w/AAlwijkse en LanqstRAAtse couRAnt
Het jaar van
Kennedy
De binnenlandse
werkelijkheid
van 1963
en van de barst in het communistisch blok
Vol vertrouwen naar
een nieuwe toekomst
Economisch
Sociale leven
werd rijker
aan spanningen
VAN MAAREN
Zo maar een bril
of zó'n Van Maaren bril
is wel een héél verschil
MAANDAG 30 DECEMBER 1963
85e JAARGANG No. 103
Uitgever
Waalwij ksche Stoomdrukkerij
Antoon Tieler.
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per «veek
Abonnement
22 cent per week
per kwartaal 2.85
3.10 franco p.p.
Advertentieprijs: 10 cent per m.m.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 -2002
Telegram-adres: „ECHO"
Wie terugdenkt over het wereldgebeuren van dit bijna afgelopen jaar
hoort allereerst weer de drie knallen de geweerschoten waarmee de
verdwaasde Harvey Lee Oswald de Verenigde Staten van zijn presi
dent beroofde en de vrije wereld van zijn onomstreden leider. Een tra
gische gebeurtenisde moord op John Fitzgerald Kennedy, die een
trieste onderscheiding geeft aan het jaartal 1963.
Maar 28 minuten na de moord hadden de K.S. weer een president
Lyndon Baines Johnson, een volkomen ander man, maar een die door
zijn eerste handelingen de indruk heeft gewekt dat hij zijn verantwoor
delijke post aankan. En ook dat hij is opgewassen tegen de zware
extra taak die de president van het sterkste atlantische land automatisch
toevalt de leider te zijn van de vrije wereld.
Een verheugend aspect hierbij is dat Johnson hierbij voortgaat op de
weg die Kennedy met zoveel moed insloeg, dat niemand het eigenlijk
voorbarig vond hem na zijn heengaan te eren als een groot man. Zeker
is dat de wereld aan hem dankt dat het voornaamste aspect van dit jaar
toch wel was, dat er tussen oost en west een ontspanning heerste als
siinds het einde van de tweede wereldoorlog niet meer is meegemaakt.
Kennedy heeft een persoonlijk stempel gedrukt op 1963.
NIEUW INZICHT
Dat betekent niet dat er in prin
cipe iets veranderd is in de tegenstel
ling tussen de landen van het westen
en die van het oosten. Het commu
nisme heeft zijn doelstellingen be
paald niet opgegeven en in de wes
terse wereld wijst men dit systeem
nog altijd af, omdat men de vrijheid
van het individu hoger stelt dan de
macht van staat en partij in één.
Kennedy en Chroestsjew zijn slechts
tot het inzicht gekomen dat het on
verantwoord is om dit geschilpunt
een oorlog te riskeren, die overwin
naar en verliezer gelijkelijk zou ver
nietigen.
Het Moskouse kernstopakkoord -
hoe weinig de exacte inhoud ook op
zichzelf betekent - belichaamt hun
overtuiging dat het mogelijk is en
aanbeveling verdient over gelijke be
langen tot een akkoord te komen on
danks het verschil in ideologie. Het
resultaat is - als gezegd - dat het
westen ongekend weinig te maken
heeft gehad met spanningen.
Daartoe heeft ongetwijfeld ook bij
gedragen dat dit jaar de verhouding
tussen China en de Sowjet-unie zien
derogen is verslechterd. Voor Moskou
moet het dan aantrekkelijk zijn ge
weest zijn relatie met het westen zo
min mogelijk te belasten. Daar komt
ook bij dat Chroesjtsjew geconfron
teerd is met een enorme misoogst,
waarvan de gevolgen voor het Russi
sche volk slechts draaglijk konden
worden gehouden door grootscheeps
graan in het westen te kopen. Boven
dien wil hij een toekomstig falen van
de sowjet-landbouw voorkomen door
de chemische industrie vooral voor
kunstmest drastisch uit te breiden en
hierbij heeft hij de hulp van het wes
ten nodig voor leveranties en kredie
ten nog een reden om het westen
niet te prikkelen.
Krakend blok
En dan constateert men dat het
Kremlin het communistisch blok bij
lange na niet meer zo strak in de
hand heeft als nog maar kort geleden
het geval was. Voor het eerst in de
geschiedenis bijvoorbeeld kwam het
in de Verenigde Naties voor dat een
lid van dit blok totaal tegengesteld
stemde dan de rest. Het buitenbeentje
was Roemenië, dat ook in de econo
mische samenwerking achter het ijze
ren gordijn, Comecon, doodeenvou
dig wel eens weigerde zonder meer te
prijzen wat Moskou weesnu eigen
eisen stelde en ingewilligd kreeg.
Men ziet het waarschijnlijk ver
keerd als men denkt dat Chroesjts-
jow slechts door deze aantastingen
van de alleenbepalende macht van het
Kremlin zich genoopt voelt een toon
tje lager te zingen. Wat men achter
het ijzeren gordijn waarneemt is een
logisch gevolg van de liberalisatie -
de destalinisatie zo men wil - van
de regimes. Er is stellig een situatie
ontstaan waarin de belangen van het
oosten door zijn ontwikkeling tot in
dustriemacht naar westelijk model
veel en veel meer parallel zijn gaan
lopen met die van het westen. Op die
punten van gemeenschappelijk belang
is men bereid met het westen één lijn
te trekken; op verstandelijke overwe
gingen, zeker niet uit zwakte.
Acties uit haat
Juist waar de haat wordt geculti
veerd, ontstaan de spanningen. Van
daar Kennedy's kruistocht tegen de
haat tussen de rassen in zijn eigen
land, die voorlopig nog een fiks bin
nenlands probleem dreigt te blijven.
Haat ziet men ook op andere
plaatsen waar zich spanningen ont
wikkelen. Van Djakarta bijvoorbeeld
jegens de pas gestichte staat Maleisië.
Men weet niet of Soekarno de ge
moederen der Indonesiërs opzweept
tegen zijn nieuwe buur om in een per
manente sfeer van revolutie te laten
vergeten dat de ontwikkeling binnens
lands, vooral economisch, bepaald
niet tot tevredenheid vermag te stem
men. Wellicht ook is hij bevreesd dat
de nooit geheel weggevaagde afschei-
dingstendenzen op Sumatra vooral
weer worden aangewakkerd als men
daar ziet hoe aan de overkant van
het water Maleisië zich ontwikkelt,
waarin potentiële welvaart - als de
rijkdom van het eigen eiland ook kan
bieden - beter wordt ontwikkeld dan
in Indonesië nu het geval is. Mis
schien is er ook alleen maar een ja
loersheid in Djakarta dat zich een
kleiner land tot meer invloed ontwik
kelt, wie weet. Zeker is slechts de
haat.
Haat van Afrikaanse landen je
gens Zuid-Afrika en zijn apartheids
politiek heeft geleid tot allerlei acties
die nooit geheel onverklaarbaar wa
ren, maar ook nooit geheel te prijzen.
Haat van de Arabische landen jegens
Israël duurt nog steeds voort ondanks
het rumoer in eigen gelederen, dat dit
jaar weer opvallend was. Het bleek
op zijn onfrist in Engeland waar een
Joodse directeur van een verzeke-
INTERESSE IN TELEVISIE
BLIJFT STIJGEN.
Op 1 december waren bij de dienst
luister- en kijkgelden 1.552.876 tele
visietoestellen aangegeven tegen
1.528.279 op 1 november (tot en met
16 december 1.565.859).
Het aantal toestellen, dat in de eer
ste elf maanden van dit jaar werd ge
registreerd, lag ruim 27 percent ho
ger dan in de overeenkomstige perio
de in '62.
Er waren op 1 december 2.640.692
geregistreerde radio-ontvang
toestellen tegen 2.639.869 op 1 no
vember.
Het aantal aansluitingen op de
draadomroep bedroeg op 1 december
460.681 tegen 461.023 op 1 novem
ber.
durende één jaar bepaalden.
POLITIEKE
VERRASSING
De Kamerverkiezingen van dit jaar
hebben de politieke kaart van ons
land niet ingrijpend gewijzigd, maar
gaven toch aanleiding tot enkele in
teressante speculaties. De nederlaag
van socialisten verstoorde de illusies
van de oppositie die in het voorjaar
nog meende gemakkelijk te zullen
winnen.
De kabinetsformatie had vele voe
ten in de aarde en deed verscheidene
(in)formateurs struikelen.
De nationale welvaart is het afge
lopen jaar weer toegenomen, maar
desondanks is ons economisch-socia-
le leven rijker aan spanningen dan de
voorgaande jaren. De loononderhan
delingen, waaruit allerlei politieke
partijen uiteraard ook munt traohten
te slaan, stonden in de tweede helft
van 1963 in het centrum der belang-
ringsmaatschappij het veld moest rui
men onder Arabische pressie.
Het gele gevaar
Op het punt van haat koestert Tse-
Toeng thans gevaarlijker opvattingen
dan enig ander staatshoofd ter we
reld. Zijn expansiedrang bedreigt In
dia, maar ook Achter-Indië, al mag
men hopen dat daar wat Zuid-Viet-
nam betreft de kracht van het verweer
tegen het communisme - tot dusver
versnippert door een gelijktijdige
strijd tegen de boeddhisten - wat
meer effect krijgt. Na de debacle van
het neutraliseren van Laos schijnt hier
echter nu ook Cambodja een twijfel
achtige factor te worden.
In deze contreiën wordt de toestand
nog verwarder doordat ook president
De Gaulle zich geroepen schijnt te
voelen op eigen houtje hier een di
plomatieke actie te gaan voereneen
nieuw symptoon van de eigenzinnig
heid van de generaal die tot dusver
al zijn bondgenoten meer narigheid
dan plezier heeft bezorgd. Het sterk
ste spreekt dat in de N.A.V.O. en de
E.E.G., die beide door Frans toedoen
in een nogal stormachtige sfeer ver
zeild zijn geraakt.
Wat brengt 1964
Maar het relaas van spanningen
kan men nog zo lang uitbreiden, het
toont slechts aan dat ze vrijwel alle
maal van beperkte omvang waren en
betrekking hadden op landen die ver
van west-Europa liggen. De afwezig
heid daar van spanningen betekent
echter helaas niet dat de mogelijkhe
den ervoor ook zijn verdwenen. Ber
lijn ligt er nog net zo bij als vroeger
en we hebben weer wat conflictjes
gezien op de autobanen, zij het van
een omvang die te klein bleef om on
gerustheid te verwekken.
Een verheugend verschijnsel bracht
ons de 2e periode van het Vaticaans
concilie, dat, hetzij langzaam, goede
vorderingen maakt en voor het sa
mengaan van de christenen in de we
reld gelukkige perspectieven opent
en voor de R.K. een aanpassing en
vernieuwing kan betekenen.
Dit was het testament van Paus
Joannes XXIII, wiens overlijden
door de gehele wereld diep werd be
treurd.
Het jaar 1963 spoedt ten einde en talrijke kroniekschrijvers zullen de
zer dagen uit de bouwvallen van het recente verleden weer een zwerm
van herinneringen opjagen. De herinneringen, die in de onderstroom
van het doorleefde verleden komen aandrijven, vertonen een bonte ver
scheidenheid en het is moeilijk te zeggen welke ervan tot de collectieve
herinneringen zullen blijven. Ook in Nederland zijn het vanzelfspre
kend die gebeurtenissen, welke door de meerderheid der bevolking als
het ware gemeenschappelijk werden beleefd, die de grootste indruk ach
terlaten en de voornaamste elementen vormen in het panorama van Ne
derland Anno 1963.
Welke gebeurtenissen zijn dat echter? De aardgasvondsten, de nationa
le rouw om Kennedy, de interessante uitslag van de Kamerverkiezin
gen, de strijd en de stakingen aan het loonfront, of de successen van
Feyenoord en P.S.V. in de strijd om de Europese voetbalbekerMen
ziet hoe moeilijk de werkelijkheid van een jaar nationale geschiedenis
zich in een schematisch overzicht laat persen en dat impliceert dat de
kroniekschrijver er hoogstens in zal slagen enige orde te scheppen m
de eindeloze variatie van verschijnselen, die tezamen het volksleven ge-
stelling. Zeker is, dat met ingang van
1964 de lonen aanzienlijk opgetrok
ken zullen worden, maar even zeker
is dat mede als gevolg hiervan per 1
januari een aantal prijsstijgingen tot
stand komt.
Onopgeloste problemen
Het afgelopen jaar bleven verschil
lende problemen onopgelost. Het wo-
ningbouwvraagstuk is nog even nij
pend als een jaar geleden 'en de uit
zonderlijk strenge winter was er mede
odebet aan dat er minder woningen
gebouwd werden dan men had ge
hoopt. Zorgwekkend is in dit ver
band de ontstellende stijging van de
bouwprijzen. Sinds 1960 met liefst
15 per kubieke meter.
Het bejaardenvraagstuk kon ook
dit jaar niet geschrapt worden van de
lijst van de meest urgente vraagstuk
ken op het gebied der volksgezond
heid. De verhoogde uitkeringen a.o.w.
Vandaag staan wij op de drempel tussen oud en nieuw. Morgen
avond zal de klokslag van twaalf ons opnieuw de beslissende stap
laten nemen, waarmee voorgoed het jaar 1964 zijn intrede zal heb
ben gedaan, en waarmee 1963 tot het verleden gaat behoren. Mis
schien meent ook u, dat wij in een a-romantische tijd leven, waarin
alleen koele zakelijkheid, nuchterheid en keiharde realiteit ons nog
enig houvast geven. Misschien behoort ook U tot die categorie die
meent, dat de werkelijkheid en de onweerlegbare berekening preva
leren boven de droom en de verwachting, en dat het exacte bewijs
zwaarder weegt dan het geloof.
Het is niet onze bedoeling u ervan te overtuigen, dat u er naast
bent en dat het gelijk aan onze zijde is. Het leven zelf en uw eigen
hart zullen u betrappen zo niet vandaag dan toch zeker morgen.
Aan de vooravond van het oude jaar, in de schemer tussen ver
leden 'en toekomst, willen wij enkel constateren ,dat wij ondanks
onze koele en nuchtere zakelijkheid, onze overwaardering van het
materiële, onze politieke slinksheid en meedogenloosheid, wij toch
maar tere, gevoelige wezentjes zijn, die ons maar moeilijk los kun
nen maken van de weemoed over de voorbije dingen. Wij komen
echt niet toe met de realiteit van het leven van alle dag en met de
tastbaarheid van de materie.
Morgenavond zullen wij weer in de huiselijke kring bijeen zijn,
om in een gezellige 'en feestelijke sfeer een fictieve tijdgrens te pas
seren. Wij gaan een periode van twaalf maanden afsluiten en tege
lijk een begin maken aan een nieuwe periode. We kijken terug naar
wat achter ons ligt en we proberen een blik in de toekomst te werpen.
Bij het eerste steunen we op de realiteit, bij 't tweede op onze ver
wachtingen, ons geloof en ons vertrouwen. Als we nuchere, zakelijke
mensen waren, dan zouden we zowel het een als het ander achter
wege laten, want wat heeft het voor nut om stil te staan bij datgene
wat al verleden is en welke winst zou het kunnen opleveren, zich
te wagen aan gissingen omtrent wat het komend jaar zou kunnen
brengen? Maar, omdat die koele nuchtere zakelijkheid van ons alleen
maar een masker is en de begeerte naar het materiële bezit alleen
maar een levensangst, heeft het wel nut om dat alles te doen. Het
heeft zijn grote waarde om na te gaan hoe wij in het afgelopen jaar
hebben geleefd, waar onze fouten hebben gelegen en hoe we er toe
gekomen zijn om verraad te plegen aan het doel van ons leven.
Het heeft zijn grote waarde, om ontdaan van het oude en toegerust
met goede wil, het nieuwe pad in de tijd te betreden.
Bestaat er voor 1964 geen enkele zekerheid? Jawel. De grootste
zekerheid, die u zich maar wensen kunt, namelijk deze, dat God ook
in het komende jaar de wereld weer in zijn handen zal houden en
dat uw geloof en uw verwachtingen in Hem nooit teleurgesteld zullen
worden. Hij zal u van januari tot december niet afzetten, niet ont
slaan, geen lasterpraatjes over u verkopen. Hij zal met u zijn tot
het einde der tijden. Geloof dat en vertrouw daarop. In dit geloof
en in dit vertrouwen wensen wij u een zalig uiteinde en een goed
begin.
konden daaraan niet veel veranderen.
Ook de spanningen in de direktie
van de K.L.M. duurden dit jaar on
onderbroken voort en dit had wéér
diverse verschuivingen in de top van
dit orgaan tengevolge.
Op het gebied der buitenlandse po
litiek moeten de hernieuwde betrek
kingen met Indonesië gereleveerd
worden. Nadat deze betrekkingen
eerst van jaar tot jaar verslechterden,
viel reeds aan het einde van het vorig
jaar, na de overdracht van Nieuw-
Guinea, een ontspanning waar te ne
men. Dit jaar is men serieus gestart
met de opbouw van een vriendschap
pelijk contact.
Emoties
In onze herinnering blijven vooral
die gebeurtenissen, die ons emotio
neel beroeren. Ook wat dat betreft
zijn we het afgelopen jaar aan onze
trekken gekomen.
Talloze boeren, die rebelleerden te
gen de besluiten van het Landbouw
schap en weigerden hun verplichte
contributie aan dit orgaan te betalen,
kregen gelegenheid de strafgestioh-
ten van binnen te bekijken. De climax
van dit hoog oplaaiende conflict had
in maart plaats, toen het bij Holland
se Veld tot een complete veldslag
kwam tussen rijkspolitie en vrije boe
ren.
Natuurlijk ontstond er ook de no
dige deining, toen bekend werd dat
het in ons land mogelijk is telefoon
gesprekken af te luisteren, ook al is
het niet waarschijnlijk dat het meren
deel van onze landgenoten zich dit
behoeft aan te trekken. Sommige
landgenoten hebben er voorlopig zelfs
helemaal niets mee te maken, omdat
de P.T.T. voorshands nog niet in
staat is aan hun verzoek om een tele
foonverbinding aan te leggen te vol
doen
Ook brachten de vele stakingen
rumoer in casu, hoewel het gelukkig
hier niet kwam tot misstanden, die in
het buitenland vaak in stakingstijden
optreden. De hinderlijkste staking
VOOR BRILLEN I
Vughtentraat 25 Hinthamerstraat 156
Tel. 32555 Den Bosch Tel. 39339
Van Maaran „vermaard" om z'n brillenI
Den Boscb - Tilburg - Breda - Eindhoven - Venlo - Helmond
Tilburg, Markt 32 - Breda, Nieuwe Ginnekenstr. 23
was die bij de provinciale 'bussen.
Het glorende aardgas
De herdenking van ons 150-jarig
koninkrijk is door de Nederlandse
autoriteiten wel plechtig, doch dóór
ons volk niet met veel élan gevierd.
Met veel meer belangstelling volgde
men via televisie- en bioscoopscherm
ons koninklijk paar op zijn reis naar
Perzië en Thailand.
Men kan ook niet zeggen dat de
gedachten van de meeste Nederlan
ders dit jaar voortdurend in Sloohte-
ren verwijlden en toch werd in deze,
tot voor kort onbekende plaats een
stuk nationaal-economische geschie
denis gesohreven. Men is namelijk be-
gonen met de boring naar het 3 km
onder de Groninger bodem gelegen
aardgas. Hopelijk zal het stok met
aardgas komende jaren een voordeli
ge manier van verwarmen worden,
hetgeen wellicht een goed tegenwicht
kan vormen tegenover de stijgende
prijzen voor allerlei andere zaken. De
voorlopige gasprijs ligt echter nog op
een hoog peil
Een andere werkelijkheid
Er heerst welvaart in Neder
land, maar toch zijn veel mensen
meer succesvol dan gelukkig. De op
gevoerde levensstandaard- en de da
gelijkse beschikking over een keur
van technische hulpmiddelen verho
gen de glans van ons bestaan zonder
ons echter van een aantal bange vra
gen op verschillend gebied te ont
slaan.
Eén buitenlandse gebeurtenis heeft
ook in ons land al het binenlandse
nieuws overschaduwd de plotselinge
dood van Kennedy. Dit verbijsterend
gebeuren heeft miljoenen Nederlan
ders geschokt en diep ontroerd, een
ontroering die individueel èn ge
meenschappelijk was. Hieruit mogen
wij hoop putten, want juist in deze
geschiktheid over het tragisch lot van
een man, die in zijn korte bewinds
periode uitgroeide tot een symbool
van menselijke vrijheid en waardig
heid, toonde ons volk hoe sterk zijn
persoonlijke band is met de principes,
welke door de betreurde staatsman op
zo'n onvergetelijke manier zijn uitge
dragen.
De Echo van het Zuióen