wAAlwijkse en UnqstRAAtse couRAnt
€en Iteb ban een tnare gebeurtenis
Kerstmis
Kerstmis:
1
5Ealicf ^C&rót\e&ót
20 jaar geladen
,1.89
.1.00
FEEST VAN VREDE
GEDACHTENIS AAN
DE MENS-WORDING
VAN GOD S ZOON
AANBIDDING VAN HET KIND
WOENSDAG 23 DECEMBER 1964
85e JAARGANG No. 101
De Echo van het Zuiöen
Uitgever
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tieler
Hoofdredacteur JAN TIEL, .EN
Gironummer 1069687
Dit blad verschijnt 2x per week
Abonnement
p. mnd. (1.00+ Bet, inc.k.) ƒ1.05
p. kwrt. (3.00 10 ct. inc.k.) 3.10
p. v/eek (0.24 1 ct. inc.k.) 0.29
p. kwrt. p. post 3.35 bij girobetaling
(bij incasso p. postkwit. 30 ct. extra)
Advertentieprijs: 11 cent per mm.
Contractadvertenties: speciaal tariel
Opgericht 1878
Bureaux: Grotestraat 205, Waalwijk Tel. 04160-2621 Kaatsheuvel: Dr. van Beurdensstraat 8 Tel. 04167-2002
Telegram-adres: „ECHO"
In 1944 beleefde de wereld de
donkerste kerstdagen aller tijden
IN NEDERLAND HONGERSNOOD, IN OOST-BELGIË EN LUXEMBURG DE VERSCHRIKKINGEN
VAN DE VELDSLAG.
"DIE WACHT AM RHEIN", HITLERS LAATSTE OFFENSIEF, BRACHT WREDE EN MEEDOGEN
LOZE STRIJD RONDOM HET FEEST VAN DE VREDE.
Kreunend en langzaam draait de
volle touringcar door een haarspeld
bocht en in de laagste versnelling en
met zwaar grommende motor rijdt de
bus verder de steile helling op
Opeens is er het vergezicht... De
hellingen zijn verdeeld in groene en
gele vakken... weiden en korenvel
den. Heggen en struikgewas scheiden
de akkers... Verder tegen de heuvels
aan kleuren de dennenbossen de ver
ten donkerder.In de diepte stroomt
het riviertje
De bhauffeur neemt de microfoon
in zijn hand. Hij geeft tekst en uit
leg "...En hier ziet U het dal van
La Warohe..."
De passagiers, vacantiegangers uit
Zuid-Limburg, genieten van de prach
tige omgeving. Zij zijn in een uitge
laten stemming. Zo nu en dan klinkt
muziek uit de luidsprekers, Radio
Luxemburg. Bij elk bekend wijsje
wordt er meegezongen... Soms is het
stil in de bus... Dat is wanneer men
het Amerikaanse soldatenkerkhof
"Henri Chapelle" passeert... en wan
neer de chauffeur in het voorbijgaan
vertelt over het dorpje St. Vith, dat
geheel opnieuw is opgebouwd..., of
wanneer Bastogne wordt "aange
daan", waar het monument staat...
Even gaan de gedachten van de
vacantiegangers - meest oudere
mensen - dan terug naar die laatste
oorlogswinter, toen Hitier bevel gaf
voor zijn laatste offensief, dat los
barstte en., mislukte over de heu
vels van deze sprookjesachtig mooie
landstreek... De Ardennen.
"HIER ZULLEN WE
AANVALLEN".
In de herfst van 1944 was 't Wes
telijk front - kort daarvóór zo be
weeglijk - tot staan gekomen. De
slag om Arnhem werd een geallieer
de nederlaag. Van een snel doorsto
ten naar de Duitse laagvlakte was
voorlopig geen sprake meer. Aan hei
de zijden van de Hollandse rivieren
hadden de soldaten zich ingegraven.
Ons land was in tweeën gedeeld.
Naar het Zuiden liep de frontlijn
ongeveer langs de Duitse grens tot
aan Zwitserland.
Ook aan het Oostfront heerste be
trekkelijke rust, want ook het Rus
sische zomeroffensief was tot staan
gekomen.
Deze, voor Duitsland nogal gun
stige situatie werd op 16 september
1944 in het "Führer-hoofdkwartier"
besproken. Hitler had enige gene
raals, in wie hij nog vertrouwen stel
de, uitgenodigd, o.a. Keitel en Jodl.
Van elke frontsector werd de sterkte
der tegenover elkaar staande legers
bekeken. Het bleek, dat langs de Bel
gisch-Luxemburgse grens, Van Mon-
schau tot aan Echternach, over een
afstand van 136 km, een betrekkelijk
gering aantal geallieerde troepen
stond opgesteld. Volgens inlichtingen
bevonden zich daar naast oorlogsve
teranen hele divisies pas afgetrainde
Amerikaanse soldaten, speciaal zoda
nig ingedeeld om op een "rustige ma
nier" aan de oorlog te "wennfen".
Hitier luisterde naar de uiteenzet
ting van zijn generaals. Hij liep reeds
lang met het plan rond om, door een
krachtige tegenaanval, het initiatief
weer in handen te nemen... Opeens
ging de Führer vlak voor de staf
kaart staan. "Hier...!" onderbrak hij
het relaas, en hij wees met zijn vin
ger op de kaart, "hier gaan wij tot de
aanval over..."
De plek, welke hij aanwees, was de
frontlijn langs de Ardennen.
"DIE WACHT AM RHEIN"
Nadat Hitier aldus had bevolen
werden de nodige maatregelen geno
men. Een sterke legermacht werd in
het geheim - en dit geheim werd
goed bewaard - samengesteld. Wel
hadden de generaals Von Rundstedt
en Model bezwaren, maar Hitier zet
te door. Hij geloofde nog steeds aan
een wonder. Een wonder, zoals de ge
schiedenis al eens eerder te zien had
gegeven.
"Herinnert U zich Frederik de
Grote niet meer?" schreeuwde hij te
gen zijn generaals. "Hoe bij Rossbach
én Leuten een tweemaal zo sterke vij
and werd verslagen...? Deze geschie
denis zal zich herhalen... De Arden
nen. die zijn mijn Rossbach en Leu
ten.
De generaals zwegen. Zoals altijd
legden zij - de bekwame vaklieden
- zidh neer bij de verwarde denk
beelden van hun Führer. Denkbeel
den, die - mede door hun zwijgen -
Duitsland naar de ondergang zouden
voeren.
De inmiddels genomen maatrege
len werden in versneld tempo uitge
voerd. De troepen werden naar de
aanvalslinie gebracht. Niet minder
dan 250.000 soldaten zouden bij het
offensief worden betrokken, verdeeld
over drie legers. Het 6e pantserleger,
bestaande uit vier gepantserde en vijf
infanteriedivisies, moest onder bevel
van Sepp Dietrich in de Noordelijke
sector doorbreken, bij Luik de Maas
oversteken en daarna snel oprukken
naar Maastricht en Antwerpen.
Zuidelijk daarvan stond het 5e
pantserleger klaar voor de aanval. Dit
leger, onder leiding van Manteuffel,
bestond uit vier gepantserde en drie
infanteriedivisies. Het moest via Na
men over de Maas naar Brussel op
rukken.
Het 7e leger, met als commandant
generaal Brandenberger, zou de Zui
delijke flank moeten beveiligen.
De pantserlegers waren voorzien
van de modernste Duitse Tijger- en
Pantertanks. 350 Vliegtuigen, waar
onder 80 straaljagers, zouden de ac
ties vanuit de lucht ondersteunen.
De opzet was, dat op de tweede
dag van het offensief de Maas en op
de 7e dag Antwerpen zou zijn be
reikt. Snelheid en overrompeling zou
den de kenmerken van de operatie
"Die Wacht am Rhein", - een door
Hitier zelf verzonnen codenaam -
zijn. De Führer had, om de tegen
stander nog eens extra in verwarring
te brengen, ook nog een eigen plan
netje ontworpen. Op 12 oktober ont
bood hij in zijn "WolfsChanze", een
majoor der SS op wie hij, meer dan
op enig ander militair, zeer gesteld
was Otto Skorzeny, de man, die
Mussolini bevrijdde, die de zoon van
admiraal Horthy ontvoerde en de Ci
tadel, de zetel der Hongaarse rege
ring, bezette.
Skorzeny kreeg ook nu weer een
speciale opdracht. Hij moest een aan
tal uitgelezen mannen opleiden tot
"volledige Amerikanen", met Ameri
kaanse manieren, gewoonten en spre
kend in het typisch "slang". De groep
moest achter de geallieerde linies
opereren de bruggen over de Maas
bezetten, geruchten verspreiden, ver
keerde orders geven en paniek zaaien.
Behalve deze, als "operatie Greiff"
aangeduide actie zouden ook para
chutisten onder leiding van een zeke
re Baron von der Heydte, een man
met een merkwaardig verleden, ach
ter de Amerikaanse frontlijn worden
afgeworpen met hetzelfde doel ver
warring en paniek zaaien.
Op 16 december om half zes in
de morgen, barstte het offensief los.
Over een frontlengte van 136 kilome
ters tussen Monschau en Echternach
bulderden de kanonnen, knalden de
mortieren en sisten de raketten. Een
regen van granaten kwam neer op de
zeer verbaasde Amerikanen.
WREEDHEDEN EN
ONTBERINGEN.
Vanaf Normandië tot aan de Duit
se grens was het de Amerikaanse sol
daat voor de wind gegaan. Hij had
de oorlog op "zijn Amerikaans" ge
voerd. Nimmer had het hem, ook tij
dens de gevechten niet, aan comfort
ontbroken. De organisatie was steeds
perfect geweest. Artilleriesteun,
vliegtuigbeveiliging, voedsel, alles
was op tijd gekomen. Het initiatief
was tot nu toe in zijn handen ge
weest. Altijd had hij achter de vijand
aangejaagd. Dit zou vanaf de fatale
datum, de 16e december, verande
ren. Het Ardennenoffensief over
rompelde hem volkomen, isoleerde
hem van zijn onderdeel, deed hem
dagenlang zonder eten rondzwerven.
En dit alles bij een koude wintertem-
peratuur van enige graden onder nul,
in een zeer heuvelachtig, bebost en
besneeuwd terrein, waaronder een
harde, bevroren grond.
De Amerikanen hebben hier ken
nis gemaakt met de echte oorlog. Het
Ardennenoffensief was met recht een
oorlog apart, vol ontbering, hard en
wreed.
In dit alles heeft de Amerikaanse
soldaat bewezen te kunnen vechten
onder alle omstandigheden. Op vele
plaatsen werd het front bijna onmid
dellijk doorbroken. De ongeduldige
en zeer mobiele vijand raasde door de
Ardennen en Luxemburg. Grote groe
pen Amerikanen werden op de eerste
dag reeds omsingeld. Skorzeny en
Baron von der Heidte stichtten overal
verwarring. Maar onder welke om
standigheden dan ook, nergens gaven
de Amerikanen zich zomaar ever. Zij
boden overal sterke tegenstand. Vaak
kwam het tot zeer bloedige gevechten.
De Amerikaanse soldaat werd even
hard en wreed als de oorlog, welke
hem werd opgedrongen, even hard en
wreed als zijn tegenstander, die me-
dogenloos te werk ging.
De pantsergroep onder leiding van
de luitenant-kolonel Jochen Peiper
was hej snelst opgerukt. Reeds had
den de tanks het kruispunt Baugnez,
ten Zuid-Oosten van Malmédi, be
reikt. Daar stuitten zij voor het eerst
op tegenstand van betekenis, het was
een verdwaald onderdeel van de 285e
a.rtilleriemeetafdeling. Na het vuur
gevecht werden 125 Amerikaanse
soldaten krijgsgevangen gemaakt. De
Duitsers brachten de gevangenen naar
een weiland. Daar séhoten zij met ma
chinegeweren alle Amerikanen dood
Opgehouden door een opgeblazen
brug over de Amblève, liet dezelfde
Peiper 22 burgers, mannen, vrouwen
en kinderen, neerschieten en in de ri
vier gooien
Even buiten Chenogne, iets ten
Oosten van Bastogne, gaf een groep
van 60 Duitsers zich over. De Ame
rikanen leidden hen achter een heu
vel. Geweerschoten weerkaartsten te
gen de dennenbossen... Een Ameri
kaans officier naderde met zijn jeep.
Hij riep iets tegen zijn mannen.
"Hoor je dat", zei een der Amcr:-
kanen tegen zijn medesoldaten, "we
hadden wèl krijgsgevangenen moeten
maken."
"Rotzooi", zei een ander. "Eerst
zeggen zij van niet en dan weer van
Toen God de Heer geboren werd,
was 't bitter koud.
Wat zag Maria langs de weg?
Een vijgeboom.
Maria, laat toch die vijgen eraan,
nog dertig mijl moeten wij verder gaan,
het wordt zo laat.
En toen Maria in 't stadje kwam,
voorbij een poort,
toen vroeg zij aan de oude boer
Neem ons te gast,
ik vraag het alleen voor het kleine Kind, -
ik wed, dat je 't zelf ook het beste vindt,
de nacht is koud.
De boer sprak dadelijk Ja, 't is goed,
ga naar de stal.
Maar toen de klok sloeg middernacht,
stond hij weer op.
Hij ging naar de schuur en vroeg vol
berouw
Bezweek je nog niet in de barre kou?
Dat valt mij mee -
De boer ging vlug weer naar zijn huis,
verliet de stal.
Sta op, beste vrouw, sta dadelijk op
en maak wat vuur.
Maak een lekker vuur van droge twijgen,
opdat die mensen wat warmte krijgen,
dat arme volk.
Maria was blij en zingende kwam
zij de kamer in.
Jozef, een stille, vrome man,
Droeg een wollen zak.
Daaruit nam hij een pan van simpel tin,
het Kind deed een handvol sneeuw erin
en dat werd meel.
Toen nam het Kind een handvol ijs,
dat suiker weid;
een handvol water veranderde snel
in verse melk.
Zij hingen het pannetje boven het vuur,
dat knetterde lustig en binnen het uur,
ivas de maaltijd klaar.
Jozef reed rap van een berketak
lepel en bord,
en plotseling waren die van ivoor
en diamant.
Maria gaf 't Kind de pap, zo fijn,
toen dacht de boer Dat moet Jezus zijn,
en zei 't zijn vrouw.
Uit"Des Knaben Wunderhorn'
bewerkt door Gabriël Smit.
Waarom juist nu deze combinatie
van gedachten rond het Kerstfeest?
Omdat, zoals zo vaak in de ge
schiedenis de wereldvrede niet ge
bouwd is op respect voor elkaar als
mens.
We leven in feite in een vrede van
de angst de angst voor totale
vernietiging. Dat is geen werkelijke
vrede.
En moeten we ons zelf er niet vaak
op betrappen, dat onze verhoudingen
met de mensen waarmee we samenle
ven, ook niet altijd worden ingegeven
door het respect jegens onze even
mensen, die evenals wij zelf door
Christus' geboorte, lijden en sterven
weer opgenomen zijn in een boven de
natuur uitgaande relatie met God.
Pas, wanneer we vanuit deze ge
dachte onze verhouding jegens de
medemensen bepalen, zal er ware
vrede komen in onze gezinnen, in de
bedrijven en in andere levensver
banden.
Dan kan het op den duur ook niet
uitblijven, dat de ware vrede de we
reld verder verovert.
Als dit Kerstfeest voor ons daar
toe de aanzet zal zijn, zal *het vóór
alles een gezegend kerstfeest zijn.
wel... enfin", en hij wees op de zes
tig donkere hoopjes in de witte
sneeuw, "voor die daar is het nu te
laat."
Midden in de Ardennen ligt 'het
dorp Bande. Tijdens de bezetting had
het plaatsje zwaar geleden van de vij
and. Toen waren de huizen langs de
hoofdweg platgebrand. De snelle ge
allieerde opmars had toen verdere re-
pressailles - Bande was een verzets-
centrum - voorkomen. Maar Himm-
ler had het dorp niet vergeten. Hij
stuurde een speciale groep van de Si-
cherheitsdienst naar het door de Duit
sers heroverde dorp. Zij hadden op
dracht om hun wraakzuchtige werk te
voltooien. De mannen van Himmler
gingen snel aan het werk. Zij sleep
ten 70 mannen en jongens bijeen en
voerden hen naar een houtzaagmolen.
Daar werd een gedeelte van de gevan
genen, meest jongeren, 32 in getal,
weer naar buiten gebracht. Het begon
te sneeuwen en de vroeg invallende
winteravond vervaagde nog meer de
voortstrompelende gevangenen, be
geleid door enkele bewakers. Voor
een uitgebrand huis werd halt ge
commandeerd. Een van de gevange
nen werd in het huis gebracht. Even
later klonk een schot. Een tweede
werd uit de rij gehaald... weer een
schot. Toen begrepen de gevangenen
het.
De doden werden in de kelder van
'iet huis gesmeten. Eén der Belgen
wist, door het snel neerslaan van zijn
bewaker, in het duister te ontkomen.
Nog enkelen werden gered. Zij wer
den ingeruild vooreen paar fles
sen wijn. De wijn hadden de Duitsers
nodig om.kerstfeest te vieren, want
het was de avond van de 24e decem
ber
KERSTMIS 1944
Het is in deze sfeer, dat het kerst
feest 1944 wordt gevierd. Maar niet
helemaal... Iets van de kerstgedachte
dringt door de haat- en moordgevoe-
lens van de soldaten heen.
In Malmédy stopt een Amerikaan
se truck voor het ziekenhuis, waar ge
wonde burgers opgepropt liggen, ten
gevolge van twee... Amerikaanse
bombardementen. De vliegers hadden
zich een andermaal vergist.
De truck is afgeladen met Rode-
KTuispakketten, door de soldaten aan
de burgers van de zo zwaar beproefde
stad vrijwillig afgestaan.
Twee Duitsers kruipen over de be
sneeuwde grond in de buurt van Mal
médy. Zij zijn bezig met het bergen
van hun gesneuvelde kameraden. Zij
zijn hiermee zo druk doende, dat zij
de donkere, aansluipende gestalten
niet opmerken. Plotseling staan de
vijanden tegenover elkaar. De Duit
sers zijn ervan overtuigd, dat zij zul
len worden neergeknald. Maar er ge
beurt niets. De Amerikanen blijven
aarzelend staan, keren dan langzaam
om en verdwijnen in de mistige sche
mer.
In Bastogne, waar de 101ste air
borne divisie, onder leiding van gene
raal Antony McAuliffe reeds dagen
lang is ingesloten en wanhopig vecht
