wAAlwrjkse en LAnqstRAAtse couRAnt
N.V.Philips vestigt nevenbedrijf in Waalwijk
voor montage van televisietoestellen
Katholieke Unie deels
enthousiast, deels gereser
veerd over nieuwe aanwinst
Dr. Grootjans hield toespraak voor
Kath. Middenstandsbond in het
Bisdom Den Bosch
Voorlopig onderdak in voormalige Timturkantine
Definitieve vestiging op industrieterrein „Zanddonk"
Werknemers zonder meer enthousiast
Verdere industrialisering
Bijzondere betekenis
BRILLEN
VRAGEN
SERVICE
BRENG UW VROUW
BAR
GEEN TELEVISIE UIT
„HEL VAN DEURNE"
Historische dag
Andersoortige industrie
belangrijk
Enthousiast
Niet dezelfde fout maken
Geruime tijd
VRIJDAG 21 FEBRUARI 1964
86e JAARGANG No. 14
De tcho van het Zuióen
Uitgever
Waalwij ksche Stoomdrukkerij
Antoon Tieler
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
Abonnement
p. mnd. (1.00 5 ct. inc.k.) 1.05
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 3.10
p. week (0.24 -f- 1 ct. inc.k.) 0.25
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160
2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO"
De N.V. Philips Gloeilampenfabrieken in Eindhoven heeft besloten
om ten behoeve van haar hoofdindustriegroep Radio, Grammofoon en
Televisie een nevenvestiging te stichten in Waalwijk. Voor deze vesti
ging krijgt deze N.V. voorlopig de beschikking over de voormalige
Timturcantine aan de Mr van Coothstraat, waarbij men hoopt om op
zeer korte termijn een bezetting van honderd werknemers te hebben,
bestaande uit 60% mannen en 40% vrouwen.
Enkele stafmensen zullen uit Eindhoven meekomen, maar voor het
overige hoopt de bedrijfsleiding alle krachten ter plaatse of in de
streek te kunnen aantrekken. Met name wordt hierbij gedacht aan
Het Land van Heusden en Altena.
Met de gemeente Waalwijk zijn onderhandelingen gaande over het
verkrijgen van een industrieterrein voor een definitief bedrijfscomplex
dat waarschijnlijk zal worden gerealiseerd op het industrieterrein
„Zanddonk". Na het verkrijgen van de benodigde industrieterreinen
zal zo spoedig mogelijk worden begonnen met de realisering van de
le fase, waarna aan ongeveer 500 werknemers een plaats zal kunnen
worden geboden.
Een en ander is dinsdagavond door burgemeester Teijssen tijdens een
spoedeisende openbare vergadering aan de leden van de raad meege
deeld.
toestellen zal waar dat mogelijk
blijkt te zijn, de plaatselijke indu
strie als toeleveringbedrijf kunnen
fungeren. Vervolgens zal dan het
toekomstig mannelijk personeel de
gehele of gedeeltelijke L.T.S. op
leiding moeten hebben gevolgd,
terwijl uit dié vrouwen de keus zal
worden gemaakt, die na del agere
school voor een deel aanvullend on
derwijs hebben genoten. Het ligt
verder in de bedoeling van de Phi
lips directie contact op te nemen
met het bestuur van de L.T.S. met
betrekking tot een gerichte oplei
ding. Bijzonder belangrijk noemde
burgemeester Teijssen het feit, dat
door vestiging van Philips in Waal
wijk het industriële patroon aan
zienlijk gaat verand*|fen, bovendien
betreft het hier geelt nationaal con
junctuur gevoelig bedrijf. „De pro-
duktie van televisietoestellen heeft
nog een wereldkans voor zich. Aan
de vraag die er op dit ogenblik
naar televisietoestellen bestaat kan
geenszins worden voldaan'. Ver
heugend vond hij het feit, da; Waal
wijk zijn toebedachte plaats in de
werkzaamheden van de streekraad
(zie verslag interimrapport op de
voorpagina) waar zal kunnen ma
ken.
Ook de sociologische gevolgen
.zullen spoedig merkbaar worden,
doordat door deze vestiging 't aantal
inwoners bijzonder snel zal gaan
groeien.
Alvorens mededeling te doen wel
ke industrie zich in Waalwijk zou
gaan vestigen, greep burgemeester
Teijssen even terug naar zijn on
langs gehouden Nieuwjaarsrede,
waarin de zorgvuldig gekozen mo
tivering is gelegen voor een verdere
industrialisering van Waalwijk en
waarbij hij bizondere aandacht vroeg
voor een gericht beleid met betrek
king tot de alzijdige ontwikkeling
van de gemeente. Burgemeester
Teijssen heeft er toen op gewezen,
dat voor een doelmatige en doelbe
wuste activering van de leefkracht
der gemeente een gericht kernbe-
leid onmisbaar is. In het kader van
het door het gemeentebestuur te
voeren kernbeleid behport de actie
ve bevordering van de verruiming
van de werkgelegenheid „Wij mo
gen ons niet blind tonen ten op
zichte van dit oude, maar ook altijd
weer nieuwe desideratum" zo be
toogde burgemeester Teijssen dins
dagavond nog eens. Hij herinnerde
er aan dat eerst in 1952 en daarna
in 1957 de industrieële productie
tekenen van een dalend verloop te
zien gaf en dat in overeenstemming
daarmee de werkeloosheid vrij snel
intrad. „De gebeurtenissen van
1952 - 1957 hebben bewezen, dat 'n
overspanning op de arbeidsmarkt
gemakkelijk en op korte termijn
in haar tegendeel kan omslaan.'
Burgemeester Teijssen wees er ver
volgens nog eens op, dat vooral de
laatste tijd het verschijnsel meer
zichtbaar wordt dat ondanks nieu
we industriële vestigingen, de toe
neming van werkgelegenheid ach
ter blijft. Toch zal de werkgelegen
heid voor mannen in Midden Bra-
bant binnen tien jaar moeten wor-^j
den uitgebreid met niet minder
22.564 arbeidsplaatsen, waarvan^/',
10.500 in de industriële werkgele-^;.
genheid. Burgemeester rp~"
duidde verder op
inkrimping van de
in de traditionele schoen-, leder
en textielindustrie. Deze verminde
ring van werkgelegenheid zou vol
gens het Economisch Sociologisch
Instituut in Tilburg voor hetzelfde
streekgebied Midden-Brabant, al
leen al tengevolge van de Europese
integratie tot het jaar 1975 worden
geschat op minimaal 1600 arbeids
plaatsen.
Het ligt in de bedoeling om zo snel
mogelijk tot nieuwbouw te komen,
waarbij er naar gestreefd wordt een
dusdanig industrieterrein aan te ko
pen, dat er ruimte blijft om na de
voltooiing van de eerste fase
waarbij dan werkgelegenheid wordt
aangeboden aan 500 personen
direct overgegaan kan worden tot
verdere uitbreiding.
Alvorens de raad de gelegenheid
te geven over te gaan tot een ge
dachtewisseling schetste voorzitter
Teijssen de betekenis van deze ves
tiging in Waalwijk. Hij wees er op
dat de produktieomvang van TV-
toestellen bijzonder groot genoemd
mag worden, waarbij moet worden
gelet op het feit dat de vraag naar
televisietoestellen niet alleen in
Nederland maar in de hele wereld
blijft stijgen. De vestiging die voor
hands benut zal worden voor de
bewerking van televisietoestellen,
zal later eventueel een dergelijke
uitbreiding ondergaan dat ook an
dere Philipsproducten in Waalwijk
vervaardigd zullen kunnen worden.
Bij de vervaardiging van televisie-
Maandagavond had de Kath. Mid
denstandsbond in het bisdom Den
Bosch in Hotel De Twee Kolommen,
dr. Grootjans uit Santpoort op be
zoek, die kwam spreken over de
enorme concurrentie die de detail
handelaren ondervinden van de wa
renhuizen.
De enige manier om deze concur
rentie het hoofd te bieden noemde
dr. Grootjans samenwerking als or
ganisatie en maatschappelijke groe
pering. Dr. Grootjans, die onlangs
met het proefschrift „Het structuur -
vraagstuk in de Nederlandse Katho
lieke Middenstandsbond" zijn doc
torstitel behaaldezei dat de omzetten
van de middenstanders de laatste ja
ren weliswaar gestegen waren, maar
dat de nettowinsten geen gelijke tred
hielden met het netto inkomen per
hoofd van de Nederlandse bevolking,
terwijl 't aantal middenstanders ieder
jaar daalt.
CONCURRENTEN
Als grootste concurrenten van de
middenstander noemde dr. Grootjans
de warenhuizen, de grootwinkelbe
drijven en de postorderbedrijven. Hij
wees op Vroom en Dreesmann, die
kleine zaken opricht die het tegen de
middenstand op moeten nemen, de
Bijenkorf, die o.m. in Eindhoven, En
schede en Arnhem gaat opereren en
haar verkoopgebieden in de grote
steden loslaat. Ook legde hij de na
druk op warenhuizen en winkelcon
cerns als de Grand Bazar, die
vooral in Limburg een grote bekend
heid geniet. Ook noemde hij de He-
ma, Priba en Galerie Modernes, die
over het gehele land bekend zijn. Dr.
Grootjans zei, dat er in 1962 bij deze
grootwinkelbedrijven samen maar
liefst 50 plannen tot vestiging be
stonden, waarvan V D er 17 voor
zijn rekening nam, Hema volgde met
13, Priba 6, Bijenkorf en Unie beide
4, Galeries Modernes 3, Grand Ba
zar 2 en CO-OP 1. Dit aantal is in
1963 nog belangrijk toegenomen.
De postorderbedrijven zullen al
tijd wel een rol van betekenis
blijven spelen, ook al zijn er enkele
die zware slagen kregen te incasse
ren. Wanneer een postorderbedrijf
onder goede leiding staat kan het
echter heel best lopen. Ook zullen
wanneer de prijzen in EEG-verband
zijn genivelleerd de buitenlandse
postorderbedrijven hun intrede in ons
land doen.
OOK OP ANDERE TERREINEN
Ook in de ambachts-, horeca- en
vervoerswereld vallen dergelijke ex
pansie-ontwikkelingen waar te ne
men. Volgens deskundigen wordt de
helft van het vlees en vleeswaren via
de kruideniers afgezet. Het verschil
tussen de omzetstijging van de groot
winkelbedrijven en de detailhandela
ren bedroeg in 1962 5%. De omzet
van de grootwinkelbedrijven steeg
toen nl. met 13%, terwijl in de de
tailhandel slechts een stijging van
8% viel te bespeuren.
„De middenstand heeft in verhou
ding tot een vakbeweging te weinig
vertoon naar buiten," aldus dr.
Grootjans. Hij wees in dit verband op
de noodzakelijkheid tot samenwer
king. De verschillende middenstand
centrales kunnen gerust afzonderlijk
blijven staan, als zij maar bij bepaal
de gelegenheden als één naar voren
treden. Het moet hetzelfde zijn als
bij de werknemers waar ook namens
alle werknemers wordt gesproken,
aldus spreker.
Dit noemde dr. Grootjans het eer
ste belangrijke punt waar het bij de
OPHCIËN - WAALWIJK
middenstand aan ontbreekt. Als
tweede punt noemde hij de organisa
torische samenwerking. Sleohts 20%
van de totale detailhandelaren waar
bij de wèl samenwerkende zijn inbe
grepen, is bij commerciële organisa
ties aangesloten. Hij noemde de ver-
koopring als een samenwerkings
vorm. Op deze verkoopring ging de
heer Grootjans wat uitvoeriger in.
Hij noemde 5 punten waaraan zo'n
ring moet voldoen, wil zij kans van
slagen hebben. 1. De artikelen moe
ten onder één naam worden gebracht;
2. De samenwerkende zaken moeten
van hetzelfde type zijn; 3. De aan
gesloten zaken zullen hun inkopen
bij één bond moet endoen; 4. Zij
zullen dezelfde administratie moeten
hebben; 5. Zij zullen zich aan bepaal
de regels moeten houden.
Volgend seizoen anders
De voetbalbond en de radio en te
levisie in België zijn overeengeko
men de voetbalwedstrijd België-Ne-
derland in het seizoen '64-'65 te
doen spelen op een woensdag om
een directe tv-reportage mogelijk
te maken.
De komende België-Nederland,
op 22 maart in Antwerpen, zal niet
door de TV worden iutgezonden,
omdat er op die dag competitiewed
strijden in België worden gespeeld.
aeester Teijssen' l Het was voornamelijk de Katho
de te verwachten'jjLïlieke Unie, die bij monde van de heer
werkgelegenheid^» P. van Engelen na een schorsing van
Burgemeester sprak tijdens de
raadsvergadering van dinsdagavond
van „een historische dag". Hij zei
dat het college van B. en W. bij
zonder verheugd was, toen vorige
week bekend werd dat bij de Raad
van Bestuur van de N.V. Philips
de beslissing over de vestiging van
een nevenbedrijf in Waalwijk was
gevallen. „Daar is heel wat aan
vooraf gegaan" zo betoogde voor
zitter Teijssen. De directie van Phi
lips heeft alvorens tot deze beslis-;
sing over te gaan zorgvuldig aller
lei factoren overwogen. Een van de
ze factoren was dat met de produc
tie zo snel mogelijk een aanvang
genomen zou moeten worden. Voor
lopig zal deze nevenvestiging on
derdak krijgen in de voormalige
Timtur kantine, die enige tijd ge
leden door het gemeentebestuur
van Waalwijk is aangekocht in var
band met de sanering van het cen
trum. De kantine, die voor de sloop
bestemd was, zal nu per 1 april
voor de huur van voorlopig twee
jaar voor een bedrag van f 15.060
per jaar worden verhuurd. Het hu
ren voor een tijdperk van twee jaar
wil niet zeggen dat Philips ook ge
durende al die tijd in deze voorma
lige kantine gehuisvest zal blijven.
Engelen na een schorsing
ongeveer 20 minuten kanttekeningen
en vraagpunten naar voren bracht.
De reactie van de werknemersgroe
pering, „die"aldus de heer van Se
ters „geen behoefte had gehad
aan onderling overleg" was zonder
meer 'enthousiast. Ook de heren
Brouwer (Eigen partij) en Kemper
man (P.v.d.A.) stelden zich volledig
achter de zienswijze van voorzitter
Teijssen. De heer Dercksen (Prot.
Chr.) zei het onjuist te vinden zich te
laten leiden door betrekkelijk geringe
moeilijkheden en bezwaren.
De heer van Engelen begon met te
stellen dat de Katholieke Unie met
bijzonder veel interesse kennis had
genomen van de mededelingen door
voorzitter Teijssen gedaan. Hij stelde
allereerst, het voor de werkgelegen
heid in Waalwijk van bijzonder be
lang te vinden, dat er zich andersoor
tige industrieën in de gemeente ves
tigden. „Toch zijn er bij ons enkele
kanttekeningen en vraagpunten gere
zen", aldus de fractieleider van de
Katholieke Unie. Hij zei met name
bevreesd te zijn voor een ongewenste
explosie op de arbeidsmarkt. Verder
stelde de heer van Engelen de vraag
of het beleid van het college van B.
en W. niet al te veel gericht was op
het E.T.I. rapport. De heer van En
gelen zei zich verder af te vragen
waarom er vooraf geen contact opge
nomen was met het Gewestelijk Ar
beidsbureau in Waalwijk en met ver
tegenwoordigers van de plaatselijke
industrie, „wij worden nu voor een
verrassende ontwikkeling gesteld" zo
betoogde hij.
De heer van Engelen zei te menen,
dat door deze vestiging een derge
lijk zware druk op de arbeidsmarkt
zou ontstaan, dat het voor andere in
dustrieën de eerste jaren niet meer
aantrekkelijk zou zijn zich in Waal
wijk te vestigen. In verband hiermee
wees hij op de geprojecteerde indus
trieterreinen langs de haven, die door
het uitblijven van nieuwe vestigingen
te lang ongebruikt zouden blijven lig
gen. Hij vroeg of het niet mogelijk
was geweest om met Philips N.V.
te komen tot bepaalde afspra
ken aangaande de temporisering van
de uitbreidingen. Tot slot vroeg hij
zich af waar en hoe het toekomstig
personeel gehuisvest zou moeten wor
den. „Of moeten wij het E.M.S.-pro
ject aan het Laageinde niet helemaal
los zien van deze nieuwe industrie
vestiging?" Als persoonlijke kantte
keningen stelde de heer van Engelen
de sociologische repercussies die deze
Philips-vestiging voor Waalwijk zou
kunnen hebben. Verder wees hij er op
dat deze vestiging een grote pendel
teweeg zou gaan brengen, wanneer
de arbeidskrachten van elders zouden
moeten komen. De heer van Engelen
zei verder te weten dat er belangrijke
schoenbedrijven waren die nog maar
met een been in Waalwijk zouden
staan. „Wij dienen ons goed te reali
seren dat deze blijvende vestiging van
Philips iii Waalwijk zeker conse
quenties zal hebben voor de plaatse
lijke schoenindustrie".
De heer van Seters, die gezien de
belangrijkheid van de mededeling
van het college ten aanzien van de ar
beidende bevolking niet alleen in
Waalwijk maar ook in de directe om
geving, graag staande de mening van
de werknemersgroepering naar voren
wilde brengen, begon met te stellen
dat de werknemers geen enkel onder
ling beraad nodig hadden geacht.
„Wij zijn als werknemers enthousi
ast. En wanneer er hier bloemen aan
wezig zouden zijn geweest, dan zou
ik die het college hebben aangebo
den", zo betoogde hij.
'Hij zei te menen dat de overspan
nen arbeidsmarkt noch voor het col
lege van B. en W. noch voor de raad
een richtlijn voor het aantrekken van
industrie zou mogen zijn. Hij stelde
dat het niet alleen voor de werkne
mers van groot belang was dat er 'n
geheel nieuwe vestiging kwam maar
tevens voor de handel, de midden
stand en het culturele leven. Hij zei
het 'n beetje al te gek te vinden dat
het college informaties in zou moe-
gaan winnen bij het Gewestelijk Ar
beidsbureau. Ten aanzien van 't wo
ningprobleem betoogde de heer van
Seters, dat Philips, wanneer dat
noodzakelijk zou zijn, zelf wel de no
dige woningen zou gaan bouwen. Hij
wees verder op de steeds verdergaan
de automatisering in de schoenindus
trie, waardoor ook in de toekomst
steeds meer arbeidskrachten vrij zou
den komen.
„Wij moeten deze industrie hier
zo spoedig mogelijk naar toe halen",
zo betoogde hij, daarbij wijzend op de
uitstekend sociale voorzieningen die
Philips hanteert. „De schoenindustrie
kan altijd nog een voorbeeld nemen
aan dit concern inzake de winst-de
ling" zo besloot hij.
De heer Kemperman zei de vreug
de van het college van B. en W. te
delen. „Deze vestiging zal Waalwijk
een geheel ander aanzicht geven", zo
berfadrukte hij. Hij meende dat men
niet dezelfde fout moest maken als
vele tientallen jaren terug, toen
Waalwijk de gelegenheid kreeg gebo
den een uitstekende haven aan te leg
gen in 'het kader van de Bergsche
Maas werkzaamheden. „Door toe
doen van één enkel raadslid zijn deze
plannen toen gestruikeld", zo besloot
hij.
De heer Brouwer zei met grote be
langstelling de televisiedocumentaire
op het gemeentelijk scherm te hebben
gevolgd. Ook hij noemde deze nieuwe
vestiging voor Waalwijk van eminent
belang. „Ik persoonlijk ben bijzonder
blij met deze plannen." De heer
Brouwer sprak van een uitzonderlijk
aangename verrassing.
De heer Dercksen meende dat er
door burgemeester Teijssen terecht
was gesproken van een historische
vergadering. Hij zei het jammer te
vinden dat er van de zijde van de
Katholieke Unie enkele bedenkingen
waren gerezen. „Het is naar mijn
mening principieel onjuist, om zich
te laten leiden door betrekkelijk ge
ringe moeilijkheden. Zij zijn van geen
enkele betekenis in het licht van de
toekomst van Waalwijk." Hij zei van
oordeel te zijn dat het heel wat te be
tekenen heeft wanneer Philips 'n der
gelijk besluit neemt. Hij meende dat
door dit genomen besluit van Phi-,
lips andere industrieën blindelings
zouden volgen, omdat zij de mening
zijn toegedaan dat Philips niets ver
keerd doet.
In zijn antwoord verklaarde voor
zitter Teijssen dat het college van B.
en W. zich al geruime tijd had bezig
gehouden met deze vestiging. De be
slissing heeft zoveel tijd gevraagd,
omdat van de zijde van Philips met
grote voorzichtigheid werd gewerkt.
De heer Teijssen zei te weten dat de
directie ook in andere gemeenten
voelhoorns had uitgestoken aangaan
de vestigingsmogelijkheden en -voor
waarden. Hij zei verheugd te zijn dat
in deze nevenvestiging aan een afge
rond produkt gewerkt wordt en niet
alleen aan onderdelen.
Hij benadrukte dat 't niet de bedoe
ling van Philips N.V. is om in Waal
wijk en directe omgeving het arbeids
veld kaal te komen grazen. Burge
meester Teijssen betoogde, evenals
de heer van Seters had gedaan, dat
verschillende oud L.T.S.-leerlingen,
die een opleiding hebben genoten in
de metaalsector, werkzaam zijn in de
schoenindustrie, omdat Waalwijk op
dit terrein weinig te bieden heeft. Hij
noemde dit een ongezonde situatie.
Het gemeentebestuur dient dan ook
in deze sanerend op te treden" aldus
voorzitter Teijssen. Sprekende over
de schoen- en lederindustrie, zei de
heer Teijssen alle respect te hebben
voor deze industriesector. „Maar wij
mogen ons", zo benadrukte hij, „toch
niet door een en dezelfde soort in
dustrie laten verblinden. Wij dienen
open oog en oor te hébben voor de
mogelijkheden van nu en de toekomst
van morgen."
Aangaande het contact dat het ge
meentebestuur met het Gewestelijk
Arbeidsbureau had moeten opnemen,
antwoordde de heer Teijssen de frac
tieleider van de Katholieke Unie, dat
het college van B. en W. in deze
geen enkele competentie bezat om
met iemand over de eventuele vesti
ging te spreken. Wat betreft de wo
ningbouw deelde hij mee, dat Philips,
geen beroep zal doen op de plaatse
lijke woningmarkt voor zover deze de
woningwetsector betreft. Hij zei er
van overtuigd te zijn, dat Philips ze
ker, wanneer hiertoe de noodzaak
aanwezig is zelf de woningbouw ter
hand zal nemen. Het pendelgevaar
kon burgemeester Teijssen als zoda
nig moeilijk onderkennen.