harte met uw vrouw, uw ge- zin 'en dit bedrijf, om de rechtvaar dige strengheid die steeds wordt ge handhaafd ten voordele van het grote gezin dat COWA heet. In zijn dankwoord plaatste ook 's morgens de heer v. d. Ven reeds verschillende medewerkers van het bedrijf in de schijnwerper, door hen bijzonder veel dank te brengen voor de steun en het vertrouwen. Het personeel kreeg 's avonds nog eens uitgebreid de gelegenheid de bloemetjes flink buiten te zetten. Het Confetti Cabaret en Jan Peeters zorgden er voor dat de stemming ver boven het nulpunt kwam te liggen, terwijl de rijkelijk geserveerde dran ken en frise hapjes voor de rest zorg den. Costuum 't Broekenhuis Heuvelstraat 24, Tilburg Kom bij Kalter zien hoe anders u zich in dit jaar gaat kleden! Kom kijken naar onze nieuwe Kalter najaars-collec- tie. Door uitzonderlijke goede inkoop, kunnen wij u veel bijzonders brengen tegen prettige prijzen. J. H. van Mosselveld schetste de geschiedenis van Waspik en de randgemeenten De COWA vanuit de lucht gezien. Plannen voor een nieuw kantoor liggen momenteel op stapel. „Streekraad" Rond het jaar 1000 Holland - Brabant Waesspick Verlies aan Raamsdonk Waspik lil VRIJDAG 5 OKTOBER 1962 84e JAARGANG No. 78 De tcho vAn het Zuióen Abonnement: 22 cent per week per kwartaal ƒ2.85 3.10 franco p.p. Advertentieprijs: 10 cent per m.m Contract-advertenties: speciaal tarief Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002 Telegram-adres „Echo" O i In het gemeentehuis van Waspik aan hoorde de gemeenteraad een bijzonder- interessante lezing van de streekarchiva ris de heer J. H. van Mosselveld uit Oos terhout, over het ontstaan en de ontwik keling van een aantal dorpen uit de Lang straat. In het bijzonder behandelde de heer van Mosselveld hierbij uiteraard de geschiedenis van Waspik. Het was hem aan te horen dat de geschiedenis van de ze streek, zoals spr. het uitdrukte, hem sedert jaren bijzonder fascineert. Onder houdend als zijn lezing was en doorweven met veel feitenmateriaal dat nooit eerder voor een groter publick bekend werd, ver dient deze materie beslist een breder ge hoor. Vandaar dat wij onze lezers enkele grepen uit deze schets van de geschiede nis in eer. tweetal afleveringen willen weergeven. In hun vroegste ontwikkeling vertonen de tussen Geertruidenberg en Waalwijk gele gen dorpen een nauwe samenhang. Hun ge- isoleerde ligging t.o.v. de rest van het ge west waartoe zij behoorden en hun gemeen schappelijke belangen, hebben een latere ge neratie gebracht tot een aanpak van ge meenschappelijke vraagstukken. Zij vorm den reeds vroeg in de 17e eeuw een Soort streekraad (die tot 1800 in stand 'zou blij ven) en waren bekend onder de naam „De zes Zuid-Hollandse dorpen in de Lang straat". Hiertoe behoorden Raamsdonk, Waspik, Capelle, Besoijen, Sprang en 's-Gravenmoer. Zij werden eerst 1Vz eeuw geleden bij Noord-Brabant ingedeeld. Hun Hollandse origine valt in volksaard en boer- derijbouw nog te bespeuren, al is vooral de laatste 1 eeuw de Brabantse invloed uiter aard steeds sjerker geworden. We vinden de naam Waspik voor het eerst genoemd in het jaar 1257. De nederzetting is vermoedelijk nog wel een paar eeuwen ouder, maar ook niet zo heel veel meer. We moeten ons immers de tussen Geertruiden berg en Waalwijk gelegen streek rond het jaar 1000 nog voorstellen als een onafzien baar venig moerasgebied, dat zich wegens de te vochtige bodemgesteldheid niet leen de voor regelmatige bewoning. Sporen van Morovingische, Romeinse of nog vroegere woonculturen zijn hier dan ook nooit ge vonden. In het begin der elfde eeuw echter valt de in West-Europa allerwege waar te nemen grote ontginningsactiviteit ook in ons laagveengebied te bespeuren. Deze ontgin ning geschiedde vanuit het noorden. Turf- winning voor. huisbrand van Dordrecht, Geertruidenberg en geheel het tussenliggend gebied, was de drijfveer. Talrijke maatrege len werden genomen voor de ontwatering en in cultuurbrenging van deze streek-. Dit be tekende ook vestiging van mensen, het ont staan van dorpen en van parochies. Dan ontwaakt ook de belangstelling van de in opkomst zijnde graven van Holland en Leuven-Brabant voor het tussen hen ge legen grensgebied. Het zeer moerassige zui delijke deel van deze streek, waarin de veenkoloniën 's-Gravenmoer en 's-Grevel- duin en ook Sprang als laatsten tot ontwik keling kwamen, vormden blijkbaar een doel treffende natuurlijke scheiding tussen Hol land en Brabant. De zucht naar machts- en gebiedsuitbreiding van de betreffende lands lieden deed deze streek in de nu volgende oorlogen nu eens tot Holland, dan weer tot Brabant behoren, totdat rond 1300 de Hol landse graaf zijn macht hier definitief ves tigde. De streek zou vijf eeuwen lang tot het graafschap, het latere gewest Holland blij ven behoren. Bestuur en rechtspraak, dorps- en waterhuishouding werden nu van 's-Gra- ven wege geregeld en kwamen grotendeels te berusten bij de ambachtsheren, d.w.z. dat de bevoegdheden inzake de lagere recht spraak en het bestuur van het dorp in han den kwamen van, gekocht wérden door een particulier persoon, die dit overheidsgezag ih leen hield van de graaf van Holland. Hij was de ambachtsheer, zijn rechtsgebied heette ambacht of ambachtsheerlijkheid. De uitgifte in stukken en beetjes van de hier gelegen moeraswildernis met de ambachts- heerlijke rechten daarover, leidde er toe dat er veel meer ambachten ontstonden dan er thans dorpen of gemeenten zijn. Hoe was het nu gesteld met Waspik? De naam is echt niet afgeleid van de schoen makers (schoenpikkers) die hier gevestigd waren en die met was werkten. Die schoen nijverheid dateert pas uit de 19e eeuw. Om dezelfde reden moet ook de verklaring als zou Waspik afgeleid zijn van. Waesbeeck (plaats, beek, waar de leerlooiers de te ver werken huiden kwamen wassen) van de hand worden gewezen, al werd deze naam in de 16e en 17e eeuw >vel een tijd gebezigd. Prof. Wcijnen verklaart ons de naam als be staande uit Was is Waes is midder, en pik of spik is bruggetje; watcrovergang dus in een moerassig, gebied. Anderen zijn 't met deze verklaring echter niet eens en de we tenschappelijke discussie daarover duurt nog voort. Het huidige Waspik is een combinatie van 4 voormalige ambachtsheerlijkheden Groot Waspik en Klein Waspik (beide ge legen ten noorden van de oude straat, ge scheiden door de Kerkvaart), Twaalftalhoe ve (of 11 Vi hoeve), in de volksmond bekend als Benedenkerk, en 's-Grevelduin Waspik, omvattende 't Vaartje met hetgeen daar ten zuiden van ligt, o.a. Waspik-Boven. Dit wa ren vier rechtgebieden met elk een eigen ambachtsheer, die het schouts- of rechters- ambt zelf waarnam of liet waarnemen, en een college van heemraden benoemde, die hier tevens de functie van schepen vervulde. Colleges dus die te beschouwen zijn als voorlopers van wat tegenwoordig de ge meenteraad is. Vanaf de 15e eeuw hadden Groot-Waspik en Twaalftalhoeve een en de zelfde ambachtsheer, die 's-Grevelduin- Waspik spoedig hieraan toevoegde. De na men van deze ambachtsheerlijke families vindt men terug in de straatnamen van het nieuwe uitbreidingsplan Noord, zoals Wen- delnessestraat (1320- 1433), Oomstraat (1433 - 1474), Spangenstraat (1474 - 1479), Bruhescstraat (1479- 1538), van Gentsstr. (1539- 1634), Laan van Raveschot (1634 - 1732) en Edmondstraat (1732- 1759). Het gemeentewapen is voortgekomen uit het familiewapen van Van Raveschot. Klein- Waspik bleef buiten dit ambachtsgebied en was eeuwenlang in het bezit van de Nas sau's, de Oranjes. Vandaar de naam Stad- houdersdijk. Bijna de helft van het ambacht Groot- Waspik en een deel van Twaalftalhoevc ,(waar nu de melkfabriek staat) behoren se dert een Koninklijk Besluit van 1822 tot Raamsdonk. Waaraan heeft Waspik dit ver lies van grondgebied te wijten? De streek was aanvankelijk schaars bevolkt en er was slechts één parochie, die van Raamsdonk. Waspik en ook Capelle behoorden er toe. Reeds in de 14e eeuw echter worden in deze plaatsen dochterkerken opgericht, aan vankelijk kapellen met beperkte rechten, doch spoedig met een volledige parochiële status. Teneinde een doelmatige verdeling van het parochiegebied te verkrijgen worden met enkele lijnen de grenzen van deze pa rochies getrokken, geheel los van de gren zen der ambachten. De westelijke helft van Groot-Waspik en het westelijk deel van Twaalfhoeve bleven onder de parochie Raamsdonk ressorteren. De rest van Was pik werd een zelfstandige parochie, waar van de kerk gelegen was in de hoek, ge vormd door Veerweg en Oudestraat, deze wordt reeds in 1329 genoemd. De parochie was, zeker in de Middeleeuwen, een veel sterkere maatschappelijke binding en een heid dan de ambachtsheerlijkheid. De kerk NATIONALE RESERVE De districtscommandant van de Nationale Reserve zal vrijdag 5 oktober a.s. aan en kele vrijwilligers van 't oefenverband Was pik de medaille voor 10 jaar trouwe dienst uitreiken. Dit zal geschieden tijdens een militaire plechtigheid op het plein voor het gemeentehuis, 's avonds om half 9. Bij ko ninklijk besluit wordt deze onderscheiding toegekend aan de pclotonsleden J. van Box- was of werd veelal middelpunt der dorps- bewoning. Daar kwamen de tnensen bijeen, werden afkondigingen, ook van dorpszaken gedaan, de archieven werden er bewaard, daar ook werden de dorpsaffaires afgehan deld. Vandaar dat sedert de 16e eeuw de steeds veelvuldiger en zwaarder wordende belastingen (contributies) per parochie en niet per ambacht ging omslaan. Dorp was identiek met de parochie. De parochie be grenzing was dus ook in het administratie ve of bestuurlijke vlak een rol gaan spelen Wat zien we nu gebeuren in die delen var Waspik die tot de parochie Raamsdonk be hoorden? De daar woonachtige mensen gin gen in Raamsdonk ter kerke, hun kinderen bezochten daar de school, de behoeftigen werden daar bedeeld en de belastingen wer den vanuit Raamsdonk gecollecteerd. Rech telijk en politioneel bleven zij tot de am bachten Groot Waspik en Twaalftalhoeve behoren, d.w.z. dat eigendomsoverdrachten van onroerende goederen in Waspik dien den plaats te vinden, dat gerechtelijke boe ten in Waspik moesten worden betaald, overtredingen door Waspikse schepenen werden berecht, politieverordeningen door hen werden gemaakt, de brandschouw en de schouw van wegen en waterlopen door sche penen van Groot-Waspik en Twaalftalhoeve werden gehouden. Een zeer gecompliceerde situatie dus, die echter bleef bestaan en tot menig langdurig geschil en proces tussen de ambachtsheer van Raamsdonk en die van Waspik over hun competenties in het be trokken gebied aanleiding heeft gegeven. De administratieve in deling die tengevolge van het verloop der parochiegrenzen was ontstaan, heeft uiteindelijk bij de vaststel ling der gemeentegrenzen in de 19e eeuw zwaarder gewogen dan de oude gerechtelijke indeling. Zo werden in 1822 deze oor spronkelijke Waspikse gebiedsdelen bij de gemeente Raamsdonk ingelijfd. (Slot volgt) tel, C. Gennissen, P. Gommers, A. Kamp, F. Sprangers en P. Verdijk. GESLAAGD De heer Jac. Mutsaers alhier slaagde te Utrecht cum laude voor het examen vakle raar dameskapper. De heer Mutsaers, thans een der jongste vakleraren in deze branche, ontving zijn opleiding in Eindhoven. Omdat de geslaagde in Waspik werkzaam blijft in de zaak van zijn vader, kan hij als docent alleen een benoeming aan het avondonder wijs aanvaarden. AANRIJDING In de Benedenkerkstraat veroorzaakte de heer W. K. een aanrijding, toen hij met zijn personenauto vanuit de uitrit bij zijn wo ning de weg op reed zónder een naderende auto voorrang te verlenen. Ter plaatse is wegens werkzaamheden aan, de riolering door middel van stoplichten éënrichtingver- keer aangegeven. Wachtend voor een der stoplichten versperde een bus van de BBA genoemde uirit. Toen dhr. K. met zijn auto verscheen reed de chauffeur van de bus achteruit om plaats te maken, waarna hij dhr. K. een teken gaf de weg op te kunnen rijden. Een met behoorlijke snelheid nade rende auto werd kennelijk door geen van twee opgemerkt. De passerende auto werd in de flank aangereden. De materiële scha de was aanzienlijk. ORIËNTATIERIT. De Waspikse Stalen Rossere hebben voor zondag 7 okt. 'n oriëntatierit georganiseerd voor bromfietsers. Ook niet-leden van WSR kunnen hieraan deelnemen. Start half 3 bij café v. d. Broek in de Benedenkerkstraat. De route; 38 km, is gïotendëels op Was- piks grondgebied uitgezet. Diverse prijzen zijn er weer te verdienep. JONG-NEDERLAND Zondag 7 oktober a.s. zullen een aantal poorters uit Waspik deelnemen aan een districtsdag in Drunen. Het Servatiusgilde heeft als opdracht de ruimtevaart uit te beelden. De jongens hebben daartoe al eni ge tijd vol overgave gewerkt aan het bou wen van een raket. KERKDIENSTEN Ned. Herv. Kerk Waspik, zondag 7 okt. 9.30 en 14.30 uur Ds. Ver ploeg.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1962 | | pagina 9