w/AAlwnkse en LAnQStRAAtsc couRAnt
Zwarte loonvorming
voornamelijk buiten
voltrekt zich
vakbonden om
1250 plaatsen
Vloedgolf maakte van Longarone en andere,
dorpen vol doden
Werkloosheid daalde onder
invloed van het seizoen
De houw nets geeft hoopvolle
verwachtingen voor tie toekomst
Brood weer duurder
verschuiving vond eerder plaats dan was verwacht
Twee kinderen op
overweg omgekomen
MAANDAG 14 OKTOBER 1963 ^mm
t
Secretaris Algemene Werkgeversvereniging waarschuwt
voor lager welvaart niveau
Bijzonder moeilijke positie
Minder loonpolitiek -
meer loonbeleid
Geen goedkoop eiland
Zag U dat ook
VAN ftffAAREN
vermaard
om z'n brillen!
Grote vraag
Aanbod hotelpersoneel
Tegen grote kwalen moeten ook grote middelen worden aangewend
kleine vloedgolf
Niet nieuw
Goede noot
Grote middelen
Niet negatief
De tcho van het Zuióen
^jJP^ Abonnement
85e JAARGANG No. 82
gitgever
offaalwiiksche Stoomdrukkerij
"a Antoon Tieier.
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p,
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
JAN TIELEN
Hoofdredacteur
1069687
Gironummer
„ECHO"
Telegram-adres:
Dit blad verschijnt 2 x per week
Tel. 04167
Dr. van Beurdenstraat 8
Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel
Grotestraat 205, Waalwijk
Opgericht 1878
Een loonpolitiek, die met de praktijk van de loonvorming onvoldoende
rekening houdt, leidt in een krappe arbeidsmarkt onvermijdelijk tot
spanningen, zowel in het bedrijf als in het georganiseerd bedrijf sleven.
Wanneer een individuele werkgever zich tengevolge van een door die
spannningen veroorzaakt dreigend verloop gesteld ziet voor de keuze
van een ernstige onderbezetting van het produktieapparaat of het be
talen van hogere lonen, zal hij in het algemeen zoveel mogelijk trach
ten binnen het raam van de C.A.O. een oplossing te vinden door de
mogelijkheden die het contract nog biedt volledig uit te buiten. Wan
neer ook deze mogelijkheden zijn uitgeput, zal hij de verantwoordelijk
heid voor zijn onderneming zwaarder laten wegen dan zijn verantwoor
delijkheid als bedrijfsgenoot voor de "witte' loonvorming en noodge
dwongen zijn toevlucht zoeken in de zwarte. Dit schrijft mr. W. J.
Wijnberg, secretaris van de algemene werkgeversvereniging te Haar
lem, in een artikel "Loonpolitiek is nog geen loonbeleid".
Een dergelijke ontwikkeling brengt
het georganiseerd bedrijfsleven en in
het bijzonder de vakbonden, doordat
zij rechtstreeks bij de loonvorming
betrokken zijn, in een bijzonder
moeilijke positie.
Het georganiseerd bedrijfsleven is
primair verantwoordelijk voor de be
langenbehartiging van de gezamen
lijke leden. Met name voor de vakbe
weging is de collectieve arbeidsover
eenkomst hiervoor een onmisbaar in
stituut. Aangezien dit instituut door
de zwarte loonvorming wordt onder
graven, zal zij deze alleen al om die
reden principieel moeten afwijzen.
Dit brengt mee, dat de zwarte loon
vorming zich voornamelijk buiten de
vakbeweging om zal voltrekken waar
door het gevaar dreigt dat zij de
greep op haar leden verliest.
Het feit dat enkele op zichzelf
vrij onbetekenende voorvallen in kor
te tijd tot een algemene crisis aan het
loonfront konden leiden, duidt aan
hoe hoog de spanningen waren opge
lopen. Het zou van weinig realiteits
zin getuigen de oorzaak hiervan uit
sluitend in de overspannen arbeids
markt te zoeken. Naar het zich laat
aanzien schijnt een forse loonsverho
ging thans in deze crisis tijdelijk soe
laas te moeten brengen, waardoor
echter noch het probleem van het ar
beidstekort, noch het probleem van
de zwarte lonen wordt opgelost.
Dit resultaat van ruim vier jaar
vrijere loonvorming overziende, kan
men zich afvragen of het niet beter
zonder crisis en zonder geschokt ver
trouwen in het systeem had kunnen
worden bereikt door minder loon
politiek en meer loonbeleid.
Hoe de verdere ontwikkelingen
zullen zijn, laat zich slechts gissen.
Indien deze ontwikkeling zou gaan
in de richting van een versnelling van
de aanpassing van het loon- en prijs
peil aan dat van de omringende lan
den, die in het S.E.R.-advies inzake
het systeem van loonvorming voor
1964 als onontkoombaar wordt be
schouwd, dan zullen kunstmatighe
den, waardoor het Nederlandse prijs
peil zich van het buitenlandse onder
scheidt, zo spoedig mogelijk moeten
verdwijnen.
VOLGENDE WEEK SIAM
Koningin Juliana, prins Bern-
hard en prinses Beatrix zijn don
derdag uit Teheran vertrokken voor
een verblijf aan de Kaspische Zee.
Zij zullen daar drie dagen uitrus
ten van hun vermoeiende reis door
Perzië, die precies een week gele
den begon. Zondag keren ze terug
naar de hoofdstad om daar afscheid
te nemen van hun gastheer en gast
vrouw, de sjah en keizerin Far ah
Diba. Aanstaande maandag verla
ten zij Perzië per Fokker Friend
ship voor een tweede statiebezoek:
aan Thailand.
MAC MILLAN ZAL AFTREDEN
Harold Macmillan, de 69-jarige
Britse minister-president, heeft be
sloten af te treden. Zodra hij het
ziekenhuis kan verlaten, zal hij
naar Buckingham Palace gaan om
koningin Elizabeth formeel ontslag
te vragen. Schriftelijk heeft hij de
vorstin al woensdag van zijn voor
nemen op de hoogte gebracht.
Het nieuws werd wereldkundig
gemaakt door lord Home, de minis
ter van buitenlandse zaken, die de
geschokte conservatieve partij-con
ferentie in Blackpool een op 9 ok
tober gedateerde brief van Mac-
Millan voorlas.
Indien Nederland wat het loon- en
prijspeil betreft geen goedkoop
eiland" zal kunnen zijn, zal het zich
niet kunnen veroorloven dit ten aan
zien van het arbeidsklimaat wel te
blijven.
Dit betekent, dat meer vrouwen
aan het arbeidsproces zullen moeten
deelnemen, dat meer bereidheid zal
moeten worden opgebracht tot het
verrichten van overwerk en ploegen-
arbeid, dat de zaterdag ten dele zal
moeten worden ontheiligd, zodat de
in semi-continudienst werkende be
drijven in staat zijn eenzelfde pro-
duktietijd te halen als in het buiten
land 'en dat ten slotte de vakbeweging
medewerking zal moeten verlenen
aan de invoering van vol-continu-
diensten, ook wanneer daartoe niet
uitsluitend een technische noodzaak
bestaat.
Zou daartoe geen bereidheid be
staan, dan zullen wij genoegen moe
ten nemen met een niet onbelangrijk
lager welvaartsniveau dan in het bui
tenland.
op
(schuttingen, muren en aan
plakborden)
leest U overal
Zorg ervoor dat Uw Bril óók
sen VAN MAAREN Bril is
Den Bosch - Tilburg - Breda
Eindhoven - Helmond - Venlo
Italië rouwt. Donderdagavond wa
ren duizend lijken geborgen in het
gebied van Longarone in noord-
oost-Italië, waar woensdagavond
kwart voor elf een van de grootste
stuwdammmen ter wereld,^ de Vai-
ont-dam in de rivier de Piave vol
komen overspoeld werd door een
aardverschuiving van de berg Toe.
Een. massa van 250.000 ton rotsen
en vuil, een aardmassa van zon
50.000 kubieke meter, waarschijn
lijk door een aardbeving in bewe
ging gekomen, stortte zich in het
stuwmeer. Officieel is bekendge
maakt, dat er tenminste 2.000 do
den zijn. Men vreest echter, dat het
aantal slachtoffers circa 5000 zal be
dragen. De schade bedraagt enkele
tientallen miljoenen guldens. Een
reusachtige vloedgolf is over de
dam geslagen en deze metershoge
muur van water stortte zich uit
over de nabij liggende dorpen.
Het stuwmeer achter de Vaiont-
dam, dat 150 miljoen kubieke me
ter water bevatte, is voor driekwart
over de rand geslagen. Het water
stroomde een zijdal van de Piave
in en trof de dorpen Longarone,
'Orte Fae, Codissago, Villanova,
Malcom, Rivalta en Castellarazzo.
Het grootste deel van Longarone,
dat 4.700 inwoners telt, is vernield.
Van de huizen staan nog slechts
stukken muur van zestig cm. over
eind. Men schat, dat hier 3700 men
sen zijn omgekomen.
Hoe de ramp zich precies heeft
toegedragen, is niet bekend. In een
communiqué van de nationale elek
triciteitsmaatschappij wordt gezegd,
dat de stuwdam niet is bezweken.
De aardmassa van de wegschuiven
de berg Toe, tweehonderd meter
van de rand van de stuwdam gele
gen, heeft het water over de rand
geslagen.
Sommigen zeggen, dat de beton
nen dam voor driekwart is inge
stort. Volgens anderen heeft de dam
het op verscheidene plaatsen bege
ven. En weer anderen zeggen, dat
alleen een stuk van de bovenkant
is afgebrokkeld.
Reeds tien dagen geleden wer
den maatregelen genomen om het
stuwmeer leeg te laten lopen, om-
dat zich een massa aarde en stenen
met een verplaatsing van veertig
centimeter per dag in de richting
van het stuwmeer bewoog. Ver
wacht werd dat deze massa daar
tussen 15 en 30 november zou zijn.
In de nacht van woensdag op
donderdag stond het water 20 me
ter onder het maximumpeil van
267 meter. Het stuwmeer is onge
veer zeven kilometer lang en ge
middeld vierhonderd meter breed,
l i w err-
OOGGETUIGEN
Een van de weinige overleven
den van Longarone, de gemeente
secretaris Mario Laveder, zei, dat
Longarone van de kaart is geveegd.
„In plaats daarvan ligt er nu een
enorme massa modder. Ik werd om
ongeveer kwart over elf wakker
van het sinistere gebulder van het
water. De mensen renden de straat
op om te proberen de bergen te be
reiken, maar dat lukte slechts wei
nigen. De meeste inwoners ver
dronken of stierven onder het puin
en werden met het water meege
sleurd. Van alle gebouwen van on
ze gemeente staan er niet meer dan
twintig overeind, waaronder het
gemeentehuis.
In de Piave drijven tientallen lij
ken. Wanhopige mannen en vrou
wen delven in de modder op de
plaats waar hun huis heeft gestaan.
Er zijn betrekkelijk weinig gewon
den. Wie niet omkwam en erin
slaagde te vluchten, liep blijkbaar
ook geen letsel op. Modder, mod
der, modder. En wanhopige men
sen". Aldus ooggetuige Laveder.
woensdag op donderdag niet thuis
was geweest, zei dat hij gisteren
morgen, toen hij naar huis ging
om zijn zuster Maria te zoeken,
geen spoor van de woning meer
had kunnen vinden. „Er is niets
overgebleven. „Er zijn zelfs geen
tekenen die me in staat stellen be
paalde punten te herkennen." ver
telde hij.
SLECHTS TWEE INWONERS VAN
LONGARONE GERED
Slechts twee inwoners van Lon
garone zouden de ramp hebben
overleefd, zo werd vrijdag in Bel-
luno vernomen. Het zouden een
vrouw en haar dochtertje zijn, die
uit de puinhopen van hun woning
zijn gered. Zij zijn per helikopter
overgebracht naar een ziekenhuis.
Kort na middernacht waren om
streeks zeshonderd slachtoffers van
de overstromingsramp geteld.
Omstreeks vierduizend man zijn
ingezet voor het bergingswerk, dat
wordt uitgevoerd over een lengte
van veertig kilometer. Gedurende
de nacht werd doorgewerkt met
behulp van schijnwerpers.
De geregistreerde arbeidsreserve
van mannen daalde in september van
20.644 tot 19.405. De bezetting op
aanvullende werkgele genheidsobjee-
ten liep met rond 300 terug tot 864,
zodat 't aantal werkloze mannen met
ruim 900 daalde tot 18.541.
Het voor normale seizoeninvloe
den gecorrigeerde cijfer van de ge
registreerde arbeidsreserve daalde
met 1000 tot 26.000. Deze daling
moet voornamelijk worden toege
schreven aan een versterkte werking
van seizoenfactoren. Daarnaast is 'n
verdere verkrapping van de arbeids
markt van invloed geweest op het
trendcijfer.
De daling van de werkloosheid is
de resultante van enerzijds een da
ling, die grotendeels plaats vond in
de beroepsgroepen bouw, veen, me
taal, landbouw en losse arbeiders en
anderzijds een stijging, die zich voor
namelijk voordeed in de beroepsgroe
pen horeca en overig verkeer. De
stijging is seizoenmatig van aard en
houdt verband met het aflopen van
het toeristenseizoen. Als gevolg van
de krappe arbeidsmarkt, waardoor
vrijgekomen krachten onmiddellijk
elders kunnen worden geplaatst, is
deze stijging geringer dan in andere
jaren het geval is.
De daling in de beroepsgroepen
bouw en metaal is geheel het gevolg
van de voortgezette opneming in het
bedrijfsleven van jeugdige personen,
die hun opleiding hebben beëindigd.
Ook deze verandering van het aan
bod is seizoenmatig van aard.
De vermindering van de arbeids
reserve, in de beroepsgroepen land
bouw, veen en losse arbeiders wordt
veroorzaakt door de oogstwerkzaam-
heden in de landbouw. Door de on
gunstige weersomstandigheden van
de laatste maanden is de oogst van
graan en aardappelen verlaat. Hier
door is een opeenhoping van werk
zaamheden ontstaan, die nog ver
sterkt wordt door de aanvang van 't
rooien van suikerbieten. Als gevolg
hiervan is de seizoenmatige daling in
bovengenoemde beroepsgroepen gro
ter dair gewoonlijk in september het
geval is.
De daling van het aantal open
staande aanvragen had voornamelijk
betrekking op personen beneden de
19 jaar, waarmee de bemiddeling van
de hun opleiding voltooid hebbende
jongeren grotendeels is afgesloten.
De stijging van de seizoenwerk
loosheid vindt voornamelijk zijn oor
zaak in de toeneming van het aanbod
van hotelpersoneel door de afloop
van het vakantieseizoen.
De daling van de wrijvingswerk-
werkloosheid houdt verband met de
tewerkstelling in de landbouw.
De stijging van het aanbod van
vrouwelijke arbeidskrachten met bij
na 300 is grotendeels het gevolg van
de seizoenmatige vermeerdering in
de beroepsgroep horeca.
De daling als gevolg van het op
nemen van jeugdigen werd geheel ge-
compenseerd door een stijging van
het aanbod van oudere personen, die
vooral in de beroepsgroepen kantoor
en huishoudelijk personeel plaats
vond.
Na overleg tussen de Nederlandse
Bakkerij Stichting en het Ministerie
van Economische Zaken heeft de
Minister van Economische Zaken
zich er mee akkoord verklaard dat
m.i.v. 14 oktober 1963 de prijs van
brood met een cent per 800 gram
wordt verhoogd. Aanleiding hiertoe
zijn de verder gestegen prijzen van
bloem en meel.
Bakkers die reeds voor 14 okto
ber hogere broodprijzen berekenden
dan in overeenstemming was met de
afspraken met de Nederlandse Bak
kerij Stichting, dienen de prijsverho
ging achterwege te laten, resp. hun
prijzen te verlagen. Indien bij onder-
De daling van de wnjvingswern- ^^^^^eÏblrekend dan met
loosheid is geheel het gevolg van voorgaande in overeenstemming
opneming van jeugdigen m het prijsmaatregel niet kunnen
beidsproces.
De vermindering van de structuur- uitblijven.
al
Massimo Petrin, een der bij de
stuwdam werkzame arbeiders, zei
dat twee maanden geleden als ge-
volg van oen kleine aardverscnui-
ving stenen en aarde in het meer
achter de dam waren terechtgeko
men en dat toen een kleine vloed
golf over de bovenkant van de dam
was gespoeld. Hij vertelde, dat men
toen aan de hand van proeven hud
vastgesteld dat een belangrijke
aardverschuiving, zoals thans, een
grote ramp zou kunnen veroorza
ken. Tien dagen geleden waren ar
beiders begonnen een bassin uit te
hakken om de verschuivende aar
den en stenen van de Toe in een
bassin op te vangen.
Petrin zei, dat woensdagmiddag
een grote hoeveelheid stenen in het
meer was gevallen. „Het was^ een
waarschuwing, maar niemand heeft
haar begrepen. Wij zeiden zelfs in
scherts, dat Longarone binnenkort
op een bad zou worden vergast
Pietro Dalmon, een bouwvakker
uit Longarone, die in de nacht van
BU3DDEMEYEB,
chemisch reinigen
gi' ,jtest: ant 9,5 waalwijk
Twee kinderen zijn om het leven
gekomen bij een ongeluk op een z.g.
particulier overpad tussen Helvoirt
en Udenhout. De kinderen, 'n bijna
9-jarig dochtertje van de familie N.
uit Udenhout en haar 5-jarig broer
tje, werden door een trein, die van
Nijmegen op weg was naar Roosen
daal, gegrepen en gedood. De kin
deren wilden het pad op de fiets
oversteken. Het meisje bestuurde de
fiets.
De verschijning van de „bouwno-
ta", die de minister van Volkshuis
vesting en Bouwnijverheid bij de
Tweede Kamer heeft ingediend, be
hoort zonder twijfel tot de belang
rijkste politieke gebeurtenissen in
deze en nog andere parlementaire
perioden.
De nieuwe, naar veler oordeel en
eigen ervaring zeer energieke be
windsman heeft namelijk een stuk
geproduceerd, dat zowel een scher
pe en duidelijke analyse bevat van
de kwaal, die een groot deel van
ons volk nu al gedurende alle na
oorlogse jaren teistert, als wel een
aantal deels nieuwe elemen
ten voor een afdoend geneesmid
del biedt. Slagen wij er met zijn al
len in dat middel in voldoende
mate ter bestrijding van de woning
nood ten nutte te maken de mi
nister doet in zijn nota een krach
tig beroep op ieders medewerking
dan zal hopelijk binnen niet al
te lange tijd kunnen worden gecon
stateerd: „bij Bogaers begon de vik-
torie.
Hetgeen de minister in zijn nota
heeft geschreven, is natuurlijk niet
allemaal gloednieuw. Bij lezing van
de factoren, die de blijvende el
lende van het woningen-tekort heb
ben veroorzaakt, zal wellicht
iemand zeggen, dat hij die diagnose
vaker heeft gelezen, maar lie
ver de therapie zou zien voorge
schreven, die tot nog toe m feite
niemand in voldoende en efficiën
te mate heeft weten te vinden.
Drs Bogaers heeft tot het voor
schrijven van die therapie m een
deel van zijn nota een welgeslaagde
poging ondernomen; andermaal met
aanduiding van punten, die reeds
lang bekend waren, maar die stel
lig in een nieuwe en frisse aanpak
maar vooral tezamen met werke
lijk wèl nieuwe ideeën van de mi
nister „werkbaar" kunnen zijn, zo
als een bekende term van de bouw
vakkers dat zou kunnen uitdruk
ken!
Een zeer goede noot voor 's mi
nisters werkstuk is zeker gelegen
in de omstandigheid, dat de nota
overal zeer gunstig is ontvangen:
in de pers van uiteenlopende rich
tingen, bij de deskundigen en de
werkers in het bouwbedrijf ze#"»
met wie de bewindsman intensief
heeft overlegd, voordat hij zijn
nieuwe plannen op tafel legde.
De minister heeft naar onze over
tuiging terecht als uitgangspunt ge
nomen, dat volgens de bekende
zegswijze „tegen grote kwalen ook
grote middelen moeten worden
aangewend" en daartoe vooral
twee vérgaande voorstellen gelan-g
bouwers sterker dan elders te ver
hogen.
We zouden ten antwoord op zul
ke bezwaren willen verwijzen naar
het zoëven geciteerde spreekwoord
en daarbij willen memoreren, dat
in het verleden zoals iedereen
kan constateren de traditionele
middelen hebben gefaald, of maar
zeer onvoldoende hebben gewerkt.
Bovendien hebben we in bijzondere
omstandigheden wel vaker zulke
van het normale patroon afwijken
de stimulansen gebruikt, zoals bij
voorbeeld kort na de oorlog, toen
de produktie van de mijnen snel
en fors op gang moest worden ge
bracht. Daaraan kwam toen zelfs
zondagsarbeid aan te pas.
We verwachten echter niet, dat
velen zich negatief tegenover de
plannen van minister Bogaers zul
len opstellen. We hopen, dat de
Tweede Kamer de bouwnota spoe
dig zal behandelen en er haar vol
ledige sanctie aan wil geven, zodat
de remedie snel en effectief tegen
de volkskwaal van de woningnood
kan worden ingezet. De nieuwe mi
nister zou zich daarmee zeker al
„grote verdiensten hebben vergaard,
maar er is stellig nog méér van
hem te verwachten.
VINGERS AFGEHAKT TER
WILLE VAN VERZEKERINGS-
opri ta
twee vérgaande voorstellen gelan- LjA'
ceerd We doelen op zijn suggestief Twee mannen die ervan verdacht
de bouwvakkers zelf méér in het worden zich of elkaar moedwillig
genot te stellen van de door hen
zelf gebouwde woningen en bij
zondere dienstplichtfaciliteiten te
gaan verlenen.
Wat dat eerste aangaat, zou men
kunnen opmerken, dat zulks niet
helemaal billijk zou werken voor
de werknemers in andere bedrijfs
takken, waar een soortgelijke be
voorrechting niet bestaat. Wellicht
zeggen sommigen dat ook wel van
de tweede suggestie en zelfs van de
gedachte om de beloning van de
een blijvende invaliditeit te heb
ben toegebracht om verzekerings
gelden te kunnen ontvangen zijn
woensdag voor de officier van jus
titie te Leeuwarden geleid.
Aan de 28-jarige fabrieksarbei
der S. H. uit Kootstertille in de
Friese gemeente Achtkarspelen zou
1800 gulden zijn uitgekeerd, die hij
deelde met de 25-jarige havenar
beider P. H. eveneens uit Kootster
tille, die geen uitkering heeft ge
kregen.
1