wAAlwijkse en UnqstRAAtse couRAnt
Nederland in 't teken van rampen en tegenslagen
Binnenlands Jaaroverzicht
Overlijden prinses Wilhelmina
verlies van Nieuw
treinramp bij Harmeien
Guinea
zuiverde op veel puntenfidej'atmosfeer
Neutrale India kreeg een pijnlijk lesje
X
Zilveren leest
Prinsessen
Duits probleem
Treinramp
Overledenen
Economie
Sociale verbeteringen
Miss World
Flat500 D
3.450,-
Flat 600 D 4.150,-
Flat 1100
Export
5.700,-
Flat 1300 7.600,-
Fiat 1800 9.850,-
Flat 2300 11.850,-
De
gang van zaken
De ondergang van Sirauss
Zuid-Amerikaanse zorgen
MAANDAG 31 DECEMBER 1962
84e JAARGANG No. 102
De tcho vAn het Zuióen
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO"
Het overlijden van prinses Wilhelmina heeft een zwarte scha
duw geworpen op het jaar, dat nu afscheid van ons gaat nemen.
Een halve eeuw heeft zij ons land geregeerd en onder haar be-
ivind voltrok zich een wending in ons volksbestaan. Bij het begin
van haar regering leefde, ons koninkrijk voornamelijk op zichzelf
geconcentreerd. Het voerde ten opzichte van het buitenland -
bij alle sympathie voor Zuid-Afrika - een neutraliteitspolitiek.
Vraagstukken van binnenlandse aard - het algemeen kiesrecht,
de onderwijspacificatie en het sociale vraagstuk - eisten alle aan
dacht op, velen geloofden in de mogelijkheid van een algehele
ontwapening.
Aan het slot van Wilhelmina's re
gering in 1948 was dit alles grondig
veranderd. Ons land had onder aan
voering van deze moedige vrouw am
per een Duitse bezetting doorstaan.
Het besefte, terwille van zijn voort
bestaan, zich meer internationaal te
moeten oriënteren. De neutraliteits
politiek werd opgeheven; de eerste
stappen werden gezet naar een Eu
ropese éénwording. Terwijl Neder
land zich aldus voorbereidde op aan
sluiting bij een groter geheel, brok
kelde het eigen imperium af. De
vroegere kolonie Nederlands-Indië
eiste, *als Indonesia, zelfstandigheid
op. In haar laatste levensjaar kon
prinses Wilhelmina nog waarnemen,
hoe de laatste smaragd van de gor
del, die zich - naar het woord van
Multatuli om de Evenaar slin
gerde. als Nieuw-Guinea aan het be
stuur van Indonesia werd toever
trouwd, zij het met een toekomstige
mogelijkheid op zelfbeschikking.
Overziet men dit alles, dan moet
de conclusie luiden, dat haar overlij
den ook het einde van een geschiede
nisperiode markeerde. De Nederland
se maagd werdMiss World.
Nu leefde de Prinses de laatste ja
ren al in volslagen teruggetrokken
heid op Het Loo. „Eenzaam", zoals
zij in haar memories had geschreven,
„maar niet alleen". In zoverre verliep
de overgang dus niet als een plotse
linge breuk. Men moet haar laatste
jaren dan ook niet louter als tragisch
beschouwen. Haar geloof en het per
soonlijk contact met voormalige leden
van het verzet - en de schilderkunst
- namen haar geheel in beslag. Bo
vendien kon zij zich verheugen in het
geluk van haar kinderen. Koningin
Juliana en prins Bernhard vierden dit
voorjaar hun zilveren huwelijksfeest.
Alle provincies trokken zij door, toe
gejuicht door velen, die ons vorsten
huis in hun hart hebben gesloten.
Omtrent de wederwaardigheden van
het koninklijk gezin werden dit jaar
meer bijzonderheden bekend, doordat
er een autobiografie van Prins Bern
hard verscheen, geschreven door de
Amerikaan Hatch. Het lokte ook dis
cussies uit, doordat de Prins zich
nogal kritisch had uitgelaten over
het optreden van veldmaarschalk
Montgomery tijdens de slag bij Arn
hem. Nijdig antwoordde deze, dat de
Prins van militaire aangelegenheden
zo weinig verstand had, dat hij Z. K.
H. zelf eens uit zijn appartementen
had laten verwijderen. De Prins lach
te die kritiek luchtig weg. Maar boos
werd hij, toen Elseviers Weekblad
eens de schijn wekte, dat de Prins
leiding gaf aan een groep - de z.g.
Bilderbijerggroep - van waaruit ac
ties tegen het Nieuw-Guinea-beleid
der regering werden ondernomen.
Het geschil werd later voor de te
levisie bijgelegd. Al eerder had Dr.
Rijkers, de ijveraar voor overeenstem
ming met Nieuw-Guinea, zich van de
groep gedistancieerd om de Prins niet
in moeilijkheden te brengen. Achteraf
bezien is aan de gebeurtenissen, na
de ontknoping van de Nieuw-Guinea-
affaire de scherpte ontnomen.
Ook de Prinsessen kwamen regel
matig voor het voetlicht. De prinses
sen Irene en Margriet maakten een
geslaagde reis naar de West; prinses
Beatrix ondernam een wereldreis, die
zij echter - wegens het overlijden
van haar grootmoeder - moest on
derbreken. Zoals natuurlijk bij jonge
meisjes van die leeftijd het geval is
deden ook dit jaar weer gretig ge
ruchten de ronde omtrtent mogelijke
romances. Gezegd werd, dat prinses
kundigen Ritter, Dekker en Achter
berg, een politicus, zoals de Rotter
dammer Brautigam, de industrieel
Fentener Van Vlissingen en geleer
den van naam, zoals Dr. Bartstra en
Dr. Endipols en de hoogleraren We-
ve, Limperg, Romein, Thietty, Van
Dijk en Zuur.
Voorts werd een zwarte schaduw
geworpen op ons universitaire leven
door de ontgroeningsschandalen, die
bij verscheidene studentencorpora aan
het licht traden. Het ergste geval
deed zich voor bij het Amsterdamse
corps, waar de aankomende studen
tjes aan een „Dachau-spelletje" wer
den onderworpen. De schuldigen wer
den later vanwege de universiteit be
straft; voorts werden maatregelen ge
troffen om een herhaling te voorko
men.
Dat dit probleem zich kón voor
doen. bewijst hoe lang de bezettings
irene omdat zij niet zou mogen a[ Weer achter onns ligt. De jon-
huwen met een r.k. edelman van Bel
gische huize - zich eerst op Major
ca en later in Engeland had terugge
trokken om vergetelheid te zoeken.
Een idylle werd door de volksmond
ook gespannen rond prinses Beatrix
en een Nederlandse notariszoon. Bei
de verhalen werden echter tegenge
sproken, waarmee natuurlijk niet
werd ontkend, dat iets dergelijks ooit
zou kunnen gebeuren. Doch de rege
ring hield koppig vol, dat haar voor
stel om de grondwettige bepalingen,
betreffende de troonopvolging zo
danig te wijzigen, dat kinderen van
prinses Beatrix - indien deze met
tertijd zou trouwen, doch vóór haar
troonsbestijging onverhoopt zou ko
men te overlijden - voorrang zullen
krijgen op haar zusters - geen enkel
verband hield met bepaalde bestaande
voornemens.
Zo wisselden rouw en blijdschap
zich niet alleen in ons vorstenhuis,
doch in geheel ons volk af. Toen het
koninklijk-gezin aan het begin van dit
jaar met vakantie was, werd ons land
opgeschrikt door de treinramp bij
Harmeien, die vele tientallen slacht
offers opeiste. Koningin Juliana on
derbrak ijlings haar vakantie om van
haar medeleven te getuigen.
Er waren meer gebeurtenissen dit
jaar, die geheel ons volk in hun ban
namen. Het proces te Luik, over de
vraag of ouders het recht hebben ba
by's, die tengevolge van het gebruik
van softenonslaaptabletten, misvormd
ter wereld komen, te doden - hield
ook in ons land de gemoederen bezig.
Steeds meer trok ook het vraagstuk
van de regeling van het kindertal -
de geboortebeperking - enerzijds en
de kunstmatige bevruchting ander
zijds de belangstelling. De regering
heeft laatstgenoemd vraagstuk in stu
die doen nemen.
Op medisch terrein lag ook het
uitbreken van hondsdolheid in de
hoofdstad. Verscheidene mensen
stiervert er door de beet van een zieke
hond.. Dit was voor de overheid aan
leiding om de honden aan de lijn te
leggen, plaatselijk te muilkorven en
landelijk inenting - ook van katten
- voor te schrijven.
Ook om andere redenen moet ons
land vele verliezen betreuren. Vele
vooraanstaande figuren gingen door
de dood voor ons land verloren. Wij
noemen slechts - volledigheid zou
krantenpagina's vergen - namen van
tekenaars, zoals Cornelis Veth, de
typograaf S. H. de Roos,, de letter-
ge delinquenten - zo was de indruk
- wisten nauwelijks waarover zij het
hadden als zij over Dachau spraken.
Toch ligt die bange tijd niet zover
achter ons, dat dit jaar voor het eerst
Tineke Beekman, een joods weesje,
dat door haar pleegmoeder katholiek
was opgevoed en die haar later niet
weer aan haar joods milieu wilde te
ruggeven, onder eigen naam weer in
ons land kwam leven, daarbij - met
succes - gratie vragend voor haar
pleegtante, mej. Van Moorst.
De bezettingstijd werd ook door
een andere oorzaak in de herinnering
teruggeroepen. Dit jaar werd name
lijk een vredesverdrag met Duitsland
gesloten. Het stuitte in de volksver
tegenwoordiging nogal op bezwaar,
zodat het nog niet in parlementaire
behandeling kwam. Velen vonden de
schadevergoeding jegens de oorlogs
slachtoffers te schraal. Een probleem
rees voorts door de grensafbakening
in het Noorden des lands. Hier zat
een economische kwestie achter. In
dit gebied waren namelijk grote voor
raden aardgas ontdekt. Aan wie be
hoorden die toe?
Voor de welvaart van ons land wa
ren die aardgasvondsten van grote be
tekenis. Zij kunnen ons volk voor ve
le jaren aan energie èn warmte hel
pen. Dat is dus niet alleen voor de
ontwikkeling van het Noorden des
lands van belang, doch ook voor de
exportpositie van onze volkshuishou
ding ten opzichte van het buitenland.
Besloten werd intussen niet tot ex
ploitatie van de steenkolenmijn Bea
trix over te gaan. Die zou nu toch
maar met verlies kunnen gaan wer
ken, hoewel de regering overigens
niet pessimistisch was over de toe
komst van de mijnen in Limburg.
De economische positie van ons
land kon deze versterking best ge
bruiken. Niet dat er een crisis heerst.
Integendeel, de hoogconjunctuur
duurt voort. Maar er deden zich wel
symptomen voort, die op 'n mogelijke
verzwakking wezen. De president van
de Nederlandse Bank becijferde al
thans, dat de invoering van de vijf
daagse werkweek en de revaluatie
van de gulden, de concurrentiekracht
van ons land hadden verzwakt. Inder
daad deden zich in diverse bedrijfs
takken tekenen van ontspanning voor.
De regering moest de K.L.M. met
enkele garanties bijspringen. Geluk
kig leverde het derde kwartaal van dit
jaar deze maatschappij, voor het eerst
sinds twee jaren, geen verlies op.
doch dit was voornamelijk aan de
repatriëring uit Nieuw-Guinea te
danken.
De welvaart maakte het mogelijk
om tal van sociale verbeteringen aan
te brengen. Zo kwam er een nieuwe
salarisregeling voor orkestmusici tot
stand, waarbij het Concertgebouw
orkest in de eerste; het Residentie-
Orkest in de tweede klasse en de an
dere orkesten daarna geplaatst wer
den. Over die indeling was nogal het
een en ander te doen. Maar de rege
ling legde toch een nuttig verband
tussen sociale en culturele waarden.
De welvaart stelde de regering ook in
staat te besluiten tot een stichting van
een afzonderlijk museum te Amster
dam, waar de grote collectie van Vin
cent van Gogh, dank zij een gul ge
baar van diens verwanten, zal kunnen
worden ondergebracht.
Ook met de afsluiting van de Lau-
werszee kon nu worden begonnen. De
Tweede Kamer durfde het aan ons
een half uur eerder vers brood te la
ten bakken. En als andere symptomen
van de gestegen welvaart kwamen er
verscheidene verbeteringen voor in
validen tot stand. Minister Veldkamp
ontwierp een interim-regeling voor
meerderjarige invajiditeitsrentetrek-
kers. Doch ook ons volk zelf tastte
onder aanvoering van Mies Bouwman
in een marathon televisieshow voor
een goed doel royaal in de beurs. Wie
zal die show ooit vergeten?
Zo valt er van 1962 ook veel goeds
te verhalen. Het was niet alleen een
jaar van verlies en rouw; er werden
ook nieuwe mogelijkheden voor de
toekomst geschapen. De gevluchte
Russische Ir. Goloeb mocht ons land
weer verlaten, omdat het hier niet
zo'n paradijs is als hij zich in Rus
land had voorgesteld. Het leven had
er ongetwijfeld zijn goede kanten,
ook in dit jaar 1962.
De welvaart stelde de overheid in
staat om de kerkenbouw - en die
van bezinningscentra - te subsidië
ren, en aldus de geesteskracht te be
vorderen. Minister Zijlstra droeg zijn
steentje bij door in juli de belastingen
te verlagen - al werd die vreugde
gedeeltelijk weggenomen door een ge
lijktijdige huurverhoging.
Tenslotte een Nederlands meisje
werd tot Miss World gekozen. Kan
een Nederlandse mannequin zich
mooier wensen?
sunroof
Geheel compleet, lncl. verwarming,
defrosters ruitensproeiers e.d.
Importrice: J. Leonard Lang's
Automobielbedrijven N.V..Amsterdam
HET JAAR VAN CUBA
Als één dag van de voorbije 365 van historische betekenis is ge
weest, dan was dat zondag 28 oktober. Die ochtend spitste zich
voor het eerst een grote kernwapencrisis toe, waaruit beide
machtsblokken in de wereld, het oostelijke en het westelijke, hun
lessen hebben getrokken.
Die zondagmorgen lag het lot van
de mensheid in handen van twee man
nen: één in het Witte Huis te Was
hington en één in het Kremlin in
Moskou. President Kennedy had ver
klaard dat als de Russische raket
bases op Cuba niet ontmanteld wer
den, ze met andere middelen verwij
derd zouden worden. Hij stelde geen
tijdslimiet, hij noemde die andere
middelen niet. Die zondag moest de
beslissing vallen of de V.S. een kern
oorlog zouden riskeren door Cuba
aan te vallen. Of dat wellicht de
Sowjet-Unie de Amerikanen hiermee
voor zou zijn door zelf ten aanval te
trekken.
De man in het Kremlin gaf echter
toe. De voor het eerst volledig in
staat van paraatheid gebrachte Ame
rikaanse troepen konden weer aan
verlof denken de crisis was voorbij.
En wel op een manier die bijvoor
beeld onder Stalin-Molotow ondenk
baar was geweest. En ook als Mao
Tse-toeng in het oostelijk kamp de
toon had aangegeven, zou waar
schijnlijk om Cuba een groot deel
van de wereld in as zijn gelegd.
Het bewustzijn aan de rand van
een kernoorlog te zijn geraakt heeft
zijn effect gehad in oost en west. In
kringen van de N.A.V.O. is men pas
goed tot het besef gekomen hoezeer
men steeds heeft geleund op de af
schrikwekkende macht van de kern
wapens.
Dat is historisch zo gegroeid. Kort
na de oorlog, toen die in koude vorm
werd voortgezet, was de westelijke
macht aan conventionele wapens ui
termate gering. Het coöperatief ver
bond tot verdediging van de NAVO
kon niet hopen veel te kunnen uit
richten tegen het geweld van Russi
sche divisies als dat zou losbarsten.
Om Stalin van de verleiding daartoe
te weerhouden, werd hem onder het
oog gebracht dat hij daardoor de ato
maire vernietiging van zijn eigen land
riskeerde.
In feite was het een onbehaaglijke
situatie dat men zich verplichtte met
een moker terug te slaan al zou men
zelf maar met een speld worden ge
prikt. Meer een meer ging men zich
dan ook van deze gedachte distancië-
ren en werd bepleit sterke concentio-
nele strijdkrachten van het westen op
te bouwen, waardoor het absurde
verschil tussen grief en vergelding tot
wat redelijker proporties kon worden
teruggebracht. Hiertegen pleitte voor
namelijk dat voor de landen van west-
Europa een door de V.S. betaalde
kernbom aanzienlijk goedkoper was,
dan een uit eigen beurs gefinancierde
divisie.
De Westduitser Strauss was een
der laatsten die om dit voordeel al
leen al de dreiging van de kernwapens
zoveel mogelijk trachtte uit te buiten.
Hij pleegde op alle manieren die hem
open stonden verzet tegen bijvoor
beeld de Amerikaanse eis dat de
sterkte van de Bundeswehr tot 750
duizend man zou worden opgevoerd.
En deze strategische controverse
heeft ook zeer zeker de artikelen in
„Der Spiegel" en in de „Frankforter
Allgemeine Zeitung" geïnspireerd,
die aanleiding zijn geweest tot zijn
(tijdelijke) ondergang als minister.
Cuba is hier ook een les geweest.
Het heeft getoond hoe onverwacht
een betrekkelijk klein conflict kan
uitgroeien tot een dreiging met kern
wapens. En de wereld steekt vol van
wrijvingspunten waar een dergelijke
situatie weer kan ontstaan, waar
weer de wereld een risico kan lopen
dat ze beter kan vermijden. Berlijn is
er het beruchtste voorbeeld van. Door
de dreiging van repressailles van ge
lijke aard groter te maken - zo ziet
men in - kan men dergelijke con
flicten beter voorkomen dan door een
vergelding achter de hand te houden,
waarvan het effect alle proporties ten
aanzien van de oorzaak ver te buiten
gaat.
Het pijnlijkst en politiek gevaar
lijkst openbaart zich dat in latijns-
Amerika, waar de inflatie tot grote
armoede heeft geleid en in sommige
eigenlijke rijke landen als Brazilië
tot hongersnood. Met in het kielzog
onvermijdelijke politieke onrust. Ken
nedy's verbond voor de vooruitgang
heeft daar maar weinig nog tegen
kunnen doen.
Er is ook weinig gedaan tegen het
feit dat door de daling van de grond-
(vervolg op pag. 4)
NIEUWJAAR 1963
De twaalf maanden zijn weer
voorbij. Opnieuw kondigt zich
een nieuw jaar aan. Een jaar
dat veel voor ons verborgen
houdt, hetzij goede, hetzij
minder goede dingen. Al wat
voorbij is, neemt geen keer.
Zo ook de twaalf voorbije
maanden, zij liggen achter
ons. Misschien zijn we best
tevreden over hetgeen 1962
voor ons bracht, misschien
ook hadden we onszelf iets
heel anders voorgesteld, toen
we aan het begin van het
voorbije jaar, elkaar veel ge
luk en zegen toewensten. We
kunnen voor de toekomst
slechts één ding hopen, dat
er zegen en geluk op ons
werk zal rusten, dat Hij, die
alles in handen heeft ons ook
in 1963 weer wil sparen,
voor rampen en tegenspoed.
Dat Hij ons de gezondheid
schenkt naar lichaam en
geest. Straks, wanneer de
klok haar twaalf slagen heeft
laten horen zullen we het el
kaar toewensen, de hoop uit
spreken, dat Gods Zegen met
ons zal zijn, dat wil zeggen,
met ons werk, onze moeilijk
heden en problemen en dat
het moge gaan zoals wij dat
ons hadden toebedacht.
Dit wensen ook wij U toe,
voorspoed en zegen, geluk bij
uw werk, bij het doen van
uw zaken. Moge 1963 U alle
goeds brengen. Wij wensen
het U van harte toe.
4 4