wAAlwijkse en LAnqstRAAtse couRAnt
Mod
erner
Menselijker
MIDDEN - BRABANT
Erkenning als probleemgebied
Verslag
Nota - Scholten over gevangenisbeleid
MAANDAG 13 JULI 1964
85e JAARGANG No. 54
1,95
4,25
5,25
4,50
2,50
7,50
Uitgever
Waalwijksehe Stoomdrukkerij
Antoon Tielen
Hoofdredacteur JAN TIELEN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2 x per week
Abonnement:
p. week (0.24 1 ct. inc.k.) f 0.25
p. mnd. (1.00 5 ct. inc.k.) J V J5
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) j 3.10
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tarief
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160 - 2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167 - 2002
Telegram-adres: „ECHO
In Gouda zal een nieuw strafge-
sticht worden gebouwd voor 300 ge
detineerden. De bouwgrond is al aan
gekocht. Ook in Veenhuizen zal, op
de terreinen van de daar bestaande
strafgestichten, tot nieuwbouw wor
den overgegaan en wel voor 150 ge
detineerden. Voorts zal een definitief
plan worden opgemaakt voor de
bouw van een gevangenis voor 75
vrouwen op een al aangekocht ter
rein bij Arnhem. Dit zijn enkele
hoofdpunten uit het bouwprogram
ma van de nota over het gevangenis
wezen, zojuist door de minister van
Justitie, mr. Y. Scbolten, aan de
Tweede Kamer aangeboden.
Uit nadere mededelingen blijkt, dat
de totale bevolking van de gevange
nissen en psychopatenasiels op de
laatste peildatum, 29 mei j.l. was
2072 mannen (waarvan 654 in de
asiels en 29 vrouwen (waarvan 9 in
een psychopatenafdeling.
Van de huizen van bewaring was
de totale bevolking 2132 mannen
en 67 vrouwen. De totale capaciteit
van de gevangenissen en asiels is
2266 mannen en 40 vrouwen; van de
huizen van bewaring 2449 mannen
en 120 vrouwen. Toepassing van de
vrijheidsstraf is sinds 1900 sterk
afgenomen. De korte vrijheidsstraf
fen nemen een overheersende plaats
in.
In de zeer uitvoerige nota (ruim 50
pagina's) geeft de minister op basis
van de toestand van het ogenblik zijn
visie op de verdere ontwikkeling van
het gevangeniswezen. Hij heeft de
nota toegezegd bij de laatste begro
ting van Justitie in de Tweede Ka
mer en legt haar thans voor ter par
lementaire discussie. Erkennend dat
er in het gevangeniswezen heel wat te
verbeteren valt en dat met de bestaan
de toestand niemand tevreden is, geeft
de bewindsman niet alleen de door
hem beoogde vernieuwingen weer,
maar zet hij ook de grondslagen van
zijn beleid uiteen.
Als zulke grondslagen vermeldt hij
o.m.
4 De strafrechtspleging raakt het
wezen van de rechtsorde; het doel
van de straf en van de strafvol
trekking gaat uit boven de beharti
ging van het individuele belang van
de veroordeelde.
Alle te nemen maatregelen moe
ten worden getoetst aan de beide pri
maire eisen van de Beginselenwet Ge
vangeniswezen van 1951, namelijk
handhaving van het karakter van de
straf en maatregel enerzijds en voor
bereiding van de terugkeer van de ge
detineerden in de maatschappij an
derzijds.
4 De optimale beveiliging is de mi
nimale". Dat wil zeggen geen krach
tiger beveiligingsmaatregelen dan, ge
zien de aard van het strafgesticht (ge
vangenis, huis van bewaring,- rijks
werkinrichting, psychopatenasiel) en
gelet op de categorie waartoe de ge
detineerde behoort, werkelijk nood
zakelijk is.
Elders in de nota zegt hij nog, dat
aan de vrijheidsbeneming geen leed-
verzwarende omstandigheden mogen
worden toegevoegd.
Tot de grondslagen van zijn be
leid rekent de minister ook een krach
tige bevordering van de nieuwbouw
want de huidige gebouwen dateren
vrijwel alle nog uit de 19e eeuw.
STATION TILBURG IN ARPIL
1965 GEREED
Op de persdag van het gemeente
bestuur van Tilburg is medegedeeld,
dat het nieuwe station in april 1965
gereed komt en dan feestelijk zal wor
den geopend.
Sinds enkele dagen rijden prak
tisch alle treinen over het nieuwe
"hoogspoor", waarmede de overweg
misère voor een groot deel tot het
verleden behoort.
Wanneer volgend jaar drie viaduc
ten onbeperkt in gebruik genomen
worden, zal er zelfs 'geen spoor' van
herinnering aan die misère" overge
bleven zijn.
Naast de bovenvermelde bouw van
drie nieuwe gestichten staan op het
program een nieuw centraal huis
van bewaring in Amsterdam en nieu
we huizen van bewaring in Arnhem,
Dordrecht, Maastricht en Zwolle, in
welke beide laatste plaatsen de grond
al is aangekocht.
Voorts wil men een nieuwe psy
chiatrische observatiekliniek (de hui
dige is ondergebracht in één van de
Utrechtse huizen van bewaring), een
nieuw paviljoen bij de jeugdgevange
nis „Nieuw Vosseveld" te Vught, een
speciaal gesticht voor kortgestrafte
jeugdigen. Er zullen meer open ge
vangenissen moeten komen (thans
zijn er drie), die, willen zij gunstige
resultaten hebben, geen deel mogen
uitmaken van een gesloten gesticht,
in een middelgrote stad moeten lig
gen en een capaciteit van 20 a 25
man moeten hebben.
Vooral nieuwbouw van de huizen
van bewaring is urgent, omdat daar
in uiteenlopende groepen van mensen
moeten kunnen worden onderge
bracht in gescheiden afdelingen en
)mdat voorlopige hechtenis ten onzent
nu eenmaal veelvuldig en langdurig
pleegt te worden toegepast.
Aan de bestaande gevangenissen
moeten allerlei voorzieningen worden
getroffen. Grote bedragen zullen met
de nieuwbouw en de verbouw zijn ge
moeid. Uit de nota blijkt dat de ver
bouwingen en de aankoop van terrei
nen in de jaren 1954 tot 1964 al 27
miljoen hebben gekost. Zodra het
strafgesticht van Gouda klaar is zal
één van de ouderwetse koepelgevan
genissen moeten verdwijnen.
De bestaande regeling van de
rechtspositie van de gedetineerden is
niet bevredigend, zegt minister Schol
ten. Hij wil o.m. de mogelijkheid van
beroep tegen bepaalde beslissingen
van gestichtsdirecteuren in overwe
ging nemen.
De minister wil langs wetenschap
pelijke weg laten bepalen in welke ge
vangenis de gedetineerden, gezien
hun individuele persoonsstructuur,
thuis horen. Het Haagse Selectie- en
Oriëntatie-centrum zal daarbij een
belangrijke rol vervullen. Men zal er
bijvoorbeeld van moeten uitgaan, dat
een gedetineerde slechts in zoverre
moet worden beveiligd als zijn per
soonlijkheid beslist nodig heeft, zulks
in verband met de latere wederaanpas
sing. Het systeem van de half-open
gevangenissen een vorm tussen open
en gesloten gesticht) waarvan er op
het ogenblik één bestaat) zal wor
den uitgebreid.
De bevolking van de rijkswerkin
richtingen is zozeer teruggelopen, dat
er misschien in het volgende parle
mentaire jaar al een wetsontwerp
komt tot afschaffing van de bijko
mende straf van plaatsing in een
rijkswerkinrichting.
Als een hoogst belangrijk punt bij
de vernieuwing van het regiem in de
gevangenissen ziet de minister 't ver
delen van de gedetineerden in „leef-
centraleden in „leefeenheden" van 20
tot 25 man. In ieder geval zal dit
nieuwe systeem in de nieuwe gevan
genis van Gouda en de nieuwe vrou
wengevangenis in Arnhem worden in
gevoerd. Over het belangrijke pro
bleem van de sexuele- en huwelijks
moeilijkheden bij langgestraften zal
een werkgroep adviseren.
Voor jeugdige kortgestraften komt
er waarschijnlijk een „penetentitair
traningskamp".
De moeilijke kwestie van de belo
ning voor arbeid van de gevangenen
is in studie bij de Raad van Advies
voor het Gevangeniswezen. Deze on
derzoekt de juistheid van het huidige
systeem alsmede de vraag of mis
schien een volledig loon moet wor
den uitgekeerd voor onderhoud van
het gezin, eventueel voor schadever
goeding aan het slachtoffer enz.
De nota wijst op de, veranderde
taak van het gevangenispersoneel,
dat er vroeger vooral op had te letten
of de deuren goed gesloten waren,
maar gaandeweg een pedagogeische
beïnvloeding erbij gekregen heeft.
Men denkt aan een opleiding van
één jaar in een soort kweekschool.
De inbreng van specialisten als
psychiaters en psychalagent kan niet
worden gemist. Voorlopig kunnen er
echter niet voldoende psychiaters
worden aangetrokken.
De minister, die in zijn nota het
psychopatenbeleid buiten beschou
wing heeft willen laten, omdat dit in
studie is bij de commissie-prof. Van
der Horst, zegt in zijn slotbeschou
wing, dat het algemene streven ten-
aanzien van alle soorten van gedeti
neerden erop gericht moet zijn, in de
periode van detentie zoveel mogelijk
positieve elementen in te bouwen èn
negatieve te vermijden.
De op 1 juli j.l. verschenen nota
van staatssecretaris Bakker, waarin
het gedachte regionale industrialisa-
tie-beleid voor de eerstkomende jaren
wordt uitgestippeld, maakt met geen
enkel woord melding van Midden-
Brabant.
Tóch werd Midden-Brabant met
daarin Tilburg in "Tien jaren indu
strialisatiebeleid in Brabant" uitge
bracht in 1959 60 door ETI, het
grootste probleemgebied van het ge
hele gewest genoemd. Meerdere, ook
recente uitspraken, van de provinciale
overheid, getuigden eveneens van de
zorg over het relatief achterblijven
van de industriële ontwikkeling in
Midden-Brabant ten opzichte van de
gehele ontwikkeling in de provincie.
Weliswaar is de problematiek in
Midden-Brabant in zoverre niet ac
tueel, dat er op dit moment geen
sprake is van werkeloosheid.
Dit heeft het gemeentebestuur van
Tilburg vorige week aan de vertegen
woordigers van de pers in een nota
medegedeeld.
De nota vervolgt
Uit het recente "interim-rapport"
uitgebracht door de streekraad Mid
den-Brabant, blijkt evenwel dat de be
volkingsgroei gestadig blijft aanhou
den, dat de werkgelegenheid in de
agrarische sektor voortdurend af
neemt, en dat, in aanmerking nemend
dat in de dienstensector het aantal
arbeidsplaatsen tot 1975 zodanig zal
toenemen dat een groot deel van de
toename van de beroepsbevolking
daarin arbeid zal vinden, toch nog in
de 24 gemeenten die tezamen werken
in de streekraad voor 1975 voor 10-
duizend mannen arbeidsplaatsen zui
den moeten worden geschapen.
In Midden-Brabant is dus wel dege
lijk sprake van het probleem van het
opvangen van de groei van de bevol
king.
V ertrekoverschot
Midden-Brabant en met name Til
burg kent reeds vanaf 1950 een jaar
lijks vertrekoverschot en alhoewel dit
overschot niet zodanig groot is dat
van een echt bevolkingsexpulsie-ge-
bied kan worden gesproken, is het
niettemin een teken aan de wand.
Er is wel degelijk sprake van een
funktie-verlies van Midden-Brabant
en van de stad Tilburg in relatie met
het overige Noord-Brabant.
De in 1959 door het ETI Noord-
Brabant gepubliceerde cijfers, waar
uit bleek, dat in 1950 nog 26,4
van het aantal arbeidsplaatsen in N.
Brabant in Midden-Brabant was ge
concentreerd, tegenover in uit. 1959
nog slechts 22,4;%, spreken boekde
len.
In de nota van de staatssecretaris
Bakker wordt gesteld, dat het grote
probleem bestaat uit de voortgaande
concentratie van bevolking en econo
mische aktiviteiten in het gewest, ge
zien de beperkte ruimte in dit lands
deel.
Even verder stelt de staatssecreta
ris dat, "voor een ruimtelijk orde
ningsbeleid, dat de aan deze sterke
concentratie verbonden bezwaren zo
veel mogelijk wil ondervangen en dat
daartoe een meer evenwichtige verde
ling van de bevolking en welvaart wil
bevorderen, is van grote betekenis dat 1
in "overige Nederland" aanwezige
middelen van bestaan zo krachtig en
zo snel mogelijk tot verdere ontwikke
ling komen".
Industrie wijkt uit
Hier wordt, naar de mening van 't
gemeentebestuur van Tilburg, geduid
op eenzelfde argumentatie als het ge
meentebestuur al jaren geleden ge
bruikte, namelijk dat in het gebied
van de randstad Holland en met name
in Europoort, slechts die industrieën
zullen resteren, die, doordat zij diep
vaarwater behoeven dan wel om an
dere reden aan de randstad Holland
zijn gebonden op geen andere plaats
kunnen gedijen. Dit brengt met zich
mede dat de niet aldus aan de rand
stad Holland en Europoort gebonden
industrieën zullen uitwijken naar de
periferie van de randstad, waartoe
ook Midden-Brabant en Tilburg be
horen. Deze ontwikkeling, gevoegd bij
het feit, dat de bestaande traditio
nele industrieëen in Brabant welis
waar in totaal blijven groeien, wat
betreft de produktie, doch dat het
aantal arbeidsplaatsen daarin niet
meer toeneemt, doch in tegendeel af
neemt. Ook de sluiting van meerdere
textielondernemingen in de laatste ja
gen getuigen daarvan, en het feit dat
Tilburg en Midden-Brabant van ouds
een aan industrie gewende bevolking
bezitten, die bovendien nog voortdu
rend groeit en dit alles, tenslotte ge
voegd bij het feit dat Midden-Brabant
een bijzonder gunstige ligging heeft,
leidt logischerwijze tot de conclusie,
dat ook de ontwikkeling in Midden-
Brabant dient te worden gestimuleerd
opdat de mogelijkheden optimaal
worden benut. Op den duur kan steun
van de regering daarbij niet worden
gemist. De aanleg van het nieuwe in
dustrieterrein noord-oost bijvoor
beeld, eist om de verkregen industrie-
gronden tegen redelijke prijzen te
kunnen verkopen een bijdrage van
meerdere miljoenen uit de algemene
dienst.
Steun kan bovendien niet worden
gemist, omdat - en het gemeentebe
stuur ziet dit argument als uiterst be
langrijk - de aangewezen en gesub
sidieerde industriekernen middels 'n
negental beleidsinstrumenten enorme
financiële voordelen genieten en extra
contingenten woningen krijgen, waar
door de concurrentie-positie van Mid
den-Brabant ernstig in het gedrang
komt.
Erkenning als probleemgebied
De omstandigheid dat het gemeen
tebestuur van Tilburg wat betreft de
interne infra-structuur - verbetering
zelf al de nodige maatregelen heeft
getroffen en daarvoor de nodige of
fers bracht en nog zal moeten bren
gen, pleit, eveneens voor een verder
gaande hulp aan Midden-Brabant,
dan die het gemeentebestuur van Til
burg tot dusverre bepleitte - gemak
kelijkere en vlottere toestemmingen
voor allerlei werken, als het ware wat
wind in de zeilen - dat is hulp voor
al voor de structuurverbetering zowel
intern als extern.
Ook de verbeteringen van het weg-
Stichtig bedrijfsapostolaat
Waalwijk e.o. 1962-1963
Op 23 januari 1962 werden na
mens de Hoogeerwaarde heer Deken
Dr. B. J. B. M. van den Hurk de na
volgende personen op de pastorie van
Sint Jan uitgenodigd om te komen
tot de oprichting van een "Stichting
Bedrijfsapostolaat Waalwijk e.o."
de heren G. J. Roorda, J. A. Swarts,
J. A. de Waal, P. van Heesbeen, E.
Hoevenaars, J. F. de Kort, B. J. P.
Langenhorst, J. J. Schapendonk, W.
J. Sies en J. van Nijnatten.
Na een inleiding van de heer De
ken Dr van den Hurk, over inhoud en
doel van het Bedrijfsapostolaat, stem
den de uitgenodigde heren toe zit
ting te nemen in het bestuur van de
stichting, met uitzondering van de
heer van Nijnatten, wiens plaats la
ter werd aangevuld door de heer M.
M. A. Verhoeven.
Na enige voorbereidende werk
zaamheden, verband houdende met de
statuten van de stichting, volgde
goedkeuring hiervan door Z.H.E.
Mgr. W. Bekkers
Op 28 februari 1962 kon worden
'Overgegaan tot het verlijden van de
notariële akte van de oprichting van
de Stichting Bedrijfsapostolaat Waal
wijk e.o." ten overstaan van notaris
M. van Gurp te Waalwijk.
Het bestuur had inmiddels uit zijn
midden een dagelijks bestuur gekozen,
en wel de heren G. J. Roorda, voor
zitter, J. A. Swarts, sekretaris, J. A.
de Waal, penningmeester.
De Hoogeerw. heer Deken van den
Hurk trad op als bisschoppelijk
kommissaris.
Met betrekking tot het vormen van
een financiële basis voor het werk
van de stichting vond een gesprek
plaats met vicaris mgr. L. Rooyackers.
Namens het bisdom zegde Mgr.
Rooyackers financiële steun toe.
Tevens had het bestuur zich op de
hoogte gesteld van de financierings
methode van het Bedrijfsapostolaat te
Tilburg, terwijl ook nog bij andere
Bedrijfsapostolaten in het bisdom in
lichtingen werden ingewonnen. In de
omstandigheden van Waalwijk dacht
men aan een bijdrage op vrijwillige
basis.
De opening van het "Centrum
Bedrijfsapostolaat'
Na vlotte besprekingen met de be
heerders van de plaatselijke Boeren
leenbank werd overeengekomen dat
het pand Markt 8 van de Boerenleen
bank zou worden gehuurd en als ge-
sprekscentrum zou worden ingericht.
De officiële opening hiervan vond
plaats op 17 oktober 1962.
Nadat tevoren door Mgr. Rooy
ackers in de kapel van de Eerw. Broe
ders in aanwezigheid van het voltal
lig bestuur een H. Mis was gecele
breerd, volgde na afloop van het ont
bijt, in aansluiting op de H. Mis de
officiële opening door Mgr. Rooy
ackers. Monseigneur verzekerde dat
het bisdom de grootste aandacht had
voor de nieuwe vorm van apostolaat,
speciaal de bisschap Mgr. Bekkers.
Na een druk bezochte receptie kon
hiermede officieel het werk van de
Bedrijfsaalmoezenier, de Eerw. Pater
M. Janssen een aanvang nemen.
Leiding
De leiding van het Bedrijfsaposto
laat berust bij het dagelijks bestuur,
terwijl met het aktieve werk is belast
de aalmoezenier M. Janssen.
Ten einde zich te kunnen oriënte
ren omtrent de werkwijze van de be
drijfsaalmoezenier in het bisdom,
wordt iedere maand door de aalmoe
zenier de aalmoezeniersbijeenkomst
in Den Bosch bijgewoonl.
verkeer moeten in dit licht worden
gezien.
Het gemeentebestuur van Tilburg
en de 24 samenwerkende gemeenten
van Midden-Brabant zullen in de toe
komst met kracht de erkenning als
probleemgebied van Midden-Brabant
gaan nastreven.
Dit is temeer noodzakelijk, omdat
de ontwikkeling ten zuid-oosten van
Midden-Brabant, in het gebied van
Genk, waar naar mag worden ver-
waoht een enorme industriële ontwik
keling op gang is gekomen, ook Mid
den-Brabant met zorg vervult.
Verder worden colleges gevolgd in
Tilburg, en wel bij prof. T. A. Olden-
dorf (bedrijfssociologie), en prof. F.
J. P. van Dooren (bedrijfspsycholo
gie), terwijl op het seminarie in Haa-
ren enkele studiedagen werden bijge
woond waar door prof. Dr. R. Kwant
werd gesproken over het Marxisme.
Momenteel worden ook nog de col
leges aan de Katholieke Universiteit
in Nijmegen gevolgd bij prof. Schil-
lebeeck.
Gespreksgroepen
Nadat via de pers, alsmede via een
vouwblad dat onder de titel "De Kerk
ook in uw werk" huis aan huis werd
bezorgd, de werkwijze en het doel van
het bedrijfsapostolaat werden uiteen
gezet werden een aantal mensen uit
diverse bedrijven op het gesprekscen-
trum uitgenodigd.
Tevoren waren door de aalmoeze
nier reeds artikeltjes geschreven voor
diverse personeelsorganen, o.a. de
Lips-ibode", „van Gent-Varia",
"Landis Gyr-Kontakt" etc., terwijl
ook regelmatig artikeltjes onder de ti
tel "Samen werken - Samen leven" in
De Echo van het Zuiden verschijnen.
Permanente groepen, welke regel
matig bijeenkomen, zijn inmiddels ge
vormd uit het personeel van van Gent
Co. (2 x), Lips Drunen (3 x), Hema
Verolme Heusden, Landis Gyr, ter
wijl oök een groep werd samengesteld
uit de personeelchefs van de navol
gende bedrijven Ivo van Haren,
Hollandia, van Gent Co., A. J.
de Kort, Bergmans en Landis Gyr.
Gespreksstof
De aard van de gesprekken loopt
zeer uiteen. In eerste instantie is het
meer een soort van afreageren, en
men ontwaart er weinig positiefs in.
Naarmate men elkaar ook op ander
terrein dan op de werkplaats of de
werkomgeving heeft leren kennen,
komen de gesprekken steeds meer in
een richting, waaruit blijkt dat men
ontdekt dat men toch ook nog ergens
anders voor werkt dan alleen maar
voor het loon of het salaris aan het
eind van de week of maand.
Zo werden o.a. als onderwerp van
gesprek behandeld
a) het bedrijfsleven in het
algemeen
b) de situatie als arbeider
c) plezier in het werk
d) waarom werken wij'
e) verhouding direkteur -
werknemers
f) het bazenprobleem
g) opvang van de jeugd in
het bedrijf
h) kameraadschap
(ziekenbezoek etc.)
Andere vormen van kontakten
■BWWIM" Wteltljl HhLLl*) m
Naast de kontakten via de ge
spreksgroepen bestaan er nog andere
vormen van kontakten.
Reeds werd gememoreerd de arti
keltjes in personeelsorganen en in de
pers.
Vooral de artikeltjes van de aal
moezenier in "De Echo van het Zui
den" onder de titel "Samen werken -
Samen leven", blijken de nodige stof
tot gesprek te geven, en worden -
getuige de reacties zeer gewaar
deerd.
Verder worden door de aalmoeze
nier op diverse avonden nog lezingen
voor verenigingen verzorgd.
Een niet onbelangrijk aantal per
soonlijke kontakten worden gelegd
door de z.g. "binnenlopers", namelijk
de mensen die op het gesprekscen-
trum binnen komen lopen en op deze
mnnier met de aalmoezenier tot een
gesprek komen.
Verder mag nog worden genoemd
de lessen aan de Levensshool en Ma
ter Amabillisschool waar de jeugdige
werknemers uit de bedrijven kennis
maken met de aalmoezenier, en ook
hier geldt wel dat, die de jeugd heeft,
ook de toekomst heeft.
De tcho van het Zuióen
i
BUDDEMETER
chemisch reinigen
c rotestraat OS waalwijk