wAAlwnkse en lAnqstRAatse couRAnt
Lichamelijke opvoeding en sport
in Noord-Brabant vraagt
aandacht van de overheid
Vaticaan gonst van bedrijvigheid
met het oog op homend conclaaf
Vierhonderd Zweden
in quarantaine
Russische atoomproeven verhogen
radio-actieve neerslag in Amerika
VAN MAAREN
z'n BRILLEN!
Dubbel salaris
-a*
Achterstand dient te worden weggewerkt
Onbevredigende
toestand
Aandacht van
de overheid
Geringe toename aantal
gymnastieklokalen
De situatie bij G.L.O.
en V.G.L.O.
U.L.O. B.L.O. en
Nijverheidsonderwijs
om
Brillenspecialist
„Vermaard'
DEN BOSCH
TILBURG
BREDA
Toch lekker wel F
MAANDAG 17 JUNI 1963
85e JAARGANG No. 48
De tcho VAD het Zuióen
Uitgever
Waal wij ksche Stoomdrukkerij
Antoon Tieler.
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per pa.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO"
„De situatie inzake het onderwijs in lichamelijke oefening voor de
provincie Noord-Brabant vertoont, afgezien van enkele op zichzelf
belangrijke variaties, een vrijwel overeenkomstig beeld met de natio
nale toestand. Hieruit mag evenwel niet worden afgeleid, dat in
Noord-Brabant geen belangrijke achterstand op 't gebied van de voor
ziening met accomodaties ten behoeve van het onderwijs in lichame
lijke' oefening zou bestaan, omdat zowel in Nederland, ais in de pro
vincie Noord-Brabant een evidente achterstand bestaat."
Tot deze conclusie is de Werkgroep Sport van de Provinciale Com
missie Sociaal Plan Noord-Brabant gekomen in een door haar uitgege
ven rapport over de situatie ten aanzien van de sport en lichame
lijke opvoeding in Noord-Brabant. De leiding en de uitvoering van
dit onderzoek werd, omdat al spoedig bleek, dat dit onderzoek zeer
omvangrijke afmetingen, ging aannemen, opgedragen aan het Pro
vinciaal Opbouworgaan.
In het rapport wordt de conclusie naar voren gebracht, dat over het
algemeen kan worden gesteld, dat bij het voorbereidend hoger- en
middelbaar onderwijs en het kweekschool-onderwijs de situatie, wat
betreft de materiële voorwaarden aangaande het onderwijs in licha
melijke oefening in Noord-Brabant, het meest bevredigend is, ofschoon
ook hier nog een groot aantal tekorten geconstateerd konden worden.
Bij het uitgebreid lager onder
wijs en zij het in iets mindere
mate bij het buitengewoon lager
onderwijs, moet van een nog min
der bevredigende situatie worden
gesprokeni. Bij het nijverheidson
derwijs en het voortgezet gewoon
lager onderwijs is de toestand on
voldoende te noemen.De situatie
bij het gewoon lager onderwijs en
het land- en tuinbouwonderwijs, zo
wordt gesteld, is in het algemeen
slecht te noemen.
Ten aanzien van de beschikbare
gymnastieklokalen in Noord-Bra
bant kan geconcludeerd worden,
dat deze uitgaande van het aan
tal klassen dat hiervan gebruik
maakt bij het gewoon lager on
derwijs in overwegende mate niet
aan redelijke eisen voldoen, terwijl
dit bij het voortgezet gewoon lager
onderwijs voor bijna de helft en
bij het kweekschool-onderwijs voor
ruim tweevijfde van de klassen het
geval is. Bij het uitgebreid lager
onderwijs, het nijverheids-, het
voorbereidend-, hoger-, middel
baar-, en het land- en tuinbouwon
derwijs voldoen de beschikbare lo
kalen grotendeels wel aan de re
delijke eisen.
De beschikbare tegelplaatsen, de
speel- en, sportterreinen blijken bij
het voorbereidend hoger- en mid
delbaar onderwijs en het nijver
heidsonderwijs in overwegende
mate aan redelijke eisen te voldoen.
►.Het kweekschool- het gewoon la
ger- en het voortgezet gewoon la
ger onderwijs verkeren in deze
eveneens in relatief bevredigende
omstandigheden. Bij alle overige
vormen van onderwijs (het uitge
breid lager-, het buitengewoon la
ge- en het land- en tuinbouwon
derwijs) is de situatie overwegend
bevredigend te noemen.
In het rapport wordt onder meer
de suggestie gedaan, dat de rijks
overheid door middel van onder
zoekingen inzicht zal moeten ver
werven in de situatie betreffende
de lichamelijke opvoeding bij de
verschillende soorten van onder
wijs, zowel met betrekking tot ac
comodaties en leerkrachten als ten
aanzien van de resultaten van het
onderwijs in lichamelijke opvoe
ding.
Het ligt bovendien op het terrein
van de rijksoverheid dat deze de
wetenschappelijke studie van de
problemen, die de lichamelijke op
voeding betreffen, en of hiermee
samenhangen, zo veel mogelijk te
bevorderen. De overheid zal bo
vendien regulerend dienen op te
treden, door de meest urgente ge
vallen door het verstrekken van
een zogenaamde urgentieverkla
ring voorrang te verlenen bij het
realiseren van de benodigde acco
modaties. Hierbij dient wel te wor
den opgemerkt, dat in de praktijk
het bezitten van een urgentie-ver
klaring niet betekent dat de nood
zakelijk geachte accomodatie er
dan ook spoedig zal zijn, omdat de
realisatie tevens afhankelijk is van
het verkrijgen van een bouwver
gunning.
Het komt de werkgroep daarom
ook gewenst voor, dat de uitgifte
van de bouwvergunningen meer
aangepast wordt aan en ook sneller
volgt op het verstrekken van de
urgentie-verklaring. Een coördina
tie tussen het uitgeven van urgen
tie-verklaringen en het verstrek
ken van de bouwvergunningen
voorkomt, dat er urgentie-verkla
ringen worden afgegeven, terwijl
er in feite geen mogelijkheid be
staat om met bouwen te beginnen.
Tot slot is men in het rapport
van oordeel, dat bij de realisering
van de accomodaties, met name bij
de gymnastieklokalen in vele ge
vallen niet te star moet worden
vastgehouden aan de minimale af
metingen. Een groter lokaal dan
voor een bepaald soort van onder
wijs noodzakelijk is mag nog niet
als overbodige luxe worden aange
merkt, omdat men tevens dient te
bedenken, dat buiten schooltijd
deze zalen verhuurd moeten kun
nen worden aan gymnastiek - en
sportverenigingen.
Ook de gemeentelijke overheid
zal haar medewerking dienen te
verlenen bij het totstandkomen
van de benodigde accomodaties. Er
dient naar gestreefd te worden, dat
iedere school voor alle klassen kan
beschikken over een gymnastiek
lokaal en een speelveld. Bovendien
is het van grote importantie, dat
de mogelijkheden worden gescha
pen tot het geven van regelmatig
zwemonderwijs, waarvoor, zo wordt
opgemerkt, de totstandkoming van
overdekte instructiebaden practisch
noodzakelijk is.
Gebleken is, dat van 1 september
1959 tot 1 september 1961 het aan
tal gymnastieklokalen, uitsluitend
of tevens beschikbaar voor het on
derwijs in lichamelijke oefening, in
Nederland gestegen is met 8,7%
(namelijk van 3282 tot 3568). In
Noord-Brabant heeft de toename
in deze periode 12,8% bedragen,
hetgeen een stijging inhoudt van
327 naar 369 lokalen. Het aantal lo
kalen van het grootste type (met
een vloeroppervlakte van 180 m2
en meer) steeg echter nationaal
sterker dan provinciaal. Rekening
houdende met de gewijzigde eisen
ten aanzien van de minimale
afmetingen voor gymnastielokalen
voor het onderwijs in lichamelijke
oefeningen moet hier opgemerkt
worden, dat in Noord-Brabant bij
na de helft van de beschikbare
gymnastielokalen niet meer voldoet.
Gewezen zij hier ook op de om
standigheid, dat toename van het
aantal gymnastieklokalen (sinds
1959) niet in gelijke mate aan de
verschillende vormen van het on
derwijs ten goede is gekomen. Zo
is de vooruitgang met name bij 't
land- en tuinbouwonderwijs van
te verwaarlozen betekenis.
Per 1 september was 10% van
alle Nederlandse gymnastiekloka
len in Noord-Brabant gesitueerd.
Twee jaar nadien was dit percen
tage gestegen tot 10,5%, een toena
me slechts van een half procent.
De aantallen per 1 september 1961
in aanbouw zijnde lokalen bedroe
gen voor het gehele land en de pro
vincie resp. 114 en 12.
Aangezien Noord-Brabant 13%
van de Nederlandse bevolking uit
maakt en bovendien een relatief
jonge bevolking bezit, moet dan
ook gesteld worden, dat m.b.t. het
aantal gymnastieklokalen ten be
hoeve van het onderwijs, Noord-
Brabant achterblijft bij Nederland.
Het totaal aantal gymnastieklo
kalen dat door 948 scholen voor ge
woon lager onderwijs in Noord-
Brabant wordt gebruikt, bedraagt
329. Dit betekent dat voor het on
derwijs in lichamelijke opvoeding
in de gehele provincie één lokaal
op 288 scholen wordt aangetrof
fen.
De gebieden met een kleine stad
als centrum waartoe de Langstraat
behoort, komen, uitgezonderd het
gebied Bergen op Zoom-Roosen-
daal, ongunstiger voor de dag dan
de provincie.
Met betrekking tot het zwemon
derwijs bestaan er op de g.l.o.-
scholen nog grote tekorten.
In Noord-Brabant blijkt slechts 13
procent van alle klassen zwemon-
derricht te ontvangen. Van de ge
bieden met een kleine stad ver
keert de Langstraat in de gunstig
ste situatie.
De 28 v.g.l.o.-scholen in Noord-
Brabant maken in totaal van 36
gymnastieklokalen gebruik. De
provincie heeft derhalve de be
schikking over 1 lokaal op 139
scholen. Van alle v.g.l.o.-klassen in
Noord-Brabant blijkt ruim twee
derde voor alle lessen en negen
procent voor een gedeelte van de
lessen een gymnastieklokaal te
kunnen benutten. De resterende
24 procent kan in het geheel geen
lokaal gebruiken. Van alle klassen
maakt bijna een vierde van een
niet redelijk lokaal gebruik. Een
vergelijking heeft aangetoond, dat
in de gebieden met een kleine stad
als centrum ruim de helft van de
klassen voor alle lessen en bijna
een vijfde voor een gedeelte van
de lessen een gymnastieklokaal be
zit, terwijl een vijfde een niet re
delijk lokaal in gebruik heeft. Ook
hier blijkt de Langstraat het beste
beeld te vertonen. Alle klassen ma
ken hier namelijk voor alle lessen
van een lokaal gebruik.
Van alle Noord-Brabantse v.g.l.o.-
klassen krijgt 23 procent zwemon
derwijs. De landelijke gebieden
staan op de laatste plaats met
slechts 5%, in de gebieden met een
kleine stad als centrum bedraagt
dit percentage 10%. De v.g.l.o. scho
len in de Langstraat zijn van zwem-
onderricht verstoken.
Noord-Brabant telt 146 u.l.o.-
scholen, die in totaal over 120 gym
nastieklokalen beschikken. Er is
derhalve een lokaal op de 122 scho
len. Deze verhouding ligt voor de
gebieden met een kleine stad als
centrum 1 lokaal op de 130 scholen.
Uitgaande van het aantal klassen
dat in Noord Brabant van een gym
nastieklokaal gebruik kan maken,
is de situatie zo dat bijna 85% voor
alle en ruim 8% voor 'n gedeelte
van de lessen lichamelijke oefening
van 'n zaal profiteert. 7% kan in 't
Langstraat ligt het percentage iets
boven het privinciaal gemiddelde.
In Noord Brabant heeft bijna 78%
van alle b.l.o. scholen de beschik
king over een gymnastieklokaal.
Van de gebieden met een kleine
stad als centrum neemt o.m. de
Langstraat de gunstigste plaats in.
Wat het zwemonderwijs aan b.l.o.
scholen betreft kan worden gesteld
dat dit op alle b.l.o. scholen in de
Langstraat voorkomt.
Van alle in de provincie gesitu
eerde scholen voor Nijverheidson
derwijs kan bijna 62% van een re
delijke en 18% van een niet aan de
eisen beantwoordend lokaal ge
bruik maken. Het resterende deel,
te weten een vijfde heeft in het ge
heel niet de beschikking over een
lokaal.
In de gehele provincie blijkt ruim
28% van de scholen voor nijver
heidsonderwijs zwemonderricht te
ontvangen. De gebieden met een
kleine stad als centrum nemen de
gunstigste positie in. Hier geniet
namelijk 36% zwemonderwijs. De
Langstraat neemt hieronder weer
de gunstigste situatie in waar 57%
zwemonderricht geniet.
MEER DAN 6,5 MILJOEN
BRANDSCHADE IN APRIL
Gedurende april zijn als gevolg
van brand vijf personen om het le
ven gekomen en zijn 55 personen,
onder wie 24 leden van het brand
weerpersoneel, door brand gewond.
De directeschade als gevolg van
brand wordt geraamd op 6.652.145
gulden (maart f 10.309.935.-, april
1962 f 10.461.910.-).
Bij de getroffen percelen waren
10 boerderijen en gebouwen van
landbouw en veeteeltbedrijven, die
geheel of gedeeltelijk werden ver
nield en waarvan de totale schade
wordt geraamd op f 414.500.
(maart: 14 boerderijen met een
schade van f 1.397.500.-, april 1962
13 boerderijen met een schade van
f 583.000.-).
Handel en industrie leden met 34
branden 'n schade van f 4.779.000.-
(maart: 25 branden met een schade
van f 7.105.300,-, april 1962 25 bran
den met een schade van 8.126.300
gulden).
VRACHTAUTO RIJDT
POELIERSWINKEL
BINNEN
Een vrachtauto met aanhanger,
waarop 16 ton betonelementen was
geladen is donderdagnacht een poe
lierswinkel te Almelo binnengere
den, doordat de 34-jarige bestuur
der-eigenaar van de auto, G. van
der S. uit Borger, een bocht naar
links veel te ruim nam. De botsing
met het pand veroorzaakte een ge
weldige klap, waardoor de vijf le
den van het poeliersgezin Hoeven-
berg niet anders dachten, dan dat
er een vliegtuig op het huis was ge
vallen.
De bewoners sprongen uit het
bed, rende naar beneden, en wilden
door de winkel de straat op. Ze be
landden echter in een geweldige
stofwolk. Toen die opgetrokken was
zagen zij een auto midden in de
winkel staan, waar grote ravage
was aangericht. De toonbank was
totaal vernield, een grill-apparaat
was in elkaar gedrukt en enkele
duizenden eieren waren gebroken.
De schade loopt in de tienduizenden
guldens.
In het Vaticaan wordt met man en macht gewerkt om de conclaaf
ruimten voor woensdag a.s. gereed te hebben voor de ontvangst van
de ruim tachtig kardinalen en hun begeleiders. Vrachtauto's hebben al
stapels matrassen, van seminaries uit Rome en omgeving geleend,
aangebracht voor de slaapvertrekken. In vele zalen worden altaren
neergezet, eetzalen en keukens worden ingericht, een aantal deuren
wordt geblokkeerd en vensters geblindeerd.
Uit de Vaticaanse opslagruimten
is een grote partij meubelen van
uiteenlopende stijlen en vaak hoge
ouderdom te voorschijn gehaald. De
timmerlieden en bekleders hebben
zich daarop geworpen om met wat
spy kers hier, een stukje fluweel en
wat goudkoord daar, overigens niet
bar oogelijke stoelen tot bruikbare
kardinaalszetels om te toveren.
Want ondanks de aanwezigheid van
vele hystorische kunstschatten in 't
Vaticaan, beoefent men daar bij ge
legenheden als deze toch zoveel
mogelijk zuinigheid en overleg om
de kosten te drukken.
In de Sixtijnse kapel, waar de
stemmingen plaats vinden, is men
al het verst gevorderd. In het mid
den staan daar vier grote tafels
naast elkaar, met 'n groen kleed ge
dekt, daar kunnen de conclaafle
den, als zij de ruimte op de lesse
naar bij hun eigen troon te krap
vinden, hun stembiljet invullen.
Boven het altaar in de kapel
hangt een gobelin voorstellend de
nederdaling van de Heilige Geest
over de apostelen. Via een deur
links daarvan komt men in de sa
cristie waar de witte gewaden in
drie maten voor de nieuw geko-
Vughterstraat 25
Markt 32
Nw. Ginnekenstr. 23^
zen paus gereed worden gehangen.
Aan de zijde tegenover die van
het altaar staat de befaamde kachel,
waarin de stembiljetten worden
verbrand.
Besloten zou zijn. de kardinalen
te verzoeken de hun toegestane ene
helper zoveel mogelijk geen pries
ter te laten zijn, omdat men anders
mogelijk altaren te kort zou komen
voor het opdragen van de missen
naar schatting zo'n kleine twee
honderd elke dag in de conclaaf-
ruimte door de daar aanwezige
geestelijken.
Het Vaticaanspersoneel zal deze
maand dubbel salaris ontvangen
volgens de traditie dat gedurende
het vakant zijn van de Heilige Stoel
een extra toelage, de „stuiver van
de camerlengo", wordt uitbetaald.
In het verleden is het wel tot onge
noegen met de leden van de Zwit
serse Garde gekomen, als deze
„stuiver" niet werd uitbetaald.
Een indrukwekkend personage
tijdens het conclaaf is prins Sigis-
mondo Chigi, prefect van politie en
„Minister van Binnenlandse zaken",
gedurende de vakatie van de pau
selijke troon, die als maarschalk
van het conclaaf zal optreden en
als zodanig verantwoordelijk is
voor de geheimhouding van het in
de vergadering verhandelde. Zijn
persoonlijke standaard zal geduren
de het conclaaf boven zijn apparte
menten bij de Damascenuspoort
hangen. Hij zal, in zijn traditionele
costuum van zwart flueel met witte
omslagen, vergezeld van zijn gevolg
van commandanten, aalmoezenier,
particulier secretaris en dienaren in
livrei als eerste de eed op de ge-
geheel niet over een zaal beschik
ken. Van alle klassen blijkt ruim
14% een niet redelijke zaal te heb
ben. In de Langstraat heeft ruim
17% van de klassen geen lokaal,
32% van alle ulo-klassen in Noord-
Brabant geniet zwemonderwijs. De
percentages in deze, van de stede
lijke gewesten en de gebieden
met een kleine stad als centrum
wijken slechts weinig af. Zij bedra
gen respectievelijk 33 en 36. In de
De Zweedse gezondheidsdienst
heeft woensdag meegedeeld, dat 400
inwoners van Stockholm in verband
met mogelijke pokkenbesmetting
in quarantaine moeten worden ge
nomen.
Deze maatregelen zijn nodig van
wege het jongste geval van pokken,
dat bij een 85-jarige vrouw is ge
constateerd, die op 6 juni door ver
scheidene afdelingen van een zie
kenhuis in de Zweedse hoofdstad
heeft gelopen.
Via alle mogelijke communicatie
middelen probeert men de betrok
kenen, van wie velen niet zijn in
geënt, te waarschuwen.
Volgens een rapport van de Ame
rikaanse raad voor stralingsgevaar
zal de radioactieve neerslag in de
V.S. vooral tengevolge van de Rus
sische atoomproeven dit jaar twee
maal zo groot zijn als in 1962.
Het woensdag Uitgegeven rapport
onthulde tevens, dat de Sovjet Unie
een grote voorsprong heeft op het
westen in het totale aantal proeven
met kernwapens.
Ondanks de verdubbeling van de
neerslag in 1963, die vooral te wij
ten is aan de proeven in 1962, voor
spelde de raad geen ernstige be
dreiging voor de gezondheid van
de Amerikaanse burgers.
„Onze conclusie is, dat de bedrei
ging van de gezondheid ten gevol
ge van radioactief voedsel voorlo
pig geen maatregelen rechtvaardi
gen om de verorbering van radioac
tive deeltjes te beperken door mid
del van dieet en een verandering in
het gebruik van voedsel, in het bij
zonder melkproducten en levens
middelen" aldus de raad.
Sinds de atoombom op Hiroshima
in de tweede wereldoorlog hebben
de atoommogendheden proeven ge
daan met kernbommen, die een ge-
zamelijke kracht van 511 megaton
(11 miljoen ton tnt) bezitten; 357,7
megaton komt voor rekening van
Rusland en 153,3 voor Amerika en
Engeland.
Het jaar 1962 heeft alle records ge
broken, toen Amerika en Rusland
atoomproeven hebben gedaan met
een totale kracht van 217 megaton.
DE KABINETSFORMATIE
Dr. De Kort ontvangt maandag
achtereenvolgens de fractieleiders
van de P.v.d.A., A.R., C.H.U. en
V.V.D. alsmede de heer Andriessen
die thans optreedt als waarnemend
voorzitter van de KVP-fractie. De
formateur zal de fractieleiders bij
die gelegenheid met een mondelin
ge toelichting, een conceptbasispro
gramma overhandigen voor een
vijf-partijen-kabinet.
Over de zetelverdeling, die dr.
De Kort voor een vijf-partijen-ka-
binet voor ogen staat, worden de
fractieleiders echter nog in het on
gewisse gelaten. De zetelverdeling
is in het gesprek van vandaag be
slist niet aan de orde, verklaarde de
woordvoerder van de formateur.
heimhouding afleggen in de Six
tijnse kapel.
Hij zal er voor moeten: waken dat
binnen het conclaaf geen afluister-
apparaten aanwezig zijn, onbevoeg
den buiten moeten houden en elke
dag het wachtwoord uitgeven. Hij
geniet wat dit alles betreft een ge
strenge reputatie van „in de dienst"
geen enkel grapje te dulden.
door Marde Verdenius.
Al is het een bekend verschijnsel,
dat "doen wat moet" de mens een
tevreden geluksgevoel geeft, er
schijnt een aan niets kunnende tip
pen vervoering te kleven aan "doen
wat niet mag".
Nog niet zo de moord-diefstal af
faires, maar de kleine, dagelijkse ge
en verbodenheden.
Pietjenergens aankomen!" noopt
Pietje de lucifers te pakken en de
torenflat in de fik te laten gaan.
Ansje, overal afblijven!"dwingt
Ansje zich naar het gasfornuis te be
wegen, om zodoende de riante bun
galow in de lucht te laten vliegen.
De journalistiek is ze innig dank
baar, want ze zorgen voor frontpa
gina-nieuws met het woord "veroor
zaken" in de kop. Ze hebben hun
neus nog niet buiten de deur gesto
ken of ze zijn aan 't veroorzaken. Ze
veroorzaken kettingbotsingen, omdat
ze tien meter voor of na een zebra
oversteken, dodelijke ongevallen om
dat ze met eigengereid initiatief een
voorrangsweg opvliegen en slechts
levensgevaarlijke gewonden, dank zij
hun monter optimisme wat betref t in
halen en snijden.
Het veroorzaken zit hun in het
bloed, zou je geloven?
Nee, ik denk dat het in "nergens
aankomen" en "overal afblijven" zit.
Te veel ouders menen, dat opvoeden
verbieden betekent.
"Maak je pak niet vuil, kom niet
aan de krantzit niet met je elleboog
tegen het behang, druk je neus niet
tegen het glas, schuifel niet met je
voet over het kleed, blijf met je vin
gers van de radio af!"
De maatschappij heeft hetzelfde
recept.
"Verboden op het gras te lopen,
over het hek te klauterenin het wa
ter te zwemmen."
Er zijn kinderen die hierdoor
gekwetst worden, dat ze hun hele
groot-mens-zijn er mee moeten vullen
om deze jeugdfrustratie kwijt te ra
ken.
En wat is hiervoor mooier dan het
verkeer. Daar kun je lekker töch
doen!
Is hier een oplossing voor? Ik
vrees van nee. Lidtekens blijven lid
tekens. Alleen kun je bij de nog op
te voeden Ansje 'en Pietje misschien
een beetje minder om het behange
tje denken.
Het kan mensenlevens schelen,
dacht ik zo.