wAAlwnkse en lAnqstRAAtse couRAnt
W. Holtrop
zonder zorg over
bepaald niet
de toekomst
waterdicht
wil
Vraag naar arbeidskrachten
in het gewest terug gelopen
100 7. J
Kardinaal Alfrink
kroonraad
WONDER VAN LENGEDE
f
Kostenverhoging die aantoonbare ruimte overschrijdt
moet aanleiding geven tot erostige bedenkingen
J. Kop tot voorzitter gekozen
van K.V.P. Statenkring Heusden
Regering akkoord met
loonstijging
STASSAR
Niet eerste in mijnbouwgeschiedenis
,-r
MAANDAG 11 NOVEMBER 1963
85e JAARGANG No. 90
f
ïoeilijk dilemma
Evenwicht herstellen
Expansie aan haar eind
Fr. Smolders nam definitief afscheid van bestuur
Provinciaal beleid
Nadelig saldo
Bergafwaarts
GERINGE STIJGING
WERKLOOSHEID
IN OKTOBER
ROKENDE MIJNWERKERS
WORDEN VERVOLGD
100 mijnwerkers
7 jaar geleden
Uitgever
Waawij ksche Stoomdrukkerij
Antoon Tieier
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Aoonnen serif -
,!2 cent per week
per kwartaal 2.85
f 3.10 franco p.p
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
ipgenoht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel Dr van Beurdenstraat
Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres. ..ECHO"
kunnen verschaffen. De loonexplo
sie van thans gaaf ver uit boven
de geraamde 6 tot 7 percent, die
naar zijn oordeel al aan de opti
mistische kant is. De hele operatie
heeft toch ook wel minstens één
goede kant, zo bleek aan het slot:
iedere ondernemer wordt wakker
geschud en ziet zich gedwongen
opnieuw bestek op te maken. Rati
onalisatie, concentratie en discipline
dienen het parool te zijn, aldus dr.
Holtrop, die adviseerde de pijnlijke
beslissing niet uit te stellen.
De president van de Nederlandse Bank, heeft als zijn mening te ken
nen gegeven, dat het redelijk is, erop te hopen, dat de totale loonsver
hoging per 1 januari, voor niet meer dan de helft zal leidden, tot een
stijging der kosten van onderhoud. De loonstijging zal dus ook onge
veer de helft een werkelijke verhoging van het levenspeil zijn, aange
nomen dat de invoerprijzen niet omhoog gaan.
Dr. Holtrop wees erop, dat we in
'te voor een moeilijk dilemma
staan: hoe groter de prijsverhoging,
des te groter de niet gewenste
waardevermindering van de gulden.
Hoe groter de reële loonstijging, des
te grot,er het verlies op de beta
lingsbalans. Als de verwachting van
dr. Holtrop uitkomt zullen de werk
nemers er ongeveer op vooruitgaan
ais in de zeer gunstige jaren 1955,
1960 en 1962. De ondernemers zul
len rekening moeten houden met
druk op hun winstmarges zoals in
1956 en 1962. Voor de instelling, die
deze monetaire deskundige zelf
leidt De Nederlandse Bank
duchtte dr. Holtrop een herhaling
van 1956, namelijk de betalingsba
lans een forse aderlating zal onder
gaan.
De toekomst zal leren, aldus de
president, of het thans ondernomen
experiment, dat hij kennelijk met
zorg tegemoet ziet, het evenwicht
van de Nederlandse economie met
het buitenland inderdaad enigszins
duurzaam zal verstoren. Maar een
duurzaam tekort op de betalingsba
lans is slechts te duchten als we
permanent inflatie gaan bedrijven.
Dr. Holtrop wilde ook niet aanne
men, dat de werkgelegenheid duur
zaam zou kunnen worden getroffen
„door de fout, die thans mogelijker
wijze wordt gemaakt".
Als we inderdaad over het doel
zouden heenschieten, heeft dr. Hol
trop er weer vertrouwen in, dat we
straks weer de discipline zullen op
brengen een verbroken evenwicht
te herstellen. Een te hoog gesteld
reëel inkomen kan door één tot
twee jaar stilstand vrij snel worden
bijgetrokken, voegde hij er gerust
stellend aan toe. Hij had het voor
beeld van 1957 bij de hand om aan
te tonen, dat op vrij korte termijn
een aanpassing mogelijk is als de
situatie uit de hand zou dreigen te
lopen.
Dr. Holtrop wees erop, dat het
akkoord van de Stichting van de
Arbeid niet gegrondvest is op theo
retische bespiegelingen over het
economisch mogelijke en onvermij
delijke maar het resultaat is van
een keiharde waardering van soci
aal-psychologische realiteiten aan
de ene kant en van de grenzen der
aanvaardbaar geachte risico's aan
de andere kant.
Hij kwam mét het Planbureau
tot de conclusie, dat er in 1964
ruimte zou zijn voor 'n reële loons
verhoging van 4 percent en daar
naast een aanpassing van het prijs
peil met 2 tot 3 percent nodig zou
zijn, zodat er in totaal aan werke
lijke en aanpassingsruimte 6 tot 7
percent besteed zou worden. Hij
achtte dat ook toelaatbaar wat de
betalingsbalans betreft.
Het overleg heeft echter tot een
geheel ander resultaat geleid. De
komende verhogingen zullen de ge
middelde inkomens in 1964 12 per
cent doen stijgen vergeleken met
1963. Dat is, aldus dr. Holtrop, een
grotere verhoging dan in de afge
lopen 12 jaar ooit is voorgekomen.
2e is zelfs hoger dan de 11 percent
van het topjaar 1957 „omineuser
gedachtenis", zei dr. Holtrop over
dit jaar, dat de bestedingsbeperking
inluidde.
De president van de Nederland-
sche Bank zag in de positie van de
betalingsbalans geen motivering
voor de aanpassingsoperatie. Het
overschot 1963 beantwoordt aan de
norm. Worden we duurder, dan ver
mindert de uitvoer en zal het over
schot dalen, waardoor we de bin
nenlandse bestedingen zullen moe
ten verminderen.
Maar is de overspannen arbeids
markt dan geen aanwijzing, dat
Nederland „te goedkoop" is? Dr.
Holtrop zette er een vraagteken bij.
Overspanning van de vraag doet
zich ook bij de Europesepartners
voor; ook daar kent men een zeer
laag werkloosheidscijfer. Het ver
schot op de Euromarkt-betalingsba-
lans loopt echter sterk terug. Dit
schept het sterke vermoeden van
een inflatoire ontwikkeling op de
Euromarkt, die een eind zal vinden,
zodra de financieringsmiddelen op
zijn.
De president van de Nederland-
sche Bank vroeg zich af, of de Eu
ropese expansie haar eind niet gaat
naderen. Dan zal blijken, of Neder
land inderdaad goedkoper is en
daardoor langer dan anderen de
spanningen kan houden. Maar zo
lang overal overspanning heerst,
aldus dr. Holtrop, heeft dit in Ne
derland geen bijzondere kracht van
bewijs. Hij voegde er waarschu
wend aan toe, dat een kostenverho
ging, die de aantoonbare ruimte be
langrijk overschrijdt, aanleiding
moet geven tot ernstige bedenkin
gen.
Er zal, zo voegde hij er aan toe,
altijd een zekere marge moeten zijn
tussen het Nederlandse loonkosten-
peil en dat van de andere landen,
willen we onze bevolking arbeid
verkrijgbaar bij:
Stationsstr. 88, Waalwijk, tel. 3037
Doordat van de 33 in totaal 18 stemmen uitgebracht werden op de
heer J. Kop van de afdeling Drunen, is de heer Kop gekozen tot nieu
we voorzitter van de K.V.J. Kieskring Heusden. Behalve de heer Kop
was ook de heer P. van Engelen uit Waalwijk kandidaat gesteld. Hij
kreeg in totaal 15 stemmen op zijn naam uitgebracht. De nieuwe be
stuursverkiezing, die donderdagavond in Hotel de „Twee Kolommen"
werd gehouden was noodzakelijk, omdat de heer Kamp reglementair
als lid van de Provinciale Staten, niet meer als voorzitter dienst kan
doen in de Statenkring.
In zijn openingswoord gaf de
scheidende voorzitter, nog een over
zicht van het provinciaal beleid in
het licht van de Statenkring Heus
den. Hij schonk met name bijzon
dere aandacht aan het streven van
West-Brabant, de activiteiten van
Midden Brabant en de ontplooiing
van Oost Brabant.
Ten aanzien van West Brabant,
noemde hij de ontwikkeling van 'n
verdere werkgelegenheid in dit ge
deelte van de provincie van bijzon
der belang. Met name doelde hij
hierbij op de activiteiten rondom
het Kreekrakplan.
De activiteiten die zich in Mid
den Brabant afspelen zag hij even
eens als van groot belang voor de
Statenkring Heusden, terwijl hij
in Oost Brabant de provincie zich
het snelst zag ontwikkelen.
Hij meende dat de Statenkring,
die zowel in Oost als in West raak
punten heeft, naar alle kanten open
diende te staan.
Het besluit van de provincie de
Bokhovense overlaat te dichten en
het besluit verder over te gaan tot
het samenvoegen van de Water
schap-complexen noemde hij voor
de Statenkring Heusden van emi
nent belang.
De aartsbisschop van Utrecht,
kardinaal Alfrink, heeft op het Con
cilie een kroonraad voor de paus
voorgesteld.
Zo'n kroonraad een stokpaard
je van de kardinaal zou moeten
worden gevormd uit het wereld
episcopaat en regelmatig met de
paus moeten samenkomen om mèt
hem en dus boven en buiten de
Romeinse curie het bestuursbe
leid in Gods Kerk in grote lijnen
te bepalen. De kroonraad zou het
middel bij uitstek zijn, aldus kar
dinaal Alfrink, om het centrum van
de Kerk, Rome, met de periferie te
verbinden. Mgr. Alfrink vertelde
het Concilie, dat hij sprak uit naam
van het gehele Nederlandse episco
paat. Hij brak een lans voor grotere
zelfstandigheid van de bisschoppen-
- conferentie en zou graag zien, dat
de volmachten voor die conferen
ties praktisch onbeperkt zouden
zijn. In de curie zag mgr. Alfrink
een administratief en uitvoerend
orgaan.
Zeer velen zijn van mening dat
het huidige schema over de bis
schoppen en 't bestuur der bisdom
men volkomen in de lucht hangt.
En in dit verband is het interessant
dat een overtuigende meerderheid
van de Concilie-vaders zich heeft
uitgesproken vóór een gedetailleer
de bespreking van dit schema. De
vraag luidde: of het schema zoals
het er nu ligt, een basis vormt voor
discussie. Op een bepaalde manier
een gevaarlijke vraag. Maar 1610
Vaders antwoordden bevestigend
en slechts 477 bleken er tegen te
zijn. Dit is daarom zo belangrijk,
omdat hieruit blijkt, dat de over
grote meerderheid van de Vaders
dit schema tot in details wil behan
delen, niet zozeer om het volledig
te kraken, als wel om punt voor
punt, de zwakheden, onduidelijk
heden, dubbelzinnigheden ervan
bloot te leggen.
Ten slotte is dit schema dermate
nauw verbonden met het grote
schema over de kerk, dat zulk een
intense behandeling alleen maar
gewenst en noodzakelijk is.
De heer Kamp noemde het pro
vinciaal beleid in zijn algemeen po
sitief gericht op de belangen van
de Statenkring..
Ten aanzien van de ontsluiting
zei de heer Kamp het bijzonder
merkwaardig te vinden, dat deze de
grootste en snelste vorderingen
maakt ten westen van Waalwijk,
terwijl de ontsluiting rondom
Nieuwkuijk een aanzienlijke vertra
ging heeft ondergaan.
Tot besluit betoogde de heer
Kamp, dat de ontwikkeling in Bra
bant grote vormen heeft aangeno
men, waarbij de Statenkring Heus
den in versnelde pas is meegegaan.
Uit het financieel overzicht van
de secretaris-penningmeester bleek
dat de Statenkring een totaal aan
inkomsten had van 3508,10
tegen een totaal aan uitgaven van
f 3707,75, hetgeen resulteerde in 'n
nadelig saldo van f 199,65.
Tot propagandistische leider
werd opnieuw de heer Roozen geko
zen, die qualitata qua tevens zitting
zal hebben in het bestuur. Op voor
stel van de heer van Mosselveld,
werd besloten de bestuursplaats die
steeds voor een vrouwelijk lid uit
de Statenkring is vrijgehouden, in
te laten nemen door een mannelijk
lid omdat in het verleden telkens
weer is bewezen, dat geen der da
mes een bestuursfunctie ambieert.
Het voorstel om het bestuur met 2
leden uit te breiden werd door de
vergadering goedgekeurd.
In het nieuwe bestuur zullen zit
ting hebben: oud voorzitter A.
Kamp, (33 stemmen), Loonen (33
stemmen), Kruijf (28), De Kotter
(33), v. d. Rijken (31), v. d. Pluijm
(33), Verhoeven (31), van Engelen
(33) en van Hees wijk (24).
BUDDEMEYER
chemisch reinigen
grotestraat 96 waalwijk
Bij de rondvraag, bracht de heer
J. Kop de vergadering dank voor
het in hem gestelde vertrouwen,
waarbij hij een beroep deed op de
medebestuursleden hem in de toe
komst met raad en daad bij te
staan. De heer Kop bracht tevens
naar voren, dat, naar hij meende,
de werknemers een te klein aan
deel hebben in de K.V.P. De heer
van Mosselveld, zei bijzonder be
vreesd te zijn voor het steeds berg
afwaarts gaan van het aantal leden,
terwijl de heer Kees betoogde dat
de teruggang van het ledental te
wijten is aan de Centrale admini
stratie in Den Haag, die voortdu
rend nalaat mutaties door te geven.
Tot slot sprak de heer Kamp nog
een bijzonder woord van dank aan
de heer Fr. Smolders, die zich van
wege zijn hoge leeftijd niet meer
herkiesbaar had gesteld. De heer
Kamp zei grote waardering te heb
ben voor het aandeel van de heer
Smolders in de KVP-activiteiten.
Namens de gehele Statenkring
Heusden sprak de heer Kamp grote
waardering uit voor het gedane
werk. In zijn wederwoord betoogde
de heer Smolders, het werk steeds
met groot genoegen te hebben ge
daan. Hij zei geen bijzondere dank
verdiend te hebben, „omdat" aldus
de heer Smolders, „ik alleen datge
ne gedaan heb wat ik door toezeg
gingen op me heb genomen."
De vraag naar arbeidskrachten in
het gewest Waalwijk is van 1202 in
de maand september teruggelopen tot
1121 in oktober, maar blijft toch nog
ruim uitschitteren in vergelijking met
de maand oktober 1962toen de to
tale vraag in het gewest 1049 no
teerde.
In het gewest Waalwijk liep de
vraag in oktober voornamelijk bij de
bouwnijverheid terug van 196 in sep
tember tot 167 in oktober, in de
schoen- en lederindustrie van 551 tot
534 en in de metaalnijverheid van
224 tot 210. Een en ander is een
gevolg van kleine incidentele facto
ren. Het aanbod in het gewest on
derging nagenoeg geen verandering
en kwam van 134 in september op
132 in oktober. Het aanbod in de
bouwnijverheid liep met 1 terug, van
7 op 6, terwijl het aanbod in de
schoen- en lederindustrie zich op 3
handhaafde. De metaalnijverheid gaf
een kleine stijging in het aanbod te
zien en wel van 10 in september op
12 in de vorige maand.
Het totale gewestelijke aanbod van
132 wordt voor meer dan de helft ge
vormd door de groep Minder Ge-
schikten en Minder Validen, die in
oktober 69 aangaf, tegen 72 in sep
tember. De totale vraag in het rayon
Waalwijk liep van 638 in september
terug tot 625. Ook het aanbod in het
rayon Waalwijk daalde en wel van
64 tot 60. Een stijging van het aan
bod geeft het rayon Almkerk te zien.
Hier liep het aanbod van september
49 op tot 55 in oktober.
De vraag in het rayon Almkerk
onderging een beduidende teruggong
onderging een beduidende teruggang
wordt voornamelijk veroorzaakt door
de vermindering van de vraag bij de
bouwnijverheid (van 70 tot 47). Ook
de metaalnijverheid heeft deze terug
gang mede in de hand gewerkt (66
sept. - 59 okt.).
In het rayon Dongen liep het aan
bod terug van 21 op 17, terwijl ook
de vraag naar arbeidskrachten daal
de van 361 op 439.
GUNSTIGE POSITIE.
Het landelijke arbeidsreserve be
draagt 19.937 (7 de arbeidsre
serve in de provincie 27.126 (8
en de arbeidsreserve in het gewest
Waalwijk 132 (5 Uit deze per-
wijk in vergelijking met de landelijke
en provinciale cijfers zeer gunstig af
steekt.
In oktober is de geregistreerde
erbeidsreserve van mannen met
ruim 500 gestegen tot 19.937.
De bezetting op aanvullende
werkgelegenheidsobjecten liep met
50 terug op 814, zodat het aantal
werkloze mannen toenam met bijna
600.
Het voor normaal seizoen gecor
rigeerde cijfer van de geregistreer
de arbeidsreserve daalde met 2000
tot 24.000.
De stijging van de geregistreerde
arbeidsreserve in oktober met 500
vormt de resultante van enerzijds
een daling met 600 door de plaat
sing van jeugdigen, die in de voor
gaande maanden van school kwa
men en anderzijds van een stijging
met 1100 door het vrijkomen van
volwassen arbeidskrachten. Deze
stijging van 1100 is gering in ver
gelijking met andere jaren. De oor
zaak moet ten dele worden gezocht
in de voor de bouwnijverheid gun
stige weersomstandigheden en een
zekere opeenhoping van landbouw-
werkzaamheden en aan de andere
kant in de verdere verkrapping
van de arbeidsmarkt.
De daling van de vraag naar ar
beidskrachten bestaat nagenoeg ge
heel in een vermindering van de
vraag naar jeugdige arbeidskrach
ten. Een dergelijke daling kan elk
jaar rond deze tijd worden gecon
stateerd en vloeit voort uit het feit
dat ook in oktober nog jeugdige
arbeidskrachten in het arbeidspro
ces worden opgenomen. De vraag
naar oudere arbeidskrachten ver
minderde slechts weinig in verge
lijking met andere jaren.
De vermindering van de werk
loosheid van vrouwen deed zich
verspreid voor over verschillende
beroepsgroepen, voornamelijk bij
kantoor- en handelspersoneel, en
had nagenoeg geheel betrekking op
jeugdigen.
De officier van justitie te Maas
tricht mr. W. Moors, zal een vervol
ging instellen tegen de mijnwer
kers die op de Domaniale mijn te
Kerkrade het rookverbot overtra
den. Acht van de overtreders zijn
door de directie ontslagen. Ander
en zijn in functie terug gezet. Alle
verdachten, ongeveer 35 zullen tij
dens een speciale zitting van het
kantongerecht in Heerlen, welke
nog deze maand plaats vindt, moe
ten terechtstaan.
centages blijkt, dat het gewest Waal-
Hoewel algemeen wordt gezegd, dat het „wonder van Lengede" het
eerste geval van redding van mijnwerkers, die reeds dood waren ge
waand, is geweest, blijkt deze opvatting toch niet juist te zijn.
In een handboek over de mijnbouw uit de vorige eeuw, dat een plaats
je heeft in het museum voor de mijnbouw in Bochem, wordt een
beschrijving gegeven van een mijnongeluk in het Franse departement
Gard, dat een verrassende overeenkomst vertoont met de ramp van
Lengede.
Op 11 oktober 1862 was als ge
volg van het gezwollen water van
de rivier de Ceze het water een
mijn nabij Bessege binnengedron
gen, waardoor naar onmiddellijk
werd aangenomen honderd mijn
werkers zouden zijn omgekomen.
Een dag later echter klopte een
mijnwerker in een mijngang met
een houweel tegen het gesteente,
waarop na enige tijd een zwak ant
woord werd gegeven. Men begon
onmiddellijk met het graven van
een gang, en tegen middernacht
van de 15e oktober was men zover
gevorderd, dat twee van de drie
mijnwerkers, onder wie een jongen
van zeventien jaar, die zich in de
ondergelopen schacht bevonden,
konden worden gered. De derde
bleek tijdens het reddingswerk ver
dronken te zijn. De twee overle
venden hadden zich op een plek
bevonden, waar zich, evenals in
Lengede het geval was, een lucht
bel had gevormd, met een druk van
vier atmosfeer.
Op 24 oktober echter, dus dertien
dagen na het ongeluk, hoorde een
arbeider die op de bodem van een
schacht werkzaamheden verrichtte,
een zwak geweeklaag. Het bleek
toen, dat zich achter een puinhoop
nog drie mijnwerkers bevonden,
van wie een nog slechts een kind
was. Zij konden daarop spoedig
naar boven worden gebracht. Het
drietal had zich in leven kunnen
houden door het eten van mijnhout
en het drinken van het in de mijn
gelopen water. Enige dagen later
waren zij weer volkomen opge
knapt.
Nog slechts zeven jaar geleden
heeft zich in een mijn in Watten
scheid een geval voorgedaan van
twee mijnwerkers, die tien dagen
lang van de buitenwereld waren af
gesloten. Eerst na vijf dagen hoorde
men hun klopsignalen. De volgen
de dag slaagde men erin via een
verzorgingsschacht hen van voedsel
te voorzien, waarna het nog vier
dagen duurde voordat zij konden
worden gered.
In 1854 werden twee mijnwer
kers in een mijn in de buurt van
Lyon door een instorting ingeslo
ten. Ondanks alle mogelijke inspan
ning heeft het een maand geduurd
aleer een van hen nog levend kon
worden gered. De tweede was in
middels de hongerdood gestorven,
doch de geredde stierf ook enkele
dagen later, als gevolg van de on-
aèrgane ontberingen.
De regering overweegt om op 1
juli volgend jaar de huren te ver
hogen. Over het percentage van
deze huurverhoging wordt nog over
leg gepleegd met de Stichting van
de Arbeid.
De uitkeringen van de sociale
verzekeringen (aow, aww, kinder
bijslag en de interimregeling inva-
liditeits-rentetrekkers) gaan 1 ja
nuari omhoog: alle uitkeringen ver
moedelijk zelfs met 12 percent. Met
de verhoging van de sociale uitke
ringen is 400 miljoen gulden ge
moeid.
Minister Veldkamp (Sociale Za
ken) deelde dit mee na afloop van
een gesprek tussen zes ministers en
het bestuur van de Stichting van
de Arbeid. In dit gesprek heeft de
regering zich akkoord verklaard
met de loonmaatregelen, waarover
werkgevers en werknemers in de
Stichting overeenstemming hebben
verkregen.
Met het overleg tussen de rege
ringsdelegatie en de Stichting van
de Arbeid kwam een eind aan een
lange periode van onderhandelen
over wat er volgend jaar met de lo
nen en andere zaken moet gebeu
ren. Woensdag zal minister An-
driessen (Economische Zaken) nog
overleg plegen met het bedrijfsle
ven over de vaststelling van een
nieuw prijsbeleid. Aan dit overleg
nemen deel werkgevers, werkne
mers, de middenstand, coöperaties,
de landbouw en vertegenwoordigers
van de consumenten.