wAAlwi]kse en lAnqstRAAtse couraiu
Woningbouw heeft het meest te lijden
van gedrang op de bouwmarkt
Over enkele jeren heeft Nederland
een eenheids-gastarief
samen wenken
samen leven
winsten voor Gasunie?
Grote mogelijkheden voor Brabant in
't kader van Verenigd Europa
Woningwetwoningen blijven het meest achter
Geen fantastische
tot 2000 toe
Regulieringsmethodieken
Stijging van zelfstandig
wonende alleenstaanden
Grote inspanningen
Revoivergevecht
in Kart van Parijs
winterpiek
De nieuwe verbruikersprijs is het
resultaat van berekeningen op basis
van wat de gemeenten aan de Gas
unie voor het aardgas moeten betalen.
Afhankelijk van de grootte van de
winter-„piek" in het verbruik wordt
dat zes cent of iets meer per m3.
Dan moeten de gemeentelijke bedrij
onkosten
Gasexplosie bij
ijsrevue kost 62
mensenlevens
iU-Tiriü ij i pi li -lumwaia
onmiddellijk van
gasunie
VRIJDAG 8 NOVEMBER 1963
85e JAARGANG No. 89
De tcho van het Zui6en
Uitgever
Waal wij ksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement
per kwartaal f 2.85
22 cent per week
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdenstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO"
De stijging van de welvaart, de voortdurend gunstige economische
ontwikkeling, de emancipatie van de arbeid en van de arbeider en de
technische ontwikkeling roepen tezamen een bouwbehoefte op, die
het tekort aan bouwcapaciteit tot een structueel vraagstuk maakt. Al
leen een nieuwe algemene impuls in de bouwprestatie kan hier een op
lossing brengen.
Het heeft er alle schijn van, dat de woningbouw het eerst en het meest
te lijden heeft van het gedrang op de bouwmarkt.
subsidieerde woningen van 25.078
tot 59.222, het aantal aanvragen om
premie daalde van 72.521 tot 57.873.
Het aantal in 1962 gereedgeko
men woningen (78.375) bleef voor
het eerst sinds een aantal jaren be
neden de 80.000. Het aantal in uit
voering zijnde woningen steeg van
108.799 op 1 januari 1962 tot 122.272
op 1 januari 1963.
Het achterblijven van de woning
bouw manifesteert zich het duide
lijkst bij de woningwetbouw.
Voor de moeilijkheden op de
bouwmarkt en het achterblijven
van de sociale woningen blijkt het
grootste beroep, dat de „vrije sec
tor" in de eerste helft van 1961 op
de bouwcapaciteit deed, niet ge
heel en niet alleen verantwoorde
lijk gesteld te mogen worden. Het
tempo van gereedkomen in de so
ciale woningbouw blijkt immers het
meest vertraagd te zijn in de grote
steden, waar de zogeheten vrije sec
tor het minst van invloed was.
Met regeringsmethodieken kun
nen wel enige bezwaren worden te
gengegaan, gevaren van wanorde
in de productie worden bestreden
en ongewenste spanningen worden
beperkt, maar e ensubstantiële op
voering van de woningproductie zal
vooral van het bedrijfsleven moeten
uitgaan. Geen middel mag daarbij
'onbeproefd blijven.
Dit beroep op het bedrijfsleven
krijgt nog meer reliëf als men be
denkt, dat de behoefte aan nieuw
gebouwd onroerend goed in alle
sectoren sterker toeneemt dan de
totale bouwcapaciteit. De groeiende
discrepantie tussen behoefte en ca
paciteit blijkt steeds uit het steeds
oplopende stuwmeer van alle aan
vragen voor rijks-goedkeuringen
buiten de woningbouw.
Per 1 januari 1962 had dit reeds
een volume van 1623 miljoen en
per 1 januari 1963 was dit gestegen
tot 2445 miljoen. Daarenboven
steeg in dezelfde periode in de wo
ningbouwsector het aantal aanvra
gen om rijksgoedkeuring voor onge-
De algemene bekommernis om
trent de woningvoorziening vindt
steun in de uitkomsten van de
volkstelling 1960. Daaruit blijkt on
der meer, dat de behoefte onder in
vloed van lagere gemiddelde le
vensduur van de mensen en van de
verbeterde welvaart duidelijk struc
tuurwijzigingen ondergingen.
Het aantal zelfstandig wonende
alleenstaanden en kleine huishou
dingen is aanzienlijk meer geste
gen dan tevoren voor mogelijk
werd gehouden.
Een ander behoefte-element dat
de aandacht trekt, is de noodzaak
tot vervanging van een groot aantal
krotwoningen. Studies en ramingen
schijnen te wijzen op aantallen van
ca. 300.000 zeer slechte woningen,
waarvoor om technische of econo
mische redenen geen verbetering is
weggelegd.
Buiten deze 300.000 woningen zijn
er ten minste 240.000 woningen, die
niet aan de minimum-eisen uit een
oogpunt van volkshuisvesting vol
doen, waarvan verbetering econo
misch verantwoord is. De verbete
ring van deze woningen is uit een
sociaal oogpunt vrijwel even urgent
als het opruimen van slechte, niet
verbeterde woningen.
Het streven om in Nederland 90-
duizend woningen per jaar te bou
wen en zo mogelijk zelfs meer, blijft
voor vele jaren in de toekomst on
verminderd noodzakelijk. De bouw
nijverheid zal dit moeten leveren
en bij voorkeur niet door produktie-
vermindering in andere sectoren.
Moderne bouwmethoden, nieuwe
materialen, grotere efficiency, uit
breiding van de arbeidscapaciteit,
continuïteit, doorwerken bij on
werkbaar weer, betere werkvoorbe
reiding en organisatie, normalisatie
en standaarisatie en vooral vin
dingrijkheid en een enthousiaste
toewijding en inspanning in alle ge
lederen, zullen het recept voor 1963
en volgende jaren moeten zijn.
Het huurprobleem wordt een
steeds gecompliceerder aangelegen
heid, ook en vooral voor de volks
woning. Het vormt nog altijd, en
wellicht steeds meer, een struikel
blok voor vele verbeteringen in de
sector van de volkshuisvesting. De
doorschuiving, de kwaliteitsverbete
ring, de vereenvoudiging van de
subsidieregeling, de vermindering
van de overheidsbemoeienis zijn
even zovele verlangens, waaraan
lichter kan worden tegemoetgeko
men naarmate de huren de kostprij
zen volgen en een vrijere markt het
patroon van vraag en aanbod kan
bepalen. Van een volledige oplos
sing is men in Nederland nog een
eind vandaan. Stijging van grond
en bouwkosten schijnt de lange weg
naar een vrijere woningmarkt tel
kens weer te verlengen.
Een roofoverval in ouderwetse
Chicago-stijl heeft maandagmiddag
op Montparnasse in Parijs geleid tot
een wilde schietpartij tussen gang
sters en politiebeambten. Een van de
gangsters die de auto bestuurde waar
mee zijn drie kameraden naar een
wisselkantoor aan de Boulevard
Montparnasse waren gereden werd
bij die schietpartij gedood. Twee an
dere gangsters werden na een hevig
vuurgevecht zo ernstig gewond dat
zij zich niet meer konden verroeren.
De vierde man kon worden gegrepen
nadat hij licht geraakt was door een
kogel. Vier politiebeambten zijn even
eens door kogels getroffen. Eén van
hen verkeert in zorgwekkende toe
stand.
Binnen enkele jaren zal vrijwel in geheel Nederland een soort een-
heidsgastarief (aardgas) zijn ingevoerd, dat er ongeveer als volgt uit
ziet bij een gebruik van twintig kubieke meter per maand betaalt de
verbruiker dertig cent per m3; bij een gebruik van veertig m3, 25-26
cent en bij een gebruik van rond honderd m3 ca. zeventien cent per
m3. Een vergelijking met de huidige tarieven is uiterst moeilijk, om
dat in de verschillende gemeenten zowel de tarief opbouw als de ver-
warmingswaarde van het geleverde gas sterk verschilt.
Het eenheidstarief zal gelden voor
„Slochteren-gas" van ca. 8.000 kcal
per m3 (ongeveer het dubbele van het
normale stadsgas). Minister Andries-
sen gaf op een persconferentie met
het nodige voorbehoud toch een ver-
gelijkingscijfer omgerekend in
Slochteren-gas betaalt de gemiddelde
kleine verbruiker thans ca 38 cent
per m3. De prijsverlaging komt voor
deze „gemiddelde verbruiker" dus
op 20 tot 25 procent. De particuliere
verbruikers in Groningen, Friesland
en Drente krijgen toch nog iets te
merken van de voordelen van het
„eigen" gas de verbruikersprijzen
zullen er vijf procent lager zijn dan
in de overige provincies.
ven echter nog alle distributiekosten
betalen, en die zijn aanzienlijk hoger
dan de inkoopprijs van het gas. Mi
nister Andriessen zei, dat een gemid
deld gasbedrijf met een verkoopprijs
voor de kleine gebruiker van 25 ct.
niet uitkomt.
Bij de distributiekosten zijn nog
niet meegerekend de kosten, die vele
gemeenten moeten maken om het lei
dingnet en de apparaten voor aardgas
geschikt te maken. De Gasunie heeft
er echter in toegestemd een niet on
belangrijke tegemoetkoming in deze
kosten te geven. De gemeenten krij
gen van de Gasunie een „uitkering
ineens" van vijftig gulden per aan
sluiting berekend over het totaal
aantal aansluitingen in Nederland
(ruim 2V2 miljoen) kost dit de Gas
unie een bedrag van ca. 130 miljoen
gulden.
De minister van Economische Za
ken sprak tegen, dat de Gasunie op
het aardgas fantastische winsten zou
maken. Het gas kost de maatschappij
zeker 3 Vl 4 cent per m3. Alleen al
afzet van de Nederlandse mijnen,
„en", zei de minister, „een van de
pijlers van het beleid is dat de andere
energiebronnen kolen en olie, niet in
eens door het aardgas uit de markt
mogen worden gewerkt. Voor de
huisverwarming ligt de situatie heel
anders. De mijnen hebben beslist
geen moeite hun - beperkte - pro-
duktie aan huisbrandkolen kwijt te
raken". De aardgasprijs voor hen, die
gas gebruiken voor ruimteverwar
ming, noemde de minister dan ook
„zeer aantrekkelijk".
DRIE OPGESLOTENEN GERED
Een gejuich ging op onder de
wachtende menigte toen de 3 mijn
werkers, die zeven dagen op een
diepte van 70 meter in de ijzererts
mijn Mathilde te Lengede opgeslo
ten hebben gezeten, uit de hoge-
drukkamer kwamen, waarin zij en
kele uren na hun redding hadden
moeten doorbrengen. De redding
van Emil Pohlai (34), Fritz Leder
(36) en Gerhard Hanusch (43) was
zeer voorspoedig verlopen.
Thans is men bezig met de red
ding van nog 11 mensen.
BUSJE GERAMD DOOR
INHALENDE VRACHTAUTO.
8 Doden.
Zes leerlingen van de kweek
school met de bijbel uit Groningen
zijn maandagochtend om het leven
gekomen bij een ongeluk op rijksweg
34 tussen Borger en Gasselte.
Het autobusje, waarin ze zaten,
werd frontaal te pletter gereden door
een vrachtauto, die in de dichte mist
een personenauto passeerde. Van de
tien scholieren, die in het busje za
ten, waren er zes direct dood; twee
overleden in het Academisch Zie
kenhuis te Groningen. De toestand
.van de beide andere scholieren, die
in het ziekenhuis werden opgenomen
is ernstig. Met nog andere leerlingen
van de kweekschool waren ze allen op
weg naar de „sportdag" in Emmen.
In het gebouw van de Katholieke
Hogeschool te Tilburg heeft de stich
ting "Brabantia Nostra" een congres
gehouden over de positie van Nrd.-
Brabant in het verenigde Europa. De
commissaris van het Euratom te Brus
sel, Mr. E. van Sassen, was daar aan
wezig en hij wees op de gunstige lig
ging van Brabant in het hart van de
Benelux, hetgeen haar grote voorde
len oplevert, ook in het zich steeds
meer integrerend Europa. Met haar
steeds sterker ontwikkelende indu
strieën, zal die positie steeds beter
worden, en wanneer er betere verbin
dingswegen en havens komen, zal
haar rol in dit verband steeds be
langrijker kunnen worden.
Hoofdbedrijfsaalmoezenier M.
Huijbregts, stelde, dat Brabant mo
menteel in een overgangsperiode ver
keert, tussen 2 tijdperken, waarbij de
oude traditionele volgzaamheid plaats
moet maken voor de moderne werke
lijkheid. De gemoedelijkheid van de
Brabanter zou ertoe kunnen leiden,
dat hij gemakkelijk toestemt in een
compromis. Aan dergelijke compro
missen, en 't is de solidariteit waar-
solidariteit bestaat niet uit compro
missen, en he is de solidariteit waar
op tegenwoordig zo'n krachtig be
roep wordt gedaan.
Ook de Kerk kan ertoe bijdragen,
dat de ontwikkelingen voorspoedig
verlopen. Een permanent overleg, tus
sen de Europese bisschoppen kan
grote moeilijkheden voorkomen.
Het Tweede-Kamer-lid J. Willems
(PvdA) wees er op, dat Brabant ook
een rol kan vervullen bij het verste
vigen van de culturele eenheid van 't
verenigd Europa, door haar eigen cul
tureel potentieel te vergroten en deze
in, het verenigd Europa te brengen.
Onder leiding van de commissaris
der koningin in Noord-Brabant, Dr.
C. Kortmann, werd nog een forum
gehouden waarin de heer van Sassen
te kennen gaf, dat rond 1970 de zes
EEG-landen met hun harmonisatie
proces zover zullen zijn gevorderd,
dat het vraagstuk van de buitenland
se arbeidskrachten opportuun zal zijn.
Een gasontploffing in een circus
gebouw te Indianapolis tijdens de
première van de ijsrevue „Holiday
on Ice", heeft 62 mensen het leven
gekost. Er zijn 385 ernstig gewon
den. Niemand der leden van het re
vuegezelschap werd gedeerd. De zie
kenhuizen in de stad zijn overvol.
De ontploffing had plaats in een
buffet onder de toeschouwersgalerij,
waar de logeplaatsen zich bevonden.
De oorzaak was vermoedelijk, dat
een gasbuis lekte en dat de gascon-
centratie in de kleine ruimte ont
plofte.
De gevolgen waren verschrikke
lijk. Terwijl de schaatsers van de
revue zich gereed maakten het ijs
op te gaan voor de finale 't was
drie minuten voor het einde van de
première vlogen plotseling 18
rijen met toeschouwers in totaal
128 logeplaatsen de lucht in.
Brokken beton en stalen balken
schoten omhoog en kwamen met
donderend geweld neer op de arena
plaatsen eronder. Er waren 4100 toe
schouwers in de zaal.
in het leidingnet zal tegen 1980 2Vê
miljard gulden zijn geïnvesteerd;
overigens valt ca. zeventig procent
van de winst van de Gasunie, al of
niet rechtstreeks toe aan de schatkist.
In het beleid is er rekening mee ge
houden, dat de Groningse voorraden
in 35 tot 40 jaar, dus zo tegen het
jaar 2000 uitgeput moeten zijn, zo
zei de minister. Dat betekent bij een
voorraad van 1.100 miljard m3 een
jaarlijkse afzet van ca. 30 miljard
m3. Op grond van ervaringscijfers
uit de V.S. heeft men aangenomen,
dat het binnenlands verbruik na de
eerste aanloopperiode kan stijgen tot
vijftien miljard m3 per jaar. Dat be
tekent dus, dat per jaar eveneens nog
ca vijftien miljard m3 wordt geëxpor
teerd. Over die export kan de minis
ter echter nog geen nadere inlichtin
gen geven, zolang de gesprekken met
buitenlandse geïnteresseerden nog
gaande zijn.
De industrieën die meer dan een
miljoen m3 gas per jaar gebruiken,
zullen het gas volgens de afspraak
met de SROG onmiddellijk van de
Gasunie kunnen betrekken; industrie-
en die minder gebruiken komen over
het algemeen bij de gemeentelijke gas
bedrijven terecht. De minister ver
wacht niet, dat het gas zal worden
gebruikt voor het stoken in de elek
trische centrales. Dat zou ook een
ernstige terugslag betekenen voor de
Zou alleen maar GELD
de arbeid kunnen verzoeten?
Met PLEZIER werken
verzoet de arbeid toch ook?
Binnenkort verschijnt er
een proefschrift over: Ar-
beids-vreugde.
,,Dan weten we 't pre
cies", zou je 'n beetje cy
nisch kunnen opmerken.
In ieder geval, dank zij
dat er over de dingen na
gedacht wordt, is ons we
reldje steeds beter gewor
den.
Twee belangrijke princi-
pen in deze blijven
Wij hebben 't recht èn de
plicht in vuur en vlam te
staan voor de vooruitgang;
èn
Wij moeten aan die voor
uitgang 't onze bijdragen,
zonder dat de mens geweld
lijdt en ten ondergaat.
(Dat is immers allesbe
halve vooruitgang).
Het bedrijfsapostolaat nu
probeert 'n beetje mee te
denken over de waarde van
de arbeid. Hqe kan 'n mens
echt gelukkig zijn met z'n
werk?
Bij 't bedrijfsapostolaat
gaat 't dus niet om bekerin
gen" of zieltjes winnen.
Ook niet de bekering
van de onkerkelijke mede
mens komt op de voorgrond
te staan.
Het gaat er om gelukkig
te zijn op 't bedrijf, 't be
drijf dat de werknemer zo
zeer boetseert- hem
„maakt".
Ik had gedacht voorlopig
drie punten te bekijken
hoe kunnen we het mi
lieukerstenen?
hoe kunnen we de func
tiekerstenen, en
- zeer belangrijk maar
moeilijk
zijn de structuren van 't
bedrijfsleven te kerstenen?
Wat de kerstening van 't
milieu betreft.
Voorop zij nadrukkelijk
gesteld het gaat er in de
verste verte niet om het be
drijf tot kerk te maken.
Het bedrijf is profaan en
heeft profane structuren.
Maar wij willen - en 't
gesprek is het middel daar
toe - vanuit 'n christelijke
overtuiging fundamenteel
christelijke waarden bren
gen, juist in de inter-men-
selijke verhoudingen bij de
taakopvatting en in de uit
voering.
Wat de kerstening van de
functie betreft, het volgen
de.
Het bedrijfsapostolaat
zouden we te eng zien, als
we het een arbeidersapos-
tolaat zouden noemen.
Het wil zich richten tot
de onderneming als zoda
nig.
Het heeft daarom ook
speciale aandacht voor de
leidinggevende en toezicht
houdende functionarissen.
'n Gespreksgroep van di
recteuren zou buitengewoon
waardevol zijn. En ook 'n
groep van chefs en leiding
gevenden is kostbaar.
De praktijk bewijst 't.
Samen kan dan gedacht
worden óver, 'en gezocht
worden naar gekerstende
patronen van 't goed chef
zijn, goed toezichthouder
zijn.
Bij de drager van ge
noemde functie zou vooral
vóór moeten zitten dat hij
de werknemer gelukkiger
moet maken; dat hij bij zijn
maatregelen steeds reke
ning moet houden met 't
feit dat hij MENSEN-MA
TERIAAL gekregen heeft,
'n materiaalvan onein
dig hoger gehalte dan 't ma
teriaal voor de producten
die 't bedrijf levert.
Ik dacht'n chef moet
geschiedenis kennen. Im
mers, in alle perioden vindt
men machtswellustelingen
en slavendrijvers.
En in 't bedrijfsleven van
vorige generaties, toen de
vermenselijking van 't werk
zo nog geen aandacht had,
kwam de chef voor, die
eigenlijk nauwelijks chef
was. Hij was boven komen
drijven bij gebrek aan ge
wicht. Hij handhaafde zich
door 'n overvloed van
machtsvertoon, door 'n bul
lebak-mentaliteit, door 'n
behandeling van zijn onder
geschikten, die een aanflui
ting was van het gezag.
Men houdt immers de on
dergeschikten niet in toom,
door hem te kleineren.
Men wint niet aan presti
ge door schrobberingen te
geven. Gezag hebben wil
niet zeggen altijd 't laatste
woord hebben, in alle om
standigheden.
De functie van chef kan
- dacht ik - o.a. zo ge
kerstend worden ik moet
niet vriendelijk zijn voor
mijn ondergeschikten op
mijn afdeling OMDAT ze
anders mijn gezag sabote
ren.
Dat is 'n soort vriende
lijkheid die zich „betaalt".
(Dat is materialisme in de
eigenlijke zin v. h. woord!)
Het mag niet zo zijn dat
ik geen meningsverschil met
hogere chefs durf te hebben
OMDAT dan mijn promo
tie-kansen in 't geding ko
men.
Ik moet 'n hoger ge
plaatste niet vleien, ook al
betaaltzich vleierij!!
Hoe moeilijk is de posi
tie van chef. Hij zit tussen
twee vuren.
Als hij op 'n afdeling
mensen heeft die - hoewel
ze goed hun best doen - de
produktie niet kunnen ha
len, en bij zijn collega ha
len ze 't wel, - dan zal hij
deze mensen kwijt willen
raken.
Hij vindt 't vervelend om
telkens door 'n hogere chef
er op geattendeerd te wor
den dat zijn produktie nog
steeds niet het peil bereikt
heeft van z'n buurman.
Zijn eigenbelang eist, dat
de kneusjesworden ge
loosd.
Zeker, hij mag van zijn
afdeling geen invaliditeits-
hoekje maken.
En er moet gefabriceerd
worden!
Maar bij de beslissing
moet er rekening gehouden
worden met 't belang van
anderen en niet alleen met
't eigen hachje.
Over de kerstening van
de functie 'n volgende keer
meer.
Voorlopig nog dit: ik
meen dat de tijd van het
ouderwetse heersen(in
ALLE kringen en standen!)
VOORBIJ is.
Ook 't typische „op je
recht staan".
Het ligt - dacht ik -
in de structuur van onze
tijd veel meer te willen
dienen. Inderdaad, het ge
beurt nog lang niet overal
zo.
Maar de diepe behoefte
van onze tijd is de gemeen
schap dienen.
Het gold voor alle tijden,
maar ik bedoelin onze da
gen treedt dat duidelijk
naar voren. Potentaten ma
ken geen kans meer.
M. JANSSEN,
Markt 8, Waalwijk.
