wAAlwijkse en lAnqstRAAtse cour Ant
125 laar spoorwegvervoer in Nederland
«P
Mariakapel St. fozefparochie Kaatsheuvel
verrijkt met proclitic] won cl kleed
I
m
- 1839-1964 -
In een eerste klas coupé van 1839 en een blik in de toekomst
Mill
Historische machines
a «H
■mhhI
Interessant voor iedereen
Grote revolutie in het vervoer
Waalwijkse kunstenaar Wim Suermondt zorgde voor uniek werkstuk
Even tijd
voor een kop gezelligheid!
Diverse uitbreidingen
Rails, bruggen, petten
en treinen
Bijna een jaar
Maria centrale figuur
Altaar
Veelzijdig kunstenaar
HÜ
VRIJDAG 25 OKTOBER 1963
De tcho van het Zuiden
Immrtnal f 2.85
85e JAARGANG No. 85
Uitgever
Waal wij ksche Stoomdrukkerij
"a Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
opgericht 1878
Abonnement
per kwartaal 2.85
22 cent per week
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contra ctadvertenties: speciaal tarief
Telegram-adres: „ECHO"
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621
Neemt u plaats". Uitnodigend gebaart mej. M. A. Asselberghs, de di
rectrice van het Nederlands Spoor- en Tramwegmuseum, naar de met
donkere stof bezette houten banken van een eerste-klas coupe uit de
beginperiode van de spoorwegen. Via een smal ijzeren trapje en een
klapdeurtje waren wij in deze coupé terecht gekomen en we staan nog
gebukt rond te zien, hoe de mensen meer dan 100 jaar geleden op
voor hen comfortabele wijze werden vervoerd door het spoortje
Inderdaad, op comfortabele wijze. Het rijtuig waarin wij ons bevin
den, is van middelmatige grootte en bestaat slechts uit een coupe, waar
gemakkelijk veertig reizigers een züplaatsje kunnen vinden. Men zal er
echter steeds gebukt hebben moeten binnenstappen, want de hoogte i
zeer gering, maar last van regen of wind zal men niet hebben gehad,
1 ft door de ramen een uitzicht naar
want het rijtuig is gesloten en geeft aoor ae ru n
buiten. Anders is dat met de rijtuigen van de 2de en 3de klasse uit
tijd, die aan de zijkant open waren 'en waar slechts een dak de reizi
gers beschutte. In de 2de klasse nog dezelfde banken als in de eerste
klasse, maar in de 3de klasse slechts houten banken.
die met de hand zijn vervaardigd. De
foto van de eerste spoorbrug in Ne
derland te Westervoort, de oude
Moerdijkbrug met haar veertien bo
gen.
Buiten bij de perrrons vinden we
het echte treinmateriaal. Daar staat
de 3737, de locomotief waarmee in
dertijd de stoomtractie werd beëin
digd in ons land en de 6317, de eni
ge echte tenderloc die Nederland ooit
heeft bezeten.
Voorts vinden we buiten ook een
grote collectie trammateriaal, zoals
rijtuigen die vroeger de dienst ver
zorgden tussen Utrecht en Zeist, ma
teriaal van de Noord- en Zuidhol
landse Tramweg Maatschappij, aan
hangwagens van de stoomtram, voorts
bijvoorbeeld een locomotief van het
zogenaamde "ledikantmodel dat de
tractie verzorgde voor de lijn tussen
Zutphen en Emmerik. Het is teveel
om op te noemen. Zelfs zij die er
geen uitgesproken belangstelling voor
hebben, komen toch onder de indruk,
want hier staat een brok historie, dat
Het heden een zijdelingse blik op het miniatuurstation met automatische beveihging.
een rijk verleden heeft en dat ons iets
te zeggen heeft.
Vermoedelijk zal er volgend jaar
nog een belangrijke aanwinst aan het
museum worden toegevoegd en wel
"De Nestor", een locomotief uit
1878. Deze locomotief die indertijd
reeds bestemd was voor het museum,
werd in 1944 door de Duitsers zeer
ernstig beschadigd. Momenteel is
men De Nestor in Roosendaal aan 'n
opknappen. Men probeert daar deze
stoomlocomotief zoveel mogelijk
weer in oorspronkelijke staat terug te
brengen. Dat kost heel wat geld, tijd
en moeite, omdat sommige onderde
len geheel met de hand moeten wor
den vervaardigd. Maar het loont de
moeite, want "De Nestor is een
waardevol historisch stuk.
In het museum vinden we ook een
zeer modern ingerichte afdeling, waar
miniatuurtreintjes af- en aanrijden
op modelbanen. Terwijl wij deze be
kijken, rinkelen er bellen en zien wij
hoe een man met een simpele druk op
de knop de automatische beveiliging
in werking stelt. De halve overweg-
komen klappen neer, seinen springen
bloksgewijs op veilig en onveilig.
"Dit is geen speelgoed", aldus
mej. Asselberghs, maar bittere wer
kelijkheid, want ook de leerlingen
van onze opleidingsschool werken
hiermee.
Jeugd en ouderdom verdringen zich
rond deze installatie en uitroepen van
"net echt" zijn niet van de lucht. Het
echte vinden we buiten, zoals de be
roemde stoomlocomotief de Arend
met reizigerstreinstellen, een locomo
tief van 25 jaar later, waarvan de
snelheid reeds aanmerkelijk groter is,
enz.
"Zo hebben we in de loop der ja
ren een aardige verzameling gekre
gen, die zeer interessante beelden
geeft op de geschiedenis van de
spoor- en tramwegen in ons land en
daarbuiten", aldus onze gastvrouw.
"Aankopen op veilingen, het ruilen
van dubbele exemplaren met onze
buitenlandse collega's museumdirec
ties en schenkingen van zeer kleine
tot zeer waardevolle voorwerpen,
hebben ons geholpen onze verzame
ling uit te breiden en zoveel mogelijk
te completeren!
Waarlijk een permanente exposi
tie die iedereen wel moet interesse
ren.
Het verleden de "Rocket locomotief", de enige locomotief die bij een prijsvraag in
Engeland het voorgeschreven traject uitreed en ondanks zijn eigenaardige bouw zijn
concurrenten in uithoudingsvermogen sloeg.
"Och, de mensen namen veel voor
lief in die dagen. Het ging er alleen
maar om het feit, dat zij een keertje
in de trein hadden gezeten vertelt
de directrice ons, "want welke revo
lutie in het vervoerswezen heeft de
aanleg van de spoorwegen niet te
weeggebracht. Indien u zich indenkt,
dat Napoleon in zijn tijd zich niet
sneller voortbewoog dan Julius Cae
sar zo'n 2000 jaar vroeger, dan kunt
u zich enigszins voorstellen wat de
komst van de spoorwegen in die tijd
betekende. Nederland heeft zich in
dit opzicht altijd een van de meest
vooruitstrevende landen getoond,
want terwijl men in die dagen van het
ontstaan van de spoorwegen in het
Allemaal elke dag Droste Cacao
buitenland nog tal van reizigersrijtui
gen ziet zonder dakbedekking, waar
de reizigers dus aan weer en wind
waren blootgesteld, heeft Nederland
nooit open wagons gekend."
Het Nederlands Spoorwegmuseum
is in 1927 als zuiver historisch mu
seum opgericht uit particulier bezit.
De all-rounl verzamelaar G. W. van
Vloten, had in zijn kostbare verzame
ling zoveel "museumstukken", dat de
toenmalige directie van de N.S. be
sloot over te gaan tot het oprichten
van een spoorwegmuseum, waarbij
Van Vloten de eerste directeur werd.
Viermaal is het van standplaats ge
wisseld en thans zetelt 't museum in
het Maliebaanstation te Utrecht.
Is het lange tijd de taak van het
spoorwegmuseum geweest de histo
rische schatten op spoorweggebied te
bewaren en op aanschouwelijke wij
ze ten toon te stellen, sedert enige ja
ren is deze taak nog uitgebreid.
Want naast de historische museum
stukken, vindt men hier ook het he
den van de N.S. in de vorm van he
dendaagse treinstellen en beveili
gingsapparatuur en daarnaast ook
enkele dingen van de toekomst, waar
van nu reeds modellen in het museum
staan.
Daarnaast is sinds 1961 het spoor
wegmuseum ook gepromoveerd tot
tramwegmuseum en vinden wij er
naast de vele spoorwegstukken ook
een groot aantal historische trams
en voorwerpen die vertellen over het
wel en wee, de ontwikkeling en in
veel gevallen tenslotte de ondergang
van de tramwegen.
Zo hebben we hier het verleden,
het heden en de toekomst in één per
manente tentoonstelling bijeen, een
verzameling die grote belangstelling
trekt, zowel van het Nederlandse als
van het buitenlandse publiek en dat
per jaar enige tienduizenden perso
nen omvat. gg,
Suppoosten lopen er rond in de
echte spoorwegpakken compleet met
pet, met dit verschil, dat zij op hun
mouw het woordje „museum" dra
gen. Wij vinden hier diverse stukken
rails van beroemde reeds verdwenen
spoorlijnen, zoals een stukje van de
eerste rails die lagen voor de eerste
spoorlijn in ons land tussen Haarlem
en Amsterdam uit 1839. Wij zien de
eerste spoorwegdienstregelingen en
"die zijn voor die dagen lang niet
gek", aldus mejuffrouw Asselberghs,
"want voor de afstand Rotterdam
Amsterdam vijfmaal per dag heen
en weer - een afstand van 86 kilo
meter met tussenstations had men een
tijd nodig van 214 uur' Wij zien de
eerste tekeningen van de spoorweg
gebouwen in Utrecht. We staan vol
bewondering voor de miniatuurbrug-
gen in hout, compleet met rails en pij
lers. Draaibruggen en ophaalbruggen,
Begin oktober is in de Mariakapel van de St. Jozefkerk in Kaatsheu
vel een wandkleed opgehangen van de Waalwijkse kunstenaar Wim
Suermondt. Het doek dat nagenoeg de gehele achterwand van de ka
pel beslaat, heeft een afmeting van 3.50 meter bij 2.50 meter. Ook wat
betreft het in deze kapel geplaatste altaar heeft de heer Suermondt
bemoeienis gehad. Door hem werd namelijk de werktekening ge
maakt, terwijl de in de voorkant van 't altaar voorkomende ornamen
ten symbolen van het Eucharistisch leven - eveneens van zijn hand
zijn. Wim Suermondt completeerde zijn werkstuk door de vervaardi
ging van de twee op het altaar geplaatste kandelaars en het kruisbeeld.
Het is al weer enkele jaren ge
leden dat Wim Suermondt de op
dracht van pastoor Simkens kreeg
een ontwerp voor het nu gereedge
komen wandkleed te maken.
Door verschillende omstandighe
den duurde het tot november 1962
voordat Wim Suermondt zich aan
zijn werkstuk kon zetten. Bijna een
jaar heeft het geduurd, voordat het
wandkleed voltooid was.
Dat wil niet zeggen dat Wim Suer
mondt, die vaak 's-avonds laat en
's-nachts aan het kleed werkte dag
in dag uit aan het wandkleed bezig
is geweest.
Het grote donkerblauwe achter
doek van 3.50 bij 2.50 meter bestaat
eigenlijk uit drie banen die aan el
kaar zijn genaaid. Op dit doek wer
den middels applicatiewerk de brui
ne lappen stof aangebracht, waar
op later de verschillende figuren en
afbeeldingen hun plaats kregen. De
figuren zijn „opgebouwd" uit ver
schillende soorten weefsels en wer
den na het gereedkomen met de
kettingsteek, die in verschillende
variaties door Wim Suermondt zijn
toegepast, op het kleed aangebracht.
Om de verschillende afbeeldin
gen duidelijker naar voren te laten
komen heeft Wim Suermondt
langs de lappen stof waarop de fi
guren zijn aangebracht contouren
geborduurd, terwijl daarnaast bij
wijze van passende decoratie
maaswerk in het ritme van de stof
werd verwerkt.
de vele kunstwerken die door hem
zijn vervaardigd. Zo maakte hij
voor de H. Agathaparochie in Har-
reveld, gelegen in de Gelderse Ach
terhoek, eveneens een wandkleed.
Zijn tweede werkstuk op dit gebied
was bestemd voor het Petrus Cani-
siuscollege in Alkmaar.
fl nsFÏ Sfl ttPC !"r~N.' Jl! ;'""''i*™7
Verder houdt Wim Suermondt
zich bezig met boetseerwerk, hout
bewerking, reliëfwerk, schilderen,
ingelegd glaswerk, grafischteken-
werk,, met het vervaardigen en
ontwerpen van gelegenheidstegels
Gtc.
Ook in het buitenland zijn werk
stukken van hem terug te vinden.
Zo werden de wandschilderingen
in een kerkje in het Franse plaats
je Mont Blanc door Wim Suermondt
-aangebracht.
Het doek heeft klaria als centraal
figuur gekregen. Daaromheen zijn
een viertal belangrijke episoden uit
haar leven geschetst. De centrale
Mariafiguur, die meer dan levens
groot is, werd opgebouwd uit kleu
rige weefsels, terwijl hier en daar
door midddel van fijn borduurwerk,
de Mariafiguur een rijkere aanblik
werd gegeven, dit effect werd even.
eens verkregen, doordat hier en
daar gebruik is gemaakt van zoge
naamde pailletj es, die bij een be
paalde lichtval een schittering te
weeg brengen. Maria draagt op
haar schoot het Christuskind.
Om deze Mariafiguur heen, zijn
op bijzondere wijze vier belang
rijke episoden uit het leven van
Maria gesitueerd, voorstellende
De boodschap van de Engel Gabri
el aan Maria", „Het kerstgebeuren
in de stal van Betlehem", ,,'t Won
der op de bruiloft van Kana" en
„Christus Kruisdood" In vergelij
king met de centrale Mariafiguur
is de omvang, de plaats en de ac
centuering van de figuren in de 4
genoemde afbeeldingen bescheiden
gehouden.
Het doek wordt tijdens de plech
tigheid in de kerk door een tweetal
pchijnwerpers verlicht, waardoor 't
geheel bijzonder tot zijn recht komt.
In de Mariakapel is tevens een
altaar geplaatst, waarvoor de werk
tekeningen door Wim Suermondt
werden vervaardigd. Het altaar be
staat uit kunststeen gemalen na
tuursteen, die opnieuw gebonden is
en die daarna in een mal is gego
ten terwijl aan de voorkant van
het altaar een drietal keramieken
ornamenten zijn ingebracht voor
stellende, drie korenaren, een vis
en een druiventros. Op het altaar
hebben een tweetal kandelaars een
plaats gekregen eveneens kera
miek en een kruisbeeld. Het cor
pus op het crucifix is niet gelijk
van stijl aan de Christus figuur die
Maria draagt.
De 36-jarige W. Suermondt, mag
met recht 'n veelzijdig kunstenaar
genoemd worden. Hij werd in Ra-
vensteijn geboren, maar door dat
zijn vader leraar werd aan de Vak
school voor schoenen en Leder
kwamen zij naar Waalwijk. Na
Na hier zijn middelbare stu
die te hebben voltooid, toog hij
naar Tilburg om zich daar aan de
academie in de beeldende kunsten
te gaan verdiepen. Ongeveer twee
jaar bleef hij in Tilburg waarna hij
overschakelde op de Haagse Acad.
aan de Prinsengracht. In 1952 stu
deerde hij hier met goed gevolg af.
In het bezit van de acten M.O.-A
en M.O.-B kreeg hij 10 jaar geleden
een aanstelling aan het Dr. Moller.
college in Waalwijk.
Zijn veelzijdig karakter komt wel
bijzonder duidelijk tot uiting door
De foto geeft een voortreffelijke indruk van de omvang van het kunst
werk. Prachtig komt hier de centrale figuur van Maria tot uiting. In
de linker bovenhoek, „De boodschap van de engel Gabriel aan Maria
rechts boven „Het kerstgebeuren in de stal van Betlehem", links be
neden „Het wonder op de bruiloft van Kana" en rechts onder „Chris
tus Kruisdood"
Op de voorgrond het altaar met daarop de twee door Wim Suermondt
vervaardigde kandelaars en crucifix met corpus. Duidelijk zijn de 3
symbolen van het Eucharistisch leven aan de voorkant van het altaar
te onderscheiden. Het altaar is niet zoals men misschien zou vermoe
den massief, maar hol.