wAAlwnkse en lAnqstRAAtse couRAnr
De stichting van ons
koninkrijk (1813)
De partijraad der K.V.P.
en de a.s. verkiezingen
Nederlandse pers verontrust
Roofmoord zonder succes
iran Mierlo
Overste
Bastien-Thiry
Steeds het nieuwste
in 1863 herdacht met één enkele steen!
Te laat
Spaar uw
grijze haar
Scheveningen
trekt altijd
Na 29 maart:
Geen hond op straat
zonder
inentingsbewijs
Kerk wordt theater
VRIJDAG 15 MAART 1963
85e JAARGANG No. 21
De teho van het Zuióen
Uitgever
Antoon Tieieri
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Opgelicht 1878
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO"
Dezer dagen is een nationaal comité geïnstalleerd dat gaat zorgen
voor een zinvolle viering van het bevrijdingsjaar 1813. Sinds het
jaar 1869 herinnert in Den Haag een monument aan dit historisch
feit. We bedoelen het hoge monument op Plein 1813, met de Ne
derlandse maagd ,,in top". Aan haar voeten ligt de gebroken slaven
keten. Een leeuw symboliseert het zich opnieuw zijn kracht beivuste
Nederlandse volk. Aan de voorzijde staat koning Willem I die de
eed aflegt op de Grondwet, aan de andere zijde het beroemde revo
lutionaire driemanschap Van Hogendorp, Van der Duyn van Maas
dam en Van Limburg Stirumdie de handen ineenslaan tot herstel
van Oranje.
Vrouwenfiguren op het monument ter weerszijden aangebracht sym
boliseren godsdienst en geschiedenis. Onder haar, in basreliëfs het
vertrek der Fransen, terwijl Nederland zich met Oranje tooit en de
aankomst van de Prins der Nederlanden te Scheveningen.
Zelfs op dit laatste tafereel kijkt iedereen doodernstig. Vermoedelijk
is dit te verklaren door het feit dat de oprichting van dit gedenk
teken destijds veel hoofdbrekens heeft gekost.
Evenals nu werden er in die dagen
commissies gevormd. Men kwam ech
ter een beetje te laat met de plannen.
De bedoeling was n.l. om een monu
ment te onthullen in 1863, dus vijftig
jaar na de bevrijding.
Maar de samenstelling van de com
missies kon niet ieders goedkeuring
wegdragen.
Prins Frederik, zoon van Willem I,
had enkele figuren uit de „Vereni
ging van en voor industriëlen" voor
het plan weten te interesseren, maar
algemeen vond men deze "club" niet
representatief. Eenmaal "ja" gezegd,
ging men toch door met het plan en
zo gebeurde het dat op het tegen
woordige Plein 1813 alvast een eer
ste steen werd gelegd voor het op te
richten monument. Een loden koker,
inhoudende een perkament met na
men van de gevers, werd tevens inge
metseld. Een en ander ging met veel
eerbetoon gepaard.
Koning Willem III verklaarde bij
die gelegenheid „mijn woord kan niet
anders zijn, mag niet anders zijn, dan
alle toehoorders de plechtige verzeke
ring af te leggen dat de dag van he
den de dag der liefde en trouw is van
het Nederlandse volk bij deze onver
getelijke plechtigheid".
De vraag was nu wat voor monu
ment op die eerste steen zou komen
te rusten. Een prijsvraag werd uitge
schreven en wat uit de bus kwam was
nogal verwarrend. Er waren vele
vreemdsoortige ontwerpen bij.
In de jury ter beoordeling had o.a.
Jozef Israels zitting. Hij sprak van
„het zwevende, onbestemde, verwar
de en karakterloze" in de ontwerpen.
De keuze viel tenslotte op twee ont
werpen, nl. dat van Koelman en van
Pierre Cuypers. Na veel wikken en
wegen werd dat van Koelman geko
zen, hetgeen niet wilde zeggen dat
het monument er nu vlot kwam.
Er volgde nog een pennestrijd; in
die dagen ging men elkaar met bro-
Op de hoek van de Sint Luciën-
steeg en de Nieuwe Zijds Voorburg
wal in het hartje van Amsterdam, is
een expeditieloper van het Algemeen
Handelsblad, de 63-jarige H. de
Haan, maandagmorgen door twee
mannen beroofd van een tas met
f 37.500. Een van de daders, de 33-
jarige kok E. Z. uit Amsterdam, kon
worden gegrepen, dank zij de snelle
reactie van de Telegraaf employé H.
Roos, die de vluchtende overvaller
vakkundig tackelde. De tweede dader
kon ontkomen. E. Z. is een oude be
kende van de politie en staat bekend
als een zware jongen.
Om half vijf 's middags arresteer
den rechercheurs de 43-jarige expe-
ditie-kneoht H. v. D. in het gebouw
van het Algemeen Handelsblad aan
de Nieuwe Zijds Voorburgwal. Hij
wordt er van verdacht de daders van
de roofoverval 's morgens de tip ge
geven te hebben, dat twee employé's
van het Algemeen Handelsblad op
dat tijdstip loongeld ophaalden van
de bank. De man ontkent. Vast staat,
dat hij betrekkingen onderhoudt met
de gearresteerde rover de 33-jarige
kok E. Z.
chures te lijf waarin godsdienstige en
politieke motieven werden aange
voerd. Het monument zou 84.000
gulden moeten kosten en ook dit gaf
nieuwe problemen. Hoe het zij, ein
delijk in 1869 kwam het monument
toch gereed en Nicolaas Beets dichtte
in Utrecht
"Drievoudig snoer niet haast
gebroken
tendage dat een machtig God
het woord der redding had
gesproken
Erntfeste, deugd van 't onbe
vlekt geweten
Van dringende eerzucht vrij en
slordige eigenbaat."
Op 17 november van het jaar
1869 is het monument zoals het daar
nu nog staat op het Haagse plein
1813 onthuld. De oude prins Frede
rik, die voorzitter was van het feest
comité, werd toegezongen
"Prins Frederik leev' wiens
wenk de zuil
onthuld heeft en aan oog
vertoond
de hemel spaar het grijze haar
waar hij zijn jeugd mee
kroont
Zo had men elkaar na alle gehar
rewar en bekogeling met brochures,
rondom de Oranjes toch weer ge
vonden. Enige jaren geleden zijn de
beelden gerestaureerd en schoonge
maakt. Nu staat het symbool van de
bevrijding nog ongeschonden en fier,
wachtend op de huidebetogingen die
dit jaar aan zijn voet zullen plaats
vinden. In ieder geval zijn wij in on
ze tijd niet te laat met de voorberei
dingen...
Langzaam, heel langzaam komt
Scheveningen uit de winterslaap. De
zonnige februaridagen brachten al
honderden naar de boulevard. Achter
de glazen schermen van de terrassen
was het al goed toeven en de exploi
tanten van strandtenten, winkels e.d.
beginnen nu met de voorbereidingen
Na 29 maart mag men in ons land
nergens met een hond op straat ko
men als de houder van de hond niet
in het bezit is van een inentingsbe-
bewijs, dat tenminste dertig dagen te
voren is afgegeven. Voor de provin
cies Noord- en Zuid-Holland en
Utrecht geldt als datum van ingang
vrijdag a.s. 15 maart.
Het lag in de bedoeling op 15
maart deze regeling voor geheel Ne
derland van kracht te doen zijn, maar
de georganiseerde entcampagne in
het kader van de hondsdolheidsbe-
bestrijding kon niet vóór 15 februari
worden beëindigd, zoals aanvanke
lijk was bedoeld.
Voor de provincies Groningen,
voor het voorjaar- en zomerseizoen.
Nu heeft men ondanks de barre
koude Scheveningen toch niet hele
maal in de steek gelaten, want toen
het ijs langs het strand meters hoog
lag, zijn er ook honderden gekomen
om van het unieke schouwspel te ge
nieten.
En nu maar hopen dat het een
schitterende zomer wordt, want Sche
veningen heeft het 't vorig jaar ook
niet getroffen. Behalve op badgas
ten rekent men hier ook weer op vele
buitenlandse congresgangers. Den
Haag en Scheveningen zijn door ge
schiedkundige oorsprong en ontwik
keling van ouds af plaatsen geweest
waar regelmatig nationale en inter
nationale conferenties werden gehou
den. Den Haag natuurlijk nog eerder
dan Scheveningen.
Was aanvankelijk het grafelijk Hof
de voornaamste oorzaak der bijeen
komsten, met het groeien der natio
nale eenheid en internationale afhan
kelijkheid is daar geleidelijk de cen
trale functie van Den Haag in het
nationaal bestel voor in de plaats ge
komen.
Door de werkzaamheid der lands-
overheid ontstonden de wijdvertakte
activiteiten der talloze grote admini
stratiekantoren van handel en indu
strie die in Den Haag zijn gevestigd.
Als volgende groepsfactor noemen
we dan het zeer grote aantal secreta
riaten van nationale verenigingen en
genootschappen op maatschappelijk
en politiek terrein. De aanwezigheid
der regering leidde voorts tot vesti
ging van allerlei semi-overheidsin-
stellingen, de ambassades van vreem
de mogendheden enz.
De laatste jaren heeft men hier
sterk geijverd voor een groot con
gresgebouw, juist omdat het congres
wezen zo groeiende is. Dan zal de be
kende Dierentuin „uitgespeeld" zijn.
Thans gaat dit oude centrum voor
vergaderingen en feesten schuil ach
ter de nieuwbouw van het provincie
huis, een monumentaal bouwwerk
van ruim tachtig meter lengte en
vierendertig meter hoogte. De actie
welke gevoerd is om de Dierentuin te
behouden, is op niets uitgelopen. Het
comité is gelikwideerd en dit oude
gebouwencomplex in de tuin achter
het nieuwe provinciehuis is tot ver
dwijnen gedoemd.
Op cultureel gebied is er op het
ogenblik in Den Haag sprake van een
interessant experiment dat uniek is
voor ons land. Men wil de voorma
lige Willemskerk bij Plein 1813 om
bouwen tot theater. En die kerk heeft
al een wonderlijke geschiedenis ach
ter de rug. We herinneren slechts aan
het feit dat deze kerk oorspronkelijk
een manége was van koning Willem
II, een gebouw in neo-gotische stijl.
Het was later Willem III die de ma
nége aan de Hervormde gemeente
schonk. Deze verbouwde haar tot
kerk. De ontvolking in de binnenstad
leidde er toe dat 'enige jaren geleden
besloten werd de kerk te sluiten. Een
stichting, schouwburg „Willemskerk"
werd in het leven geroepen en thans
nemen de plannen vaste vorm aan.
Het ministerie van o. k. en w.
heeft aan de rijkscommissie van ad
vies voor de bouw van schouwburgen
en concertzalen doen weten dat het
de verwezenlijking van het plan
Schouwburg Willemskerk van groot
belang acht „zowel vanwege het grote
gebrek aan schouwburgruimte in Den
Haag als ook vanwege de zeer inte
ressante opzet waaraan wordt ge
dacht."
Er wordt nationale belangstelling
Kleren maken
de man
Mannen kopen
bij
-K COSTUUMS
-K COLBERTS
PANTALONS
-K REGENJASSEN
-K OVERHEMDEN enz.
EXCLUSIEVE
HERENKLEDING
WAALY/UK Grete.traat 192 Tel. 2507
getoond voor de verbouw van de Wil
lemskerk. Deze zal immers afwijken
van de conventionele opzet van
schouwburgen hier te lande. Zaal en
toneel worden als één architectoni
sche ruimte gedacht, niet alleen op
tisch maar ook feitelijk, waar door
het publiek meer direct bij het toneel-
gebeuren kan worden betrokken. Het
auditorium zal half cirkelvormig zijn,
dus niet helemaal „thèatre en rond"
maar amfiteatersgewijze, waardoor
het speelvlak aan drie zijden door
sterk oplopende toeschouwers-plaat
sen wordt omringd. De traditionele
„toneellijst" komt te vervallen met
dien verstand dat de architectuur het
speelvlak door een willekeurige on
derverdeling kan inrichten en trans
formeren op een dusdanige wijze dat
elke toneelvorm, van Griekse trage
die tot modern kan worden gespeeld.
Aldus zal de Willemskerkschouw
burg een unicum zijn in Nederlad.
Den Haag zal er tal van nationale en
internationale evenementen mee aan
trekken, waarvoor thans geen of
slechts weinig of ongunstig geacco-
modeerde mogelijkheden bestaan.
De Tweede-Kamerfractie van de
KVP zal er in de komende parlemen
taire periode - met wie zij dan ook
samenwerkt - naar streven, dat het
beleid van het kabinet-De Quay
krachtig wordt voortgezet.
Dit heeft de voorzitter van deze
fractie, dr. W. L. P. M. de Kort,
verklaard op de partijraadsvergade
ring van de KVP die in Utrecht werd
gehouden. „Wij aanvaarden de erfe
nis van dit kabinet, dat uitmuntte
door zijn typisch sociaal karakter",
aldus Dr. de Kort.
Over de samenwerking „met wie
dan ook" na de a.s. verkiezingen liet
Dr. De Kort zich niet uit.
Wèl herinnerde hij eraan, dat het
in 1959 wegvallen uit de regering van
de P.v.d.A. in 1959 „niet door onze
fractie was veroorzaakt". Dat Neder
land zonder socialisten niet bestuur
baar zou zijn - „stelling van Vor-
rink. Donker en Burger" - is niet
bewaarheid, aldus verder de heer De
Kort.
Hij meende dat het beleid van het
Kabinet-De Quay, „ook voor de gro
te meerderheid van het Nederlandse
volk grote voldoening" gaf. De be
wering der socialistische oppositie,
dat het Kabinet „onbekwaam en dub
belzinnig opereert" noemde de frac
tieleider een woordenspel, waarte
genover de feiten z.i. duidelijk zijn.
Sprekende over de Kabinetsformatie-
1959 stelde dr de Kort, dat er toen
tussen zijn partij en de P.v.d.A. ver
schil van opvatting bestond over aard
en omvang der overheidstaak, tegen
stellingen over Nieuw-Guinea en de
loonpolitiek. De VVD wilde zich niet
binden aan de algemene kinderbijslag
en de Mammoetwet.
„Ik spreek de hoop uit - en die
hoop lijkt mij voorlopig niet ijdel -
dat de formateur van 1963 ruimer
mogelijkheden, en dus minder toege
spitste tegenstellingen, zal ontmoeten
en dat hij die ruimer mogelijkheden
ook zal weten te gebruiken", aldus
Dr. de Kort en uit deze woorden
blijkt wel dat hij 'n hernieuwd samen
gaan met de P.v.d.A. niet bij voor
baat afwijst, zeker niet nu Nieuw-
Guinea en de loonpolitiek geen obsta
kels meer vormen.
Intussen had de KVP-fractievoor-
zitter ook wel kritiek op het Kabinet-
De Quay. Zo op 't woningbouwbe
leid dat te weinig woningwëtwonin-
gen zou hebben opgeleverd. Onwil
bij minister van Aartsen wilde dr. de
Kort niet veronderstellen, wèl onvol
doende sociaal-economische uitrus
ting van zijn ministerie. Inzake „het
Friesland, Drente, Overijssel, Gel
derland, Zeeland, Noord-Brabant en
Limburg geldt dus bovenvermelde
ontheffing tot 29 maart.
Overste Bastien-Thiry, die 4 maart
ter dood was veroordeeld, is maan
dag tegen het aanbreken van de dag
in het fort van Ivry gefusilleerd. De
Gaulle heeft het gratieverzoek voor
de leider van de op hem gepleegde
aanslag bij Petit-CIamart afgewezen.
Hij heeft wel gratie verleend aan de
beide andere ter dood veroordeelden,
luitenant Bougrenet de la Tocnaye en
Prévost.
Deze overste heeft moeten boeten
voor 't feit dat hij gestreden heeft om
Bidault aan de macht te brengen, die
nu kans krijgt om in Beieren een
rustig leventje te gaan leiden.
Het bestuur van de Federatie van
Nederlandse Journalisten is veront
rust door en verontwaardigd over de
toepassing van artikel vier van het te-
levisiebesluit - „de uitzendingen
mogen niets bevatten, dat gevaar kan
opleveren voor de veiligheid van de
Staat, de openbare orde of de goede
zeden" - op een situatie waarvoor
deze bepaling kennelijk niet is ge
schreven. Het spreekt de verwachting
uit, dat de gevaarlijke ingreep ten
aanzien van de KRO nooit als prece
dent zal worden beschouwd.
Dit zegt het federatiebestuur in 'n
telegram aan de minister-president
naar aanleiding van het dreigement
van de regering tegen de KRO, als
die het interview van de BBC met Bi
dault zou uitzenden. Het bestuur acht
dit dreigement een inbreuk op de vrij
heid van voorlichting en meent, dat
de norm van artikel vier van het TV-
besluit - de veiligheid van de Staat
en de openbare orde - in dit geval
op een ongeoorloofde manier is ge
hanteerd. Volgens het federatiebe
stuur kan er geen verband gelegd
worden tussen de veiligheid van de
Staat en de openbare orde aan de ene
kant en aan de andere kant het verto
nen van het interview, dat in Enge
land een parlementair debat en ove
rige openbare discussies heeft uitge
lokt. Onderdrukking van de uitzen
ding van deze documentaire gegevens
verdraagt zich volgens het telegram
niet met de vrijheid van voorlichting,
vastgelegd in de Europese conventie
van de reohten van de mens.
nog steeds voortdurend woningnood
drama" zag hij ons gehele volk schul
dig. Men moet zoeken naar grotere
middelen o.a. door stimulering van 't
particulier initiatief in al zijn vormen,
mits met inachtneming van het be
hoeftepatroon. Betreffende Frank
rijk en de EEG waarschuwde hij te
gen „dolle dingen", een obstructie te
gen Frankrijk, waardoor De Gaulle's
positie maar zou worden verstevigd.
De voorzitter van de KVP, mr P.
J. M. Aalberse, noemde de woning
nood in zijn openingsrede een ramp.
Hij betwijfelde overigens dat het stil
leggen van andere bouwwerken een
bijdrage zou vormen voor de vergro
ting van de capaciteit van de wo
ningbouw, en hij wees er daarbij op,
dat men zich dient te realiseren, dat
thans ten behoeve van de woning
bouw reeds zo sterk wordt afge
remd, dat b.v. de goedkeuringen voor
fabrieksgebouwen e.d. een wachtlijst
hebben van twee a drie jaar.
De gevolgen hiervan doen zich
reeds gevoelen, aldus de KVP-voor-
zitter. Ondernemingen, die zich in
ons land willen vestigen, worden af
geschrikt en gaan naar andere landen
in Europa. In ons land liggen volgens
hem voor miljoenen aan machines op
geslagen, die al waren besteld en die
niet gebruikt kunnen worden omdat
een nieuwe vestiging of uitbreiding
van een bedrijf niet tot stand is ge
komen.
waiufvói
Naar zijn oordeel is een oplossing,
die uitsluitend wordt gezocht in de
richting van de woningwet-woningen
eveneens te simplistisch'.
Of de totale bouwcapaciteit in ons
land volledig wordt benut, was naar
de mening van mr. Aalberse zo zeker
nog niet. Statistische gegevens, zo
zei hij, geven zeker in dit geval niet
altijd het juiste beeld.
Vele gemeenten zouden met de aan
wezige bouwcapaciteit aanzienlijk
meer woningen kunnen bouwen, maar
worden daarin belemmerd door het
met cijfers en procenten uitgedokter
de schema. Mr. Aalberse vroeg zich
dan ook af, of niet te gecentraliseerd
wordt gewerkt en of wel voldoende
armslag wordt gegeven.
Mr. Aalberse sprak tenslotte de
wens uit, dat het drama van de wo
ningnood bij de verkiezingscampagne
door geen enkele partij zal worden
gebruikt als een object van overbie-
den.
De heer Andriessen uitte ernstig
kritiek op het kabinet terzake van de
woningbouw en Mr. Blaisse waar
schuwde tegen een houding tegenover
Frankrijk, dat niet strookt met onze
belangen en die van Europa.
GROTE UITKERINGEN
BRANDSCHADE
In januari van dit jaar hebben de
gezamenlijke schadeverzekerings
maatschappijen in Nederland onge
veer f 30 min. betaald wegens
brandschade. Dit is 6 a 7 maal zo
hoog al in januari 1962. De grote
brand bij C. en A. in Amsterdam is
niet in dit bedrag begrepen. Deze
brand was in februari. De schade
verzekeringsmaatschappijen (exclu
sief transportverzekering) in Neder
land ontvangen rond f 150 min. pre
mie per jaar. Grote objecten worden
dikwijls over de gehele wereld verze
kerd. Dit is o.m. het geval met de
brand- en bedrijfschade van C. en A.