wAAlwijkse en UnqstRAAtse couRAnt
Moderne romans en realistische litteratuur
zijn bij de Middelbare schooljengd
niet zo geliefd
Tachtig jarige A.N.W.B.
telt 550.000 leden
.V.P. staat opnieuw voor
V.V.D. of P.v.d.A.
ft
In 1975 op ieders zes Nederlanders EEN auio!
Ongeluk op Bergsche Maas niet
veroorzaakt door technische storing
UwaJiesYoot
Moderne literatuur
onderaan
Belemmerende factoren
Pocket graag gekocht
20.000 pechgevallen
per jaar
Ook op toeristisch gebied
Concilie in drie zittingen
mogelijk
EUROPOORT 1963
Onteigening van
Landbouwgronden
voor defentiedoeleinden
Kampeer artikelen
Brillenspecialist VAN MAAREN
„Vermaard" om z'n BRILLEN!
Vughterstraat 25 DEN BOSCH
TILBURG
Markt 32
Nw. Ginnekenstr. 23.
BREDA
MAANDAG 1 JULI 1963
85e JAARGANG No. 52
e tcho vAn het Zuióe
itgever
,'aalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
ioofdredacteur JAN TIELEN
Jironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p
Advertentieprijs: 10 cent per m.ra.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Dpgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO"
In opdracht van het Katholiek Lectuurcentrum heeft het Hoogveld
Instituut in Nijmegen een onderzoek ingesteld naar het lezen van de
leerlingen van de derde klas en hoger van een aantal katholieke mid
delbare scholen. De enqueteurs van het Hoogveld Instituut legden
1600 leerlingen een voorkeurlijst van 84 boeken voor uit dertien ver
schillende categorieën.
II 3 volgende tien kwamen aan de
top van de ranglijst:
vl 1. Arendsoog (Nowee), 2. Het ach-
4 terhuis (Anne Frank),. 3. Camera
Obscura (Hildebrand), 4. Ciske de
Kat (Piet Bakker), 5. Max Have-
laar (Multatuli), 6. Don Camillo
(Quareschil), 7. Ben Hur (Wallace),
De gebroeders Bèekman (Kort-
Mms), 9. De kleine Johannes (Fr.
Eeden), 10. Bartje (A. de Vries),
'.onjour Tristesse (Fransoise Sa-
gan) neemt de achtenveerstigste
plaats in en wordt verre overtrof-
i -n door Karl May-boeken en Big-
i ës-boeken.
I De voorkeurslijst van auteurs, 'n
keus uit totaal 84 schrijvers, is als
volgt: 1. G. Bomans, 2, J. Nowee,
3. Antoon Coolen, 4. Jules Verne,
|5. Charles Dickens, 6. Karl May,
J. Hildebrand, 8. Anne Frank, 9.
■Arthur van Schendel, 10. A. den
(Doolaard.
Schrijvers als John Steinbeck, Si
mon Vinkenoog, Julien Green,
Louis Pauwboon, Erskine Caldwell
vormen de achterhoede. Van de tien
Igenoemde schrijvers had meer dan
70 pet van de leerlingen wel eens
leen boek gelezen. Van Cissy van
jMarxveldt had slechts een derde
Van alle leerlingenooit een boek
gelezen.
Wat de categorieën van boeken
b'treft die de voorkeur genieten,
winnen het de „Literatuurleesboe-
ken" iets van „avonturen" en jon
gensboeken" (die ook veel door
meisjes worden gelezen) en „boe
ken over oorlog". Echte „meisjes
boeken en damesromans" staan 10
pet hierbij achter.
Aan de onderste tree van de voor
keursladder staan „Moderne litera
tuur" en realistische romans". „Hu
moristische boeken" worden door
S pet van de leerlingen gelezen,
literaard ligt bij de keuze van de
'■eken het verschil tussen jongens
r meisjes veel sterker uiteen.
Over het algemeen blijkt dat de
engens de voorkeur geven aan
oigensboeken en avonturenro
mans, aan boeken over oorlog en
denvervolging, aan detctive-ro-
rans.
Meisjes lezen liever meisjesboe-
ui en damesromans, boeken van
bekende Nederl. auteurs, gods-
1 dienstige en dichterlijke werken
en humoristische boeken. Gymna
sium-meisjes geven erg uiteenlo
pende auteurs op als Marsman,
Smit, Breedveld, Simon Carmiggelt,
P. Q. Woodehouse. Fransoise Sagan
geniet juist meer populariteit bij
M.M.S.-meisjes, evenals Daphne du
Maurier, en Multatuli.
I In vergelijking met de jeugdigen
uit de grote steden lezen de leer-
'hngen afkomstig van het platteland
opvallend veel oorlogsboeken:
i'Kirst, Sytzem, Remarque). De
jeugdigen uit de grote stad daaren
tegen lezen meer humoristische boe
ken (Bomans, Carmiggelt, Schmidt)
meer detective-romans (Havank,
Simeon, Cheyney), meer uitgespro
ken meisjesboeken.
De voorkeur voor humoristische
boeken en detective-romans in de
steden verklaart het rapport uit de
grotere behoefte aan ontspannings
lectuur om de gecompliceerdheid
van het leven af te reageren.
Het rapport van het instituut zegt
dat het huiselijk klimaat een in
vloedrijke factor is. Van het totaal
1600 ondervraagde leerlingen gaf
op de vraag of er thuis over boe
ken gesproken wordt, 20,1 pet ten
antwoord: „vaak", 71 pet.: „soms"
slechts 8,9 pet. vulde in dat bij hen
thuis nooit over boeken gepraat
werd.
Meer dan een kwart praat thuis
niet over boeken waarmee ze bezig
zijn. Het valt op dat meisjes met
hun ouders meer over boeken pra
ten dan jongens, zowel over boe
ken in het algemeen als over boe
ken die ze zelf lezen.
E van de factoren die in ernsti
ge mate lees-belemmerend kunnen
werken is het feit dat een groot
deel van de ondervraagden door de
lessen op school en door het huis
werk over een bepaalde vrije tijd
beschikt. Deze beperkte vrije tijd
wordt nog vaak in beslag genomen
door sport, uitgaan, knutselen, mu
ziek, tv, e.d.
Van de ondervraagden geeft 42,5
pet op dat de sport een belemmer
ende invloed uitoefent op hun lec
tuur, terwijl slechts 20,9 procent de
televisie als oorzaak noemt.
Zes procent van de onderzochtte
jeugd leest minder dan een boek in
per maand, 30,1 procent leest ook 1
boek in de maand, 44 pet. een boek
in de week, 19,9 procent leest meer
dan een boek in de week. Het over
grote deel van de leerlingen (94%)
leest een boek in de maand of meer.
Niettemin vindt 69,2 procent dat ze
eigenlijk meer zouden moeten gaan
lezen.
De factoren „uitgaan" en „tele
visie kijken" schijnen bij de jon
gens meer belemmerend te werken
op hun lectuur dan bij de meisjes.
De factor „huiswerk" blijkt in de
intellectueel „hogere" milieus min
der belemmerend te werken dan in
de .middelbare' en .lagere' milieus.
De leesfrequentie is onder de
M.M.S.-Ieerlingen het hoogst, zij
terwijl de gymnasiasten blijkbaar
worden gevolgd door de H.B.S.ers,
het minst freqent lezen.
De vraag rijst of de M.M.S.-meisjes
wellicht lichtere lectuur lezen en
of de gymnasiasten juist door hun
studie meer naar de „gedegener"
boeken worden gedreven. Mogelijk
speelt hier het huiswerk en de
voor de M.M.S. en H.B.S. verplichte
literatuurlijst een rol.
Ook valt het op dat in het westen
van het land de leesfrequentie iets
lager ligt dan in het zuiden, zelfs
aanmerkelijk lager dan in het Oos
ten van het land.
De vraag, hoe kom je aan die
boeken die je leest, leverde de vol
gende resultaten op: lenen 66,3 pet.,
kopen 15,2 pet, krijgen 4,8 pet., thuis
uit de bibliotheek 13,7 pet. De sa
mensteller van dit rapport is ver
baasd over de hoge percentages
jeugdigen dat zijn boeken koopt.
De verklaring ziet hij voornamelijk
in de vele pocketboeken, die tegen
woordig op de markt zijn, waardoor
men al voor weinig geld een boek
dat men graag wil lezen, kan ko
pen.
De „leengewoonten" lopen sterk
uiteen, Voorop komt de openbare
leeszaal en de bibliotheek: 52,3 pro
cent leent hier meestal, 26,1 pet.
soms, 21,6 procent nooit. Dan volgt
de schoolbibliotheek: 25,6 procent
meestal, 42,8 procent soms, 31,7 pet.
nooit. Vrienden en kennissen zijn
ook erg in trek: 15,7 procent meest
al, 69,1 pet soms, 15,2 pet nooit.
Maar de winkelbibliotheek komt er
bijzonder slecht af: 2,1 pet meestal,
4,7 pet soms, 93,2 pet nooit.
Een opvallend verschijnsel noemt
het rapport dat het hoogste percen
tage leerlingen dat zijn boeken
meestal koopt, in het zuiden van 't
land te vinden is. Treffen de leer
lingen in het westen van het land
thuis meer boeken aan? De leerlin
gen in het oosten van het land zijn
trouwe bezoekers van openbare
leeszalen en bibliotheken.
1 juli bestaat de Kon. Nederland
se toeristenbond A.N.W.B. tachtig
jaar. Met thans bijna 550.000 leden
en 400.000 wegenwachtleden is de
A.N.W.B. een organisatie geworden,
waarvan de oprichters van de „Ne
derlandse Velocipedisten Bond" tij
dens hun eerste vergadering in Ut
recht op 1 juli 1883 wel nooit zullen
hebben gedroomd. De oude fiets
club, die reeds in 1916 als „instel
ling van algemeen nut" werd er
kend, groeide uit tot een toeristen
bond met een enorm apparaat, dat
zich dagelijks onmisbaar weet door
vele miljoenen, die zich langs de
weg bewegen, zowel in het „werk
verkeer" als in het ontspannings-
verkeer."
De groei van de bond ontwikkel
de zich gelijk op met die van het
verkeer. Voor 1940 werd van 100-
duizend leden alleen nog maar ge
droomd. In 1951 werd het kwart
miljoen bereikt. Nu, twaalf jaar la
ter, is dit aantal al weer verdub
beld. En zulks, terwijl de autodicht
heid nog een op 17 inwoners is met
Ex-formateur De Kort heeft don
derdag de onderhandelingen met de
i'beralen op ongeveer dezelfde wij
ze afgebroken als eerder deze week
de besprekingen met de socialisten.
Nu is de stand tussen de PvdA en
de VVD weer gelijk. De KVP moet
opnieuw beslissen, welke van de
|twee zij als partner wil.
I Dr De Kort heeft op een perscon
ferentie verklaard, dat „het meest
belangrijke punt" voor zijn beslis
sing, zijn pogingen te staken, is ge
weest dat, toen hij de PvdA had uit-
geschakeld, hij stuitte op onaan-
I vaardbare eisen van de uitverkoren
Partij, de VVD.
De liberale leider mr Toxopeus
Ivond het „dringend nodig geheel 't
Iprogram aan een aanpassingskuur te
Un"®rwerPen''. Dat: schreef hij aan
p- De Kort. De heer Toxopeus wist
.echte, dat ik niet tot concessies
bereid was, zei dr De Kort gisteren.
Een aantal kleinigheden had hij
.kunnen toegeven, maar noch de li
beralen noch de katholieke en pro
testantse partijen bleken bereid tot
grote tegemoetkomingen. Toen was
dr De Kort er snel mee opgehou
den: „Het geeft maar ellende, het
houdt de formatie te veel op".
Dr. De Kort hield zijn persconfe
rentie buiten medeweten van de
K.V.P.-fractie en tegen het advies
in van adviseurs. Men vreesde dat
zijn verweer alleen maar weer nieu
we mogelijkheden zou scheppen.
Nu, die vrees is niet ongegrond
gebleken.
De verklaring van dr. De Kort
over het afstoten van de P.v.d.A.
wordt door niemand als gegrond
aanvaard. Zijn motivering voor de
breuk met de V.V.D. klinkt zwak en
brengt de KVP, zeker na de inter
ventie van mr. Beernink, in een
nog moeilijker positie.
Dr. Vondeling, van de P.v.d.A. en
mr. Toxopeus, van de V.V.D., heb
ben de motieven van Dr. De Kort
ontkend, en mr. Beernink, van de
C.H.U., heeft nogmaals verklaard
met de V.V.D. en niet met de P. v.
d. A. te willen samengaan.
Nu is 't maar weer afwachten op
de formateur, maar gekozen zal er
moeten worden tussen P.v.d.A. en
V.V.D.
een dichtheid van 1 op 6 in 1975 in
het verschiet. Perspectief voldoen
de dus om organisatorisch tegen die
tijd op een miljoen leden te kunnen
mikken.
Met de ontwikkeling van verkeer
en toerisme ontwikkelde de bond
ook zijn dienstverlening. In 1946
werd als eerste op het Europese
vasteland de wegenwacht opgericht.
Nu, na 17 jaar, is deze dienst een
onmisbaar onderdeel van het ver
keer geworden. De wegenwacht
dienst wordt nog steeds geïntensi
veerd. Over het gehele land is een
net van wegenwachtstations gepro
jecteerd met telefonische en draad
loze verbindingen.
De wegenwachten helpen thans in
ongeveer 200.000 pechgevallen per
jaar. Daarnaast helpt de snel groei
ende „technodienst" met het (vrij
willig) keuren van auto's, de ver
keersveiligheid bevorderen.
Maar ook de wegenwacht poogt
zichzelve met 250 man zoveel mo
gelijk werk uit de handen te ne
men door waarschuwingssystemen
voor brand, slipgevaar, mist enz.
langs de door deze dienst bewaakte
bijna 4000 km vaderlandse wegen.
Enorme aantallen wegwijzers en
borden bevorderen mede een snelle
en veilige afwikkeling van het ver
keer.
Daarbij blijft het echter niet,
want de A.N.W.B. als „verkeerscon-
sumentenbond" is ook zeer actief
in het ijveren voor aanleg en ver
betering van wegen, kruispunten
en andere voorzieningen. De ver
keerstechnische dienst heëft de
handen vol met gegevens van ad
viezen en suggesties aan wegbeheer
ders, waarnaast met behulp van
verkeerstechnische leergangen aan
technici en politiepersoneel doelbe
wust wordt gestreefd naar het ver
spreiden en toepassen van de mo
dernste inzichten en toepassingen
van de verkeerstechniek. De bond
gaf ook de grote stoot tot het op
richten van de stichting „weten
schappelijk onderzoek verkeersvei
ligheiddie reeds een brede acti
viteit ontplooit.
Ligt een aanzienlijk deel van het
A.N.W.B-werk ten nutte van leden
en niet leden in het technische en
technisch-wetenschappelijk vlak,
anderzijds wordt in een breed veld
de dienstverlening op toeristisch ge
bied bedreven. Vele honderddui
zenden hebben met A.N.W.B.-hulp
leren reizen en kamperen. De bond
heeft een grote invloed op het ont
staan en inrichten van kampeerter
reinen en caravanterreinen. Het
systeem van kartering en beschrij
ving van toeristische routes geniet
aanzienlijke populariteit. Daarnaast
kan de toerist steunen op breed in
formatiemateriaal terwijl het rei
zen hem wordt vergemakkelijkt
door hulp bij het verwerven van
reisdocumenten, rechtsbijstand bij
ongevallen e.d. in het buitenland
en in vele landen erkende reiscre-
dietbrieven. Jaarlijks verschijnen
tal van toeristische publicaties en
kaarten van vele landstreken van
de pers. Een „repatriatiedienst"
voor in het buitenland defect ge
raakte auto's alsmede een radio-op
roepdienst via de zender Luxem
burg staan de toerist verder ten
dienste.
Niet slechts voor de langere rei
zen, ook voor de korte weekend
routes geeft de bond brede voor
lichting.
Recentelijk is begonnen met de op
bouw van een aantal toeristische
routes in eigen land. Deze plukken
de recreatiezoekenden bij wijze van
spreken uit het snelverkeer en
brengen hem op rustiger wegen
langs de mooiste plekjes en oorden.
De verkeersveiligheid is er tevens
mee gediend. Ook aan het water
toerisme wordt veel aandacht ge
geven.
Dat een technische storing de oor
zaak zou zijn geweest van de bot
sing tussen de landingsboot en de
tankboot, die dinsdag op de Berg
sche Maas het leven kostte aan drie
personen, lijkt niet waarschijnlijk.
Het onderzoek dat de rijkspolitie-
te water en de marechaussee j.l.
woensdag hebben ingesteld, heeft
tot nog toe althans geen aanwijzin
gen in die richting gegeven.
Ook marinedeskundigen en tech
nici van de werf achten aan de hand
van het huidige onderzoek een mo
torstoring of een fout aan het be
sturingsmechanisme op de schroef
bijna uitgesloten.
Het Vaticaan heeft bevestigd, dat
het oecumenisch concilie op 29 sep
tember van dit jaar hervat wordt.
Het wereld-episcopaat krijgt daar
dezer dagen van het secretariaat
van het concilie bericht van.
Verder is bekend gemaakt, dat
de coördinatie-commissie op 3 juli
bijeenkomt om zijn werkzaamhe
den te beëindigen.
Met de datum van 29 september
voor de tweede zitting van het con
cilie is Paus Paulus zelfs op de
vroegste termijn, die de optimisten
in hun hoofd hadden, vooruitgelo
pen. Het begin van de tweede ses
sie werd door de meesten niet voor
januari verwacht en men sprak
ook al van Pasen 1964. Het valt in
tussen op, dat er in de mededeling
van het staatssecretariaat geen ter
mijn voor de sluiting van de kerk
vergadering genoemd wordt en dat
kan betekenen dat Paulus VI zich
de vrijheid van het bijeenroepen
van een der zittingen voorbehoudt.
Volgens het rooster van Paus Jo
annes had het concilie na precies
drie maanden vergaderen op 8 sep
tember gesloten moeten worden.
Paus Paulus de zesde heeft pre
mier Chroetsjof van de Sowjet-Unie
in een telegram zijn dank betuigd
vooor diens felicitatie met z'n paus
keuze. Het telegram luidt:
Uw boodschap wekt in onze ziel
herinneringen aan de Russische na
tie, en haar wereldlijke en Chris
telijke geschiedenis. Wij bidden
God dat dit land met haar voor
spoed en goed geregelde maat
schappelijke leven een rijke bijdra
ge mag leveren aan de werkelijke
vooruitgang van de mensheid en de
zaak van rechtvaardige vrede in de
gehele wereld.
Internationale tentoonstelling
voor de scheepvaart
Rotterdam krijgt ook dit jaar
weer een internationale tentoon
stelling voor de scheepvaart, voor
scheepsbouw en dergelijke, en het
ziet er naar uit, dat „Europoort
1963" zelfs aanmerkelijk groter van
opzet wordt dan haar voorgangster,
die altijd nog een 17.000 toeschou
wers trok. De organisatoren maak
ten vrijdagmiddag althans op een
persconferentie bekend, dat reeds
nu vier en een halve maand
voor de opening de inschrijving
al ruim 20 procent hoger is dan de
totale deelname van vorig jaar,
toen de expositie voor de eerste
keer werd gehouden. Men denkt nu
de gehele overdekte ruimte van het
Ahoy-complex in de Maasstad no
dig te hebben.
„Europoort 1963" zal plaats vin
den van 12 t/m 16 november en
evenals vorig jaar is aan de ten
toonstelling ook nu een vierdaags
internationaal congres verbonden,
waarop o.a. gesproken zal worden
over de toepassing van computers
in het zeevaartbedrijf. Ook op de
expositieruimte komt de computer
in het middelpunt van de belang
stelling te staan.
Een delegatie van het Land
bouwschap, bestaande uit enkele
vertegenwoordigers van het dage
lijks bestuur en van de gewestelij
ke raad van het Landbouwschap
voor Gelderland heeft een onder
houd gehad met een vertegenwoor
diging van de ministerraad over de
kwestie van de voorgenomen ont
eigening van landbouwgronden na
bij Garderen ten behoeve van de
fensie.
De vertegenwoordiging van de
ministerraad bestond uit de demis
sionaire minister mr. J. van Aar-
tsen (volkshuisvesting en bouwnij
verheid) Ir. S. H. Visser (defentie),
staatssecretaris mr. v. Schol ten (O.
K. en W.), de secretaris-generaal
dr. J. H. Patijn (namens mr. V. G.
M. Marijnen (Landbouw). Ook was
aanwezig de secretaris-generaal mr.
G. van der Vlier (Volkshuisvesting
en Bouwnijverheid).
Het landbouwschap heeft daarbij
een nadere toelichting gegeven op
zijn reeds eerder onder andere te
genover de rijksdienst voor het na
tionale plan en de minister van de
fensie geuit ernstige bezwaren te
gen de bedoelde plannen te hebben.
De vertegenwoordiging van de
ministerraad heeft toegezegd aan
het kabinet verslag uit te brengen
van de gevoerde bespreking.
Enkele minuten voordat technici
van de werf Verolme uit Heusden
't stuur aan de marine-officier van
D. hadden overgegeven, was geen
enkele onregelmatigheid aan de be
sturing te constateren. De proef
vaart was prima verlopen.
De rijkspolitie-te water en de ma
rechaussee denken eerder aan een
menselijke fout bij de inhaalma
noeuvre die het landingsvaartuig
maakte, toen het al op de terugweg
was naar de werf.
De betrokken landingsvaartuigen
worden bestuurd met het zogenaam
de shottle-systeem. De boot wordt
dus bestuurd door het veranderen
van de stand van de schroef. Dit
systeem doet enigszins aan een bui
tenboordmotor denken.
Bij het lichten van de landings
boot is woensdagmorgen ook het
stoffelijk overschot van de 48-jarige
A. de Wit uit Alphen aan den Rijn
STATIONSTRAAT 51*
WAALWSK
geborgen. Deze technische ambte
naar van het ministerie van Mari
ne zat in de machinekamer toen de
botsing plaatsvond. Hij is verdron
ken in het gedeelte van de landings
boot dat onder water is geschoten.
GELUK GEHAD
De chef van de polyester-afdeling
van Verolme uit Heusden, de heer
R. van Maat, die wonderwel uit het
wrak werd gezaagd, waarvan een
stuk boven water stak, had het ge
luk dat hij juist in de punt zat
waarin nog een kolom lucht bleef
zitten.
Woensdagmorgen om tien uur was
de boot gelicht. Het wrak werd toen
op een zolderschuit van Verolme ge
zet, waar het technisch onderzoek
plaatsvond. Hierbij werd het stoffe
lijk overschot van de tweede van de
drie vermisten ontdekt.
Behalve rijkspolitie en marechaus
see is ook een commissie van ma
rine-deskundigen bij het onderzoek
ingeschakeld. Op het ogenblik van
de aanvaring stond het landings
vaartuig nog onder de juridische
verantwoordelijkheid van de werf
Verolme, hoewel dus een majoor
aan het stuur stond.
HONGARIJE WIL GESPREK
MET ROME VOORTZETTEN
De Hongaarse regering heeft te
kennen gegeven, dat zij er prijs op
stelt om spoedig het gesprek met de
H. Stoel voort te zetten, dat tot dus-
verzonder resultaat is gebleven.
Onmiddellijk na de keuze van
Paulus VI op 21 juni zochten leden
van de Hongaarse ambassade con
tact met het Vaticaan zij het nog
particulier terwijl in Boedapest
zelf journalisten, die nauw contact
onderhouden met regerings- en par
tij-instanties, aan deze bereidheid
der Hongaarse regering overal
ruchtbaarheid gaven. Ook een depu
tatie zal de pauskroning bijwonen.
IEREN VIEREN KENNEDY ALS
FAMILIELID
Van een onstuimige, triomfante
lijke Duitse sfeer is president Ken
nedy teruggevallen in de gemoede
lijke omgeving van het „familiele
ven" nu hij in Ierland, de geboorte
grond van zijn voorouders, een aan
tal oorden bezoekt, waarmee hij
sentimenteel is verbonden. Hij heeft
het hart van de Ieren veroverd door
zijn informele en gewone optreden,
zowel in Dublin, waar hij door 21
bulderende kanonnen en een vrien
delijk lachende president werd ont
haald, als in Dunganstown, waar
Zijn overgrootvader leefde, en in 5
andere stadjes, die hem het erebur
gerschap aanboden.