wAAlwijkse en L^nqstRAAtse courahx
E.E.G. moet Frankrijk
dankbaar zijn voor goede les!
Minister Luns de meest bewonderde
Nederlander
kB eXSg^»h"rr ion» is
Vluchtige indrukken van Rusland zijn moeilijk te geven
JE ZIET ZE WEER
STEEDS MEER!!
DE MUUR
EEN IJZIGE
VOORPOST
Niemand zag in Mr. Marijnen een Minister-President
Heilige der heiligen
Vreemde ervaringen
Vraagstukken
en problemen
Geestelijke vrijheid
is ver zoek
Kritiek
PoSitieke Unie
VRIJDAG 23 AUGUSTUS 1963
De tcho van het Zuióen
- Abonnement
85e JAARGANG No. 67
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Pit blad verschijnt 2 x per week
22 cent per week
per kwartaal f 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
„ECHO"
Telegram-adres:
Tel. 04167 -2002
Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8
Tel. 04160 - 2621
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk
Opgericht 1878
Gluren door het IJzeren Gordijn blijft
een angstaanjagende bezigheid
Tien jaar geleden is het alweer, dat Josef Stalins dood openbaar werd
gemaakt. Er was rouw in Rusland op die dag in maart 1953. Meer dan
750 militaire muzikanten speelden de treurmars van Chopin, toen het
lichaam van de grote meester, die dertig jaar lang over leven en dood
van een miljoenenvolk had beschikt, naar zijn laatste rustplaats werd
gedragen. Zijn laatst rustplaats? Naast het gebalsemde stoffelijk
overschot van de grondlegger van de Russische Sovjetstaat, Lenin,
kreeg Stalin een plaats in het mausoleum op het Rode Plein. Zeven
jaar slechts heeft hij er gelegen.
dan de Nederlander voor zijn gul
dentje. Dat schept conflicten. Pro
blemen, die de vreemdeling bij blij
ven als een vreemde druk. Want
de Rus mag er dan flink van eten
en niet minder drinken hij
maakt toch geen welvarende en
nog minder een vrolijke, zorgeloze
indruk. Er ligt iets van een gelaten
heid over hem, die de westerling als
een benauwenis blijft voelen, zelfs
als hij al lang weer thuis is.
Vandaag de dag staan nog vrij
wel ieder uur van het etmaal kilo
meters lange rijen Sovjetburgers te
wachten tot ze dit heiige der heili
gen mogen betreden. Langs de
Kremlinmuren stellen zij zich op,
zij vormen een enorme slang, die
zich over het Rode Plein kronkelt
en dan langs de stram op wacht
staande soldaten het rood marmer-
ren mausoleum binnengaat. Trapje
af, bocht om, weer 'n trapje af en
dan. het is een vreemde ge
waarwording, want in het melkwit
te schijnsel van de schijnwerper
ligt daar Lenin. De man, die de re
volutie predikte, die als een god
heid wordt vereerd door alle Rus
sen; het middelpunt van een cul
tus. Officieren op wacht bij de baar.
Ze schuifelen voorbij, de duizenden.
Aan drie zijden passeren ze het do
de lichaam om dan de trapjes te be
stijgen, terug naar hetzelfde Rode
Plein. Vreemd okergeel lijken die
muren van het Kremlin, als je het
mausoleum verlaat. Vreemd, oker
geel met die prachtige coniferen
ervoor.
Geen Stalin meer aan de zijde
van Lenin. De plaats die hij zich
zelf had toegedacht is leeg nu. Maar
verdwenen is Stalin niet. Dat is het
merkwaardige, de tweeslachtigheid
van deze Rode stad. Hoe erg ook de
beschuldigingen zijn, die latere
machtshebbers hebben geuit over
hun voorganger, hoe vertoornd
Chroestsjef ook sprak over de
bloedterreur van Stalin, zomin als
hij die dertig bloedige jaarbladzij
den uit het Russische geschiedenis
boek kan laten scheuren, zomin
heeft hij Stalins stoffelijk overschot
kunnen laten verdwijnen.
Wie achter het mausoleum het
Kremlin binnengaat, belandt op de
begraafplaats van alle verdienste
lijke Russen uit het Sovjetrijk. Be
kende namen komt men er tegen.
Ze zijn er begraven, of hun as is ge
metseld in de muur. Namen van
kunstenaars, staatslieden en geleer
den. Op de grafstenen staan borst
beelden. Behalve op die van Stalin.
Daar wijst slechts een simpele zerk
met eenvoudig uitgebeitelde letters
de plaats, waar de staatsman zijn
werkelijke rustplaats vond. Waar
om geen borstbeeld? Onze gids
haalt de schouders op. Nog niet
klaar zeker, luidt het commentaar.
Maar hij is er dan toch nog maar,
die vader des vaderlands voor de
een, die beul voor de ander
Wie het avontuur beleeft om door
Rusland te zwerven, om door het
Gum-warenhuis te wandelen en 'n
ijsje te kopen of limonade te drin
ken in de Gorkisstraat; hij zal tel
kens weer stuiten op zulke vreem
de ervaringen. Op van die merk
waardige tegenstrijdigheden. De
objectieve waarnemer voelt zich
heen en weer geslingerd tussen ui
tersten. Hij heeft zich voorgenomen,
alle westerse ballast van voordelen
overboord te gooien. En kijk, daar
ontdekt hij, dat niemand hem las
tig valt. Dat hij vrij mag ronddwa
len door de tuinen van het Krem
lin. Dat hij net zo laat in de Mos-
kouse nacht mag rondzwalken als
het hem belieft; dat hij niet gescha
duwd wordt, dat nergens deuren
voor hem dicht gaan.
Maar dan probeert hij in contact
te komen met de bevolking. Neen,
niet met die officiële Rus, die hem
in Intourist ten alle tijde ter zijde
staat, maar met de gewone man op
de straat. Hij knoopt ergens een
praatje aan. Hij wil iets verder vra
gen Maar dan komt de ontgoo
cheling. Geen contact. Geen pogin
gen om te nauw in gesprek te ko
men met studenten en kunstenaars.
Geen bezoeken thuis. Ze zijn er
om het maar gewoon te zeggen
als de dood voor, die Russen.
Neen die vrijheid van de toerist
is maar betrekkelijk. Vele jaren
van propaganda hebben de door
snee Rus wantrouwend gemaakt.
Hij beschouwt iedere buitenlander
a priori als een mogelijke spion
Natuurlijk, hij mag fotograferen.
Graag zelfs; de nieuwe woonwijken,
het Kremlin, nog meer? Het prach
tige nieuwe congresgebouw, theater
standbeelden en schouwburgen?
Goed, goed, goed. Maar de markt?
Gewone mensen in de straat. Waag
het niet. De bevolking zelf zal U tot
orde roepen. Omdat het in ieder fo
totoestel een bedreiging van zijn
eigenwaarde ziet. Die westerse ke
rels zullen er wel iets slechts mee
voor hebben. En hij krijgt ge
woon geen kans.
Vluchtige indrukken uit het Rus
land van vandaag zijn moeilijk te
geven. Tal van aspecten vechten
om de voorrang. Het economisch
systeem, dat bij nadere beschou
wingen tal van interessante aspec
ten blijkt te bieden, niet in de laat
ste plaats omdat de productiviteit
zo tegen valt en de bureaucratie
zulk een bedreiging is geworden,
dat voor de lichtste vergrijpen te
gen de economische orde de zwaar
ste straffen worden gegeven. En
toch proberen tientallen jonge Rus
sen iedere vreemdeling te betrek-
Diezelfde benauwenis krijgt hij
als vraagstukken van de geestelij
ke vrijheid aan de orde komen. Van
de kunst, die zich op gezette tijden
automatisch ontworstelt aan de ke
tenen van de bureaucratie daar
is ze per slot van rekening kunst
voor maar die dan toch even
vaak weer in het keurslijf terugge
drongen wordt. Van de godsdienst
vooral ook. Daar openbaart zich
wellicht het duidelijkst de twee
slachtigheid van het Rusland van
vandaag: volgens de grondwet is er
in Rusland vrijheid van godsdienst
voor iedereen. Niemand wordt dan
ook in de gevangenis gesmeten om
dat hij 'n kerk bezoekt. Maar naast
die vrijheid van godsdienst is er 'n
verbod om propaganda te maken,
zending te bedrijven. En de houding
van de officiële instanties maakt 't
voor niemand aantrekkelijk, zich
teveel met de „burgelijke" moraal
van de kerk bezig te houden. Wie
regelmatig naar de kerk gaat, kan
geen lid zijn of worden van de com
munistische partij, waarmee het
voor hem heel moeilijk is gewor
den, een carrière op te bouwen.
Vandaar, dat men zo weinig jonge
Russen in de kerk ziet. Voor zover
aanwezig er zijn kerken, maar 't
aantal ervan is in verhouding tot
overal elders ter wereld belachelijk
laag zijn de godshuizen bevolkt
met mensen van boven de vijftig.
Vooral vrouwen, omdat die econo
misch toch niet zoveel meer te ver
wachten hebben van het regiem en
dus minder kwetsbaar zijn.
Dat is de indruk, die men van het
Rusland van nu krijgt. Het Rusland
van de dooi, dat belangstelling heeft
voor het westen, dat de westerling
ogenschijnlijk vriendelijk ontvangt,
maar dat desondanks zichzelf blijft,
zichzelf de beperkingen opleggend,
die wij met onze traditionele opvat
tingen over vrijheid en individu,
volslagen onaanvaarbaar achten. En
die voor ons het gluren door het
ijzeren gordijn tot een boeiende
maar ergens toch ook griezelige en
zelfs angstaanjagende bezigheid
maken.
Mr B W Biesheuvel meent, dat men Frankrijk eigenlijk dankbaar
moet zijn voor een goede les. De mening dat de politieke eenwording
van de landen der Europese Geme enschap onvermijdelijk en kijna
automatisch uit de economische integratie zou deevende
lusie gebleken, zo schrijft hij in een jaarverslag aan de raadgevende
vergadering van de raad van Europa, dat hij - voor hij minister
wer(l namens het Europese Parlement heeft opgesteld.
Wandelen op het Rode Plein is voor de Rus zondags een evenement.
Zijn conclusie is dan ook, dat de
zes landen van de E.E.G. politieke
besluiten zullen moeten nemen, wil
de integratie niet in het thans be
reikte stadium blijven steken.
Het rapport-Biesheuvel, waarop
van Gaullistische zijde reeds kritiek
is geuit, zal op 17 en 18 september
te Straatsburg het uitgangspunt zijn
voor debatten in de jaarlijkse ge
meenschappelijke conferentie van 't
Europese Parlement, bestaande uit
parlementaire afgevaardigden uit de
zes landen der gemeenschap, en de
raadgevende vergadering die afge
vaardigden uit de 17 lidstaten van
de Raad van Europa omvat.
Sedert het afbreken van de on
derhandelingen met Engeland is 't
grote probleem, of het verenigde
Europa in staat zal zijn de eigen
politieke handelsbekwaamheid te
verwerven, die het steeds meer no
dig heeft, aldus mr. Biesheuvel. Al
leen wanneer dat lukt, bestaat de
kans dat bepaalde interne tegenstel
lingen worden vereffend.
Het Europese Parlement heeft na
het afbreken van de onderhande
lingen met Engeland reeds ver-
klaard, dat alleen de spoedige op->
richting van een Politieke Unie van^y-
Europese Volken een oplossing mo-si.
gelijk kan maken van alle vraag-fy
DERDE ALGEMENE
BEDRIJFSTELLING
In navolging van eerder in de ja
ren 1939 en 1950 gehouden lande
lijke bedrijfstellingen, zal van rijks
wege ook dit jaar een dergelijke
bedrijfstelling worden gehouden,
waarvoor in tegenstelling tot de
beide vorige thans een wettelijke
basis is gelegd in de Bedrijfstelling-
wet 1959. Deze zogenaamde derde
algemene bedrijfstelling richt zich
naar de toestand per 15 oktober
1963.
De werkzaamheden, aan de uit
voering van deze telling verbonden,
zijn voor een belangrijk deel aan
de gemeenten opgedragen. Zij be
staan o.m. uit de voorbewerking
van het telmateriaal, de verzending
aan de bedrijven en het innemen
van de ingevulde vragenlijsten.
De kosten zullen door het rijk
worden vergoed en wel door toe
kenning van een nog te bepalen be
drag per ingezameld vragenformu
lier. Verwacht wordt, dat dit be
drag zal liggen tussen de 1.50 en
2.—.
stukken waarmee de gemeenschap
wordt geconfronteerd, aldus 't ver
slag. Een overeenkomst tussen de
staten op zuiver nationaal niveau,
die een vertraging van de gemeen
schapsontwikkeling ten gunste van
een zuivere regeringssamenwerking
ten gevolge zou kunnen hebben, zou
echter niet in de behoeften kunnen
voorzien, noch voor regeling van de
Europese interne aangelegenheden,
noch ten aanzien van de vervulling
van de taken van Europa in de we
reld.
=KIN6;SI
DE BETERE VIRGINIA
BOERDERIJBRANDEN
IN JUNI 1963
Twee-en-twintig boerderijbranden
in juni 1963 hebben naar raming
853.050.directe schade aange
richt. Eén van deze branden kwam
voor in Groningen, vier in Fries
land, vier in Overijssel, vijf in Gel
derland, één in Noord-Holland,
twee in Zuid-Holland, vier in Nrd.-
Brabant en één in Limburg.
Zes van deze branden werden
veroorzaakt door het spelen met
vuur, één door het verbranden van
afval, drie door vonken uit een trek
ker, één door lasvonken, één door
oververhitting van een schoorsteen,
één door 'n gaskachel, één door een
verwarmingelamp, twee door blik
seminslag, één door zelfontbranding
van chemicaliën, één door kortslui
ting, terwijl in vier gevallen de oor
zaak onbekend bleef.
Hierbij kwamen om3 koei
en, 64 kalveren, 4 mestvarkens, 2
fokvarkens, 21 biggen, 462 kippen,
7683 kuikens en 60 slachtkuikens.
en de prijzen, die toch wel een tik
keltje ingewikkelder liggen dan bij
ons. Omdat het gemiddelde loon
van de Rus niet ver van de hon
derd a honderdtwintig roebel in de
maand ligt, terwijl hij voor zo'n
roebel niet zo heel veel meer koopt
Als een ijzige voorpost staat
dwars door Berlijn de grijze ge
nadeloze muur, die voor miljoe
nen in de wereld een enorme
steen des aanstoots is.
De lengte van de muur is 41
km. tussen Oost- en West-Ber-
lijn en 112 km. tussen West-Ber-
lijn en Oost-Duitsland. De muur
is gemaakt van betonnen blok-
sen iedere vreemdeling te betrek- k waarop over een lengte van
gespannen.
Dichtgemetselde huizen en ver
sterkte bouwvallen: 19 km.
Prikkeldraadover de grond:
20 km. De muur is versterkt met
229 bunkers en betonnen staket
sels, tankvallen, houten „vosse-
holen" en 131 uitkijktorens. Er
zijn 91 luidsprekers voor propa-
gandaleuzen) opgesteld en 57
houten schotten om de Oostber-
lijners het uitzicht op het ver-
dorven West-Berlijn te besparen.
De doeltreffendheid van de
muur wordt versterkt door een
„dodenzone" van 18 meter, die
alleen door grenssoldaten kan
worden betreden, en een „verbo
den gebied" van 91 meter, alleen
toegankelijk voor ingezetenen en
arbeiders met speciale passen.
Doorlaatposten: 1 voor 't trein
verkeer, 7 voor het wegverkeer,
waarvan 1 voor vreemdelingen,
2 voor Westduitsers, 4 voor W.-
Berlijners.
Het aantal Oostduitsers dat
Minister Luns is de meest bewon
derde Nederlander. Dit is gebleken
uit een onderzoek dat het NIPO
Nederlands Instituut voor de Pu
blieke Opinie heeft ingesteld en
waarbij in totaal 630 personen wer
den ondervraagd. Op de vraag
„welke van alle nu levende Neder
landers leden van het Koninklijk
huis uitgezonderd bewondert U
het meest" antwoordde 16% van de
ondervraagde mannen en vrouwen
„minister Luns".
Hierna kwam dr. Drees aan de
Het zijn slechts oude mannen of vrouwen, die men
uit een kerk ziet komen.
naar West-Berlijn en naar West-
Duitsland is uitgeweken, be
draagt: juni 1961 19.000; juli
1961 30.000; van 31 augustus '61
tot 13 augustus 1962 12.000;
van li augustus 1962 tot 13 au
gustus 1963 4-500.
Door de Oostduitse grenssol
daten en politie tijdens vlucht
poging aangehouden: 1519 men
sen, voor zover bekend in het
Westen.
De Oostduitse grenspolitie open
de 613 maal het vuur en ze wier
pen 1936 keer met granaten bij
404 incidenten.
In het 2-jarig bestaan van de
muur zouden vier personen ter
dood zijn veroordeeld, 18 tot le
venslang, 10 tot 15 jaar, 40 tot
10 jaar, 59 tot dwangarbeid zon
der bepaalde termijn. De 1301
anderen zijn tezamen veroor
deeld tot 3016 jaar.
beurt met 8% gevolgd door Mies
Bouman met 6%. Zowel minister
Klompé als dr. Klapwijk verzamel
den 3%.
De hierboven vermelde personen
hebben dus betrekking op het to
taal van alle ondervraagden. Hier
onder volgen de antwoorden van
de mannen en vrouwen afzonder
lijk. Over het eerste drietal zijn zij
het eens, maar verderop komen er
in de lijst van meest bewonderde
Nederlanders aanzienlijke verschil
len voor. Antwoord vrouwen
12% minister Luns, 9% Mies Bou
man, 7% Dr. Drees, 5% Dr. Klom
pé, eveneens 5% Sjoukje Dijkstra,
4% Dr. Klapwijk, 2% Ko van Dijk,
Rudy Carrell, Godfried Bomans, Dr
van Swol, prof. de Quay, 1% Mgr.
Bekkers, Ageeth Scherphuis, An
neke Grönloh en Rob de Vries.
Bij de mannen kwam minister
Luns met 21% uit de bus. Dr. Drees
wist 9% op zijn naam te vergaren
en Mies Bouman 3%, Coen Moulijn
en Dr. Klapwijk ieder 2% en Dr.
Klompé, Sjoukje Dijkstra, prof.
Vondeling, Tom Manders, prof.
Romme, prof. Zijlstra, de heer
Koekoek, prof. de Quay, Godfried
Bomans en Wim Kan ieder 1%.
4% van de ondervraagde man
nen antwoordde dat zij hun eigen,
vrouw het meest bewonderden. Van
de ondervraagde vrouwen ant
woordde 2% mijn man.
Uit een onderzoek van het NIPO
is eveneens gebleken dat het pu
bliek niet had verwacht dat minis
ter Marijnen Minister-President
zou worden. Enquêteurs van het
NIPO stelden aan over het gehele
land verspreide mannen en vrou
wen de volgende vraag „Wie moet
er in het nieuwe kabinet volgens
U Minister-President worden?"
Opmerkelijk is dat prof. de Quay
het meest genoemd werd, namelijk
32% meende dat hij het weer zou
moeten worden.Minister Luns kreeg
9% op zijn naam uitgebracht, Dr.
Drees 8% en prof. Vondeling 5%.
2% werd uitgebracht op de heren
Roolvink, Zijlstra, Cals en mej.'
Klompé.
Door 1% werden verder genoemd
de heren Burger, Korthals, Lief-
tinck, Suurhoff, Toxopeus en Veld
kamp.
Uiteraard werden nog veel meer
namen door minder dan 1%
genoemd, zoals Romme, De Kort,
Samkalden en Beel.
Prof. de Quay, die van het pu
bliek een zeker vertrouwensvotum
bleek te krijgen, werd het meest
genoemd, door aanhangers niet al
leen van de KVP, maar ook van
de VVD, CH en AR. De P.v.d.A.
stemmers hebben op Drees 21% en
Vondeling 17% uitgebracht.
Luns was „nummer twee" bij de
KVP-stemmers en bij hen die op
15 mei gestemd hebben op VVD en
CHU. Onder de AR-stemmers kreeg
Roolvink met 13% na de Quay de
meeste stemmen.
Gebleken is dat het merendeel
der ondervraagde stemgerechtigde
Nederlanders over de uitslag van de
verkiezing van 15 mei tevreden is,
12% antwoordde zelfs „zeer tevre
den" 42% toonde zich „tevreden";
terwijl 15% „ontevreden" bleek te
zijn. 2% zei „zeer ontevreden" over
de verkiezingsuitslag te zijn en 29%
had er „geen mening" over.
